:

ساختار مغز انسان با وجود رشد سرسام آوری که در علوم ریاضیات و منطق داشته است، از نظر عواطف با انسان های اولیه تفاوت چندانی نکرده است. هنوز واکنش انسان در هنگام خشم، جریان یافتن خون به دست ها و افزایش ضربان قلب را در پی دارد. در واقع با وجود رشد بسیار بالای خردورزی انسان که فاصله ی زیادی با اجدادش پیدا کرده است، عواطف و احساسات او تغییر زیادی نکرده و انسان در این زمینه رشد چشمگیری نداشته است. با وجود این خیلی پیش از آن که مغز متفکر و منطقی پدید آید، مغز هیجانی وجود داشته است. در واقع بادامه ی مغز که در مسایل هیجانی تخصص دارد و مخزن خاطرات هیجانی است، در جریان تکامل نوع بشر، موجب پیدایش قشر مخ شده است. مغز انسان در قرن 21 زندگی می کند در صورتی که قلب او در درون پارینه سنگی است .

ویژگی های زندگی اجتماعی و لزوم تعامل با دیگران، کاربرد بسیاری از هیجان ها را که روزگاری از بهترین و در دسترس ترین ابزارهای بشری بودند، تحت الشعاع خود قرار داده است. در جامعه ی متمدن امروزی ماهیت مشکلاتی که برای بشر به وجود می آید، متفاوت از نوع مشکلاتی است که انسان های اولیه با آن ها رو به رو بوده اند. مشکلات امروزی ما بیشتر در قالب ارتباط های انسانی رخ می نماید که استفاده از راهکار جنگ و گریز، یعنی برخوردهای هیجانی و انفعالی شدید، در مقابله با آن ها نا کارآمد است .

سؤال این است پس باید چه کرد؟ این گونه استدلال می کند که در حال حاضر حفظ انسجام گروهی انسان ها، مقابله کارآمد با مسایل و مشکلات و در نهایت بقای آن ها، مستلزم تحولی بر مبنای هوش اجتماعی در راستای تمایز و تعدیل هیجان ها است .

واژه هوش هیجانی نخستین بار درسال 1990توسط دکتر پیتر سالودی از دانشگاه یل ودکتر جان مایر از دانشگاه نیو همیشایر مطرح شده است.

هوش هیجانی به عنوان یک مفهوم جدید در روان شناسی حاصل در هم تنیدگی دو ذهن هیجانی وعقلانی است. هوش هیجانی رابطه متقابل عقل و احساس است واز آنجا که انسان ها به طور غالب نه به طور عقلانی هستند و نه احساسی از قابلیت فرد برای انطباق با محیط اطراف وکنار آمدن با مشکلات زندگی به کارکرد ترکیبی قابلیت های عاطفی وعقلانی بستگی دارد. .

امروزه هوش هیجانی موضوع مورد بحث بسیاری از تحقیقات وپژوهش های مربوط به بررسی تفاوت های فردی شده است. توانایی پیش

 بینی موفقیت های زندگی ونیز نقش اساسی این سازه در اغلب اختلالات روانی می تواند از دلایل علاقه به مطالعه هوش هیجانی باشد. ماهیت آموزش پذیری، قابلیت یادگیری و قابلیت ارتقا و شکوفایی هوش هیجانی موجب گردیده تا به این پدیده بیش از پیش توجه شود لذا در این تحقیق برانیم که میزان تاثیر آن را بر پیشرفت تحصیلی و بهداشت روان مورد بررسی قرار دهیم واینکه چگونه از این پدیده می توانیم برای ارتقای سطح و کیفیت تحصیل و بهبود بهداشت روان جامعه کمال استفاده را بکنیم .

در حقیقت، این هوش مشتمل بر شناخت احساسات خویش و دیگران و استفاده از آن برای اتخاذ تصمیم‏های مناسب در زندگی است؛عاملی است كه هنگام شكست، در شخص ایجاد انگیزه می‏كند و به واسطه داشتن مهارت‏های اجتماعی بالا، منجر به برقراری رابطه خوب با مردم می‏شود. نظریه «هوش هیجانی» دیدگاه جدیدی درباره پیش‏بینی عوامل مؤثر برموفقیت و همچنین پیش‏گیری اولیه از اختلالات روانی فراهم می‏كند كه تكمیل‏كننده علوم شناختی، علوم اعصاب و رشد كودك است.

