درنیمه دوم قرن بیستم پدیدار شدن و رشد سریع بنگاههای اقتصادی وشركتها منجر به تغییر اساسی در قوانین  حاکم بر تولید و بازار گردید. مدیران  شرکتها دریافتند که بجز مسائل مربوط به تولیدو محصول ،به بخش های دیگرهمانند خرید مواد اولیه و همچنین مسائل مربوط به مشتری توجه ویژه ای نمایند که این  امر باعث بوجود آمدن مدیریت زنجیره تامین گردید.در زنجیره تامین یكی از مسایل بسیار مهم و استراتژیک، انتخاب درست و اصولی تامین كننده 2 می باشد بطوری كه این تامین كننده بتواند بیشترین و بالاترین نیازها و معیارهای شركت را پوشش دهد. مدیران دریافتند كه برای انتخاب تامین كننده استفاده از روش سنتی (بر اساس قیمت پیشنهادی) مناسب نمی باشد چرا كه علاوه بر قیمت مسایل بسیاری همچون : گارانتی، عمل به تعهدات مثل زمان ومكان سفارشات ، تخفیفات  كیفیت مدت زمان همكاری و….در كیفیت و كمیت تولید محصول و حتی فروش دخیل می باشند. دراین عرصه برای تحلیل و آنالیز این معیارهای متعدد و مختلف كه گاها از یك جنس هم نبودند ومسایل پیچیده انتخاب وتصمیم گیری  مدیران را ملزم به استفاده از تكنیكهای  جدید كرد. یكی ازاین تكنیكها استفاده از مدلهای تصمیم گیری چند معیاره بود كه توانست مسایل بسیاری را در انتخاب بهترین تصمیم حل نماید .

در این تحقیق مدل جدیدی از روش Topsis  فازی و از روش ANP  فازی برای حل این مسئله استفاده می- شود . این روش از جمله روشهای مبتنی بر اطلاعات کامل از ارجحیت تصمیم گیران است که جزئیات آن در بخش سوم پژوهش تشریح خواهد شد.

1- 2 بیان مساله :

پس از گذر  فضای تولید و بازار از روشهای سنتی و قدیم  و ورود به فضای مدرن و پیچیده امروزی و نا كارامد شدن تكنیكها و ابزارهای سنتی و قدیمی مدیران شركتها برای بقای  شركتها و بنگاههای اقتصادی خود چاره ای جز استفاده از ابزارها و مدلها و راه حل های جدید برای تصمیم گیرهای بهتر  خود نمی_ دیدند،چرا كه در این محیط پرتلاطم بازارها و رقابتهای شدید و بودن رقبای قدرتمند در محیط حتی گاها یك تصمیم اشتباه ممكن است شركت را از رقبا طوری عقب بندازد كه شركت نتواند آنرا جبران نماید و موجب نابودی شركت گردد.

یكی از این روشها و تكنیكها استفاده از مدیریت تامین و یا زنجیره تامین می باشد .زنجیره تامین در واقع اهمیت داشتن و توجه  به تمامی قسمتهای تولید از مواد اولیه تا مشتریان می باشد. یكی از بخشهای مهم و استراتژیك در زنجیزه تامین  بخش مواد اولیه و تامین كنندگان می باشد.در دنیای امروزی در هر زمینه و صنعتی تامین كنندگان متعددی  برای تامین مواد و قطعات اولیه وجود دارد كه مدیران میتوانند با توجه به شرایط موجود بهترین آنها را انتخاب نماییند و ازطرف دیگر بخوبی دریافتند كه دیگر روش سنتی و قدیم میسر نمی -باشد، چرا كه مدیران دریافته اند كه معیارهای فراوانی به غیر از قیمت مثل كیفیت، گارانتی، مدت زمان همكاری وزمان تحویل دارای اهمیت ویژه ای میباشد.

حال سوال مهمی كه پیش می آید این است كه مدیران چگونه و از چه راه و روشی بهترین تامین كننده را انتخاب نمایند و به عبارت دیگر : باتوجه به معیارهای متعدد موجود و تامین كنندگان فراوان روش انتخاب بهترین تامین كننده چیست؟

برای حل این مشكل را حلهای مختلفی وجود دارد كه یكی از راحلها استفاده از تكنیك MADM فازی می_ باشد.

حال باتوجه به احساس نیاز به استفاده از این تكنیك در الویت بندی تامین كنندگان بر اساس معیارهای موجود و در نهایت ارایه یك راه كار مناسب  برای تصمیم گیری بهتر مدیران این تحقیق انجام گردیده است.مهمترین مسئله در این تحقیق یافتن پاسخی به این سوالات است كه:

آیا استفاده از روش   MADMفازی موجب انتخاب بهترین تامین کننده بدون دخالت شخصی کارشناسان خواهد شد؟

[1] (supply chain  management(S .C.M1

[2] -Technique for order performance by similarity to Ideal

[3] – Analytical Network Process

[4] -MULTIPLE OBJECTIVE DECISION MAKING

امروزه جمعیت مردمی که در مناطق شهری زندگی می کنند از تمام ادوار تاریخ انسان بیشتر است. روند شهرنشینی غیر قابل بازگشت است (مصطفی قدمی و همکاران، 1391). تخمین زده شده است که جمعیت شهری دنیا تا سال 2025 دو برابر شده و به بیش از 5 میلیارد نفر خواهد رسید که بیش از 90 درصد این رشد در کشور های در حال توسعه خواهد بود (برنامه اسکان سازمان ملل[1]، 2003). از سوی دیگر جهان امروز با چالش هایی مواجه است که ناشی از دگرگونی های حاصل از پیشرفت علم و صنعت و طرح نیاز های جدید سازمانی و اجتماعی است. در جهان متحول امروز، دولت ها به تنهایی قادر به پاسخگویی به نیازهای جدید نخواهند بود. این مهم نیازمند الگوی جدیدی است که بتوان از همه ظرفیت های جامعه در بخش های دولتی، خصوصی و مدنی استفاده نمود تا تولید و ارئه خدمات عمومی را حداکثر ساخت (رفیعیان و همکاران، 1390). در سیستم مدیریت شهری نوین برای رفع این مشکلات و چالش ها در زندگی شهری، الگوهای متعددی ارائه شده است. یکی از این الگوها که مدل غالب در مدیریت شهری[2] محسوب می شود، الگوی حکمرانی شهری است[3] (زیاری و همکاران، 1390). حکمرانی موضوعی است که بر نحوه تعامل دولت ها و سایر سازمان های اجتماعی با یکدیگر، نحوه ارتباط با شهروندان و نحوه اتخاذ تصمیمات در جهانی پیچیده تمرکز داشته و فرایندی است که از طریق جوامع و سازمان ها تصمیمات خود را اتخاذ و بواسطه آن مشخص می کنند که چه کسانی در این فرایند درگیر و چگونه وظایف خود را به انجام برسانند (نوبری و همکاران، 1389). محیط شهری

