مطالعه اثرات آنتی اکسیدانی و آنتی گلایکشنی جاسمونیک اسید و الاجیک اسید در بافت ریه موش سوری در شرایط INVITRO

1 – 1 بیان مسئله ی پژوهش:

1-1-1 : فلاونوئیدها:

فلاونوئیدها (یا بیوفلاونوئید) (از کلمه لاتین فلاووس به معنای زرد) گروهی از متابولیت های ثانویه گیاهی هستند. فلاونوئیدها به عنوان ویتامین P (احتمالا به دلیل اثر آنها بر روی نفوذپذیری مویرگ های خونی عروق به حال) شناخته شده اند.

بیوفلاونوئیدها واقعا در گروه ویتامین ها قرار نمی گیرند اما بعضی مواقع با نام ‎ویتامین P خوانده می شوند. بیوفلاونوئیدها برای جذب ویتامین C لازم هستند و این دو باید با هم دریافت شوند.  .

ساختار شیمیایی آنها شامل یک اسکلت 15 کربن، که متشکل از دو حلقه فنیل (A و B) و حلقه هتروسیکلیک © می باشد.

شکل (1-1)

1-1-2 تقسیم بندی فیتوکمیکال ها:

فیتوکمیکال ها را می توان به صورت زیر گروه بندی نمود: 1- کارتنوئیدها ۲-فالوونوئیدها 3- فیتات ها ۴- فیتواستروژن ها ۵- ایزوتیوسیانات ها و اندول ها ۶-فنل ها و ترکیبات حلقوی ۷- ساپونین ها 8- سولفیدها و تیول ها 9- ترپن ها.

1 -1-3 اسید الاجیک

ماده ایی فنولیک است که اولین بار در سال 1831 توسط شیمی دانی به نام هنری براکونت کشف شد اسید الاجیک در 46 نوع میوه و سبزیجات یافت میشود و یک هورمون گیاهی و یک آنتاگونیست قوی است که دارای اثرات انتی اکسیدانی و انتی گلایکشنی میباشد و در حفاظت سلول از پراکسیداسیون چربی و رادیکال های آزاد نقش دارد. دارای فرمول شیمیایی C14H6O8  و دارای جرم مولی 302 gr/mol   است  محلول در هیدروکسیل سدیم و دیگر الکالین ها محلول در پیریدین و به میزان کم در اب است.

شکل (1-2)

بنابراین درمان با اسید الاجیک بوسیله حل آن در آب در دوز 001/0 میلی مول انجام میشود  به رنگ قهوه های مایل به زرد تا خاکستری میباشد . از اسید الاجیک برای درمان بسیاری از بیماریها مانند مشکلات قلبی گوارشی دیابت کبد روماتیسم استفاده می شود.

1-1-4 اسید جاسمونیک

عضوی از رده جاسموناتها و یک هورمون گیاهی است بزرگترین وظیفه اسید جاسمونیک در تنظیم کردن رشد گیاه است که شامل ممانعت ا ز رشد،  پیری و ریزش برگ گیاه می باشد. دارای فرمول شیمیایی C12H8O3 و جرم مولی 27/270 gr/mol و دمای جوش160 درجه ی سانتیگراد می باشد.

جاسمونیک اسید مانند الاجیک اسید دارای خواص آنتی اکسیدانی و آنتی گلایکشنی می باشد و در درمان بیاری از بیماری ها کاربرد دارد این مواد از طریق خوراکی وارد بدن میشوند و دارای خواص دارویی هستند. تاکنون بیش از 8000 نوع ترکیبات پلی فنلی از ساده تا ترکیبات پیچیده در انواع گیاهان شناسایی شده است. این اسید به روش زیستی از اسید لینولئیک بوسیله روش octadecanoid ابتدا در کلروپلاست و سپس در ادامه در پراکسی زوها ساخته می شود. مناطق انتهای ساقه، برگ های جوان , میوه های نارس و مریستم های انتهای ریشه دارای بیشترین مقدار از جاسمونات ها هستند. غالبا در اثر زخم و آسیب در گیاهان میزان جاسمونیک اسید که تحت تاثیر ژن های ویژه سنتنر می شود افزایش می یابد. نقش جاسمونات ها به عنوان قسمتی از یک مسیر انتقال پیام که به وسیله زخم های موضعی فعال می شوند به خوبی مشخص شده است. مقدار جاسمونات اندوژن بر اساس زخم افزایش می یابد و به وسیله فعال سازی ژن های درگیر در پاسخ های دفاعی گیاه ادامه می یابد.

