:

توسعه روز افزون فعالیتهای اقتصادی وتجاری نیاز به کنترلهای بیشتر برای حفاظت از منافع سرمایه گذاران وسایر اشخاص ثالث ذینفع راتشدیدمی نماید. حسابرسان درواقع افرادی دارای صلاحیت فنی وتخصص کافی برای بررسی فعالیتهای مالی شرکتی و اظهارنظر درمورد مطلوبیت صورتهای مالی می باشند که علاوه برداشتن تخصص وتجربه کافی ،می بایست از استقلال رأی نیز برخوردار باشند.
از آنجا که ارزش اظهار نظر حسابرس به بی طرفی حسابرس و عاری بودن او از تضاد منافع می باشد از این رو برای رفع این مشکل ونیز جلوگیری از مخدوش شدن استقلال حسابرسان در ارایه خدمات به صاحب کاران، مجامع حرفه ای به وضع چارچوب های قاونی پرداخته اند.
حرفه ی حسابداری وحسابرسی از پیچیده ترین ومنضبط ترین حرفه هاتلقی می گردندو به دلیل نوع وماهیت خدمات ارایه شده از اعتبار و اعتماد خاصی برخوردارند. تداوم این اعتبار واعتماد ونیز تقویت آن، به پایبندی فکری وعملی اعضای حرفه به ضوابط رفتاری و اخلاقی آن بستگی دارد.
وجود برخی شرایط در محیط فرایند گزارشگری امکان ارزیابی مستقیم کیفیت اطلاعات به وسیله استفاده کنندگان را بسیار مشکل می سازد، تقاضا برای حسابرسی در فرایند گزارشگری که تحت شرایط تضاد منافع، پیامد های اقتصادی با اهمیت، پیچیدگی فعالیت های اقتصادی و عدم دسترسی مستقیم انجام شود قابل توجیه است. تضاد منافع بین دو گروه تهیه کننده واستفاده کننده اطلاعات مهمترین توجیه برای نیاز به حسابرسی است حتی در صورت نبود تضاد منافع  (چه واقعی چه متصور )بین این دو گروه، نیاز به خدمات حسابرسی توسط فردی مستقل که دارای تخصص وتجربه کافی باشد ضروری واجتناب ناپذیر است.
تحقیق حاضر با عنوان رتبه بندی عوامل موثر بر استقلال رأی ونوع اظهارنظر حسابرسان درپنج فصل طراحی وانجام شده است.که فصل اول کلیات تحقیق را شامل می گردد .فصل دوم ادبیات موضوعی وپیشینه تحقیق را دربر می گیرد.فصل سوم روش انجام تحقیق یا متولوژی تحقیق است.در فصل چهارم ابتدا توصیفی از ویژگی های متغیرها ارائه خواهد شدودرارائه آن تجزیه وتحلیل داده ها وآزمون فرضیات را شامل می گرددودرفصل پنجم خلاصه نتایج ویافته های پژوهش تحلیل می شود.

1-2-بیان مسئله:

استقلال رأی حسابرسی عبارتست از  از یک استقلال حرفه ای که درآن حسابرس می کوشد به هر نحو ممکن بی طرفی وعدم وابستگی خود

 را به واحد مورد رسیدگی حفظ نماید.این بی طرفی واستقلال می بایست درتمام مراحل حسابرسی در نظر گرفته شده به ویژه در گزارشگری حسابرسی باید به عنوان یک الگوی ذهنی وعینی مد نظرقرار گیرد.در هر موقعیتی از حسابرسی ،این سوال به وجود می آید که آیا حسابرس از نظر ذهنی مستقل از مدیریت   وصاحبکار وفشارهای وارده به او هنگام تصمیم گیری های مالی است یا خیر(مائوتزو شرف،1961)[1]

با این نگرش در مورد این موقعیت حسابرسان موافق است که استقلال رأی یک نگرش ذهنی است وآن را به ویژگی فردی یعنی درستکاری وشخصیت وی پیوند می دهد ولی پیوند استقلال رأی صرفاً به این دوعامل ،کاملاً منطقی نیست.(فیلینت،1988)
عوامل متعددی می توانند استقلال رأی حسابرس ونوع گزارش حسابرسی را تحت شعاع قرار دهند که بر اساس پیشینه های مطالعه شده می توان عوامل فردی ،سازمانی ومحیطی را نام برد .عوامل فردی اغلب از قبیل درستکاری وشخصیت حسابرس و تمایل اوبه استقلال طلبی است .عوامل سازمانی نیز شامل مواردی از قبیل قراددادهای حسابرسی ونوع رابطه با مدیران شرکت مورد رسیدگی است وعوامل محیطی شامل عوامل کلان و تاثیر گذار می باشند.ویا می توان گفت که حسابرسی باکیفیت از طریق بهبود قابلبت اتکا وافزایش اعتبار فرایند گزارشگری مالی به سودمندی این فرایند وکارایی بازار سرمایه کمک می کند. کیفیت حسابرس به عوامل متعددی از جمله ویژگی های شخصی کارکنان حسابرس،  سیاست ها وروش های موسسه حسابرسی وگرایش ها وشامل کلیه عوامل محیطی وداخلی گزارش حسابرسی بستگی دارد. افزون براین،مراجع عمومی یا حرفه ای تدوین مقررات به حفظ کیفیت حسابرسی کمک می کنند.
استقلال در این ساختار یعنی عینیت یا عدم انحراف از قضاوت دقیق ،بررسی دیدگاه (مائوتزوشرف،1961)[2]حسابرس می بایست درمراحل وشرایط زیر استقلال خودرا حفظ نماید.
1-استقلال در برنامه ریزی حسابرسی که با آزادی از کنترل ویا انتخاب آزاد روش ها رویدادها کسب می شود.
2-استقلال در گردآوری وارزیابی شواهد :یعنی آزادی در انتخاب   زمینه ها،فعالیت های روابط فردی وامکان دستیابی به منابع مورد نظر
3-استقلال در گزارشگری :یعنی آزادی درارائه نظردیدگاه بدون تاثیرپذیری از عوامل مختلف
 