 پیچیده، پویا و متنوع مستلزم ظرفیت بالای مدیریت است که حکمرانی خوب شهری[4] قابلیت فراهم کردن آن را دارد (صالحی، 1392). از سوی دیگر گردشگری شهری ترکیب پیچیده ای از فعالیت ها ی مختلف می باشد که از به هم پیوستن ویژگی های محیطی و میزان توانمندی و کشش شهر در جذب بازدیدکنندگان و ارائه خدمات تشکیل شده است. نخستین شرط موفقیت هر شهر در توسعه گردشگری، وجود زیرساخت های مناسب شهری، یکپارچه گی همه سازمان های ذیربط و مدیریت عاقلانه و مدبرانه در عرصه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است. از طرف دیگر تنسیق و آمایش جاذبه های شهر، استفاده پایدار از منابع گردشگری، ایجاد منابع و تسهیلاتی که دسترسی به جاذبه ها را تسهیل می کند، رضایت خاطر بازدیدکنندگان و کنترل محلی دومین شرط لازم در توسعه گردشگری است (دیناری، 1384). در راستای تحقق گردشگری، مدیریت شهری که از سازمان دهی عوامل، نیروها و منابع برای اداره امور و پاسخگویی نیازهای ساکنین شهر شکل گرفته، مهمترین ابزار است (رضویان، 1381).

• 1-2- اهمیت و ضرورت

استنباط سازمان ها و نهاد های بین المللی از حکمرانی خوب شهری مطابق با تجزیه عملکردی برنامه اسکان در دو دهه اخیر است. این تجربه بر این نکته تاکید دارد که در اداره امور شهرها نه سرمایه، نه تکنولوژی و نه حتی تخصص، کافی نیست. بلکه مدیریت مطلوب وجه ممیزه یک شهر برون گرا با مدیریت مطلوب در مقابل یک شهر با مدیریت نامطلوب یا شهر منزوی است بر این اساس حرکت اصلی در جهت حکمرانی خوب شهری، رسیدن به یک شهر برونگرا خواهد بود. در شهر برونگرا هر فرد بدون توجه به ثروت، جنسیت، مذهب، نژاد و سن، شایسته مشارکت سازنده و مثبت در فرصت های موجود در شهر است (نازک نوبری و همکاران ، 1389(. از طریق حکمروایی خوب شهری نوعی از توسعه پدید می آید که در آن فقرا حق تقدم دارند، امور زنان بهبود میابد، محیط زیست پایدار ایجاد می شود و فرصت های اشتغال و عوامل رفاهی پدید می آیند. به این ترتیب مفهوم حکمروایی خوب و توسعه پایدار انسانی جدایی ناپذیر است (محمد موئدی، 1392). هدف از شاخصهای حکمرانی خوب شهری[5] سنجش اندازه گیری و کیفیت اداره امور شهری است. با توجه به این شاخص ها هر شهر می تواند به مقایسه های منطقه ای و جهانی بر اساس کیفیت حکمرانی شهری خودش دست بزند و به طور یقین فرایند سنجش در سرعت بخشیدن به بهبود کیفیت حکمرانی محلی، نقش قابل توجه ایفا می کند. در سطح محلی نیز شاخص تسریع اقدام محلی مورد انتظار برای بهبود کیفیت حکمرانی شهری را در بر می گیرد (نازک نوبری و همکاران ، 1389).

با توجه به بررسی مفهوم حکمروایی خوب شهری میتوان مهمترین اهداف کلان آن را اینگونه بیان کرد:

• بازساخت جامعه مدنی برای تقویت و اعتلای بیشتر سازمان ها، نهادها و جوامع محلی
• کاهش فقر و جدایی گزینی های اجتماعی، قومی و فرهنگی در شهرها
• افزایش مشارکت و مداخله افراد و صاحبان منافع در فرایند های سیاسی درون شهرها
• همچنین حکمرانی خوب شهری به طور خاص نیز اهداف عملیاتی زیر را دنبال می کند:
• کاهش فساد
• بهبود کیفیت و افزایش امکان زندگی برای همه شهروندان
• حفظ دموکراسی
• ایجاد فرصت و امکان برای مردم به منظور نشان دادن خواسته ها و آمالشان در زندگی
• اعتلای امنیت، برابری و پایداری (برنامه توسعه سازمان ملل متحد[6] ، 2008).

حال با توجه به اینکه شهرهای ایران خصوصا در سالهای اخیر رشد شتابان و ناموزونی را تجربه کرده اند و با توجه به این رشد شتابان شهرنشینی و هم چنین عدم وجود سیستم مدیریتی کارامد چه در گذشته و چه در حال به نظر می رسد وجود سیستم مدیریتی جدید که نگرش پویاتر به شهر و شهروندان داشته باشد لازم است. با توجه به اینکه مدیریت شهرهای ایران در سطح پایینی است (مصطفی قدمی و همکاران، 1391) به نظر می رسد که شهرهای با مقصد گردشگری[7] (به عنوان نمونه شهرهای ساحلی استان مازندران) نیز از این قاعده مستثنی نبوده و نیازمند سیستم جدید و پویاتری می باشند تا بتوانند به توسعه پایدار دست یابند. از سوی دیگر با توجه به اینکه اقتصاد شهرهای مقصد گردشگری به ویژه شهرهای ساحلی استان مازندران وابستگی شدیدی به برنامه ریزی و مدیریت صحیح در راستای ارتقای زیرساخت های صنعت گردشگری شهری دارند و تمام شهروندان آنها به عنوان عضو فعال در این صنعت مشغول به فعالیت می باشند و خیلی از مشاغل شکل گرفته در شهرهای مقصد گردشگری در راستای همین صنعت ایجاد شده است، در این شهرها ضرورت تحقق حکمرانی خوب شهری با توجه به ویژگی مشارکتی[8] بودن آن امری انکار ناپذیر است.