شکل (1-3)

اسید جاسمونیک همچنین به مشتقات متنوعی تبدیل می‌شود، از قبیل استرها، مانند متیل جاسمونات و ممکن است با آمینو اسیدها نیز ترکیب شود.

شکل (1-4)

1-2 اهداف پژوهش:

بررسی غلظتهای مختلف اسید الاجیک و اسید جاسمونیک بر روی بافت ریه موش سوری و کسب اطلاعات درباره اینکه این دو ماده شیمیایی در چه غلظتی تاثیرات آنتی اکسیدانی و آنتی گلایکشنی دارند.

1-3 فرضیه های پژوهش:

اسید الاجیک و اسید جاسمونیک بر فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی بافت ریه موثر هستند.

اسید الاجیک و اسید جاسمونیک دارای خاصیت آنتی گلایکشنی هستند.

اسید الاجیک تاثیر بیشتری بر بافت ریه نسبت به اسید جاسمونیک دارد.

• شبكه های حسگر بی سیم

شبكه های حسگر بی سیم[1] جهت جمع آوری اطلاعات در مناطقی كه كاربر نمی تواند حضورداشته باشد، مورد استفاده قرار می گیرند. در یك شبكه حسگر، حسگرها به صورت جداگانه مقادیر محلی را نمونه برداری (اندازه گیری) می كنند و این اطلاعات را درصورت لزوم برای حسگرهای دیگر و در نهایت برای مشاهده گر اصلی ارسال می نمایند. عملكرد شبكه این است كه گزارش پدیده هایی راكه اتفاق می افتد به مشاهده گری بدهد كه لازم نیست از ساختار شبكه و حسگرها به صورت جداگانه و ارتباط آنها چیزی بداند. این شبکه ها مستقل و خودگردان بوده وبدون دخالت انسان کار می کنند. معمولا تمامی گره­ها همسان می­باشند و عملاً با همکاری با یكدیگر، هدف كلی شبكه را برآورده می‌سازند. هدف اصلی در شبکه­های حسگر بی­سیم نظارت و کنترل شرایط و تغییرات جوی، فیزیکی و یا شیمیائی در محیطی با محدوده معین، می­باشد[1, 2]. شبکه­ حسگر بی­سیم نوع خاصی از شبکه­های موردی[2] است.  مبحث شبکه های حسگر بی سیم یکی از موضوعات جدید در زمینه مهندسی شبکه و فناوری اطلاعات می باشد.

پیشرفتهای اخیر در طراحی و ساخت تراشه های تجاری این امكان را به وجود آورده است كه عمل پردازش سیگنال و حس كنندگی در یك تراشه یعنی حسگر شبكه بی سیم انجام گردد، كه شامل سیستم های میكروالكترومكانیكی [3](MEMS) مانند حسگرها، محرک ها[4] و

 قطعات رادیویی RF می باشد.

