امروزه تعداد قطعات محصولات مدرن صنعتی به قدری زیاد شده كه مسئله تامین و مدیریت تامین كنندگان آنها به معضل بزرگی برای شركتهای تولیدكننده تبدیل شده است.
در بازارهای جهانی امروزی، شركت ها واحدهایی با نامهای تجاری مجزا از هم نیستند كه بتوانند به صورت مستقل فعالیت كنند. بلكه درعوض بخش مهمی از یك زنجیره عرضه هستند. در این حالت موفقیت نهایی یك شركت بستگی به توانایی مدیریتی آن در انسجام بخشیدن و هماهنگی شبكه پیچیده ای از روابط تجاری میان اعضای زنجیره عرضه دارد(لمبرت و همکاران،2000،ص1-23) . در دهه اخیر، مدیریت وظیفه خرید در زنجیره عرضه چالشی برای بیشتر شركت ها بوده است. و نیاز به دستیابی به یك سطح رقابتی جهانی در زمینه عرضه به طور اساسی افزایش پیدا كرده است(کارپاک و همکاران،2001،ص1-21) .
مدیریت زنجیره‌ تأمین از جمله مفاهیمی می باشد كه تحولات عظیمی را در كشورهای صنعتی در عرصه تولید سبب گردیده است(احمدی، 1384، 22). از دید كنسول مدیریت لجستیك كالا ضرورت مطالعه به روی مدیریت زنجیره‌ تأمین1 بسیار حائز اهمیت می باشد علی الخصوص كه كشورهایی چون ایران كه درحال صنعتی شدن هستند می باید توجه ویژه ای نسبت به این مسئله داشته باشند درهمین راستا مدیریت تداركات كالا (لجستیك ) بخشی از فرایند زنجیره‌ تأمین است.

