با توجه به رشد روز­افزون جمعیت کشورها ومحدود بودن منابع تولیدی، تامین مواد­مصرفی مورد نیاز جامعه به عنوان یکی از ضروری­ترین عوامل در کسب استقلال  اقتصادی است. تجارت خارجی یکی از مهم­ترین بخش­های اقتصادی در کشورهای در حال توسعه است و در این بخش واردات دارای اهمیت بسیاری است از یک­طرف به عنوان یکی از عوامل رشد و تولید ناخالص داخلی و از طرف دیگر به­عنوان یکی از

 اقلام مهم تراز پرداخت­های هر کشور محسوب می­شود. در تجارت خارجی اقتصاد ایران واردات از مقولاتی است که اهمیت و جایگاه آن دایما گسترش پیدا کرده است از این رو هر تغییر و تحولی که در واردات کشور رخ دهد در فرآیند تولید، رشد و توسعه تاثیر به­سزایی خواهد­داشت با توجه به این امر و با عنایت به وابستگی ساختاری بخش­های مختلف اقتصاد ایران به واردات شناخت ابعاد این مساله بسیار حایز اهمیت است.

هدف از این پژوهش پیش­بینی میزان واردات برنج با استفاده از داده­های میزان واردات برنج برای سال­های گذشته که از سالنامه­های آمار بازرگانی خارجی ایران گردآوری شده و با استفاده از دو روش باکس جنکینز و هالت وینترز غیر فصلی برای 5 سال آینده است.

1-2  بیان مساله (تعریف  موضوع پژوهش)

تجارت خارجی یکی از مهم­ترین بخش­های اقتصادی درهر کشوری و به­خصوص در کشور­های در حال توسعه است و در این بخش واردات دارای اهمیت بسیاری است. از یک طرف به­عنوان یکی از عوامل رشد و تولید ناخالص داخلی و از طرف دیگر به عنوان یکی از اقلام مهم تراز پرداخت­های هر کشور محسوب می­شود. در تجارت خارجی اقتصاد ایران واردات از مقولاتی است که اهمیت و جایگاه آن دائما گسترش پیدا کرده است از این رو هر تغییر و تحولی که در واردات کشور رخ دهد در فرآیند تولید، رشد و توسعه تاثیر به­سزایی خواهد داشت با توجه به این امر و با عنایت به وابستگی ساختاری بخش­های مختلف اقتصاد ایران به واردات شناخت ابعاد این مسئله بسیار حایز اهمیت است.

برای برنامه ریزی صحیح  در مورد میزان ارز تخصیصی، روند سرمایه گذاری در احداث واحد­های جدید صنعتی، میزان مصرف این محصولات  و بسیاری از سیاستگذاری­های صنعتی و غیر صنعتی، پیش بینی در مورد میزان واردات برنج در آینده بسیار مهم است. زیرا در هر سیاست­گذاری  مبنای عمل صرفا  وضع موجود  نبوده، بلکه  پیش­بینی­های کوتاه­مدت و بلند­مدت از متغیرهای مورد مطالعه  نیز جزو شاخص­های تاثیر گذار است.

چالش­های موجود در  پیش­بینی متغیرهای سری زمانی عمدتا متاثر از تحول روش­ها و ابزارهای ارایه شده برای پیش­بینی بوده است. به­طوری­که  اهمیت پیش­بینی متغیرهای سری­زمانی باعث تنوع و گستردگی ابزارها  شده­است. البته باید دقت کرد که بسته به ماهیت داده­های موجود، تناسب و قدرت پیش­بینی این ابزارها با یکدیگر متفاوت است. اما آن­چه در نگاه اجمالی مطالعات قابل استنباط است، مقایسه قدرت پیش­بینی روش­های مختلف، بر اساس برخی معیارها است. روش­های پیش­بینی بسته به این­که به چه میزان روش­های ریاضی  و آماری در آن­ها به­کار رفته باشد، به روش­های کمی و کیفی تقسیم می­شوند. در روش­های کمی داده­های مربوط به گذشته با هدف پیش­بینی ارزش آتی متغیر مورد نظر با استفاده از روش­های آماری و ریاضی تحلیل می­شود، از سوی دیگر روش­های کیفی دربر دارنده تخمین ذهنی از طریق عقاید متخصصان هستند.

در پژوهش حاضر به دلیل توانایی بالای روش­های کمی در پیش­بینی متغیرهای اقتصادی، جهت پیش­بینی واردات برنج، از یک روش رگرسیونی (باکس جنکینز) و یک روش غیر رگرسیونی (هالت وینترز غیرفصلی) استفاده شده است. و به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که آیا واردات برنج پیش بینی پذیر است؟ و بهترین روش برای پیش بینی میزان واردات برنج کدام است؟