ا نگلیسی…………………………………………………………………………………………………. 123

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                              صفحه

جدول 2-1 خواص اتانول………………………………………………………………………………………. 18

جدول 2-2- تولیدكنندگان جهانی اتانول…………………………………………………………………….. 28

جدول 2-3- واحدهای تولیدی الكل اتیلیك………………………………………………………………… 33

جدول 2-4- میزان تولید نیشكر در ایران (تن)…………………………………………………………….. 37

جدول 3-1- خلاصه ای از مهمترین روشهای درونی سازی آثار خارجی زیست محیطی……….. 55

جدول 4-1-   میزان سرمایه گذاری مورد نیاز طرح………………………………………………………. 73

جدول4- 2- هزینه های عملیات ساختمان سازی و محوطه سازی…………………………………….. 74

جدول 4- 3 – هزینه های خرید و نصب تاسیسات و تجهیزات جانبی………………………………. 74

جدول 4- 4 – هزینه خرید و نصب ماشین آلات خط تولید و تجهیزات آزمایشگاهی……………. 75

جدول 4- 5 – هزینه های اثاثیه و لوازم اداری……………………………………………………………… 75

جدول 4- 6-  هزینه وسائل نقلیه……………………………………………………………………………… 76

جدول 4-7– هزینه دانش فنی…………………………………………………………………………………. 76

جدول 4- 8 – هزینه های قبل از بهره برداری……………………………………………………………… 76

جدول 4- 9 – هزینه حقوق و دستمزد پرسنل……………………………………………………………… 77

جدول 4- 10– هزینه مواد اولیه مورد نیاز………………………………………………………………….. 78

جدول 4-11 – هزینه تعمیر و نگهداری…………………………………………………………………….. 79

جدول 4-12– هزینه انرژی مصرفی………………………………………………………………………….. 79

جدول 4- 13 – سایر هزینه ها………………………………………………………………………………… 79

جدول 4- 14 – هزینه بیمه کارخانه………………………………………………………………………….. 79

جدول 4- 15- هزینه استهلاک………………………………………………………………………………… 80

جدول 4- 16- قیمت فروش محصول………………………………………………………………………. 80

جدول 4- 17 –  برآورد سرمایه در گردش………………………………………………………………… 81

جدول 4- 18- سرمایه گذاری طرح………………………………………………………………………….. 81

جدول 4-19- اثربخشی استفاده از اتانول با درصدهای مختلف در بنزین………………………….. 105

جدول4-20- اثربخشی استفاده از MTBE با درصدهای مختلف در بنزین………………………. 105

جدول 4-21- تفاوت قیمت جایگزینی بیواتانول (99.5 درصد) با MTBE…………………….. 106

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                              صفحه

نمودار 2-1- رشد تولیداتانول در دنیا………………………………………………………………………… 21

نمودار 2-2- تولید جهانی اتانول………………………………………………………………………………. 27

نمودار 2-3- مصرف جهانی اتانول……………………………………………………………………………. 27

نمودار 4-1- حساسیت IRR نسبت به درآمد فروش ،افزایش سرمایه گذاری ثابت و هزینه های عملیاتی    83

نمودار 4 -2 – نسبت سود خالص به کل فروش………………………………………………………….. 84

نمودار 4- 3 – ارزش حال خالص (NPV) به کل حجم سرمایه گذاری…………………………….. 85

بیان مسئله تحقیق:

استفاده روز افزون از سوخت های فسیلی افزایش قیمت محصولات نفتی و کاهش ذخایر موجود سبب گسترش تحقیقات در زمینه منابع جدید و تجدید پذیر انرژی و تلاش در جهت کاهش تکیه بر سوخت های فسیلی از جمله نفت و محصولات نفتی شده است .

از جمله منابع تجدید پذیر انرژی که میتواند جایگزینی برای سوخت های فسیلی شود و امروزه بسیار مورد توجه کشورهای اروپایی و آمریکایی قرار گرفته است “سوخت های زیستی” می­باشند که خود به چند گروه از جمله “بیواتانول” تقسیم می شوند .

بیواتانول یکی از انواع الکلها با فرمول  C2H5OH می باشد که به آن نامهای گوناگونی نظیر الکل اتیلیک ،الکل غلات و… نسبت داده میشود . اتانول دومین عنصر از سری الکلهای آلیفاتیک است که کاملا در آب و حلالهای آلی حل میشود و بسیار آبدوست میباشد . اتانول مایعی بیرنگ با بویی مطبوع میباشد و اغلب اتانولی که در صنعت از آن استفاده میشود الکل 95% یا الکل 95 درجه گویند که 95% آن الکل و 5% آن آب است و از نظر شیمیایی از نقطه انجمادی برابر 115- درجه سلسیوس و نقطه جوشی معادل 78 درجه سلسیوس و وزن مخصوصی برابر79. 0 g/ml در 20 درجه سلسیوس برخوردار است. بیواتانول از تبخیر مؤلفه های قندی بیوماس به وجود می­آید و امروزه بیشتر از محصولات نشاسته ای و قندی تهیه میشود . با پیشرفته شدن فناوری از بیوماس سلولزی مانند درختان و سبزه ها نیز برای تهیه اتانول استفاده میشود .مواد اولیه ای که برای تولید بیواتانول مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از :

– ضایعات کشاورزی از قبیل پسمانده مواد و محصولات مانند ساقه ها ، برگها وسبوس غلات .