[1] UN-HABITAT

[2] Urban Management

[3] Urban Governance

[4] Good Urban Governance

[5] Good Urban Governance Index

[6] United Nations Development Program

[7] Tourist destination cities

[8] Participation

همانطور که می دانیم نقش کارآفرینان در این رشد اقتصادی- اجتماعی و اشتغالزایی انکارناپذیر است. کارآفرینان با فعالیت های خود اقتصاد جهانی را تغییر داده اند و کسب و کارهای جدید و در حال ظهور بسیاری از فعالیت های نوآورانه را تولید كرده اند که شیوه های زندگی مارا تغییر داده اند.از این رو در این دنیای در حال تغییر که رقابت ها بصورت بین المللی می باشد توجه به مقوله کارآفرینی یکی از دغدغه های مهم دانشگاه و موسسات آموزش عالی است. دانشگاه ها بایستی ضمن همکاری با دنیای کار نیازهای جامعه را مورد توجه قرار دهند و با توسعه ظرفیت های کارآفرینی توان و امکان اشتغال افراد را فراهم کنند.

آموزش  کارآفرینی در نقاط مختلف جهان به سرعت در دانشگاهها و کالج ها در حال رشد است کتز[1] و همکاران2005 دولت ها به طور مستقیم و غیرمستقیم از طریق سرمایه گذاریهای عمده در کارفرمایان احتمالی آینده و کسب و کارهای کوچک موجود در حال رشد می باشند. این روند با تایید این نکته که کارآفرینی می تواند نقشی مهم (حتی حیاتی) در رشد اقتصادی و اشتغال و ادعای این که آموزش کارآفرینی می تواند نقشی حیاتی در توسعه کارآفرینان بیشتر یا توانمندتر بازی کند، تقویت می شود.

آموزش کارآفرینی مهم ترین تلاشی است که بستر لازم برای فراگیری دانش و مهارتهای ضروری رابرای افراد علاقمند مخصوصا دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاهی که جویای مشاغل ارضاکننده و چالش انگیز هستند فراهم می کند. این مسئولیت کلا بر عهده دانشگاه ها به ویژه دانشکده ها و گروه های علمی، تخصصی است که با توجه به مقتضیات کنونی و آتی کشور در جهت ایجاد سیستم های مطالعاتی و تدوین برنامه های آموزشی مناسب آموزش کارآفرینی را در سطح دانشگاه ها نهادینه کنند.

آمادگی ورود به کسب و کار را شاید بتوان مهمترین ثمره آموزش های کارآفرینی دانست. دوره های آموزش کارآفرینی باید به گونه ای طراحی و اجرا شوند که فارغ التحصیلان این دوره ها بتوانند با بهره مندی از حس استقلال طلبی و اعتماد به نفس کافی وارد بازار کارشده و با شناخت کامل از محیط و قوانین کسب و کار، فرصت های بازار را شناسایی کرده و با بهره گیری از خلاقیت و ریسک پذیری، دانش مدیریتی خود را برای تشکیل یک تیم کاری مورد استفاده قرار داده و کسب و کار مناسبی را راه اندازی نمایند. از این رو پژوهش حاضر در پی بررسی تاثیر آموزش های کارآفرینی بر میزان آمادگی افراد برای ورود به کسب و کار می باشد. در این فصل، پس از تبیین ضرورت و اهمیت موضوع، به بیان مسئله پرداخته و سپس اهداف، سوالات و فرضیات پژوهش را برخواهیم شمرد. در ادامه، کاربرد ها و قلمرو پژوهش را بیان نموده و پس از تعریف واژگان کلیدی پژوهش ، سازمانده ی پژوهش و چگونگی ارتباط مباحث را تشریح می کنیم.

1-2 اهمیت و ضروریت انجام پژوهش

دولت ها و نظام های سیاسی در کشور های مختلف در تلاش برای رشد اقتصادی و توانمندی بومی اقتصاد ملی خود می باشند و از آنجاییکه پس از روی دادن تحولات بزرگ سیاسی و اقتصادی در دهه 90 میلادی که منجر به فروپاشی عقاید کمونیستی و جهانشمول شدن نظریه های مبتنی بر بازار و سرمایه داری شده است.در نظامات سیاسی و اقتصادی معمول در عصر حاضر، عمده فعالیت های اقتصادی بر عهده کنشگران خصوصی و کارآفرینان بخش خصوصی می باشد.

از آنجاییکه کنترل اقتصاد بطور عمده در اختیار فعالان اقتصادی بخش خصوصی می باشد و لذا با توانمند سازی ایشان از طریق آموزش های کارآفرینی می تواند بر خروجی کلی اقتصاد و ابتکارات و فعالیت های کارآفرینی اثر جدی گذاشت .

با توجه به موارد بالا، با اهتمام ویژه دولتها بر توانمند سازی نیروی انسانی، آموزش کارآفرینی در نقاط مختلف جهان به سرعت در دانشگاهها و کالج ها در حال رشد است و تلاش دولتها به طور مستقیم و غیرمستقیم جهت سرمایه گذاریهای عمده بر کارفرمایان احتمالی آینده و کسب و کارهای کوچک موجود در حال رشد می باشد. این روند با تایید این نکته تقویت می شود که کارآفرینی می تواند نقشی مهم (حتی حیاتی) در رشد اقتصادی و اشتغال در آینده بازی کند و ادعا می گردد که آموزش کارآفرینی می تواند نقشی حیاتی در توسعه کارآفرینان بیشتر یا توانمندتر بازی کند ایفا نماید. متاسفانه، همانطور که محقان متعددی ذکرنموده اند شواهد اندکی برای تایید این ادعاها وجود دارد.