حسگرهای بی سیم كوچكی تولید شده است كه قابلیت جمع ‌آوری داده از فاصله چند صد متر و ارسال  داده بین حسگرهای بی سیم به مركز اصلی را دارا می باشد و با این تكنولوژی اطلاعات دما – نوسانات، صدا، نور، رطوبت، و مغناطیس قابل جمع آوری می باشد كه این حسگرهای بی سیم با هزینه كم  و اندازه ای کوچک قابل نصب در شبكه های حسگر بی سیم می باشد. اما كوچك شدن حسگرهای بی سیم دارای معایبی نیز می باشد. تكنولوژی نیمه هادی باعث بوجود آمدن پردازنده های سریع با حافظه بالا شده است اما تغذیه این مدارات هنوز هم یك مشكل اساسی است كه محدود به استفاده از باطری گردیده است. بخش منبع تغذیه یک بخش مهم و محدود است که در صورتیکه از باطری در این شبکه ها استفاده شود، تعویض باطری ها در حالتی که تعداد نودهای شبکه زیاد باشد کاری سخت و دشوار خواهد بود و نودها به منظور ذخیره و صرفه جویی در مصرف انرژی مجبور به استفاده از ارتباطات برد کوتاه خواهند شد. تفاوت یك حسگر بی سیم كارا و یك حسگر بی سیم كه دارای كارایی كم از نظر انرژی است در عملكرد آنها در ساعت ها نسبت به هفته ها می باشد. افزایش اندازه شبكه WSN باعث پیچیدگی مسیریابی وارسال اطلاعات به مركز اصلی می باشد. اما همچنان مسیریابی و پردازش نیاز به انرژی دارند. بنابراین یكی از نكات كلیدی در توسعه و ارائه الگوریتمهای مسیریابی جدید، كاهش و صرفه جویی در انرژی مصرفی است. بخش های مختلف شبکه های حسگر بی سیم باید شبیه سازی و مدلسازی گردند تا کارآیی آنها مورد بررسی واقع شود. برای اینکار شبکه های حسگر بی سیم به گرافهایی نگاشت می شوند که در این گرافها هر گره مطابق با یک نود در شبکه بوده و هر لبه بیانگر یک پیوند  یا کانال ارتباطی بین دو نود در شبکه خواهد بود.اگر ارتباط بین نودها در شبکه دو جهته باشد گراف نگاشت شده بدون جهت خواهد بود و اگر ارتباط بین نود ها در شبکه نا متقارن باشد در آن صورت گراف نگاشت یافته جهتدار خواهد بود. البته مدل ارتباطی بین نودها در شبکه می تواند یک به یک یا یک به همه باشد. فراهم آوردن یک مدل عملی برای حسگرها کار پیچیده و دشواری می باشد که این به خاطر تنوع در انواع حسگرها هم از نظر ساختاری و هم از نظر اصول و اساس کار آنها می باشد. شبكه های حسگر دارای ویژگیهایی منحصر به فرد هستند كه این امر باعث شده است تا پروتكل های خاصی برای آنها در نظر گرفته شود.

در شبكه های بی سیم حسگر معمولا فقط یك یا دو ایستگاه پایه‌ وجود دارد و تعداد زیادی نودهای حسگر در محیط پخش گردیده اند. به علت محدودیت برد این حسگرها و انرژی باطری خیلی از نودها قادر به ارتباط مستقیم با ایستگاه پایه‌ نمی باشند. اما با تكیه بر نودهای نظیر خود و نودهای حسگر دیگر، به ارتباط با ایستگاه پایه‌ می پردازد كه در شبكه های  [5]MANET نیز این عمل توسط نودهای معمولی  انجام می شود.

معماری ارتباطات شبکه­های حسگر بی­سیم در شکل 1-1 دیده می­شود[1]. در شبکه­های حسگر بی­سیم، تعداد زیادی گره با امکانات مخابره، پردازش، حس کردن محیط و … در محیطی با چهارچوب معین پراکنده شده­اند. رویداد اتفاق افتاده و یا سوالات پرسیده شده از سوی گره مرکزی[6] و ماموریت محوله به هر گره موجب می­شود، ارتباطاتی بین گره­ها برقرار شود. اطلاعات رد و بدل شده می‌تواند گزارشی از وضیعت محدوده ای كه زیر نظر گره­های حسگر می­باشد به گره مرکزی و یا درخواستی از سمت گره مرکزی به سمت گره­های حسگر باشد. گره مرکزی به عنوان درگاه ارتباطی شبکه حسگر با سایر سیستم­ها و شبکه­های مخابراتی، در واقع گیرنده نهایی گزارش از گره­های حسگر می­باشد و بعد از انجام یکسری پردازش­ها، اطلاعات پردازش شده را به کاربر ارسال می­کند (با استفاده از یک رسانه ارتباطاتی مانند اینترنت، ماهواره و …). از سوی دیگر، درخواست­های کاربر نیز توسط این گره به شبکه انتقال می­یابد.

شکل ‏1‑1 : معماری ارتباطات شبکه­های حسگر بی­سیم

یك گره حسگر می‌تواند یكی از دو نقش تولید كننده داده‌ها و یا رله كننده داده‌های تولید شده توسط سایر گره‌ها را بر عهده بگیرد. عموماً در شبكه‌های حسگر، اغلب گره‌ها هر دو نقش را به صورت توأم ایفا می‌كنند. برپایی و طراحی ساختار و معماری ارتباطات بین گره­های شبکه نیازمند رعایت فاکتورهای مختلف و زیادی از جمله تحمل­پذیری خطا، مقیاس پذیری، هزینه تولید، محیط عملیات، توپولوژی شبکه حسگر، محدودیت­های سخت افزاری، ابزار و رسانه ارتباط، انرژی مصرفی و … می­باشد. جهت آشنایی بیشتر با شبکه های حسگر بی سیم به پیوست اول مراجعه گردد.

