دانلود پایان نامه ارشد: ارزیابی تطبیقی روایات معصومین با اقوال لغویان در مفردات سوره‌های مبارکه نبأ، نازعات و عبس

:

قرآن کریم، برترین و آخرین پیام خداوند، ارزشمندترین گوهر گران بهای به جای مانده از پیامبر اکرم 9، سرچشمه و مدار محوری فکری تمام مسلمانان جهان است. این اقیانوس بی کران که به ژرفای حقایق آن نمی توان رسید، و شگفتی هایش را پایانی نیست؛ کتابی است که کلامش زیباترین سخن، ظاهرش در اوج لطافت و زیبایی و مفاهیم بلند و مضامین عالی اش پا به ‌پای زمان، همانند خورشید و ماه بر همه ملت ها در طول زمان می تابد و همگان را از معارف نابش سیراب می کند.

نخستین گام برای غور در دریای بی انتهای قرآن و نوشیدن معارف حیات بخش آن، شناخت دقیق این کتاب گران سنگ است، زیرا آنان که قرآن را آن گونه که هست نشناخته اند، آن گونه که باید، به آن ارج نمی نهند و آن چنان که بایسته است، از آن بهره نمی برند و از انس و ارتباط با آن لذتی نصیبشان نمی گردد. درنتیجه از درس های سازنده و مواعظ دل نشین و معارف گران سنگ آن محروم می گردند.

اما معارف قرآن، عمیق تر و پیچیدگی هایش بیشتر از آن است که به تنهایی بتوان به تفسیر صحیح و واقعی قرآن رسید. نابخردی است که کسی برای رسیدن به مقصدی، راه را رها نموده و از بیراهه‌ها بخواهد به مقصد برسد و در را رها نموده و بخواهد از روزنه های دیوار وارد خانه شود، اهل بیت پیامبر:، به مثابه در ورود به معارف الهی قرآن و اسلام ناب می باشند، همان گونه که حضرت امیر7 می فرمایند: «ما خاصگان‏، یاران و گنجوران نبوّت، و درهاى‏ رسالتیم‏. در خانه‏ها جز از درهاى آن نتوان در شد، و آن كه جز از در، به خانه در آمد به دزدى سمر(مشهور) شد.»

پس عاقلانه ترین راه برای دریافت معانی و مفاهیم قرآن، پناه بردن به خاندان و اهل بیت پیامبر است که در طول عمر پربهای خویش پیوسته به تبیین معارف و احکام الهی پرداخته‌اند.

حال که اهمیت و جایگاه منابع روایی در تبیین حقایق ناب قرآنی اندکی روشن شد نوبت آن است که بدانیم گام نخست در فهم و تفسیر

 

مقالات و پایان نامه ارشد

 معانی آیات، به دست آوردن معانی الفاظ و تک واژه های آیات است. به عبارت دیگر اگر معنای الفاظ به خوبی روشن نباشد، کشف مراد حقیقی از آن ها امکان پذیر نخواهد بود. پس ابتدا باید این واژگان در لغت‌نامه ها مورد واکاوی و ریشه یابی قرار گیرد یا معنای لغوی آن‌ها مشخص شود، در این مرحله وجود برخی تفاوت ها در تفسیر و توضیح مفردات قرآنی در منابع روایی و لغت نامه های عربی، انگیزه ارزیابی تطبیقی این دو را به منظور فهم عمیق آیات قرآن، تقویت می‌کند.

نکته دیگری که باید در بحث چرایی این ارزیابی تطبیقی مورد توجه قرار گیرد، این است که اساساً این مقایسه و تطبیق می‌تواند با انگیزه پاسخ به این سؤال باشد که آیا مفاهیم و الفاظ قرآنی به همان معنایی به کار رفته است که در عصر نزول قرآن کاربرد داشته و یا قابل توسعه به معانی تطور یافته آن تا به امروز می باشد؟ برای پاسخ به این سؤال باید دقت داشت که ما در فرایند ارزیابی تطبیقی، اصل را در فهم متون قرآن و مفاهیم آن، بیانات و تعالیم رسیده از جانب معصومین: قرار داده و کتاب های لغوی معتبر را به عنوان منبعی برای دست یابی به مفهوم واژگان مورداستفاده در عصر نزول و به عنوان شاهدی برای کاربرد کلمات در آن دوره، مورد مطالعه قرار می دهیم، هرچند که تمامی لغت نامه های مورداستفاده بعد از عصر نزول نگاشته شده است.