کارآفرینی بعنوان سنبل و نماد تلاش و موفقیت در امور تجاری بوده و کارآفرینان پیشگامان موفقیتهای تجاری در جامعه هستند. توانایی آنها در بهره گیری از فرصتها، نیروی آنها در نوآوری و ظرفیت آنها در قبال موفقیت، بعنوان معیارهایی هستند که کارآفرینی نوین بوسیله آنها سنجیده می شود. کارآفرینان از نظر رهبری، مدیریت، نوآوری، کارایی، ایجاد شغل، رقابت، بهره وری و تشکیل شرکتهای جدید سهم مهمی در رشد اقتصادی دارند. بنابر اعتقادی، در جوامع لازم است كه جهت توسعه همه جانبه انقلاب کارآفرینی رخ دهد. این انقلاب در قرن حاضر، اهمیتی به مراتب بیشتر از انقلاب صنعتی دارد. کارآفرینی یا همان فرآیند کشف فرصتها بیان می کند که چگونه افراد بصورت مستقل و یا در داخل سازمانها، مسائل و چالشهای ناشناخته را می بینند و چارچوبی جدید از ابزارها و اهداف ایجاد می کنند تا از آنها استفاده کنند. البته کارآفرین فقط مواردی را می بیند و برای استفاده از آن برنامه ریزی می کند که ارزش لازم را داشته باشند. در راستای استفادهاز فرصتها، کارآفرین کالاها یا خدماتی را به جامعه عرضه می کنند که مشتری پسند بوده و بازار یا محیط خواهان آنهاست. بنابراین لازم است کارآفرین اطلاعات کاملی از بازار و محیط داشته باشند. فرآیند مبادله و تعامل با محیط می تواند این اطلاعات را فراهم کند.

در سالهای اخیر تقویت و توسعه کارآفرینی از مهم ترین مسائلی است که در سیاست های کلان یک کشور به آن پرداخته می شود. این مسئله به دلیل نقش و اهمیت قابل توجه کارآفرینان در رشد و پیشرفت اقتصادی کشور می باشد. در وضعیتی که نقش کارآفرینی در اشتغال زایی و رشد اقتصادی، اجتماعی تمام کشورها بالاخص کشورهای توسعه یافته در دهه های اخیر ثابت شده است، آموزش و تعلیم کارآفرینی بین افراد جامعه به مسئله روز کشورهای فرا صنعتی تبدیل شده است. کارآفرینی علاوه بر ایجاد اشتغال موجب بالا رفتن کیفیت زندگی، توزیع مناسب درآمد، کاهش اضطرابهای اجتماعی و بهره وری از منابع ملی می شود. صاحبنظران بر این عقیده هستند که فرآیند و برنامه های آموزشی ویژه می تواند با تغییر بینش و فرهنگ افراد و تجهیز آنها به دانش و مهارتهای خاص راهی را که آنها احتمالا زمان طولانی به آن می رسند بسیار کوتاه نموده و به سرعت یک کارآفرین بالقوه را به یک کارآفرین بالفعل تبدیل می کند. به همین منظور در جند سال گذشته دولتها بطور جدی به تشویق کارآفرینی پرداخته اند. یکی از مهمترین راهکار های توسعه کارآفرینی در میان دانشجویان، توسعه و ارتقا رفتار کارآفرینانه افراد از طریق ترویج، آموزش، حمایت و شناخت مستعدان کارآفرینی است. بدین منظور برای ارتقا قابلیت های کارآفرینی باید برنامه های آموزشی خاصی برای افراد مستعد تدوین شود تا از این طریق بجای این که فارغ التحصیلان دانشگاهها بدنبال استخدام و جستجوی کار باشند خودشان کسب و کار جدید ایجاد کنند.از اینرو ترویج فرهنگ کارآفرینی مستلزم درک اهمیت آن توسط سیاست گذاران و برنامه ریزی جامع و حمایت همه جانبه مقامات و کارگزاران دولتی است

طبق نتایج پژوهش های انجام شده چرخه یادگیری کارآفرینانه، صلاحیت های کارآفرینی را تقویت کرده و از آن حمایت می کند. پژوهش های ((هی وارد[2])) نیز نشان داده است که دوره های کارآفرینی نه تنها دانش و مهارت های مفید به دانشجویان ارائه می دهد، بلکه موجب آگاهی بیشتر ایشان نسبت به مسایلی که در آن آگاهی نداشتند نیز می شود و آنها را به سمت جستجوی اطلاعات بیشتر در این زمینه رهنمون می کند. بر اساس پژوهش (یوچان[3]) برخی دانشگاه ها و دانشکده های مالزی کارآفرینی را بعنوان یکی از موضوع های مهم درسی در نظر گرفته اند و با آموزش رسمی به افراد توانسته اند آنها را کارآفرین نمایند. از سوی دیگر برخی پژوهش های داخلی نشان میدهند که آموزش های کارآفرینی فعلی دانشگاه های ایران برای ترویج کارآفرینی نامناسب است. لذا میزان کارآیی و اثربخشی برگذاری دوره های آموزش کارآفرینی در دانشگاه های کشور وابستگی مستقیم به میزان توجه به این نکته دارد که ((آموزش کارآفرینی به خودی خود هدف نیست)) بلکه آنچه که از ابتدای طراحی دوره های آموزش کارآفرینی باید مورد نظر باشد این است که (( آموزش های کارآفرینی)) چگونه می تواند(( تعداد کارآفرینان)) و همچنین (( میزان کارآفرینی)) آنها را افزایش دهد. اقتصاد کشور در صورتی پویایی و روند رو به رشد مستمر خواهد داشت که خروجی دانشگاه های کشور یعنی فارغ التحصیلان دانشگاه ها بتوانند پاسخگوی نیاز بازار کار باشند. در واقع تعادل عرضه و تقاضای نیروی کار در شرایطی به وقوع خواهد پیوست که (( طرف عرضه)) بتواند با افزایش توانمندی خود نیازهای ((طرف تقاضا)) را پوشش دهد و این مهم پژوهش نخواهد یافت مگر با افزایش آمادگی ورود به کسب و کار افراد. در این میان آموزش های کارآفرینی می توانند نقشی بی دلیل در افزایش این آمادگی ایفا نموده و تاثیری بسزا در برقراری تعادل مذکور داشته باشند. لذا بررسی کیفیت دوره های آموزش کارآفرینی و همچنین پژوهش در زمینه وضعیت فعلی میزان تاثیر این آموزش ها بر آمادگی ورود به کسب و کار افراد برای دستیابی به وضعیت مطلوب بسیار ضروری به نظر می رسد. نتایج پژوهش حاضر که برآوردی از میزان تاثیر آموزش های کارآفرینی بر آمادگی افراد برای ورود به کسب و کار را به دست می دهد می تواند مبنایی بر طراحی دوره های رسمی و غیر رسمی آموزش کارآفرینی باشد.