براین اساس ،عوامل مختلفی می تواند بر هر یک ا مراحل مذکور که زمینه ساز استقلال رأی حسابرس است تاثیرگذار باشد.کمیسیون بورس اوراق بهادر در آمریکا و در گزارش های سالانه خود به استقلال رأی حسابرسان توجه ویژه ای داردومواردی پیش آمده  است که گزارش نماید،استقلال رأی حسابرسان  درآن موارد مخدوش شده است.عواملی مانند روابط با مدیریت صاحبکار وحق الزحمه خدمات غیرحسابرسی. همچنین  کمیسیون مذکوربرخی از خدمات غیر حسابرسی را شناسایی کرد که ارائه آن توسط حسابرسان برای صاحبکار باعث مخدوش شدن استقلال حسابرس می گردد. این خدمات شامل:
1-دفترداری یا هرگونه خدمات مرتبط با ثبت حسابداری یا صورت های مالی صاحبکار
2-طراحی واجرای سیستم های اطلاعات مالی
3-خدمات ارزیابی یا ارزشیابی، اظهارنظر درخصوص مطلوبیت یا گزارش آورده های غیر نقدی
4-خدمات کارشناسی بیمه
5-خدمات حسابرسی داخلی
6-وظایف مدیریتی
7-منابع انسانی
8-دلالی یا معامله گری ، مشاوره سرمایه گذاری
9-خدمات قانونی
علاوه برموارد فوق،می توان به نقش عوامل متعدد دیگری براستقلال رأی حسابرسان اشاره کرد.عواملی که گاه توسط سازمانهای حرفه ای وگاه در پیشنه های تحقیقات مرتبط دیده شده است.به هرحال باتوجه به حساسیت موضوع استقلال رأی حسابرسان در محافل حرفه ای وپژوهش مسئله تحقیق حاضر این است که چه عواملی براستقلال رأی حسابرسان موثراست؟اگراین طبقه بندی شامل عوامل فردی ،سازمانی ومحیطی باشند،نقش کدام عوامل بر استقلال رأی حسابرس بیشتر است وهمچنین چه عواملی بر نوع اظهار نظر حسابرسان موثراست.

1-3-ضرورت انجام تحقیق:

تورنتو (2003)[3]به این نتیجه رسید که بیشتر ذینفعان درک متفاوتی از این نکته دارند که چه نوع خدماتی ،استقلال حسابرسان را مخدوش می کند.بنددرک درست از عوامل وموقعیت هایی که استقلال رأی حسابرسان را مخدوش نماید، می تواند مورد توجه همه اشخاص ثالث ذینفع قرار گیرد.اندازه شرکت موردرسیدگی واندازه موسسه حسابرسی ،درجه اعتبار موسسه حسابرسی ،تجربه وتخصص حسابرس،وضعیت عوامل اقتصادی وسیاسی جامعه و وضعیت کسب وکار در حرفه نیز می توانند هر کدام تاثیر متفاوتی براستقلال رأی ونوع گزارش حسابرسی داشته باشد.
شرکت های بزرگتر سیستم کنترل داخلی قوی داشته و کیفیت گزارشگری بالایی  دارند. از طرف دیگر،  به دلیل حق الزحمه ی حسابرسی بیش تر، حسابرسان سعی  می کنند به هر قیمتی حسابرسی این شرکتها را به دست آورند. اگر چه شرکت های کوچکتر دارای حق الزحمه پایینی هستند اما ممکن است حسابرسی ساده تری داشته باشند بنابراین ،  اندازه (بزرگ وکوچک ) شرکت مورد حسابرسی می تواند منجر  به افزایش استقلال وهم منجر به کاهش استقلال حسابرس شود .
همچنین موسسات حسابرسی بزرگتر  از شهرت بالاتری برخوردارند و معمولا هزینه بیشتری را صرف آموزش حسابرسان خود می کنند و کنترل کیفی قوی تری دارند و موسسات حسابرسی بزرگ برای افزایش کیفیت حسابرسی خود سرمایه گذاری می کنند به همین دلیل کمیته استاندارد هااستقلال شهرت واعتبار موسسه را مهم ترین عامل حفاظت از استقلال رأی می داند.
باتوجه به مطالب ذکرشده واین واقعیت که هیچ عاملی نمی تواند به اندازه حسابرسی مستقل و بی طرف از منافع سرمایه گذاران حفاظت نماید، ضرورت انجام پژوهش که نشان می دهد که چه عواملی بر استقلال رأی حسابرسان موثر است احساس شد، همچنین تعیین اینکه عوامل تأثرگذار از نوع محیطی یا داخلی هستند وچه رتبه ای در تإثیرگذاری دارند از اهمیت ویژه ای برخورداراست. نتایج پژوهش می تواند به حسابرسان و سایرذینفعان و فعالان سرمایه گذاری در اتخاذ تصمیمات صحیح کمک نماید.
[1] -MAUTZ& SHARAF
2 – FLINT
 