در این فصل شمای كلی تحقیق و طرح تحقیق جهت آشنایی كلی خواننده با مسألة اصلی تحقیق، موضوع تحقیق، ضرورت‌ها و اهداف تحقیق، و روش برخورد محقق با این مسأله‌ در روش تحقیق، شیوة جمع‌آوری اطلاعات و قلمروی تحقیق به‌طور كلی بیان می‌شود.

1-2- تعریف مساله

فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) ماهیت روابط جهانی و منشاء مزیت های رقابتی و نیز فرصت های توسعه اقتصادی و اجتماعی را به طور بنیادینی تغییر داده است. از سوی دیگر با افزایش شكاف دیجیتالی  (‌فاصله ای است میان افراد و جوامعی كه از فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند اینترنت بطور اثر بخش استفاده می كنند و آنهایی كه این توانایی را ندارند) رهبران دولت ها، شركتهای تجاری و سازمان های اجتماعی سعی دارند قدرت فناوری اطلاعات و ارتباطات را در جهت توسعه خویش مهار كنند. برای استفاده اثربخش از فاوا، نهادی باید از جهت زیر ساخت ها، میزان دسترسی به فاوا در سطح گسترده افراد و جنبه های قانونی و حقوقی بر استفاده از فاوا دارای آمادگی الكترونیكی  باشد. بنابراین اگر قرار است خلاء شكاف دیجیتالی پر شود، همه این موضوعات باید در یك استراتژی منسجم و دست یافتنی كه جهت رفع نیازهای محلی آن نهاد خاص توسعه داده شده است، مورد توجه قرارگیرند.

رهبران كشورها، شركت‌ها و سازمان‌های درحال توسعه می‌توانند از ابزار ارزیابی آمادگی الكترونیكی  جهت اندازه‌گیری و برنامه‌ریزی برای انسجام و یكپارچه‌سازی كمك گیرند. این امر به آنها كمك می‌كند تا بر تلاش‌ها و نیازهایی تمركز كنند و حوزه‌هایی را مورد شناسایی قرار دهند كه نیازمند پشتیبانی خارجی و سرمایه‌گذاری و كمك می‌باشند.

اما ارزیابی به تنهایی كافی نیست و تصمیم‌گیرندگان با دو چالش كلیدی در زمینة استفادة اثربخش از این ابزار روبرو می‌باشند. اولاً، آنها نیاز دارند كه درك كنند فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات (فاوا) چگونه می‌تواند به كشور، كسب و كار و یا سازمانشان در دستیابی به مزایای اقتصادی، اجتماعی و یا عملیاتی و در نتیجه تعیین اهداف واقعی كمك كند. ثانیاً، آنها بایستی گام‌های محكمی ‌به سمت استفادة مؤثر و قابل‌توجه از فاوا بردارند كه به آنها كمك خواهد كرد كه به اهداف توسعه دست یابند.

از طرف دیگر طیف وسیعی از ابزارهای ارزیابی برای اندازه‌گیری میزان آمادگی الكترونیكی توسعه یافته‌اند. این ابزارها از تعاریف بسیار متنوعی برای آمادگی الكترونیكی و نیز روش‌های اندازه‌گیری متفاوتی استفاده می‌كنند، كه ارزیابی‌ها از نظر اهداف و نتایج حاصله به‌طور قابل ملاحظه‌ای با یكدیگر متفاوت خواهد بود.

بنابراین در راستای تحقق دولت الکترونیک نیاز می باشد که آمادگی الکترونیکی شدن سازمان ها مورد ارزیابی قرار گیرند. از آنجایی که بیشتر سازمان های کشور با محوریت خدمت می باشد، به بیانی دیگر در حال ارائه خدمت به مردم و سازمان های دیگر می باشد در این تحقیق به ارائه مدلی برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی سازمان های خدماتی پرداخته می شود.