[1] Katz

[2] Hivard

[3]Youchan

مدیریت مالی جدید، با بررسی تئوری بازار کارا، بی‌قاعدگی‌های تقویمی مانند اثر روزهای معاملاتی هفته، اثر آخر هفته، اثر آخر سال و نیز اثر تعطیلات را در بازارهای مالی شناسایی و مورد تأکید قرار داده است و از این طریق کارایی بازار مالی را به چالش کشیده است. در بازار کارا اطلاعات مربوط به بازار و یکایک سهام در دسترس همه است. از این‌رو کسی نمی‌تواند به‌طور مرتب بازده اضافی کسب کند. اثرات تقویمی موجب ایجاد بازدهی‌هایی می‌شوند که متناسب با ریسک نیستند. این تحقیق بر آن است وجود اثر تعطیلات را به‌عنوان یکی از اثرات تقویمی شناخته شده در دنیا، در بازار سهام تهران بررسی کند.

1-2 تبیین موضوع تحقیق

شواهد تجربی فراوانی در نقاط مختلف دنیا، حکایت از وجود الگوهای تکرارپذیر در طول زمان دارد. این امر با مفاهیم بازار کارا و تئوری‌های مرتبط با آن سازگار نیست. اساس و بنیان مفهوم کارایی بازار و تئوری‌های نوین مالی، بر غیرقابل پیش‌بینی بودن رفتار بازار در بلندمدت بنا نهاده شده است. جمع کثیری از محققین در سال‌های اخیر، ریشه‌ی این پدیده‌ها را در مباحث مالی رفتاری[1] جست‌وجو می‌کنند. یکی از معروف‌ترین این روندها بی‌نظمی‌های دوره‌ای[2] است که توجه خود را به کشف روندهای دوره‌ای موجود در بازار معطوف می‌سازد. در بین این بی‌نظمی‌های دوره‌ای که مورد بررسی قرار گرفته‌اند، اثرات تقویمی[3] جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده‌اند. اثرات تقویمی توجه خود را به بررسی رفتار بازار در اوقات مختلف سال (از جمله اثر ابتدای سال[4] (اوقات مختلف ماه (شامل اثر گردش ماه[5]) اوقات مختلف هفته (اثر روزهای هفته[6] و اثر آخر هفته[7] ( و روزهای قبل و بعد از تعطیلات رسمی (اثر تعطیلات[8](  معطوف می‌سازد. (حساب تعطیلات رسمی از تعطیلات آخر هفته جدا است.)

یكی از پایه‌های اساسی نظریه مدرن مالی، طی سال‌های دهه 50 نظریه بازار كاراست. یكی از مباحث و آزمون‌هایی كه در سطح ضعیف كارایی بازار صورت می‌گیرد، بررسی وجود یا عدم وجود الگوهای فصلی و تقویمی است كه بر اساس اطلاعات تاریخی، شناسایی شده و مورد توجه تحلیل‌گران جهت پیش‌بینی آینده قرار می‌گیرد. الگوهای تقویمی با بررسی تاریخی، بازده اوراق بهادار و یا حجم معاملات در مقاطع زمانی مشخص، شناسایی می‌شود و در صورت معنادار بودن چنین الگویی، اطلاعات تاریخی مبنایی جهت تصمیم‌گیری آینده سهامداران می‌شود. براساس فرضیه كارا، الگوی فصلی نباید دارای اثرات معنادار باشد. بعضی از آزمون‌های تجربی نشان داده‌اند كه استفاده از الگوهای خاص معامله، بر اساس اوقات مختلف روز، ماه یا سال، می‌تواند منجربه ایجاد بازده اضافی گردد. كسب بازده اضافی، كارایی بازار را به چالش می‌كشاند. بنابراین اثرات تقویمی یا دوره‌ای، می‌تواند به‌عنوان یكی از فاكتورهای پیش‌بینی‌كننده رفتار آتی سهام مطرح باشد. الگوهای فصلی با بررسی تاریخی بازده اوراق بهادار و یا حجم معاملات در مقاطع زمانی مشخص، شناسایی می‌شود و در صورت معنادار بودن چنین الگویی، اطلاعات تاریخی، مبنایی جهت تصمیم‌گیری آینده سهامداران می‌شود. بسیاری از مطالعات انجام گرفته با بررسی اثر پایان سال، اثر روزهای هفته، اثر ماههای خاص سال و مانند آن به الگوی خاصی در رفتار بازار پی بردند. (راعی و شیرزادی، 1387). مطالعات زیادی در کشورهای مختلف انجام شده که در آن شواهدی دال بر وجود بازده‌های غیرعادی بالا در روزهای قبل از تعطیلات رسمی یاد می‌شود. مطالعات زیادی بازده غیرعادی روز قبل از تعطیلی را نه تنها برای تعطیلات سال نو و کریسمس، بلکه برای سایر تعطیلات نیز یافتند. اثرات

 تعطیلی یکی از مهمترین بی‌قاعدگی‌های تقویمی شناسایی شده در بازارهای مالی هستند. تعطیلات بازارهای مالی معمولاً در روزهای ملی، اولین روزهای سال نو، تعطیلات مذهبی و غیره هستند. دو دسته از اثرات تعطیلی شناسایی شده‌اند: (Dumitriu et al., 2011)

• اثر روز قبل از تعطیلی، زمانی‌که بازده قیمت روز قبل از تعطیلات به‌طور معناداری متفاوت از روزهای دیگر است.
• اثر روز بعد از تعطیلی که شامل تفاوت معنادار مابین بازده قیمت روز پس از تعطیلات و سایر روزهاست.