[2] -MAOTEZ & SHERF
[3] -TORENTO

بررسی پایداری شیروانی های خاکی و یافتن راهی برای ارزیابی دقیق تر پایداری شیب ها وترانشه های خاکی، از دیرباز  مورد توجه کارشناسان و متخصصان ژئوتکنیک بوده است. تخمین افزایش ضریب اطمینان پایداری شیروانی ها و شیب های خاکی در شرایط و پروژه های مختلف اعم از سدسازی،    کانال ها، خاکریزها، بزرگراه ها، اسکله ها و… .، در همین راستا تلاش برای افزایش پایداری شیب ها امری تعیین کننده در پایداری کلی سازه ها به شمار می رود. نتیجه لغزش یا شکست یک شیب      می تواند باعث از دست رفتن عملکردی آن پروژه ( شیب) و حتی باعث از دست رفتن جان عده ای انسان گردد. مهندسان ژئوتکنیک باید در ارزیابی پایداری شیروانی های خاکی توجه خاصی به       زمین شناسی، زهکشی سطحی، آب زیرزمینی و مقاومت برشی خاک مبذول داشته باشند.
بررسی شیروانی های خاکی یکی از مسائل اصلی مهندسی ژئوتکنیک می باشد، سدهای خاکی،  گودبرداری ها، ترانشه ها و… سازه های خاکی محسوب می شوند که از نظر اهمیت در درجه بالایی حتی برای تمدن بشری قرار دارند، بنابراین تحلیل، طراحی ورفتارنگاری این سازه ها در طول زمان  مد نظر مهندسین می باشد، از این رو، تلاش های زیادی برای تحلیل شیروانی های خاکی انجام می شود. ولی عدم قطعیت ها، مشکلات تئوریک تحلیل، تنوع مسائل  ژئوتکنیک  و نیازهای روز افزون به طراحی شیروانی های جدید که هر کدام مشکلات خاص خود را دارند، محققین را بر آن داشته که هر چه بیشتر به این موضوع بپردازند. در بررسی پایداری شیروانی ها در هر دو روش تعادل حدی و عددی، معمول است که نیروهای محرک  و مقاوم محاسبه گردیده و  بزرگی  آن ها نسبت به هم سنجیده شود          با این حال چیزی که اکثر اوقات از نظر مهندسان  ژئوتکنیک مورد بی توجهی واقع می شود،  این است که هر یک از نیروهای محرک و مقاوم خود تابع عوامل مختلفی مانند: پارامترهای خاک، هندسه شیب، بارگذاری خارجی و… می باشند، از سوی دیگر وجود آب در

 پروژه های عمرانی همواره برای مهندسان ایجاد مشکل کرده و باعث گسیختگی سازه ها به خصوص شیروانی های خاکی گردیده است، در همین راستا خاک مسلح همواره به عنوان یک مصالح مهندسی کارآمد مورد استفاده انسان بوده است،مفهوم خاک مسلح به صورت امروزی نخستین بار توسط یک مهندس فرانسوی به نام هنری ویدال[1] در سال 1966 میلادی مطرح گردید، با بررسی خواص و شرایط خاک نمایان می شود که یکی از ضعف های اصلی خاک، مقاومت کششی پایین آن است و وجود آب نیز این نقطه ضعف را تقویت می کند، ایده ی خاک مسلح در حقیقت راه حلی برای رفع این نقطه ضعف  می باشد؛ به عبارت دیگر اساس سیستم خاک مسلح بر مبنای استفاده از مصالحی درون خاک است که توانایی تحمل تنش های کششی بالایی را دارند به گونه ای که توده خاک مسلح  از گسیختگی بگریزد و یا به عبارت دیگر پایدار باشند. امروزه با توجه به پیشرفت های علوم مهندسی و افزایش روزافزون احداث ابنیه و سازه های پیچیده ، که گاه در مناطق کوهستانی و پر شیب ساخته می شوند، لزوم پایداری شیب های طبیعی و مصنوعی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است، روش های متعددی جهت پایدار سازی شیب ها وجود دارد که هدف مشترک همه ی این روش ها، افزایش نیروهای مقاوم در برابر نیروهای محرک و در نتیجه افزایش مقدار ضریب اطمینان است. به کارگیری مسلح کننده ها نیروی مقاوم را در توده خاک از طریق تامین نیروی کششی افزایش می دهند و تغییر شکل های افقی را نیز کاهش می دهند، که این دو امر در نهایت منجر به افزایش پایداری کلی در سازه های خاکی می شوند.