این رساله در چهار فصل تنظیم گردیده است. فصل اول که در آن به کلیات بحث پرداخته شده است شامل تبیین موضوع، اهمیت و ضرورت آن، پیشینه تحقیق، روش تحقیق می باشد. در فصل دوم به ارزیابی تطبیقی روایات با اقوال لغویان در مفردات سوره نبأ و در فصل سوم سوره‌ی نازعات و در فصل چهارم سوره‌ی مبارکه‌ی عبس پرداخته شده است.

فصل اول: کلیات

1-1- بیان مسأله

قرآن کتابی است که برای راهنمایی مسلمانان به سوی سعادت ابدی نازل شده است و لذا باید برای هر مسلمانی قابل فهم باشد. قرآن کریم به زبان عربی روشن نازل شده و مخاطبان اولیه قرآن یعنی اعراب در فهم ظاهر بیشتر آیات قرآن مشکلی نداشتند و بر پایه حجت عقلایی ظواهر قرآنی، به فهم ساده خود از آیات اعتماد داشتند. همچنین ریز‌بینی برخی صحابه‌ی قرآن پژوه، دقت در کشف لایه های دیگری از ظواهر را در پی داشته است

در قرن دوم لغت نگاران بر پایه مطالعه میدانی کاربردهای عربی به جهت خدمت به قرآن و درک مفاهیم آن شروع به تدوین لغت نامه های عربی نمودند و کم کم این کار وسعت گرفت. غالب این منابع اکنون در دسترس ما بوده و نقش مؤثری در فهم آیات الهی دارند.

از سوی دیگر اهل بیت: که معلمان و مفسران حقیقی قرآن کریم هستند و علم کامل قرآن در نزد ایشان جمع است، در روایات خود به تبیین معانی آیات و مراد الهی از آن ها پرداختند. لذا این روایات، منبع اصیلی در شناخت معارف و احکام دینی برداشت شده از قرآن است. دسته ای از این روایات در جهت تبیین معنای مفردات قرآنی صادر شده است که راه‌گشای مناسبی برای فهم بهتر معنای آیات الهی هستند. وجود برخی تفاوت ها درتفسیر و توضیح مفردات قرآنی در منابع روایی و لغت نامه‌های عربی، انگیزه ارزیابی تطبیقی این دو را به منظور فهم عمیق آیات قرآن، تقویت می کند.

2-1- سوال های تحقیق

در هر پژوهشی، جهت شناخت درست مسیر پژوهش تحقیق نیاز به طرح پرسش‌هایی است تا با در نظر گرفتن آن ها و در پاسخ گویی به آن ها، به هدف صحیح نایل شد. در این تحقیق نیز، سؤالاتی پاسخ داده شده‌اند، که عبارتند از:

1-2-1- سوال اصلی

در ارزیابی تطبیقی روایات اهل بیت: با اقوال لغویان در مفردات سوره های مبارکه‌ی نبأ، نازعات و عبس به چه نتایجی می‌رسیم؟

2-2-1- سوالات فرعی

1- معانی واژگان تفسیر شده در روایات اهل بیت: در سوره های مبارکه‌ی نبأ، نازعات و عبس چه ارتباطی با اقوال لغویان دارند؟

2- علت اختلاف معانی ظاهر واژگان با ایضاح لفظی آنها در روایات اهل بیت: چیست؟

3-1- فرضیه ها

1- با بررسی روایات مفردات سوره‌های مبارکه‌ی نبأ، نازعات و عبس رابطه بین این روایات با قول لغویان در مواردی تساوی (عین معنای لغوی واژه)، در مواردی عموم و خصوص من وجه، گاهی عموم و خصوص مطلق بوده و در موارد دیگر نیز روایات به ذکر تأویل یا بطن یا مصداق واژه پرداخته‌اند.

