در بازار بورس، همه روزه میلیون ها اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد. شیوه قیمت گذاری اوراق مورد معامله حاصل فعل و انفعال متغیرهای مختلفی می باشد که هریک به طریقی و با شدت متفاوتی بر قیمت اوراق مزبور تاثیر می گذارد. بنابراین یکی از مهم ترین موضوعات برای بررسی کشف الگوها و قواعد حاکم بر نظام بازار نحوه قیمت گذاری اوراق بهادار مورد معامله است. در بازار سهام چه عامل یا عواملی قیمت سهم را تعیین می کنند؟ آیا قیمت یک سهم براساس یک الگوی منظم انجام می شود یا خیر؟ یکی از نقش های اصلی بازار سرمایه تخصیص مالکیت سهام است. به طور کلی در یک بازار کارا قیمت ها علائم مناسب و صحیحی برای تخصیص منابع هستند، همچنین در این بازار افراد حقیقی و حقوقی می توانند تصمیم های زیادی در زمینه سرمایه گذاری گرفته و از بین اوراق بهاداری که توسط شرکت ها عرضه می گردد بهترین انتخاب را انجام دهند، در صورتی که در یک بازار قیمت اوراق بهادار در هر لحظه از زمان “انعکاس کاملی” از همه اطلاعات در دسترس باشد، می توان آن بازار را کارا نامید(بِیکر و ورگلر 2006 ).

با وجود فرضیه بازار کارا برخی از مطالعات به نتایجی دست یافتند که نشان دهنده وجود استثناهایی در بازار مالی می باشد. که با فرضیه

 بازار کارا ناسازگار است. بدین معنی که تمامی اطلاعات در قیمت سهام منعکس نمی شود یا اینکه عامل های اقتصادی در اتخاذ تصمیمات دچار اریب می شوند. برای مثال مَیان ودیگران(2012) نشان دادند تمایلات سرمایه گذاران بر میزان واکنش به اخبار سود موثر است. در این پژوهش اثر تمایلات سرمایه گذاران[1] بر قیمت سهام را به وسیله حساسیت سودهای غیرعادی بر قیمت سهام اندازه گیری می نماییم[2].

1-2-   بیان مساله

سرمایه گذاران در رابطه با بازده مورد انتظار و ریسک سهام دارای باورهای پیشین هستند. باتوجه به اینکه قدرت سود آوری آینده شرکت تا حدود زیادی به سود فعلی  شرکت بستگی دارد، انتظار بر این است پس از اعلام سود خالص، معامله برروی سهام شرکت افزایش یابد. سودمندی اطلاعات ارائه شده در سود حسابداری را محتوای اطلاعاتی سود حسابداری می نامند. معیار سنجش سودمندی اطلاعات ارائه شده در سود حسابداری میزان تجدید نظر در باورها و انتظارات سرمایه گذاران می باشد(میان 2012).

تحقیقات حسابداری از مدتها قبل علاقه مند به ارزیابی محتوای اطلاعات سود شركتها می باشد. در چارچوب بازار كارافرض می شودکه اطلاعات حسابداری به وسیله سرمایه گذاران منطقی موجود در بازار سرمایه به خوبی در قیمت سهام نگه داری می شوند، از سوی دیگر  تغییرات قیمت سهام اطراف یك رویداد اطلاعاتی ، معیاری قابل اتكا برای سنجش اثر رویداد بر قیمت سهام است. این دیدگاه هر گونه اثرگذاری تعصبات رفتاری سرمایه گذاران در شكل دهی واكنش آن ها به اطلاعات حسابداری را نفی می نماید(هولتازن و واتز 2001، کوتاری 2001). تحولات مالیه رفتاری به طور فزاینده ای محققان را تشویق به بررسی صحت این دیدگاه می نمایند (لی 2001، دانیل 2004، هیرشلیفر و تی اُو 2009).

بِیکر و ورگلر(2006) نشان دادند تمایلات سرمایه گذاران بر قیمت سهام موثر می باشد. تمایلات سرمایه گذاران، باور سرمایه گذاران از جریان های نقدی مورد انتظار و یا نرخ بهره است كه با اصول تجزیه و تحلیل بنیادی متضاد است. ادبیات حاكم در زمینه تمایلات سرمایه گذاران به دو دسته کلی تقسیم می شوند:(1)شاخص منطقی، تمایلات سرمایه گذاران را می توان شناسایی نمود و (2) تمایلات اثرات قابل تشخیص و منظمی در بازار سهام دارند( کِلیف 2005، بِیکر و وُرگِلر 2006، لیمِن و پورتنایگوینا 2006 و کاپلانسکی و دیگران 2010).

همچنین در ادبیات تمایلات سرمایه گذاران فرض می شود هنگامی كه سرمایه گذاران در موقعیت تمایلات خوش بینانه می باشند، تمایل بیشتری به حدس و گمان خوش بینانه دارند و باارزیابی بیش ازحد خوشبینانه ارزش فعلی جریان نقدی مورد انتظار سهام، باعث ارزش گذاری بیش از حد سهام می شوند؛ عكس این قضیه برای تمایلات بدبینانه درست است یعنی هنگامی سرمایه گذاران دارای تمایلات بدبینانه هستند ارزش فعلی جریان نقدی مورد انتظار سهام را کمتر ازواقع ارزیابی می نمایند، که باعث کمتر شدن قیمت سهام نسبت به ارزش ذاتی آن می شود (میان و همکاران 2012).

با توجه به نتایج تحقیقات گذشته با این استدلال که قیمت سهام براساس ارزیابی سرمایه گذاران از جریان نقد مورد انتظار تعیین می شود، پیش بینی می نماییم هنگامی که سرمایه گذاران در موقعیت تمایلات خوش بیانه هستند و سود خالص حاوی اخبار خوبی است، سرمایه گذاران احتمالا جریان های نقدی مورد انتظار را بر حسب اطلاعات موجود در سود خالص بیش از حد ارزیابی می نمایند؛ که نتیجه این عمل قیمت گذاری بیش از اندازه سهام می باشد، از سوی دیگر هنگامی سرمایه گذاران در وضعیت تمایلات بدبینانه قرار دارند و سود خالص حاوی اخبار خوبی است، سرمایه گذاران احتمالا  جریان های نقدی مورد انتظار را بر حسب اطلاعات موجود در سود خالص کمتر از واقع اندازه گیری می نمایند؛ که درنتیجه باعث کاهش قیمت نسبت به ارزش ذاتی آن می شود. علاوه براین هنگامی که سود خالص حاوی  اخبار بدی باشد، ارزیابی خوش بینانه جریان نقد مورد انتظار در دوره تمایلات خوش بینانه و  ارزیابی بد بینانه جریان نقد مورد انتظار در دوره تمایلات بدبینانه باعث كاهش كمتر قیمت سهام در دوره تمایلات خوش بینانه نسبت به دوره تمایلات بدبینانه می شود.

بنابراین سوال اصلی تحقیق این است که آیا در بورس اوراق بهادار تهران تمایلات سرمایه گذاران تاثیری بر واکنش به اخبار سود دارد؟

[1] Investor Sentiment

[2]Earnings Response Coefficients