هوش هیجانی بهترین پیش‏بینی‏كننده موفقیت افراد در زندگی و نحوه برخورد مناسب با استرس‏هاست.  این نوع هوش  با توانایی درك خود و دیگران (خودشناسی و دیگرشناسی)، ارتباط با مردم و سازگاری فرد با محیط پیرامون خویش، پیوند دارد. با وجود شهرت سریع این مفهوم، تحقیقات تجربی در این زمینه، تازه در آغاز راه خود است.

هوش هیجانی از پنج مولفه درون فردی، بین فردی، انطباق پذیری، مدیریت استرس و خلق کلی تشکیل شده است. سطح پایین هوش هیجانی را می توان از طریق آموزش افزایش داد افرادی که از هوش هیجانی پایینی برخوردارند قادر نیستند از سازوکارهای منسجم و منظم استفاده کنند بنابراین مستعد ابتلاء به اختلالات اضطرابی می باشند.

برای روشن شدن این مفهوم و جایگاه آن، ابتدا دو مفهوم «هوش» و «هیجان» ذكر می‏شوند. پس از بیان تاریخچه هوش غیرشناختی، تعاریف و الگوهای هوش هیجانی تبیین و سپس به كاربردهای آن اشاره می‏شود. توجه به هیجان ها و کاربرد مناسب آن ها در روابط انسانی، درک احوالات خود و دیگران، خویشتنداری و تسلط بر خواسته های آنی، همدلی با دیگران و استفاده ی مثبت از هیجان ها در تفکر و شناخت موضوع « هوش هیجانی » می باشد را مورد بررسی قرار می دهیم.در پایان،راه های افزایش هوش هیجان بیان می شود.

بخش اول: کلیات

فصل اول: طرح تحقیق

1-1-1- بیان مسئله

یکی از سؤالات مهم که بشر باآن مواجه است این است که چرا بعضی از افراد از هوش کافی برخوردارند و در زمینه تحصیلی موفق هستند و رتبه های بالایی دارند اما در زندگی اجتماعی و شغلی و روابط اجتماعی موفقیتی ندارند. دانشمندان با مطالعاتی که انجام دادند به این نتیجه رسیدند که انسان دارای دو نوع هوش می باشد یکی هوش شناختی–دیگری هوش هیجانی،دو هوش هیجانی و شناختی نیروهای نسبتا مستقل از هم هستند و عملکرد هوش هیجانی سریع ترازهوش خرد گراست.شواهد بسیاری ثابت می‌كنند افرادی كه مهارت هیجانی دارند در هر حیطه‌ای از زندگی ممتازند؛ خواه در روابط عاطفی و صمیمانه، خواه در فهم قواعد ناگفته‌ای كه در خط مشی سازمانی به پیشرفت می‌انجامد، و چه در آموزش، تربیت فرزند و مسائل خانواده و چه در بخش سلامت روان و شخصیت. هوش هیجانی به عنوان یك پدیده مورد توجه، نه تنها جنبه تئوریك روان‌شناختی دارد، بلكه با ارتقای آن در میدان عمل می‌توان پاسخ‌های مناسبی برای بسیاری از مشكلات نهفته زندگی یافت. اگر انسان از هوش هیجانی بالایی بهره‌مند باشد، می‌تواند با چالش‌های زندگی فردی و اجتماعی خود، بهتر سازگار شود و هیجان‌های خود را به گونه‌ای مؤثر مدیریت كند.

هوش هیجانی پیش بینی کننده موفقیت افراد در زندگی و نحوه برخورد مناسب با استرس هاست.پرورش و رشد هوش هیجانی ازاهمیت زیادی برخوردار است.افرادی که از نظر هوش هیجانی در سطح بالاتری هستند.

