امروزه مشارکت سیاسی به عنوان مهمترین شاخص توسعه سیاسی ملّت‏ها به امری گریز ناپذیر تبدیل شده است. این امر در کشورهای جهان سوم که گذار از سنت به مدرنیته را تجربه می‏کنند به شکلی حساس‏تر خود را نشان می‏دهد. دولت‏ها نیز ناچارند برای کسب مشروعیت به مشارکت سیاسی تن در دهند. از طرف دیگر میزان بالای مشارکت سیاسی مردم در زمینه تصمیمات و خط مشی‏های سیاسی بر فرهنگ توسعه یافته و توسعه یافتگی فرهنگ سیاسی آن جامعه دلالت دارد. از منظر دینی، مشارکت سیاسی فعّال و حسّاسیت نسبت به سرنوشت خود و جامعه، نه تنها یک حق، بلکه یک تکلیف حتمی و ضروری و ارزشی مطلوب برای دانشجویان و عموم جامعه است. از این رو بررسی نقش، جایگاه و کارکردهای دانشجویان در نظام سیاسی و ضرورت بهره‏مندی جامعه از توانمندی‏های دانشجویان در اداره امور می‏تواند یکی از شرایط اجتناب ناپذیر توسعه سیاسی و اجتماعی باشد.

سیاسی بودن دانشجو در حدی که در برابر سرنوشت خود و جامعه حساس باشد؛ نسبت به مسائل داخلی و خارجی و جریان‏های موجود از بینش و تحلیل سیاسی برخوردار باشد؛ از جمله ضرورت‏های حیات سیاسی دانشجویان و لازمه توسعه سیاسی است. همچنین تبیین کارکردهای دانشگاه به عنوان یکی از بخش‏های ساختار فرهنگی کشور و نقشی که دانشجو در این زمینه به عهده دارد به خوبی مبین ضرورت مشارکت سیاسی دانشجویان است.

بر این اساس، تبیین میزان تاثیر پذیری دانشجویان دانشگاه تهران شرق از شبکه یک سیما در امر مشارکت سیاسی، موضوع پژوهش حاضر است. در واقع مسئله‏ی کنونی پژوهش این است که «تلویزیون بر مشارکت سیاسی دانشجویان دانشگاه تهران شرق تا چه اندازه مؤثر است؟» با توجه به این ضرورت‏ها است که فعّالیت سیاسی دانشجویان به عنوان قشری نقّاد، پرسشگر و آرمان‏خواه مورد مطالعه قرار داده می‏شود و اهمیت نقش دانشجویان را در تعیین سرنوشت کشور نشان دهد. از طرفی مقایسه مشارکت سیاسی دانشجویان رشته‏های مختلف و بررسی دلایل مشارکت سیاسی رشته‏های مختلف نیز مورد توجه قرار گرفته است.(غفاری هشتجین ودیگران 1389 :ص207-

240 )

1-1)بیان مساله

موضوع این تحقیق بررسی رابطه استفاده از اخبار ساعت 21 شبكه یك و مشاركت سیاسی (مورد مطالعه : دانشجویان تهران شرق) می باشد. در بین دانشجویان به دلایل مختلف از جمله جوان بودن، تحرک، استقلال‏طلبی، نوجویی، آرمان‏گرایی.اصلاح‏گرایی، عدم محافظه کاری اقتصادی(به خاطر عدم وابستگی به شغل، خانواده و فرزند)و نیز به علت علاقه و شناختی که نسبت به مسائل جامعه پس از ورود به دانشگاه پیدا می‏کنند، از ویژگی‏های خاص خود برخوردار است این پژوهش، علاقه‏مندی سیاسی دانشجویان را(با طرح پرسش‏هایی پیرامون علاقه‏مندی به مطالعه مقاله‏های سیاسی و یا از طریق برنامه‏های سیاسی مورد توجه آزمودنی‏ها در تلویزیون، میزان پیگیری مسایل جامعه و…)مورد ارزیابی قرار می‏دهد.تأثیر عوامل خانواده، تلویزیون و همکلاسی‏ها را در ایجاد بینش سیاسی دانشجویان می‏سنجد و نوع مشارکت سیاسی دانشجویان را به لحاظ فعالانه یا منفعلانه بودن بررسی می‏کند و نتایج حاصله را مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل قرار می‏دهد.( چابکی ام البنین :1389، 107-128 )