در سازمانهای خدماتی تولید و مصرف همزمان است، یعنی بین مشتری و ارائه کننده خدمت رابطه متقابل ایجاد می گردد. و نیز سازمان های خدماتی عموما باید از نظر زیر ساخت (فیزیکی، انسانی، منابع ملموس و غیر ملموس)، قابلیت دسترسی فناوری اطلاعات و ارتباطات برای عامه مردم و تاثیر چاچوب ضوابط قانونی موجود در به کارگیری فناوری مزبور از آمادگی الکترونیکی برخوردار باشند. لذا با ارزیابی میزان امادگی الکترونیکی، سازمانها با اطمینان بیشتر در راستای برنامه ریزی لازم برای گسترش امور مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات گام برمی دارند.

به همین دلایل این تحقیق به طراحی الگوی ارزیابی آمادگی الکترونیکی شدن متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی و فناوری کشورمان برای سازمان های خدماتی جهت پذیرش، به کارگیری و سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات می پردازد.

یکی از مشکلات جدی زیست‌محیطی در جوامع امروزی، مشکل آلودگی هواست. از طرفی با گسترش شهرها حجم تولید آلاینده‌های هوا به میزان قابل توجهی در حال افزایش است. شکی نیست که این آلاینده‌ها برای سلامتی انسان و محیط زیست مضر هستند. آلودگی ناشی از موتورهای حرارتی سهم زیادی در این مسئله دارند، اما استفاده از آن‌ها بسیار رایج است و عملاً امکان کنار گذاشتن موتورهای حرارتی از لیست منابع تأمین نیروی لازم برای حرکت وسایل گوناگون، غیر ممکن است.
موتورهای دیزل[1]، به عنوان شکلی از موتورهای حرارتی احتراق داخلی با تولید اکسید های نیتروژن NOx، دوده، ذرات ریز و … از پرکاربردترین منابع آلوده‌کننده‌ی هوا محسوب می‌شوند. تحقیقات و مطالعات تجربی نشان می‌دهد که ایجاد تغییراتی در ساختار سیستم سوخت‌رسانی موتورهای دیزل به میزان قابل توجهی در عملکرد موتور و حجم آلاینده‌های تولیدشده تاثیرگذار است. برای همین سیستم سوخت‌رسانی، و تلاش برای بهبود عملکرد آن، در سال‌های اخیر موضوع بسیاری از مطالعات در زمینه‌ی موتورهای دیزل بوده است.

زندگی بهتر بشر مستلزم بهبود تجهیزات و سیستم­هایی است که از آن­ها استفاده می­کند. با افزایش روزافزون کاربرد موتورها در زمینه­های مختلف صنعتی از جمله خودرو، تحقیقات در این زمینه امری ضروری است. در این میان تحقیق در زمینه‌ی موتورهای احتراق داخلی با توجه به خصوصیات و کاربردهایشان از جایگاه ویژه­ای برخوردار است.
موتورهای احتراق داخلی به دلیل داشتن بازده و قدرت بالا نسبت به وزن و حجم­شان، کاربردهای فراوانی در حمل­ونقل و سایر صنایع دارند؛ که یکی از اصلی­ترین چالش­های پیش رو در استفاده از آن­ها، مسائل زیست­محیطی و خصوصاً آلودگی هوا می­باشد. البته تحقیقات فراوانی نیز جهت کاهش آلاینده­های منتشره از این موتورها صورت گرفته است.
علاوه بر مطالعات تجربی صورت­گرفته در این زمینه، یکی از ابزارهای مهم جهت پژوهش در این حوزه، مدل­کردن کامپیوتری پدیده­های درونی موتورهاست. این مدل­ها در واقع رهیافتی برای رابطه­مندکردن و تحلیل چرخه­های درونی موتور است. اغلب مدل­ها نمی­توانند فرآیندها و خواص را با ریزترین جزئیات نشان دهند، با این حال، ابزار قدرتمند و قابل­اعتمادی در فهم و توسعه‌ی فرآیندهای درونی موتور می­باشند. با استفاده از این مدل­ها در تحلیل و طراحی موتورهای جدید، صرفه­جویی عمده­ای در زمان و هزینه‌ی مطالعات صورت می‌گیرد. در این راستا مدل­های کلاسیک ارائه­شده را می­توان به دو گروه مدل­های ترمودینامیکی و مدل‌های سیالاتی طبقه­بندی کرد. ولی علاوه بر این دو گروه، شبکه­های عصبی مصنوعی نیز یکی از قدرتمندترین ابزارها در تحلیل سیستم­های پیچیده و غیرخطی محسوب می­شوند. این شبکه‌ها توانایی تحلیل ارتباط موجود بین انواع پارامترهای ورودی و خروجی و ایجاد مدلی مناسب برای موتورهای احتراق داخلی را دارند.
علاوه بر مشکل آلودگی محیط زیست، کاهش منابع طبیعی و در نتیجه افزایش هزینه‌ی استفاده از سوخت‌های فسیلی نیز مانعی در زمینه‌ی فعالیت موتور دیزل است. تکنیک‌هایی که برای غلبه بر مشکلات موتور دیزل ارائه می‌شود در حالت کلی دو جهت‌گیری دارند [1] و [2]:

• ایجاد تغییراتی در طراحی موتورهای دیزل برای افزایش عملکرد آن و کاهش آلودگی محصولات احتراق (نظیر استفاده از سیستم ریل‌مشترک، استراتژی های کنترل تزریق سوخت، کار بر روی گاز خروجی و …).
• استفاده از سوخت جایگزین برای حل بحران انرژی، مسئله‌ی آلاینده‌ها و حتی افزایش عملکرد موتور دیزل (به عنوان نمونه، سوخت‌های اکسیژن‌دار که ذرات ریز کمتری تولید می‌کنند یا سوخت‌های تجدیدپذیر که با محیط زیست سازگاری دارند).

1-2- هدف مطالعه‌ی حاضر

پایان‌نامه‌ی پیش رو مطالعه‌ای عددی بر روی موتور دیزل 8/1 لیتر انجام می‌باشد. ابتدا شبیه‌سازی موتور انجام شده و تاثیر شرایط اولیه‌ی حاکم مورد بررسی قرار می‌گیرد. بدین وسیله ابتدا مدل هندسی دامنه‌ی محاسباتی سیلندر پیستون طراحی گردیده و سپس در نرم افزار Ansys ICEM مش‌زنی سطحی صورت گرفته است و در نرم افزار ESE Diesel مش‌زنی نهایی صورت گرفته و برای برقراری شرایط اولیه و مرزی و همچنین چگونگی حل معادلات بقا، گسسته‌سازی معادلات پیوستگی، مومنتوم، و انرژی تصمیم‌گیری می‌شود. مدل هندسی مش‌زنی‌شده‌ی سه‌بعدی وارد نرم افزار AVL-Fire شده و نتایج دو بعدی و سه‌بعدی با تغییر پارامترهای اولیه‌ی مورد نظر مورد مطالعه قرار خواهند گرفت. هدف این پایان‌نامه تبیین راهکارهایی جهت افزایش عملکرد موتور و کاهش آلاینده‌ها با استفاده از انتخاب بهترین نقاط کارکردی شرایط اولیه خواهد بود.
[1] Diesel engines

:

برنامه‌ریزی برای كنترل و كاهش آسیب‌های اجتماعی و جرایم از وظایف حاكمیت‌ها می‌باشد تا با اتخاذ تدابیر مناسب و تدوین برنامه‌های كاربردی بستر لازم را برای ارتقاء سلامت اجتماعی مردم و جامعه فراهم كنند. در این راستا جوامعی موفق خواهند بود كه از تمام ظرفیت‌های موجود در جامعه بهره بگیرند. كشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده، نیستو نخواهد بود. گرچه در ایران در حوزه پیشگیری از وقوع جرم عمدتاً برخوردهای قهری محور مداخلات بوده است اما نتایج حاصل از آن زیاد رضایت‌بخش نبوده كه افزایش پرونده‌های قضایی افزایش تعداد زندان و غیره موید نكته فوق می باشد عمدتاً پیشگیری‌های قضایی و انتظامی بوده و همچنین پیشگیری‌های وضعی در زمینه پیشگیری از وقوع جرم مدنظر بوده كه آنها هم از فراگیری و جامعیت لازم و اثرگذاری برخوردار نبودند كه با توجه به ماهیت موضوعات اجتماعی نباید انتظار هم داشت كه در برخوردهای قضایی- انتظامی در این زمینه اثرگذاری پایدار و مستمر داشته باشد، بعنوان مثال: در ابتدای بعد از انقلاب اسلامی ایران افراد معتاد مواد مخدر اعدام می‌شدند، سؤال این است كه آیا تعداد معتاد كمتر شده است؟ آیا سن معتادین بالا رفته است؟ آیا طرحهای متعددی از قبیل: والعادیات و غیره كه كه اجرا شده است توانسته در این زمینه تأثیر پایدار و ماندگار داشته باشد قابل ذكر است كه با پیچیده‌تر شدن روابط مهاجرت بی‌رویه به شهرهای بزرگ تنوع و فراوانی آسیب‌های اجتماعی را به همراه داشته است. با توجه به آمار مراجعین به مراكز مشاوره و آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی كشور، میانگین سنی این گروهها دچار آسیب از اواخر دهه سوم زندگی به اوایل دوره جوانی كاهش یافته است. دورانی كه هرفرد با بحران هویت مواجه شده و بیش از هر زمان دیگر آمادگی برای ابتلا به رفتارهای انحرافی را دارد فقدان برنامه و سیاست هماهنگ در زمینه آسیب‌ها و مشكلات اجتماعی، زمینه