تحقیقات نشان داده است که ویژگی های زیر را دارا هستند:

1- یادگیرندگان بهتری هستند.

2- مشکلات رفتاری کمتری دارند.

3- هیجان های خود را به خوبی بیان می کنند. 

4- به حرف های دیگران خوب گوش می کنند.  

5- از خود خشونت کم تری نشان می دهند.

6 – دوستان زیادی پیدا می کنند. 

7 – خوشحال و با نشاط هستند. 

8- تحمل مشکلات در آن ها زیاد است.

9- درباره اطرافیان خود احساس خوبی دارند.

2-1-1- پیشینه تحقیق

در زمینه روان شناسی کتب مختلفی که مرتبط با موضوع این نوشتار باشد و به طور اخص به هوش هیجانی و مؤلفه های آن پرداخته باشد نگاشته شده است. اما هوش هیجانی از نگاه قرآن و حدیث کم تر مورد توجه قرار گرفته است. در زمینه هوش هیجانی می توان به کتب زیر اشاره نمود:

-منصف، گیتونی و وست ایوبری. هویت و هوش هیجانی. ترجمه پریچهر به‌کیش (طوبی).تهران:انجمن اولیا مربیان.1385.

-تراویس برادبری و جین گریوز، هوش هیجانی(مهارت‌ها و آزمون ها). ترجمه مهدی گنجی.تهران: ساوالان.پنجم:1384

-هری الدر، چگونه هوش خود را افزایش دهید؟. ترجمه فرشاد نجفی پور.تهران:نسل نواندیش.1382.

-استیو، هین.هوش هیجانی برای همه.مترجمان:رؤیا کوچک انتظار،مژگان موسوی شوشتری.مؤسسه انتشاراتی تجسم خلاق.اول:1384.

-گلمن، دانیل.ترجمه نسرین پارسا.تهران:نسل نواندیش.1380.

-شریفی،محمد رضا. مهارت های زندگی در سیره ی نبوی. مشهد: قدس رضوی.ششم:1388.

-شجاعی،محمد صادق.توكل به خداراهی به سوی سلامت خود و سلامت روان.قم:موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره،مركز انتشارات. دوم:1385.

-باقریان،محمد.تصمیم گیری حكیمانه. با همکاری حسن عابدی و دیگران. تهران:  مرکز آموزش مدیریت دولتی.اول: 1380 .

-اکبری، محمود. مهارت های زندگی.تهران:  فتیان. ششم:1391.

-ابراهیمی،احمد.راهكارهای عملی آموزش اخلاق و مهارت های زندگی. قم: مؤسسه بوستان كتاب(مركز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم). دوم:1387.

وهدف:

سرطان کولورکتال یکی از شایعترین علل مرگ و میر ناشی از سرطان در سراسر جهان می باشد. این نوع سرطان با شیوع 8-6 نفر در هر صد هزار نفر ، چهارمین نوع شایع سرطان و یک پنجم  کل موارد سرطان ها را در ایران تشکیل می دهد.

تاکنون تحقیقات گسترده ای بر روی علت ها و نحوه تشکیل و گسترش سرطان روده و همینطور روش های پیشگیری و درمان آن صورت گرفته است.لازم به ذکر است که تشخیص در مراحل آغازین بیماری در پیشگیری و درمان آن بسیار موثراست.

ازجمله این موارد می توان  به استفاده از داروهای ضد التهابی و شیمیایی درمانی اشاره کرد و حال آنکه عوارض جانبی این داروها ومقاومت سلولهای سرطانی درمقابل  آن ها به شدت کاربرد انها را دراین زمینه ها را محدود می نماید. این درحالی است که با توجه به عوارض بسیار محدود داروهای گیاهی و تاثیرات شگرف آنها، بطور روز افزون مطالعه درجهت استفاده ازاین گروه ازداروها درحال گسترش می باشد.