2- لغویان در حد کاربردهای اعراب آن عصر به تبیین معانی واژگان پرداختند ولی اهل بیت: غالباً از این حد گذر کرده و گاه با عبور از معانی ظاهری آنها به تبیین مراد خداوند از آن پرداختند، همچنین در تبیین معانی مشترک معنوی و تبیین مصادیق و گاه تأویل مفردات قرآنی میان دیدگاه اهل بیت: و لغویان اختلاف مشاهده می‌شود.

4-1- سابقه و پیشینه تحقیق

شناخت مفردات در فهم بیشتر محتوای قرآن کریم یک اصل انکار ناپذیر است. در نتیجه قرآن پژوهان که خود را نیازمند شناخت مفردات قرآن دیدند در رابطه با مفردات سور قرآن کتب زیادی نگاشتند و همچنین درباره روایات تفسیری نیز به طور مستقل کتاب های زیادی به رشته‌ی تحریر درآورند. از مهمترین کتب لغوی می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1- کتاب العین (خلیل بن احمد فراهیدی).

2- معجم مقاییس اللغه (ابن فارس).

3- مفردات الفاظ قرآن (حسین بن احمد راغب اصفهانی).

از مهمترین کتب تفاسیر روایی نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1- تفسیر قمی (علی بن ابراهیم قمی).

2- البرهان فی تفسیر القرآن (سید هاشم بحرانی).

3- تفسیر نور الثقلین ( عبد علی عروسی حویزی).

امّا تا کنون هیچ مقاله یا کتابی به بررسی مقایسه‌ای روایات ائمه: و اقوال لغویان در مفردات آیات قرآن نپرداخته است، در واقع این کار نو و بدیعی است که توسط دانشجویان بسیاری مورد واکاوی قرار می‌گیرد و بخشی از آن را اینجانب برعهده گرفته‌ام.

5-1- ضرورت و اهمیت تحقیق

اهمیت کشف معنای واژگان قرآن از آن حیث مهم است که اولین گام برای فهم مراد خدای تعالی از تک تک آیات قرآن است. پرداختن به این مهم از گذشته دور مورد توجه مفسران و لغویان بوده است و در اکثر تفاسیر دیده می‌شود که بخشی را به واژه شناسی اختصاص داده‌اند، اما کمتر دیده شده که مفسران به واژگان قرآن از دیدگاه ائمه معصومین: پرداخته باشند. ائمه معصومین: برای تبیین معنای یک واژه قرآن از شیوه‌های گوناگون استفاده کردند تا معنای واژه را به مخاطب بشناسانند و در سایه آن، فهم کلام الهی میسر شود.

شناخت واژه‌های قرآنی تا آنجا دارای اهمیت است که اگر بررسی دقیقی در مورد آن نشود، حتی ممکن است فهمی ناصواب و غیرصحیح در احکام و معارف دینی از قرآن صورت بگیرد، که جمعی دچار چنین انحرافی شده و در مسائل کلامی، سیاسی، اجتماعی و… ، خود و جمعی را از مسیر هدایت دور نموده‌اند.

از این رو شناخت واژه‌ها و مفردات قرآنی برای همه دانش پژوهان به ویژه علاقه مندان به تفسیر قرآن، ضروری می‌نماید. همچنین با توجه به این که معصومین: علم به تأویل داشته و عالم‌ترین افراد در تفسیر قرآن و تبیین مراد الهی هستند بررسی روایات مفردات ایشان ضروری به نظر می‌رسد، خصوصاً در این پژوهش مقایسه صحّت معنای مفردات از کتاب‌های لغت نیز مورد نظر است.

[1] نهج البلاغه، خطبه 154، ص 184.

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است
نظر دهید

آدرس پست الکترونیک شما در این سایت آشکار نخواهد شد.

URL شما نمایش داده خواهد شد.
بدعالی

درخواست بد!

پارامتر های درخواست شما نامعتبر است.

اگر این خطایی که شما دریافت کردید به وسیله کلیک کردن روی یک لینک در کنار این سایت به وجود آمده، لطفا آن را به عنوان یک لینک بد به مدیر گزارش نمایید.

برگشت به صفحه اول

Enable debugging to get additional information about this error.