2-1- بیان مسأله
در ساخت و بهره برداری از شیب ها و دیواره های خاکی، مسئله پایداری و بررسی مکانیسم های شکست احتمالی، ملاحظه های اقتصادی و حتی در برخی سازه ها فاجعه ی انسانی بسیار مهم        می باشد، بنابراین شناخت نوع پایداری و ناپایداری در شیروانی ها به جهت تشخیص راه های جلوگیری و مقابله با آن، امری مهم و ارزشمند می باشد. دو روش مهم در تحلیل پایداری شیب ها و شیروانی ها روش های تعادل حدی و عددی است. در این پژوهش با مدل سازی و بررسی دقیق یک شیب با دو زاویه گوناگون در شرایط تحت تراوش بدونمهار و با مهار در خاک های رس و ماسه  با        هر دو روش ذکر و این دو روش با هم مقایسه می شود.
روش تعادل حدی
یكی از روش های تحلیل پایداری شیب ها روش تعادل حدی است، در این روش اولین تحلیل را كولمان در اواخر قرن هجدهم ارائه داده است، در این گونه روش ها فرض اصلی این است كه سطحی در امتداد سطح لغزش اختیار می شود (منحنی یا مستوی) معیار گسیختگی مشخصی (مثلاً: موهر –‌ كولمب) حاكم بوده و بخش لغزنده بصورت مجزا و صلب بر سطح گسیختگی جا به جا می شود، آنگاه تمام نیروهای موثر بر لغزندگی و برای جلوگیری از آن در نظر گرفته می شود و با مقایسه مقاومت برشی لازم جهت حفظ پایداری با مقاومت برشی موجود در خاك ضریب ایمنی تعیین می گردد.
در یك روش كاربردی از این گروه كه به روش قطعات موسوم است، بخش لغزنده خاك به قطعاتی قائم تقسیم می شود و بررسی تعادل استاتیكی نیروها روی هر قطعه به طور مجزا صورت می گیرد، روش های مبتنی بر تعادل حدی به علت وضوح مفاهیم و سادگی استفاده، كاربردی ترین روش های بررسی پایداری شیب ها می باشند و در دفتر مهندسین مشاور كاربرد وسیع دارند.
روش عددی
 نرم افزارهای مختلفی براساس روش اجزاء محدود یا تفاضل محدود در بازار موجود می باشند از جمله: پلکسیس، فلک، فلک سه بعدی، ژئواسلوپ، یودک، تری دک، سی ای تو و انسیس و … .
 از بین نرم افزارها بنا بر دلایل زیر، روش عددی انتخاب می شود و مورد مطالعه جدی قرار می گیرد:
– علاوه بر الگوی اصلی خاک، الگوی رفتاری مو هر-کولمب، دارای الگوهای رفتاری الاستیک، الگوی خاک سخت شونده، الگوی خاک نرم و الگوی خاک نرم توأم با خزش را داراست که می توان از هر کدام از آن ها با توجه به نوع خاک و رفتارهای گوناگون از آن استفاده کرد.
– از نظر تعداد درجات آزادی برای الگوکردن سیستم خاک مسلح این نرم افزار با محدودیت خاصی مواجه نمی شود.
– فایل ورودی که این برنامه می سازد، بسیار قابل فهم می باشد به نحوی که به راحتی می توان تغییرات مورد نظر را در فایل ورودی وارد کرد و نیازی به الگوکردن مجدد الگو نمی باشد.
– امکانات گرافیکی این برنامه بسیار مناسب می باشد به نحوی که، علاوه بر مشاهده کانتورهای تنش ها وتغییرشکل‌ها می توان چگونگی تغییرات آن ها را نیز از ابتدا تا انتهای بارگذاری مورد بررسی قرار داد.
3-1- ضرورت انجام پژوهش
یكی از مهمترین مباحث دانش ژئوتكنیك تحلیل پایداری شیروانی‌ها‌ی خاکی تحت تراوش‌ و تعیین سطحی با كمترین ضریب اطمینان و به عبارت دیگر سطح بحرانی شكست است. در ساخت و  بهره برداری از شیب ها و دیواره های خاکی، مسئله پایداری و بررسی مکانیسم های شکست احتمالی،  به علت ملاحظات اقتصادی (اغلب پروژه های ژئوتكنیك با بودجه دولتی و سرمایه ملت عزیز ایران زمین ساخته می شوند)  و در برخی سازه ها جلوگیری از بروز فاجعه ی انسانی (گاه لغزش یک شیروانی طبیعی یا یک سد خاکی باعث مدفون شدن یک روستا و قربانی شدن هزاران تن می گردد) و از طرفی سرزمین پاکمان با بلاهای طبیعی نظیر سیل و زلزله و غیره مواجه می باشد و از طرف دیگر اهمیت دین مبین اسلام به مقام والای انسان و بیت المال وظیفه مهندسین عمران و اهمیت موضوع را صد چندان می کند.  نکته ی قابل ذکر آن است که یافتن معیاری دقیق برای بررسی پایداری شیروانی های خاکی از دو منظر قابل توجه است؛ نخست آن که نتایج به شدت محافظه کارانه در تخمین و تعیین ضریب ایمنی و پایداری، موجب اتلاف منابع مالی و اقتصادی و رسیدن به حاشیه ی امنی از پایداری خواهد شد، که در محدوده ی قابل استفاده ی پایداری قرار نخواهد گرفت، از سوی دیگر نتایج غیر مطمئن و ناامن نیز موجب تخریب و ضررهای مالی و جانی فراوان خواهد شد.
بر اساس تحقیق کارشناسان عمران  و ژئوتکنیک،  دو روش مهم، در تحلیل پایداری شیب ها  و شیروانی ها، روش تعادل حدی و روش عددی است، در این مطالعه با مدل سازی و بررسی دقیق یک شیب با دو زاویه گوناگون در شرایط تحت تراوش بدون مهار و با مهار در خاک های رس و ماسه  با هر دو روش،  سعی  می شود این دو روش با هم مقایسه گردند.
[1]. Henry Vidal

­ و محتوای خبر می­باشد و می­تواند مخاطبان را به خود جذب نموده یا تأثیری بالعکس بر آن‌ها داشته باشد. عنوان اخبار متشکل از کلمات و جملات است. این کلمات و جملات بار هیجانی دارند. مخاطبان دائما با این کلمات روبرو می­شوند. بار هیجانی موجود در کلمات و جملات خبرها احساس خوشایندی و یا ناخوشایندی مانند: شادی، خشم، غم، تنش و یا رنجش در آن‌ها به وجود می‌آورد..