– ضایعات جنگلی مانند بریده ها و خاک اره های نجاری ، درختان مرده و شاخه های درختان .

– ضایعات جامد شهری شامل زباله های خانگی و محصولات کاغذی .

– ضایعات صنعتی مانند فرآورده های کاغذ سازی و مایع سیاه .

– مواد انرژی زا مثل درختان بارشد سریع و علف هایی که به طور مشخص برای این کار تولید میشوند .

بیواتانول سوختی است که از ضایعات محصولات کشاورزی (منابع تجدید پذیر ) توسط فرایند تخمیری تولید میگردد . از جمله این محصولات کشاورزی میتوان به نیشکر گندم جو برنج چغندر قند ذرت و … اشاره نمود. اتانول در صنایع سوختی غذایی دارویی آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد اما استفاده از آن به عنوان سوخت کامل یا ترکیبی با بنزین به سرعت در حال افزایش است. کشورهای اروپایی در نظر دارند 10% سوخت مصرفی در بخش حمل و نقل جاده ای خود را از سوخت های زیستی تامین کنند . سایر کشور های دنیا از جمله برزیل آفریقای جنوبی چین و هند فعالیت های زیادی را برای جایگزینی سوخت های زیستی به جای سوخت های فسیلی آغاز کرده اند.

قابل ذکر است امروزه اتانول به روشهای زیر در بنزین به کار می رود :

1– دوبار فرموله کردن بنزین

2– مخلوط نمودن اتانول با بنزین با در صدهای مختلف

3– اکسیژنه نمودن بنزین جهت کنترل مونوکسید کربن

از سویی سالیانه میلیونها تن ضایعات کشاورزی در کشور تولید میشود که قسمت عمده آن معدوم میگردد . بنابراین در صورتی که بتوان با روشی این ضایعات را به ماده ای سوختی تبدیل نمود صرفه های اقتصادی فراوانی برای کشور دارد . همچنین در صورتی که قیمت تمام شده محاسبه شده اتانول داخلی با منبع اولیه نیشکر پایین تر از قیمت کشور های اروپایی که مصرف کننده عمده این ماده هستند باشد میتوان برای صادرات این ماده نیز آینده ای در نظر گرفت .

در تحقیق حاضر تلاش می گردد ضمن معرفی اجمالی روش تولید بیواتانول از ضایعات کشاورزی (منبع اولیه باگاس نیشکر) به مطالعه موردی ضایعات کشت وصنعت هفت تپه خوزستان جهت تخمین میزان تولید بیواتانول دراین واحد و مباحث مربوط به هزینه – فایده آن بپردازیم .

در بخش دیگر این تحقیق به بررسی صرفه های اقتصادی ناشی از جایگزینی بیواتانول تولیدی با (درجه خلوص99.5%)MTBE  موجود در بنزین تولید داخل میپردازیم. شرکت کشت وصنعت نیشکرهفت تپه خوزستان وکارخانه نیشکرهفت تپه ،درسال1339تاسیس شده است وامروز زیر مجموعه وزارت جهاد کشاورزی است.این شرکت تاکنون توانسته نقش بسیاربالایی درتولید شکرایران ایفا نماید.کارخانه با ظرفیتی بیش از صد هزار تن در سال ،  10در صد شکر مورد نیاز کشور را تولید میکند . کشت و صنعت هفت تپه 13000 هکتار زمین زیر کشت و زمینهای بسیار زیاد کشت نشده دارد . در این مساحت ، سالانه بین 100 تا 120 تن در هکتار نیشکر برداشت می شود. در کارخانه نیشکرهفت تپه علاوه بر شکر سفید فراورده های دیگری به دست می آید که عبارتند از:                                                                         1– باگاس با تفاله نیشکر: باقیمانده ساقه نیشکر پس از آن که عصاره آن گرفته شد به نام باگاس معروف است که از آن به منظور تولید کاغذ فیبر و تخته استفاده میگردد . باگاس به عنوان یکی از عوامل آلوده کننده محیط زیست شناخته شده است و حاوی مواد لیگنوسلولزی بوده که این ترکیبات جزء ترکیبات  پلی ساکارید و غیر قابل تجزیه توسط باکتری ها می­باشند. با استفاده از روش مشروح در این تحقیق امکان تولید اتانول از  ضایعات مجتمع های تولید نیشکر وجود دارد که این روش به صورت گسترده در برزیل آمریکا و کانادا جهت تولید اتانول جایگزین سوخت کاربرد دارد .

2- ملاس: به باقیمانده شربت غلیظ پس از پخت های متعدد نیشکر که دارای مواد قندی است و امکان خارج نمودن آن به صورت کریستال شکر نمیرود ملاس گفته میشود . ملاس نیشکر به دلیل داشتن ترکیبات معدنی بیش از اندازه از لحاظ تولید کنند گان اتانول غیر صنعتی مطلوب نمی­باشد. لذا یکی از کاربردهای ملاس نیشکر تولید اتانول صنعتی برای جایگزینی در سوخت است .

سعی میشود این  طرح کاملا  با کاربرد علمی و صنعتی برای هر دو گروه پژوهشگران در انرژی های تجدید پذیر و سرمایه گذاران در ایده های نو جهت استفاده ارائه گردد.