سیاه دانه یکی  ازمشهورترین گیاهانی است که در کشورهای اسلامی و شمالی افریقا به عنوان دارویی سنتی پیشینه طولانی دارد. اخیرا از طریق انجام تحیقات  پیوسته  بسیاری از ویژگی های دارویی این گیاه مورد شناسایی قرارگرفته است. ازجمله این ویژگی ها می توان به خواص آنتی باکتریال ،آنتی هیستامینی ،آنتی توموری و آنتی پراکسیداتیو آن اشاره نمود.

با توجه به اینکه درمان های دارویی و شیمیایی در ایران در حال انجام است اما تحقیقات در زمینه تاثیرات گیاهان دارویی بر روی کنترل و درمان این سرطان کم بوده و یا صورت نگرفته است.لذا بررسی ها و آزمایش های علمی در این مورد الزامی به نظر میرسد.

طی این تحقیق قصد بر ان است که از طریق سنجش ضایعات  سرطانی درکولون  وارزیابی آنزیم های دخیل در متابولیسم (DMH) وسطح بیان پروتئین بتا کاتنین در سلول های کلون میزان تاثیرات پیشگیرانه سیاهدانه در بروز سرطان کولون ارزیابی شود.

1-1- عوامل طبیعی پیشگیری کننده از سرطان

سرطان یكی از شایع‌ترین علل مرگ و میر در جوامع امروز است. روش‌های مختلفی برای درمان سرطان وجود دارد و انواع مختلفی از سرطان به خصوص سرطان كولوركتال با جراحی درمان شده اند به طوری كه طول عمر 7% از آن‌ها حدود 5 سال افزایش یافته است. به جز جراحی، روش‌های درمانی دیگری نظیر رادیوتراپی، ایمونوتراپی، ژن‌تراپی و همچنین شیمی درمانی برای درمان سرطان به کار گرفته می شوند، ولی متأسفانه مقاومت دارویی سلول‌های سرطانی به داروهای مختلف و عوارض ناشی از مصرف اینگونه داروها، موفقیت درمان این بیماری را به شدت كاهش می‌دهد (15). با توجه به این عوامل، توجه به گیاهان دارویی و اجزاء فعال بیولوژیكی آنها در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. مطالعات اپیدمیولوژیك نشان داده‌اند كه مصرف بالای میوه‌جات و سبزیجات با كاهش مرگ و میر ناشی از سرطان كولوركتال ارتباط دارد. امروزه گیاهان دارویی در درمان بیماری‌های مختلفی از جمله انسدادها، اختلالات تنفسی، ناراحتی‌های پوستی، بیماری‌های قلبی و اختلالات عصبی ـ روانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با توجه به فعالیت قوی ضدتوموری گیاهان دارویی، امروزه امكان كاربرد اینگونه داروها در پیشگیری از سرطان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. متأسفانه برخلاف مطالعات اپیدمیولوژیكی، مطالعات آزمایشگاهی بسیار كمی در مورد اثرات مصرف میوه‌جات و سبزیجات در سرطان كولوركتال صورت گرفته است. با این وجود پیشگیری از سرطان با عوامل طبیعی، یك راه مؤثر برای كاهش ابتلا به سرطان شناخته شده است. مطالعات مختلف نشان داده‌‌اند كه عوامل مهاركننده طبیعی سرطان از جمله گیاهان دارویی، دارای اثرات درمانی قابل توجهی بر روی روند سرطانزایی هستند .

 
امروزه میزان مرگ و میر ناشی از بیماری‌های غیر واگیر به‌ ویژه بیماری‌های قلبی-عروقی در كشورهای جهان به خصوص كشورهای در حال توسعه در حال افزایش است .از مهم­ترین بیماری­های عروقی می­توان به اتساع عروق و تصلب شریان اشاره کرد.