در این میان گاهی ممکن است کلمات با وجود تعریف یکسان معنای احساسی متضادی داشته باشند مانند کلمه «کلاسیک» در مقابل «دمده» که تعریف یکسانی دارند اما معنای احساسی متضادی را منتقل می­نمایند. انتخاب کلمات هیجانی در خبر، ارتباط را کامل‌تر می­نمایند و اهمیت بسزایی دارد (عباسی و همکاران، 2011). علاوه بر تجربه‌ی هیجانی که به صورت خوشایندی و یا ناخوشایند است، غلبه شامل احساس کنترل و یا عدم کنترل، و انگیختگی به عنوان تغییرات فیزیولوژیک و روانی، تحت تأثیر بار هیجانی کلمات، در این میان مطرح است. می‌توان چنین بیان کرد که اخبار و بالاخص عنوان خبر، یکی از مهم‌ترین جایگاه­هایی است که بار هیجانی کلمات در آن اهمیت زیادی دارد.

این پژوهش به مطالعه­ی میزان برانگیختگی، خوشایندی و غلبه­ی کلمات به کار رفته در عناوین اخبار تارنماهای فارسی زبان داخلی و خارجی و رابطه­ی هرکدام از این مؤلفه‌ها با یکدیگر پرداخته است و در پی آن است که مشخص نماید آیا بین این مؤلفه‌ها در قالب کلمات با برانگیختگی و خوشایندی آن به صورت عنوان خبری رابطه­ای وجود داشته است؟ و در نهایت به ارزیابی این موارد در تارنماهای فارسی زبان داخل و خارج کشور بپردازد.

1-2 بیان مسأله

تارنماها یکی منابع مهم خبری هستند. امروزه کمتر کسی را می‌توان یافت که از رسانه استفاده ننماید و در این میان از اخبار بی خبر باشد.

تارنماها با اطلاع رسانی سریع درباره مسائل حاد جامعه بشری، انتقال نمادهای اعتراضی و تحریک احساسات، به کنش‌های اعتراضی گسترده ای دامن می‌زنند. جذب هواداران، انسجام درونی، ایجاد اتحاد و ائتلاف میان افراد و گروه‌ها و هماهنگ سازی اهداف و روش‌های مبارزاتی و جهت دهی افکار عمومی نشانه ای از قابلیت بالای فضای مجازی است؛ امری که به وضوح در تحولات اخیر خاورمیانه مشاهده می‌شود (آقایی، صادقی، هادی، 1391).

تحولات خاورمیانه به علت اهمیت همیشگی آن مجالی را فراهم نموده است تا رسانه‌ها به ویژه تارنماها بیش از پیش ظرفیت‌های خود را نمایان سازند (قاسم زاده،1390). مسلماً یکی از حوزه‌هایی که خبرهای رسانه­ای و تارنماها به صورت ویژه به آن می‌پردازند مسائل مختلف مربوط به ایران است. این موارد شامل نکات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، نظامی و غیره است.

تارنماها را به رغم داشتن نکات مفید آن، می‌توان به عنوان ابزاری موثر برای رسیدن به اهداف سیاسی، اقتصادی و نظامی نیز در نظر گرفت که با زبان کلمات و جملات در ساختار خبر نقشی حیاتی بازی می‌کنند.

جالب توجه است که امروزه در ابعاد نظامی نیز بعد جدید و بسیار موثری ظهور کرده است که جنگ شناختی نامیده می‌شود، که آن را بعد پنجم جنگ‌ می‌دانند که در آن به جای سلاح از تکنیک‌های شناختی استفاده می‌شود. یکی از مؤثرترین ابزارهای مورد استفاده در جنگ‌های شناختی، رسانه­ها هستند (گروه پژوهشی دانش فناوری اطلاعات آینده اندیشی، 1387). بدین صورت که رسانه‌ها با قابلیت زیادی که دارند می‌توانند زشت‌ترین مفاهیم را به صورتی زیبا و یا بالعکس به مخاطب عرضه نمایند و افکار را دستکاری نموده و به سمت آنچه هدف اصحاب رسانه است سوق دهند.

کلمات و جملات هیجانی در اخبار و عناوین خبری اهمیت زیادی دارند. مثلاً پژوهش بررسی و مقایسه شباهت­ها و تفاوت­های گفتمان­ها و انگاره­های خبری ساخته شده در دو سایت الجزیره انگلیسی و پرس تی­وی در مورد پوشش خبری درگیری­های سوریه در بازه زمانی فروردین تا شهریور 1392 (21 مارس تا 21 سپتامبر 2013) نشان می‌دهد که چگونه دو رسانه با دو دیدگاه مخالف با عناوین و جملات و کلمات متفاوت، در مخاطبان خود عقاید مختلف و مخالف هم و تصاویر مثبت و منفی از سران کشورها القاء نمودند (خلیلی،1392). این موضوع اهمیت و چگونگی اثر گذاری بار هیجانی کلمات و جملات اخبار بر مخاطبان را نشان می‌دهد.