با توجه به موارد مذكور این پژوهش در زمینه امور بازرگانی و در بخش تداركات و امور كالای(مدیریت بازرگانی) شركت مجتمع پارس جنوبی، به منظور ارائه راهكار مناسب برای اولویت بندی معیارها و ارزیابی و انتخاب عقلایی تر به جای ارزیابی و انتخاب ذهنی می باشد. با شناسایی و اولویت بندی معیارهای مناسب تر در انتخاب تامین كنندگان، با استفاده از روش تجزیه وتحلیل سلسله مراتبی كه از روش های تصمیم گیری چند شاخصه است صورت می گیرد. كارشناسان می توانند با نتایج حاصله از این روش به یك جمع بندی برای انتخاب تامین كننده مناسب برای شركت دست یابند و با انجام این بررسی و تحلیل نتایج و در نظر گرفتن ابعاد آن در شركت مورد بررسی جنبه عملیاتی(اجرایی)به خود خواهد گرفت.
1-2- بیان مسئله
مدیریت امور خرید وتداركات از حوزه هایی است كه نسبت به حوزه های دیگر مدیریت كمتر به آن پرداخته شده است. تقاضای روبه رشد وتنوع مشتریان، پیشرفت های اخیر در زمینه تكنولوژی های ارتباطی وسیستمهای اطلاعاتی، رقابت درعرصه بین المللی و افزایش آگاهی از محیط, همه جزو عواملی هستند كه شركت ها را وادار كرده است كه به مدیریت زنجیره‌ تأمین تمركز كنند.
واژه مدیریت زنجیره‌ تأمین قریب به بیست سال است كه مورد استفاده قرار می گیرد و به فعالیت های یكپارچه پروسه تامین مواد، تبدیل آنها به كالاهای واسطه و نهایی، توزیع كالا وتحویل آن به مشتریان نهایی اشاره دارد (هیزر؛رندر،2001،ص42) . مدیران از تحول در فناوری و زنجیره های عرضه آگاه شده اند. انواع شوك هایی كه در سرتاسر بازارهای جهانی اتفاق می افتند، به طور اساسی روشی را كه مدیران به محیط سازمان می نگرند، را تغییر داده است. یكی از حوزه هایی كه بیشتر شركت ها توجه خود را به آن معطوف كرده اند، مدیریت منبع یابی و خرید است. سه مزیت از تمركز بر مدیریت منبع یابی و خرید حاصل می شود كه عبارتند از: هزینه، كیفیت و فناوری( مونسزکا،1998،ص2-3) . جای خوشبختی است كه اخیرا” در شركت مورد مطالعه بخشی تحت عنوان بررسی منابع و معرفی منابع ایجاد شده ولذا در راستای پژوهش حاضر می توان از اطلاعات این بخش استفاده نمود.از آنجا كه تصمیم گیری زمانی كه اطلاعات موجود ناكامل و غیردقیق هستند، مشكل می شود. مشكل رویه ای دیگر در استفاده از رویه رسمی حمایت از فرایند تصمیم گیری انتخاب عرضه كننده، به طبیعت نامتجانس معیارهای درنظر گرفته شده، برمی گردد. همچنین تعیین وزن های صحیح برای هر معیار ارزیابی سطح ناپایــداری ذاتی در فرایند انتخاب را افزایش می دهـد(بویلاسکوا؛پترونی،2002،ص236) . این مهم تصمیم گیر را ناچار می كند كه در اتخاذ تصمیم دقت نظر بیشتری به خرج دهد یك صرفه جویی كم درهزینه های خرید می تواند علاوه بر همان میزان تاثیر بر روی سود، موجب افزایش چند برابر در فــروش شود. همكاری نزدیك با عــرضه كنندگان، موجب هزینه های واحد پایین تر می شود و روابط بلندمدت تر حتی كیفیت بهتـری را در هزینه پایین تر موجب می شود(گافین؛مارک،1997،ص422-424 ) .
در بیشتر صنایع، هزینه موادخام و قطعات، هزینه اصلی یك محصول را تشكیل می دهند، بنابراین، بخش خرید می تواند نقش كلیدی را در كارایی و اثربخشی یك سازمان ایفا كند. بدین علت كه اثر مستقیمی روی كاهش هزینه ها، سودآوری و انعطاف پذیری یك شركت دارد(قدسی پور؛ابرین،2001،ص1) . علاوه بر این، از آنجایی كه هم اكنون عرضه كنندگان اثر اساسی را بر روی موفقیت یا شكست یك شركت اعمال می كنند، خرید,كه قبلاً به عنوان یك ابزار تاكتیكی محض درنظر گرفته می شد، هم اكنون به عنوان یك وظیفه استراتژیك شناخته می شود(گافین؛مارک،1997،ص422-424). در دنیای‌ امروز یكی‌ از بحث‌ انگیزترین‌ ونگران‌كننده‌ترین‌ موضوع ها در صنعت‌ و اقتصاد، تجارت‌ در بازار جهانی‌ است‌ و این‌ مسئله‌ كه‌ با ورود به‌ چنین‌ دنیایی‌ باید منتظر چه‌ پیامدهایی‌بود؟ و روند پیوستن‌ به‌ سازمان‌ تجارت‌ جهانی‌چه‌ چالش‌هایی‌ پیش‌ روی‌ كشورهای‌ درحال‌توسعه‌ وكمتر توسعه‌یافته‌ قرار خواهد داد؟
منظور خود را از زنجیره‌ تأمین، شناسایی عرضه كننده مناسب بیان می‌داریم: مدیریت امور خرید وتداركات از حوزه‌هایی است كه نسبت به حوزه‌های دیگر مدیریت كمتر به آن پرداخته شده است. تقاضای روبه رشد وتنوع مشتریان، پیشرفت‌های اخیر در زمینه تكنولوژی‌های ارتباطی وسیستم های اطلاعاتی، رقابت درعرصه بین المللی وافزایش آگاهی از محیط، همه جزو عواملی هستند كه شركت‌ها را وادار كرده كه به مدیریت زنجیره‌ تأمین تمركز كنند. از آنجائی‌كه‌ با توجه‌ به‌ گذشته‌ این‌ صنعت‌ و پیش‌بینی‌آینده‌، حرکت درمحیط پیچیده‌ و ظریف‌ دنیای‌ رقابتی‌ امروز است، هیچ‌سازمان‌ اقتصادیی‌ بدون‌ داشتن‌ یك‌ برنامه‌ریزی‌صحیح‌ و اصولی‌ قادر به‌ ادامه‌ حیات‌ نخواهد بود(استراتژی مناسب). این‌ واقعیت‌ وقتی‌ دارای‌ اهمیت‌ بیشتری‌ می‌شودكه‌ مسئله‌ پیوستن‌ به‌ سازمان تجارت جهانی و ورود به‌ بازارهای‌جهانی‌ از یك‌ سو و برنامه‌ ریزی‌ برای‌ یك‌ بخش ‌مهم‌ و دارای‌ مزیت‌ تامین كنندگان كالاهای صنعتی و پالایشگاهی ازسوی‌ دیگر مطرح‌ باشد. در شركت های بزرگ دولتی همچون شركت مجتمع گاز پارس جنوبی علیرغم داشتن منابع مالی مناسب و نیروی انسانی كافی وكارآمد با مشكلات زیر روبرو هستند؛

1. تامین كالاهای خارجی(ورود كالا)
2. موضوع تحریم های اقتصادی
3. نحوه انتخاب منابع تامین كننده درخرید‌های داخلی

با توجه به ماموریت خطیر شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی2 كه بهره برداری از ذخائر مشترك گازی از جمله آن است، تامین به موقع كالای مذكور همانند نقش جریان خون در بدن است كه لازم است با توجه ویژه به آن پرداخته شود.