اتساع عروق یا آنوریسم، عبارت‌ است‌ از بزرگ‌ شدن‌ یا بیرون زدگی‌ دیواره­ی‌ رگ که‌ در اثر ضعف‌ دیواره‌­ رخ می­دهد و معمولاً در آئورت‌ یا سرخرگ‌هایی‌ كه‌ مغز، پاها، یا دیواره‌ قلب‌ را تغذیه‌ می‌كنند، ایجاد می‌شود. آنوریسم در آئورت باعث وارد آمدن فشار به اعضای مجاور شده و بر حسب محل آنوریسم، علائم فشاری و تنگی نفس ایجاد می­کند. آنوریسم در یک سرخرگ در پا باعث نرسیدن خون کافی به نقاط مختلف پا می‌شود که باعث ضعف و رنگ‌پریدگی در پا می­شود. وجود آنوریسم در قلب باعث نامنظم شدن ضربان قلب می­شود. وجود آنوریسم در یک سرخرگ مغزی عوارضی مانند ضعف، فلج و تغییر بینایی را خواهد داشت.
تصلب شریان زمانی به وجود می­آید که رسوبات چربی و سایر مواد در شریان­های بدن تجمع یافته و باعث گرفتگی آن­ها می­شوند، که این گرفتگی جریان خون در بدن را کند و یا حتی متوقف خواهد کرد. حال برای اینکه جریان خون سیر طبیعی خود را با فشار ثابت بپیماید قلب مجبور است خون را با فشار زیادتری از میان این شریان­ها عبور دهد که نتیجه آن بزرگ شدن قلب و آسیب دیدن آن است. همچنین اگر قلب خون کافی برای فعالیت نداشته باشد دچار درد سینه یا حمله قلبی خواهد شد. درد سینه یک درد فشاری یا احساس فشار در قفسه سینه است. هم چنین ممکن است قطعه‌ای از رسوبات از جدار شریان جدا شده و همراه با جریان خون حرکت کند و در مکانی دورتر یک شریان کوچک را مسدود کند.
با توجه به خطرات ذکر شده برای بیماری­های عروقی، تشخیص زودهنگام این بیماری­ها اهمیت ویژه­ای می­یابد. با توجه به اینکه در هر دو نوع بیماری عروقی ذکر شده سطح مقطع و در نتیجه سرعت جریان خون در شریان تغییر پیدا می­کند، از این رو استفاده از یک میکروسنسور اندازه­گیری جریان[4] با دقت بالا که کمترین تغییرات را در سیستم گردش خون بدن ایجاد کند، ایده خوبی برای تشخیص گرفتگی و یا اتساع در رگ­ها خواهد بود. استفاده از تجهیزات ساخته شده در ابعاد میکرو برای کاربرد­های پزشکی به خاطر اتلاف انرژی کم، دقت بالا، حساسیت بالا و سایز کوچک و هم چنین به دلیل نتیجه بخش­تر و کم هزینه­تر بودن در اقدامات لازم برای مراقبت از سلامت، در حال گسترش است.
1 Aneurysm
2 Atherosclerosis
3 Aorta
[4] MicroFlow Sensor

1-1- اهمیت موضوع

ارتعاشات اجسام مختلف سالهاست که مورد تحقیق و بررسی پژوهشگران و محققان بالاخص دانشمندان علوم مکانیک، فیزیک و ریاضیات بوده و هست. شناسایی و تحلیل ارتعاشات سیستمهای مکانیکی و به دنبال آن محاسبه فرکانسها و مودهای طبیعی[1] همواره خود را به

 صورت یک مسأله مهم در علم مکانیک در راستای طراحی، شناسایی عیوب و کنترل این سیستمها مطرح کرده است. از طرفی تحلیل و بررسی ارتعاشات سیستمهای پیوسته نیازمند اطلاع دقیق از هندسه، خواص فیزیکی و مکانیکی، بارگذاریها، شرایط اولیه و مرزی[2] حاکم بر سیستم است. این درحالی است که غالباً مدل کردن این پارامترها در قالب یک مسأله ریاضی میتواند بسیار چالش برانگیز و در عین حال بسیار مؤثر و مهم باشد. لذا مدل کردن هرچه دقیقتر و واقعیتر این پارامترها کمک بسیار شایانی در راستای طراحی، کنترل و شناسایی عیوب یک سیستم تلقی میشود.