تارنماها به عنوان یکی از رسانه‌ها، می‌تواند به شکل ابزاری از تسلیحات شناختی نیز باشد که مخاطب با اختیار و انتخاب خود در معرض آن قرار می‌گیرد. تارنماها را می‌توان ابزاری مهم دانست که کلمات و جملات در آن نقش اساسی بازی می‌کنند و با تأثیر گذاری بر افکار مخاطبان می‌توانند خطر آفرین باشند.

موارد حائز اهمیت ذکر شده در بالا، اهمیت آگاهی از روند اثرگذاری و کارکرد این ابزار جنگ شناختی را بارز می‌سازد. به نوعی مطالعه در خصوص این موضوع، شناخت یکی از ابزارهای جنگ‌های شناختی محسوب می‌شود.

با نگاهی دقیق می­توان تفاوت­هایی اساسی میان ادبیات تارنماهای مختلف فارسی­زبان داخل و خارج از کشور مشاهده کرد. به زعم پژوهشگر تفاوت­هایی بارز دربرانگیختگی، خوشایندی و غلبه­ی کلمات استفاده شده در تارنماهای مختلف وجود دارد. تأثیر هیجانی کلمات در عناوین خبری موجب جذب بیشتر مخاطبان به سمت رسانه و تارنماهای خارجی می‌شود و این پژوهش در نظر دارد این سوالات را مورد مطالعه قرار دهد.

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

تارنماها به منابع مهمی برای بسیج کنش جمعی و ابداعات پس از آن، سازماندهی و عمل جنبش‌های اجتماعی در سراسر دنیا تبدیل شده‌اند (التانتاوی[1]، وی یست[2]،2011،1207). بیشتر تمرکز اطلاعات و خبرها در رسانه‌ها و تارنماها در مورد مسائل مهم و حیاتی هستند.

نقش اینترنت و رسانه­های جدید در انقلاب­های اخیر به حدی پر رنگ بوده است که برخی آن را انقلاب فیس بوکی یا انقلاب توییتری می‌نامند. این ابزارها هماهنگی بین تظاهرکنندگان را موجب می‌شدند (دوراندیش، 1390). البته در مورد میزان و کیفیت نقش رسانه‌ها در این انقلاب‌ها دیدگاه‌ها و نظرات متفاوتی وجود دارد.

در این میان رسانه‌ها که به عنوان ابزاری قدرتمند در اختیار صاحبان قدرت کشور حامی آن‌ها هستند مطمئنا” فعالیتی به نفع آنان خواهد داشت. همان‌گونه که کاتلی[3] (2011، به نقل از آقایی، صادقی، هادی، 1391) می‌گوید اطلاعیه های رسمی غربی در رسانه همیشه به سمت و جهتی سوق می‌یافت که منافع خودشان را فراهم سازد.

متخصصان ارتباطات معتقدند، تارنماها موجب شده‌اند ارتباطات چهره به چهره کاهش یافته و در مقابل به گسترش روابط مجازی و دیجیتالی کمک می‌کنند (قوانلو قاجار،1390). اینجاست که رسانه‌ها در انتخاب و استفاده از کلمات در خبر و عناوین خبری خود به نکات روان شناختی به ویژه ابعاد هیجانی آن توجه ویژه دارند تا به اهداف خود برسند.

برای آگاهی و سپس پیشگیری یا هر اقدام مناسب دیگری در مقابل اثرات سوء اخبار منتشر شده در تارنماها، آگاهی از اینکه تارنماهای خارجی و داخلی با به کار بردن کدام کلمات در جملات خود و با چه نوع ویژگی از ابعاد هیجانی در عناوین خبری قصد تأثیرگذاری بر افکار افراد جامعه را دارند ضرورت پیدا می‌کند.

تاکنون در مطالعه‌ی این موضوعات، برای بیشتر پژوهشگران، تحلیل محتوا، تطبیق ساختاری خبر و محتوای خبر مورد توجه بوده و به لحاظ مطالعه­ی کلمات و رابطه­ی آن با خوشایندی خبری جای خالی احساس می­شود. همچنین در مورد بار معنایی لغات نیز پژوهش­های متعددی صورت گرفته است. ازجمله آن‌ها پژوهش‌هایی است که به ارزیابی پردازش خاص کلمات با بار احساسی پرداخته و مفاهیم احساسی در محرک در آن‌ها به عنوان اثر کلی نشان داده می­شود که (شافر[4] و همکاران، 2012) از تصاویر مملو از احساس استفاده کردند. شکل‌های دیگر آن به صورت صداها بوده (پیچا[5] و همکاران، 2011)؛ یا اینکه به صورت رایحه‌ها تجلی یافته است (بنسافی[6] و همکاران، 2003). با وجود تحقیقات گسترده، هنوز پژوهش کافی برای مطالعه و مشخص ساختن کلماتی که بیشتر مورد استفاده­ی رسانه و از جمله خبرها هستند صورت نگرفته است.