این دو اثر تعطیلی در بسیاری از کشورها شناسایی شده‌اند. اگرچه مطالعات زیادی وجود بازده غیرعادی در روزهای قبل از تعطیلات را تأیید کرده‌اند، اما تعداد کمی از آنها سعی در توضیح اینکه چرا این اثر وجود دارد، کرده‌اند. (Tangjitprom, 2010)

بررسی اثر تعطیلات، به عنوان زیرمجموعه اثرات تقویمی (شاخه‌ای از مالی رفتاری)، بر بازده قیمت در روز قبل و بعد از تعطیلات رسمی توجه می‌كند و به دنبال این است تا ببیند آیا تفاوت معنی‌داری بین بازده روز قبل از تعطیلات با بازده سایر روزها (مطابق آنچه در بسیار ی از بازارهای نقاط مختلف دنیا دیده شده) و نیز بین بازده پس از تعطیلات با بازده سایر روزها وجود دارد یا خیر؟

مطالعات زیادی در كشورهای مختلف انجام شده كه در آن شواهدی دال بر وجود بازده‌های غیرعادی بالا در روزهای قبل از تعطیلات رسمی، به دلیل افزایش فعالیت در چنین روزهایی و کمتر بودن آن در روزهای پس از تعطیلات می‌باشد. در بسیاری از مطالعات، رفتار فصلی بازده روزانه بازار سهام در روزهای قبل از تعطیلی، نشان داده شده است. مطالعات زیادی در بازار سهام ایالات متحده، حاکی از وجود بازده غیرمعمول اضافی در روزهای قبل از تعطیلات هم در شرکت‌های بزرگ و هم در شرکت‌های کوچک است. در مطالعاتی بازده روزهای قبل از تعطیلات در ایتالیا را بررسی شد و بازده اضافی در روزهای قبل از تعطیلات مهم عمومی ایتالیا، تأیید شد. در مطالعات دیگری نیز اثر روز قبل از تعطیلی در کشورهایی مانند کانادا، ژاپن، استرالیا و هنگ کنگ تأیید شد.

1-3 اهمیت و ضرورت اجرای تحقیق

امروزه بازار سرمایه از بخش‌های حیاتی اقتصاد هر کشوری است که با رشد و توسعه اقتصاد، جایگاه گسترده‌تر و مهمتری یافته است. این بازار با هدایت سرمایه و پس‌انداز مردم، راه توسعه و ایجاد شغل و افزایش سطح رفاه عمومی را هموار می‌کند. یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر رشد اقتصادی، شکل‌گیری پس‌انداز و تجهیز آن به سمت سرمایه‌گذاری است. بازار سرمایه از سه بخش اصلی تشکیل شده است: بخش اول سهامداران و سرمایه‌گذارانند که وجوه اضافی خود را مصروف سرمایه‌گذاری کرده‌اند. بخش دوم، بازار اوراق بهادار است که محیطی را برای معامله بین خریدار و فروشنده فراهم می‌آورد. بخش سوم نیز شرکتهای پذیرفته شده در بورس یا سرمایه‌پذیرانند که در ازای دریافت اندوخته‌های سرمایه‌گذاران، اوراق بهادار را به آنها واگذار می‌کنند. در صورت عدم وجود هریک از عناصر فوق، بازار سرمایه تشکیل نخواهد شد.

بدون شک از دید یک سرمایه‌گذار، هیچ چیز شیرین‌تر از کشف روندهای موجود در بازار و کسب بازده نیست. جدای از جذابیت‌های عملی و پرسود شناسایی این‌گونه روندها برای سرمایه‌گذاران فعال در بازار، شناخت چنین روندهایی از دید محققان و پژوهشگران علاقمند در زمینه مسائل اقتصادی، بسیار پراهمیت است.

یک بازار با توجه به مجموعه‌ای از اطلاعات خاص، در صورتی کارا است که کسب سودهای غیرنرمال (به غیر از آنهایی که به‌طور شانسی به دست می‌آیند) از طریق استفاده از این مجموعه اطلاعات برای قاعده‌مندسازی تصمیمات خرید  فروش، امکان‌پذیر نباشد. (شارپ و همکاران، 1391)

در بازارهای غیرکارا، سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید و فروش اوراق بهادار، انتظار بازده غیرعادی بالا را داشته باشند. بسیاری از مطالعات صورت گرفته در بورس اوراق بهادار تهران، کارایی بازار سهام تهران را حتی در سطح ضعیف به چالش کشیده‌اند. یکی از عواملی که می‌تواند سرمایه‌گذاران را در به‌دست آوردن سود اضافی یاری رساند، شناسایی الگوهای فصلی یا همان بی‌قاعدگی‌های تقویمی است. یکی از مهمترین آنها اثر تعطیلی است که در بسیاری از کشورهای دنیا شناسایی شده است. به رغم فقدان سوابق داخلی پیرامون اثر تعطیلات، تحقیقات خارجی زیادی در بازارهای مختلف دنیا پیرامون این موضوع صورت گرفته است. از آنجا که دانش مالی رفتاری از زمینه‌های کاملاً جدید دانش مالی است، اهمیت دارد که تحقیقات آتی به سوی این مباحث جدید سوق داده شوند و قابلیت کاربرد و اجرای آن در بازارهای در حال توسعه‌ای چون ایران بررسی شود.

1-4 اهداف تحقیق

1-4-1 هدف اصلی

هدف اصلی این تحقیق بررسی وجود الگوی تقویمی در روزهای قبل و بعد از تعطیلات در بورس اوراق بهادار تهران است. همچنین این تحقیق به دنبال آن است تا اثر تعطیلات رسمی را از سایر اثرات تقویمی مذکور جداسازی كند.

1-4-2 اهداف فرعی

1. تجزیه و تحلیل بازدهی بازار بورس تهران، به منظور تعیین این ‌که آیا سرمایه‌گذاران می‌توانند با پیروی کردن از یک الگوی مشخص، در روزهای قبل یا بعد از تعطیلی، بازده اضافی کسب کنند؟
2. یافتن رابطه بین نوع تعطیلی و بازده بازار سهام.
3. یافتن رابطه‌ای بین تعداد روزهای تعطیل در هر دوره تعطیلی، و بازده بازار سهام در روز قبل و بعد از تعطیلی.