یکی از این اجزاء، تکیهگاهها[3] هستند. اصولاً محل اتصال یک سازه به پی و یا سازه دیگر را تکیهگاه گویند. به طور کلی تکیهگاهها را میتوان به دستههای تکیهگاه مفصلی ثابت[4]، تکیهگاه مفصلی متحرک[5] (غلطکی)، تکیهگاه گیردار[6] (صلب)، تکیهگاه فنری یا ارتجاعی[7] و غیره تقسیمبندی نمود. هر کدام از تکیهگاههای مذکور دارای تعداد درجه آزادی[8] مشخصی هستند. البته درجات آزادی مورد نظر که برای انواع تکیهگاههای مذکور تعریف شدهاند و در تحلیلها مورد استفاده قرار میگیرند، در حقیقت یک تعریف ایدآل از نوع تکیهگاهها هستند و ممکن است این تکیهگاهها در واقعیت رفتاری متفاوت داشته باشند، که این امر میتواند بر پاسخ سیستم مکانیکی تأثیرات متفاوتی داشته باشد. به همین دلیل در طراحی و تحلیل سیستمهای سازهای توجه به تکیهگاهها و اتصالات و نوع عملکرد آنها امری اجتنابناپذیر به شمار میرود. تکیهگاههای مختلف را توسط اتصالات مختلف از قبیل جوش، پرچ، پین، پیچ، رولر و غیره با ویژگیهای خاص خود در راستای ارضاء نیاز از پیش تعریف شده در سیستمهای مکانیکی متفاوتی از قبیل تیر، ورق، قاب، بال، انواع پوستهها و غیره ساخته و بکار گرفته میشوند.
ازجمله سازههای پرکاربرد در مهندسی، تیرهای یک سر درگیر[9] (تیرهای طرهای) هستند. اصولاً به تیری طرهای گفته میشود که یک سر آن ثابت (صلب) و سر دیگر آن آزاد باشد و بتواند آزادانه حرکت کند. همانطور که میدانیم در حالت ایدآل دﺭ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ تیرها ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺩﺭﺟﻪ ﺁﺯﺍﺩﻱ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎﻩ ﺣﺮﻛﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﻭ ﭼﺮﺧﺸﻲ[10] ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻣﺆﻟﻔﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺍﻧﺘﻘﺎﻟﻲ ﻭ ﭼﺮﺧﺸﻲ ﺻﻔﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
تیرهای طرهای در صنایع مختلفی چون صنایع نظامی، هوایی، ساختمانی و غیره کاربردهای مهمی دارند. به عنوان مثال بال هواپیما، کاوشگر نیروی اتمی، جرثقیلهای ساختمانی، پلها و غیره میتوانند یک تیر یک سر درگیر محسوب شوند. در شکل (1-1)، برخی از کاربردهای تیر طرهای به تصویر کشیده شده است.

واضح است که تکیهگاهها در یک سیستم مکانیکی میزان اتلاف انرژی و انعطافپذیری[11] آن سیستم را به شدت تحت تأثیر خود قرار میدهند و از آنجایی که میرایی و انعطاف یک سیستم شدیداً بر پاسخ ارتعاشی آن تأثیر میگذارد، ارائه مدلهایی که بتوانند هرچه دقیقتر و واقعیتر میزان آثار نشأت گرفته از قیود را محاسبه کنند، ضروری و اجتناب ناپذیر خواهد بود. همچنین همه مواد دارای مقدار مشخصی میرایی ساختاری[12] هستند که این مقدار به جنس و ساختار آن ماده وابسته است و میزان این میرایی نیز بسته به جنس ماده و سیستم مورد نظر میتواند تأثیرگذار باشد [1].
 

امروزه گردشگری فراتر از یک صنعت به پدیده­ای اجتماعی ـ اقتصادی در سطح جهان تبدیل شده است. سال­هاست که گردشگری به مثابه مقوله­ای حیاتی در راستای تبدیل جهان به جامعه­ای متحد و متمرکز فعالیت نموده است؛ جامعه­ای که آن را دهکده جهانی می­نامیم. بر اساس پژوهش­ها، در صورتی که گردشگری به گونه­ای صحیح به کار گرفته و برنامه­ریزی شود، می­تواند عامل ایجاد همبستگی و مانع بروز جدایی گردد. صنعت گردشگری حقیقتاً گستره­ای جهانی یافته است؛ به گونه­ای که، همه کشورهای شمال و جنوب در آن نقش دارند: خواه در

 نقش بازارهای مولد گردشگر، خواه مقاصد گردشگری، یا هر دو (حیدری چپانه، به نقل از پروفسور جعفری، 1387).