مطالعه­ی میزان برانگیختگی، خوشایندی و غلیه­ی کلمات به کار برده شده در عناوین مشترک تارنماهای فارسی زبان داخل و خارج از کشور و مطالعه­ی رابظه­ی آن با کل عنوان خبر از چند جهت حائز اهمیت است. ابتدا اینکه  با توجه به فقدان فهرست هنجاریابی کلمات در زبان فارسی و مطالعات اندک صورت­گرفته در این زمینه بالاخص در حوزه­ی اخبار و رسانه، مهم­ترین دغدغه­ی پژوهشگر از انجام این پژوهش ابتدا ایجاد فهرست برانگیختگی، خوشایندی و غلبه­ی کلمات خبری است که برای ایجاد این فهرست، از عناوین که نشانگر کل خبر است استفاده شده­است و به مطالعه­ی تفاوت میزان برانگیختگی، خوشایندی و غلبه­ی کلمات به‌کاربرده شده در عناوین مشترک 6 تارنمای­ فارسی­ زبان داخل و خارج از کشور پرداخته­شد به علاوه این پژوهش قصد دارد به ارزیابی ارتباط میزان برانگیختگی، خوشایندی و غلبه­ی این کلمات با هدف پاسخ به این سوال که آیا می­توان با داشتن یکی از این سه عامل (برانگیختگی، خوشایندی، غلبه) دو عامل دیگر را پیش­بینی نمود بپردازد. به عبارت دیگر دستیابی به ارزیابی توان پیش بینی میزان برانگیختگی، خوشایندی و غلبه­ی یک متن با داشتن مجموعه­ی کلمات آن متن چه مقدار است؟و در آخر اینکه خبرگزاری‌های داخلی و خارجی در زمینه­ برانگیختگی، خوشایندی و غلبه­ی کلمات به کاربرده در عناوین  چه تفاوتی دارند؟

در کل اهمیت ویژه نتایج این پژوهش برای خوانندگان این است که متوجه می‌شوند تا چه اندازه تحت تأثیر بار هیجانی و ابعاد آن در عناوین خبری تارنماها هستند و از سویی دیگر مسئولان و نویسندگان خبری تارنماهای داخلی با استفاده از نتایج یافته های این پژوهش می‌توانند در انتخاب کلمات عناوین خبری خود تجدید نظر کرده و بر اساس اصول تأثیرگذاری ابعاد هیجانی در کلمات، عنوان خود را تهیه ‌کنند.

[1] Eltantawi

[2] Wiest

[3] cottle

[4] . Schaefer

[5] .Plichta

[6] .Bensafi

فلات ایران سابقه لرزه خیزی طولانی دارد و بررسی تاریخ کهن بر وقوع زلزله در سه هزار سال قبل از میلاد مسیح گواه است. امبرسز در یک بررسی تاریخی سابقه نزدیک به شش هزار زلزله را که از دو هزار سال قبل در این سرزمین رخ داده از منابع تاریخی استخراج نموده و مورد تحلیل قرار داده است. که این نتایج نشان داده مناطق فعال در ادوار مختلف کم و بیش بر هم منطبق هستند.
با توجه به این مسئله که کشور ایران در روی چندین گسل زلزله واقع شده است و ساختمان های ناپایدار که همه ساله شاهد ویرانی آنها در مقابل رخداد های زلزله هستیم، باید به دنبال راه هایی برای این مشکل گشت. حرکت زمین در هنگام زلزله می تواند خسارات شدیدی بر ساختمانها و تجهیزات داخل آنها وارد نماید. هنگامیکه شتاب، سرعت و تغییر مکانهای زمین به سازه اعمال می شوند در اغلب حالات تقویت شده و تقویت شدن این جنبش ها باعث ایجاد نیروها و تغییر مکانهای زیاد در سازه می شود. عوامل زیادی بر حرکت زمین و تقویت آنها اثر می گذارند. به منظور بررسی رفتار یک سازه و طراحی ایمن و اقتصادی آن لازم است که اثر این عوامل مورد توجه قرار گیرند[5].
ارزیابی و شناخت زلزله هایی که در آینده ممکن است به وقوع بپیوندد از مسائل مهم مهندسی زلزله و سازه می باشد، که نیازمند شناخت و پیش بینی زلزله محتمل و خصوصیات آن در منطقه و همچنین شناخت رفتار سازه تحت این زلزله می باشد. در روش های تحلیل دینامیکی نیروی جانبی زلزله با استفاده از بازتاب دینامیکی که سازه بر اثر حرکت زمین ناشی از زلزله، از خود نشان می دهد، بدست می آید. این روش ها شامل روش “تحلیل طیفی” و روش “تحلیل تاریخچه زمانی” است. حرکت زمین، که از آن در تحلیل های دینامیکی استفاده می گردد باید حداقل، شرایط زلزله طرح را داشته باشد. آثار حرکت زمین به یکی از دو صورت “طیف بازتاب شتاب” و یا “تاریخچه زمانی شتاب” تعیین می گردد[3]. برای طیف بازتاب شتاب می توان از طیف طرح استاندارد و یا از طیف طرح ویژه ساختگاه مطابق ضوابط آیین نامه استفاده نمود.
عموما سازه ها هنگامی که تحت زلزله های قوی قرار می گیرند وارد محدوده غیر خطی می شوند، به همین دلیل تحلیل غیر خطی تاریخچه زمانی سازه مهم می باشد. تحلیل های غیرخطی تاریخچه زمانی[1]، در تحلیل لرزه ای و طراحی سازه رایج تر است. آیین نامه های مربوط به سازه های جداساز لرزه ای، مقررات حاکم بر تحلیل های غیرخطی تاریخچه زمانی را شامل می شوند. حدود دو دهه است که در اروپا و آمریکا مقررات آیین نامه های حاکم بر تحلیل های تاریخچه زمانی تشریح شده است. با وجود اینکه خطر لرزه ای در یک محل(سایت) برای مقاصد طراحی بوسیله طیف طرح، ارائه شده است تقریبا همه ی آیین نامه های طراحی، برای مقیاس نمودن[3] و انتخاب تاریخچه ی زمانی زمین لرزه مطابق با طیف طرح، به یک روش دقیق تری نیازمندند.
چندین روش برای مقیاس گذاری تاریخچه زمانی ارائه شده است. این روش ها شامل: روش های حوزه بسامد[4] و روش های حوزه

 زمانی[5] می باشد، که در روشهای حوزه بسامد، مقدار بسامد، برای مطابقت دادن رکورد حرکت زمین دستکاری می شود. در روش حوزه زمانی مقدار دامنه رکورد حرکت زمین مقیاس می شود. صرفنظر از این روش ها تقریبا در همه ی نظریه های موجود، فرآیندهای انتخاب و مقیاس گذاری زلزله مطابق با طیف طرح جداگانه و مجزا می باشد[30].