1-5 سؤالات تحقیق

هر تحقیق فرایندی علمی و روشمند است که طی آن، پژوهشگر تلاش می‌کند تا برای یک مسأله پاسخی نظری پیدا کند و یا برای حل یک مشکل واقعی در دنیای عمل راهکاری بیابد. (خاکی، 1388) لذا سؤالات ذیل را به‌عنوان مسأله تحقیق حاضر بیان می‌کنیم که شامل یک سؤال اصلی و سؤالات فرعی مستخرج از سؤال اصلی می‌باشد.

1-5-1 سؤال اصلی

آیا اثر تعطیلی در بازار بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد؟

1-5-2 سؤالات فرعی

1. آیا بازده غیرمعمول اضافی در روز قبل از تعطیلات در بازار سهام ایران نیز وجود دارد یا خیر؟
2. آیا بازده غیرمعمول اضافی در روز بعد از تعطیلات در بازار سهام ایران نیز وجود دارد یا خیر؟
3. آیا رابطه معناداری بین تعداد روزهای تعطیل در هر دوره تعطیلی و روز قبل از تعطیلی در شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران تهران وجود دارد یا خیر؟
4. آیا رابطه معناداری بین تعداد روزهای تعطیل در هر دوره تعطیلی و روز بعد از تعطیلی در شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد یا خیر؟
5. آیا تفاوتی بین تعطیلات سوگواری و شادی در شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد یا خیر؟

[1]. Behavioral Finance

[2]. Seasonal anomaly

[3]. Calender Effect

[4]. January Effect

[5]. Turn of the Month Effect

[6]. Day of the week Effect

[7]. weekend Effect

[8]. Holiday Effect

انگلیسی.. 127

فهرست جداول

عنوان                                                                                                          صفحه

جدول (2- 1) نشانه های توانمند سازی.. 41

جدول (2-2) مقایسه رویکردهای چهارگانه اثربخشی.. 59

جدول (2-3) عوامل موثر بر اثر بخشی سازمان. 72

جدول (2-4) شاخصهای اثر بخشی.. 75

جدول(3-1) مقادیر آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مولفه ها و شماره سوالات مربوطه. 88

جدول( 4-1) توزیع فراوانی مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان. 90

جدول( 4-2) توزیع فراوانی مربوط به سن پاسخ دهندگان. 91

جدول( 4-3) توزیع فراوانی مربوط به سابقه کاری پاسخ دهندگان. 91

جدول( 4-4) توزیع فراوانی مربوط به تحصیلات پاسخ دهندگان. 92

جدول (4-5) آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای بیان نرمال بودن شاخص ها 92

جدول (4-6) مدل خلاصه برای فرضیه اول. 93

جدول (4-7) تحلیل واریانس برای فرضیه اول. 94

جدول (4-8) محاسبه ضریب همبستگی برای فرضیه اول. 95

جدول (4-9) ضرایب رگرسیون برای فرضیه اول. 95

جدول (4-10) مدل خلاصه برای فرضیه دوم 96

جدول (4-11) تحلیل واریانس برای فرضیه دوم 97

جدول (4-12) محاسبه ضریب همبستگی برای فرضیه دوم 97

جدول (4-13) ضرایب رگرسیون برای فرضیه دوم 98

جدول (4-14) مدل خلاصه برای فرضیه سوم 99

جدول (4-15) تحلیل واریانس برای فرضیه سوم 100

جدول (4-16) محاسبه ضریب همبستگی برای فرضیه سوم 100

جدول (4-17) ضرایب رگرسیون برای فرضیه سوم 101

جدول (4-18) مدل خلاصه برای فرضیه چهارم 102

جدول (4-19) تحلیل واریانس برای فرضیه چهارم 103

جدول (4-20) محاسبه ضریب همبستگی برای فرضیه چهارم 103

جدول (4-21) ضرایب رگرسیون برای فرضیه چهارم 104

جدول (4-22) مدل خلاصه برای فرضیه پنجم. 105

جدول (4-23) تحلیل واریانس برای فرضیه پنجم. 106

جدول (4-24) محاسبه ضریب همبستگی برای فرضیه پنجم. 106

جدول (4-25) ضرایب رگرسیون برای فرضیه پنجم. 107

جدول (4-26) نتایج آزمون فریدمن مربوط به شاخص های توانمندسازی.. 108

جدول (4-27) میانگین رتبه و اولویت بندی شاخص های توانمندسازی.. 108

جدول (ب-1) آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای بیان نرمال بودن شاخص ها 125

جدول (ب-2) شاخص های آماری.. 125

جدول (ب-3) ضرایب همبستگی پیرسون. 126

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                          صفحه

شکل (1-1) مدل مفهومی تحقیق، مدل توانمند سازی اسپریتزر و میشرا 6

شکل (2-1) پیش نیازها و سلسله مراتب برنامه های توانمندسازی.. 27

شکل (2-2) مدل توانمند سازی ساختاری كانتر. 42

شکل (2-3) مدل توانمند سازی اسپریتزر. 43

شکل (2-4) مدل توانمند سازی بیل هارلی.. 44

شکل (2-5) مدل توانمند سازی مگ لاگان ونل.. 45

شکل (2-6) مدل توانمند سازی كانگر و كانگو. 46

شکل (2-7) مدل توانمند سازی رابینز و همکاران. 47

شکل (2-8) مدل توانمند سازی رایلی، بنتلی و لین.. 48

شکل (2-9) مدل توانمند سازی آولیو. 49

شکل (2-10) مدل توانمند سازی گائو. 51

شکل (2-11) روش های سنتی برای سنجش اثربخشی.. 63

فصل اول                           کلیات طرح

1-1- بیان مسئله

مهمترین و حیاتى ترین دارایى هر سازمان، نیروى انسانى آن سازمان، و كیفیت و توانمندى نیروى انسانى، مهمترین عامل بقا و حیات سازمان است. نیروى انسانى توانمند است كه سازمان توانمند را به وجود مى آورد و رشد هر سازمانى درگرو توانمندكردن كاركنان آن است. توانمندسازى كاركنان، محوریترین تلاش مدیران در نوآفرینى، تمركززدایى و حذف دیوانسالارى در سازمان ها است؛ با این حال به دلیل نگرش های شخصی برخی مدیران، ضعف ساختاری و یا روابط نادرست سازمانی، توانایی های بالقوه كاركنان ناشناخته باقی می ماند و بستر لازم برای بهره وری بیشتر سازمانی فراهم نمی شود. هر چند توانمندسازى در سطوح مختلف سازمانى و به روشهای مختلفی صورت مى گیرد در این پژوهش، ما به دنبال بررسى الزامات سازمانى براى توانمندسازى مدیران و کارمندان سازمان هستیم. در واقع مدیران توانمند می توانند كاركنان توانمند را به وجود آورند و از توانایی های كاركنان استفاده بهینه كنند و ظرفیت بالقوه آنان را به كار گیرند.