 های مستعد برای افزایش شیوع و بروز مشكلات اجتماعی به دلیل جمعیت جوان كشور، و وجود پدیده‌های اجتماعی مهمی همچون مهاجرت فزاینده و شهرنشینی، گسترش مناطق حاشیه‌نشین و آمار روز افزون مشكلات اجتماعی مثل اعتیاد، جرم خشونت از دلایل مهمی هستند كه بازنگری جدی در برنامه‌های ناكارآمد گذشته و اصلاح دیدگاهی و رویكردها نسبت به مسایل اجتماعی و ارتقای فعالیت هماهنگ دستگاهها را اجتناب ناپذیر می‌نماید. به همین دلیل نباید از سایر ظرفیت‌ها و جنبه‌های پیشگیری از وقوع جرم غفلت كرد كه از مهمترین آنها می‌توان به پیشگیری اجتماعی اشاره و توجه كرد كه بدون شك با توجه به ماهیت اجتماعی موضوعات اجتماعی تقویت این جنبه می‌تواند بسیار مؤثر باشد. البته این پایان‌نامه به معنای این نیست كه سایر جنبه‌ها نباید مدنظر باشند كه منظور این است كه اولین و آخرین اقدامات در این زمینه نباید صرفاً انتظامی و قضایی باشد.

در این اثر تلاش بر این بوده است كه به توضیح و تحلیل یكی از وظایف وزارت رفاه و تأمین اجتماعی بر اساس اصول 21 و 29 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در چارچوب سند چشم‌انداز توسعه به ویژه ماده 97 و همچنین مواد 1، 4، 5، 6، 8، 9، 15، 16 قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی كه زمینه‌سازی برای تحقق اصول فراگیری، جامعیت، بسط پوشش بیمه، حمایتی و امدادی كشور و ایجاد هماهنگی و برنامه‌های اجرای قلمروهای سه‌گانه نظام جامع تأمین اجتماعی پرداخته و همچنین به بررسی شرایط موجود وزارت رفاه و تأمین اجتماعی و برنامه راهبردی تهیه شده شامل: مأموریت، چشمه انداز، شاخص تحقق آن، ارزشها، ذینفعان موضوعات استراتژیك و توصیف اهداف میان مدت و راهبردهای دین اهداف و اینكه در آینده می‌خواهد به چه نقطه برسد و راهبردهای مناسب در جهت رسیدن به این دورنما و سازمانها و نهادهایی كه در حوزه رفاه و تأمین اجتماعی فعالیت می‌كنند پرداخته شده است.

این اثر در چهار فصل تنظیم شده است، فصل اول (كلیات) كه در آن به طرح موضوع، اهمیت موضوع، هدف تحقیق، سؤالات و فرضیه‌های تحقیق پرداخته شده است و فصل دوم به مباحثی همچون مفهوم پیشگیری،‌ معانی لغوی و تعریف و انواع و فایده پیشگیری در فصل سوم به ساختار و بررسی اهداف تشكیل وزارت رفاه و تأمین اجتماعی در پیشگیری از جرم مورد بررسی قرار گرفته.

در هرصورت با وجود تلاش‌های زیاد پژوهشگر، این اثر خالی از نقص و كاستی نمی‌باشد كه البته نكات فوق و مثبت آن را مدیون اساتید محترم می‌باشد و نكات ضعف و كاستی آن به نگارنده اثر برمی‌گردد.