در این میان، علی­رغم این که انگیزه­ها به عنوان محرک سفر به کشورهای گردشگرپذیر و مقاصد گردشگری عمل می­کنند، این کشورها با محدودیت­های سفر نیز دست و پنجه نرم می­کنند که به عنوان چالش و فیلتری برای گردشگری به شمار می­آیند و موجب کاهش تقاضا می­شوند؛ به عبارت دیگر، علی­رغم وجود انگیزه­های سفر، محدودیت­های سفر می­توانند مانع مشارکت تصمیم­گیرندگان اصلی سفر باشند (چن و وو، 2009، به نقل از پیج و هال[1]، 2003).

برای درک بهتر نیازهای اساسی گردشگران، مشارکت و عدم مشارکت آنان و این که چه مسایلی باعث عدم رغبت آنان به سفر به یک مقصد خاص می­شود، نیاز است که ابتدا موانع و محدودیت­های پیش روی آنان مرتفع شود. موفقیت بازاریابان همواره در شناخت کامل محصولاتشان برای فروش است. از اینرو برای ارائه محصول گردشگری مناسب نیاز است نیازهای گردشگران بدون محدودیت­های اساسی به آنان تحویل شود. حال با شناسایی محدودیت­های اصلی و عمده که در کشورهای مقصد وجود دارد، می­توان گره از کار آنان گشود. از آنجایی که کشور ایران دارای قوانینی با ساختار مذهبی است، ممکن است این قوانین برای گردشگران به عنوان محدودیت شناسایی شود. در این پژوهش بر آن بوده­ایم تا به شناسایی محدودیت­هایی بپردازیم که معمولاً در کشورهای با ساختار مشابه ایران وجود ندارند.

2-1 بیان مسأله پژوهش

نیک می­دانیم جهانگردی گسترده­ترین صنعت خدماتی است، و به یقین در سده آینده، با سرعتی بیش از گذشته و امروز گسترش خواهد یافت. تردیدی نیست که همه کشورهای جهان در رقابتی تنگاتنگ در پی بهره­گیری از مزایای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و …، به ویژه دریافت سهم بیشتری از درآمد و بالا بردن سطح اشتغال ناشی از بهینه­سازی این صنعت خدماتی در کشورهای متبوع خود هستند (گی، 1997؛ ترجمه پارساییان و اعرابی، 1385).

علی­رغم این که گردشگری 9 درصد از کل مشاغل ایران برای جوانان دنبال شغل­های رده بالا را به خود اختصاص داده است و اهمیت آن برای دولت روز به روز بیشتر آشکار می­شود، اما فقط رقم بسیار کمی از ورودی­های سال­های 2005 و 2006 (که در حدود 2 میلیون نفر بوده است) را به خود جلب کرده است. با این وجود، صنعت گردشگری ایران تحت رگبار مسلسل مسایل منفی و تصویر بد است (که توسط رسانه­های غربی به آن دامن زده می­شود) و به شدت تحت تأثیر محیط سیاسی کشور و روابط بین­الملل آن قرار گرفته است (یورومانیتور[3]، 2007).

صنعت گردشگری در کشور ما، چه گردشگری داخلی و چه گردشگری بین­المللی هیچ گاه به توسعه مطلوب دست نیافته است و این امر نتیجه برنامه­های تدوین شده بوده است. با توجه به غنای منابع گردشگری کشور، علت این امر عمدتاً در اتخاذ اهداف و سیاست­های نادرست و تنگناهای اجتماعی ـ اقتصادی و عدم توسعه ساخت اقتصادی و زیربنایی نهفته است (معصومی، 1387).

[1] Page & Hall cited by Chen & Wu

[2] Gee

[3] Euromonitor