امروزه مزیتی که سازمانها برای پیشی گرفتن از یکدیگر دارند نه بکارگیری فناوری جدید، بلکه در بالا بودن اعتماد به نفس و میزان تعهد کارکنان به اهداف سازمانی نهفته است. از سویی دیگر با تخصصی تر و حرفه ای تر شدن روز به روز وظایف در سازمانها وضع به شکلی در آمده که همه چیز در حال تغییر و توسعه است و مدیران با افکار گذشته خود و تمرکز همه چیز در حیطه کاری خود قادر به اداره امور سازمان نیستند، و اگر بخواهند زیر مجموعه خود را از نظر تخصصی اداره نمایند باید در جهت آموزش و پرورش، سازمان، اختیارات، مسئولیت ها، خط مش و سیستم ها محیط مساعدی را فراهم آورند (طاهری،1387).

توانمندسازى ظرفیتهای بالقوه ای را برای بهره برداری از سرچشمه توانایی انسانی که از آن استفاده کامل نمی شود، در اختیار سازمان ها می گذارد. هرگاه سازمان ها بخواهند در دنیای پیچیده و پویای امروزی ادامه حیات دهند  به این نیروی بالقوه نیازمندند و بایستی آن را مورد استفاده قرار دهند. از این رو، وجود تغییرات سریع ، پیشرفتهای تکنولوژیك و رقابتهای آشکار و پنهان در دنیا،اهمیت و ضرورت توانا سازی را بیش از پیش آشکار ساخته است. فرآیند توانا سازی کارکنان نیز نیاز به مدیریت و رهبری دارد .به مدیریتی با ویژگیهای تسهیل گری ، حامی ، مربی و راهنما نیاز دارد (انصاری،1386).

در این تحقیق برآنیم تا به بررسی اثر توانمند سازی بر اثر بخشی سازمان فاتح صنعت کیمیا بپردازیم.

1-2- هدف تحقیق

تعیین اثر توانمند سازی کارکنان بر اثربخشی سازمان فاتح صنعت کیمیا.

1-3- اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن

بی شك توجه ویژه به عوامل موثر بر توانمند سازی كاركنان می تواند به عنوان مهمترین فاكتور پویایی و اثربخشی هرچه بیشتر سازمان مورد توجه قرار گیرد. توانمند سازى احساس تملك كارمند را نسبت به كارش افزایش مى دهد به نحوی كه او نسبت به كارش احساس غرور مى كند و انجام وظایف را با میل و رغبت بر عهده مى گیرد، در غیر این صورت یك نگاه خالی از احساس نسبت به كارش خواهد داشت. كاركنانی كه توانمند تر هستند تعهد و رضایت بیشتر و فشار هاى شغلی كمتری دارند، احتمالاً همكاری و مشاركت كاری بیشتری دارند. توانمندسازی كاركنان یكی از ابزارهای موثر برای افزایش بهره وری كاركنان و استفاده بهینه از ظرفیت ها و توانایی های فردی و گروهی آنها در راستای اهداف سازمانی است.توانمندسازی فرآیندی است كه در آن از طریق توسعه و گسترش نفوذ و قابلیت افراد و تیم ها به بهبود و بهسازی مستمر عملكرد كمك می شود. به عبارت دیگر توانمندسازی یك راهبرد توسعه و شكوفایی سازمانی است. پس از سال ها تجربه، دنیا به این نتیجه رسیده است كه اگر سازمانی بخواهد در اقتصاد و امور كاری خود پیشتاز باشد و در عرصه رقابت عقب نماند. باید از نیروی انسانی متخصص، خلاق و با انگیزه بالا برخوردار باشد. منابع انسانی اساس ثروت واقعی یك سازمان را تشكیل می دهند. بین سرمایه انسانی و بهره وری در سازمان ها رابطه ای مستقیم وجود دارد. از دغدغه های مهم بنگاه های اقتصادی موفق جهان، گردآوری سرمایه انسانی فرهیخته و خردورزی است كه قادر به ایجاد تحول در سازمانی كه به آن متعلق هستند باشند (اسکندری،1381).

امروزه‌ موفقیت‌ و سودآوری‌ سازمانها در گرو استفاده‌ اثربخش‌ از نیروی‌ انسانی‌ است. آزمون‌ واقعی‌ به‌عنوان‌ یک‌ رهبر و سرپرست، میزان‌ مهارت‌ شما در ایجاد و حفظ‌ سازمانهای‌ انسانی است.

دنیای امروز دنیای سازمانهاست و نیروی انسانی بعنوان با ارزشترین منابع سازمانی به متولیان آن محسوب می شوند. افراد به مثابه اجزایی هستند که در حال زندگی کردن،تفکر و احساس کردن می باشد واین اجزا برای رسیدن به هدفهای خود در یک سازمان کار می کنند. باید به خاطر داشته باشیم این سازمانها هستند که به سازمان معنا و مفهوم می بخشند و زمینه های تحقق اهداف سازمانی را فراهم می سازند (سعادت، 1381).

امروز ، پیش از هر انسانی است و نقش کلیدی منابع انسانی باعث شده برای جذب نیروهای انسانی شایسته بین سازمانه رقابت شدیدی صورت گیرد. توجه به تواناییهای ذهنی کارکنان و خلاقیت آنان می تواند مدیریت را در کسب هدفهای سازمانی و تحقق اثربخشی بالا موفق گرداند.

امروزه‌ موفقیت‌ و سودآوری‌ سازمانها در گرو استفاده‌ اثربخش‌ از نیروی‌ انسانی‌ است. آزمون‌ واقعی‌ به‌عنوان‌ یک‌ رهبر و سرپرست، میزان‌ مهارت‌ شما در ایجاد و حفظ‌ سازمانهای‌ انسانی است (پیكر[1] ، 2007).

[1]- Picker