فصل اول: کلیات

1-1- طرح موضوع

مسئله بزهكاری و انحراف اطفال و نوجوانان از دیرباز در جامعه بشری مورد توجه اندیشمندان بوده است همزمان با گسترش انقلاب صنعتی وسعت دامنه نیازمندیها، محرومیت‌هایخاص از عدم امكان تأمین خواستها و احتیاجات زندگی موجب توسعه و دامنه‌دار فساد، عصیان، دزدی و… در اطفال و نوجوانان شده است.

هرروز صفحه حوادث از متنوع‌ترین صفحات روزنامه‌ها است كه خوانندگان بسیاری دارد. آمار جرم و جنایت خشونت، طلاق و… بی‌محابا در آنها نوشته می‌شود. برخی از دانشمندان عوامل محیطی و اجتماعی را منشأ جرم تلقی كردند. لذا این‌گونه مسایل امروزه برای كشور ما هم مطرح است و آثار مهلت آنها در سیمای جامعه آشكار است كودكان و نوجوانان سرمایه‌های جامعه هستند و سلامت روح و جسم آنها تضمین كننده سلامت جامعه آینده است.

با عنایت به نكته فوق پیشگیری از بزهكاری و انحراف اطفال و نوجوانان در حقوق ایران وجاهت قانونی دارد چرا كه خبرگان قانون اساسی و قانونگذار در افكار حقوق جزا مبانی قانون پیشگیری از جرم را پیش‌بینی كرده‌اند.

قطعاً پیشگیری از وقوع جرم در كاهش جرایم، بستن مفاسد جرم‌زا و كاهش ورودی پرونده‌ها بسیار مؤثر است اما مسلماً حركت در این مسیر نیازمند همكاری مشترك سه قوه است تا نتیجه مطلوب در پیشگیری از وقوع جرم حاصل شود.

درك این واقعیت كافی است تا نیاز به تحقیق جامعی كه نقش وزارت رفاه و تأمین اجتماعی كه به مثابه اصلی‌ترین و تأثیرگذارترین نهاد جامعه مدرن در زمینه رفاه و مسائل اجتماعی است و نقش مؤثری در پیشگیری از جرم دارد گردآوری نموده و به تجزیه و تحلیل آن بپردازد.

در این تحقیق سعی شده تا تمامی راهبرها و سیاستها و برنامه‌هایی كه وزارترفاه و تأمین اجتماعی در مقوله پیشگیری از جرم بكار برده را به صورت یكجا در دسترس علاقمندان و پژوهشگران قرار گیرد.

2-1- پیشینه تحقیق

تاكنون تحقیقی به عنوان «نقش وزارت رفاه و تأمین اجتماعی در پیشگیریاز جرم» وجود نداشته و یا حداقل نگارنده علیرغم تفحص موفق به پیدا كردن آن نشده است.

فقدان چنین تحقیق خود حاكی از ضرورت انجام آن است. در موضوع پیشگیری از جرم كتابها و مقالاتی تدوین شده است اما هیچ‌یك از این كتب و مقالات به بررسی نقش این وزارتخانه در پیشگیری از جرم نپرداخته است.

3-1- اهداف تحقیق

هدف از ارائه این اثر گردآوری و جمع‌بندی جامع و تحقیق و علمی و در عین حال مختصر از برنامه‌های پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی وزارت رفاه و تأمین اجتماعی از ابتدا تاكنون است.

اگرچه علم پیشگیری از جرم تاریخچه بسیار كوتاهی دارد ولی به سبب اهمیت مسئله از یك سو و از سوی دیگر به علت تحولی مبتنی بر علم در حال تكامل پیشگیری از حساسیت بسیاری برخوردار است با عنایت به این نكته موضوع پایان‌نامه‌ام را «نقش وزارت رفاه و تأمین اجتماعی در پیشگیری از جرم» قرار داده‌ام و خواست قلبی‌ام این بوده كه یادآور تكالیف و خدمات این وزارتخانه در برابر مردم باشم.

4-1- سوالات تحقیق

سؤالات اساسی این تحقیق در چند محور قابل طرح است.

1- آیا وزارت رفاه تأمین اجتماعی نقش مؤثر در پیشگیری از جرم دارد.

2- آیا پیشگیری از جرم در این وزارتخانه قبل از وقوع جرم است یا بعد از وقوع جرم.

3- این وزارتخانه از چه نوع مدل پیشگیری استفاده می كند.