مطالعه گرایش های دانشجویان در مقابل اخباری كه به طور عادی پخش می شودنتایج گوناگونی به دست می دهد ما باید نه تنها كیفیت واقعی اخبار را فی نفسه در نظر داشته باشیم بلكه نحوه ارائه اخبار و موفقیت یا عدم موفقیت آن را مورد توجه قرار دهیم ودرجه آگاهی سیاسی و اجتماعی دانشجویان با میزان و کیفیت جریان اطلاعات ، سهولت دسترسی به آن و اعتماد عمومی به منابع تغذیه اطلاعاتی را بسنجیم. ) ژان کازنو،1983: ص 99 )

2-1)اهمیت و ضرورت تحقیق

مشارکت مشروط به برابری انسان ها و منوط به آزادی آنهاست . در یک نظام مشارکتی فرض بر این است که مردم باید فرصت مناسب برای تأثیرگذاری بر سیاست ها و به دست آوردن مشاغل عمومی را داشته باشند و دولت نیز باید امکان رقابت را بر اساس شایستگی افراد مهیا کند. مشارکت به عنوان فرآیند قدرت گرفتن نوعی گذر از حکومت های سنتی است . لذا هم با دشواری هایی روبرو است و هم تصور این که دولت ها و سازمان های تثبیت شده محلی، بخشی از قدرت و اختیاراتشان را به دیگران واگذار کنند، کمی مشکل به نظر می رسد . مشارکت به عنوان روند کسب قدرت ناگزیر ساختارهای بوروکراتیک موجود را به مبارزه می طلبد، بنابراین طبیعی است اگر این ساختارها به یکی از اصلی ترین موانع بر سر راه مشارکت ( سیاسی ) تبدیل شوند.

مشارکت مردم در امور سیاسی و اجتماعی ، یکی از مباحث مهم و از اهمیت ویژه ای برخواردار است چون مشارکت در امور اجتماعی  نوعی تعهد و قبول مسءولیت فردی و اجتماعی است که همه افراد انسانی ناگزیر به پذیرش آن هستند.(صالحی عباس 1385: شماره 200)

3-1)اهداف تحقیق

با توجه به موضوع این تحقیق برانیم تا با شناخت نظری مربوطه و جمع آوری اطلاعات آماری به شناخت بیشتر تاثیر نقش عوامل وضعیتی دانشجویان بر مشارکت سیاسی آنان بپردازیم بنابراین هدف پژوهش این است که با شناخت دقیق مباحث نظری و یافتن چارچوب نظری مناسب مرتبط با موضوع به تبیین مقوله مشارکت سیاسی دانشجویان بپردازد این تحقیق دارای دو هدف عمده است:

1-3-1)هدف كلی

 بررسی رابطه استفاده از اخبار ساعت 21 شبكه یك و مشاركت سیاسی ( مورد مطالعه :دانشجویان تهران شرق )

2-3-1)هدف جزئی

• بررسی رابطه بین استفاده از اخبار ساعت21شبکه یک سیما و شرکت در راهپیماییها
• بررسی رابطه بین استفاده از اخبار ساعت21شبکه یک سیما و شرکت در جلسات و سخنرانیهای سیاسی
• بررسی رابطه بین استفاده از اخبار ساعت21 شبکه یک سیما و شرکت در انتخابات
• بررسی رابطه بین استفاده از اخبار ساعت21 شبکه یک سیما و فعالیت در ستادهای انتخاباتی
• بررسی رابطه بین استفاده از اخبار ساعت21 شبکه یک سیما و شرکت و فعالیت در تشکلهای سیاسی دانشجویی
• بررسی رابطه بین استفاده از اخبار ساعت21 شبکه یک سیما و کوشش برای اقناع دیگران در ارتباط با مساله سیاسی که خود به آن اعتقاد دارند
• بررسی رابطه بین استفاده از اخبار ساعت21 شبکه یک سیما و دیدن و شنیدن برنامه های سیاسی