انتخاب حرکت زمین در تحلیل های دینامیکی بسیار مهم است زیرا حرکت ها تاثیر قابل توجهی در نتیجه تحلیل و همچنین خروجی طرح دارند. بنابراین، بدست آوردن یک مجموعه از حرکات زمین با تخمین دقیق از پاسخ لرزه ای سازه بر اساس خطر لرزه ای محلی که سازه در آن واقع شده، بسیار مهم می باشد. اخیرا دسترسی به داده های دیجیتال آنلاین و همین طور دسترسی به شتابنگاشت های زمین لرزه های واقعی افزایش یافته است. اگر چه بسته به شرایط ایستگاه ثبت شتابنگاشت، بزرگی زلزله منبع، محل ثبت رکورد حرکت زمین، نوع گسل، نوع خاک، مدت زمان حرکت ها، مشخصات طیفی تفاوت های زیادی دارند.
هدف اصلی در این تحقیق، انتخاب یک ترکیب مناسب از مجموعه رکوردهای زلزله در یک محل مشخص (سایت) که با طیف طرح تطبیق پیدا کرده و کمترین اختلاف را با آن داشته باشد، است. مشخصات لازم جهت مقیاس نمودن رکورد زلزله، متغیرهای عددی ای هستند که در یک محدوده خاص توسط کاربر اعمال می شوند. بنابراین فاز و شکل طیف پاسخ[6] زمین لرزه دست نخورده باقی می ماند. برخلاف روشهای متداول جهت مقیاس کردن، که در آن ابتدا مجموعه ای از رکوردهای زلزله از پیش تعیین شده و سپس، مقیاس نمودن را با طیف طرح تطبیق می دادند، روش ارائه شده قادر است از یک مجموعه شامل هزاران رکورد زلزله، جستجو کرده و یک زیر مجموعه از رکوردهایی که مطابق طیف هدف[7] می باشند را معرفی کند، که این وظیفه توسط الگوریتم ژنتیک[8] انجام می شود. الگوریتم ژنتیک سرآمد روش های تکاملی می باشد و نیازی به اطلاعات گرادیان ندارد. پیاده سازی الگوریتم های ژنتیک با ایجاد یک جمعیت[9] اولیه از کروموزوم ها[10] شروع می شود. سپس این ساختارهای اولیه ارزیابی شده و با توجه به میزان شایستگی به آنها فرصت تولید مثل داده می شود. معمولا میزان مطلوبیت راه حل ها با توجه به جمعیت فعلی تعیین می گردد. ساختار الگوریتم ژنتیک به این صورت است که حداقل باید دارای یک عضو در جمعیت اولیه خود باشد. این عضو وظیفه تولید یک جمعیت تازه و نمو آن را برای برآورده ساختن شرط پایانی، بر عهده دارد.
در الگوریتم ژنتیک اولین مرحله تکامل، تولید افراد می باشد. در این الگوریتم ها پس از تولید جمعیت اولیه، نوبت به انتخاب دو والدین[11] و تلفیق[12] آنها در قالب یک یا دو فرزند[13] و در نهایت جهش[14] فرزندان می رسد. فرزندان جدید جایگزین یکی از افراد ضعیف تر نسبت به خود در جمعیت می شوند.
الگوریتم ژنتیک یک رویه تکراری می باشد که شامل یک جمعیت با اندازه ثابت است. هر یک از افراد این جمعیت با توجه به یک رشته محدود از سمبول ها ارائه می شوند که از آنها تحت عنوان ژنوم یاد می شود. هر یک از این ژنوم ها یک راه حل ممکن در فضای مسئله را کد می کنند. از فضای مسئله به فضای جستجو تعبیر می شود که این فضا تمام راه حل های ممکن مسئله را در بر می گیرد. عموما از الگوریتم های ژنتیک در مورد مسائلی استفاده می شود که فضای جستجوی آنها بسیار بزرگ بوده و روشهای جستجوی معمول در مورد آنها کاربردی ندارد.
با توجه به هدف اصلی این تحقیق که بدست آوردن مجموعه حرکت زمین توسط الگوریتم ژنتیک، مطابق با طیف طرح آیین نامه 2800 ایران[3] می باشد، الگوریتم ژنتیک می تواند، از میان جامعه نگاشت های واقعی زمین برای یک منطقه مشخص با نوع خاک مخصوص، به انتخاب و مقیاس گذاری برای بدست آوردن ترکیب مناسبی از حرکت های زمین، مطابق با طیف طرح معرفی شده در آیین نامه 2800 ایرن، بپردازد.
فرآیند تحقیق به این صورت می باشد که، ابتدا بر اساس ویژگی های زلزله های مختلف رخ داده در جهان بر اساس نوع خاک، و فاصله ایستگاه از منبع زلزله مشخص، یک پایگاه داده[15] انتخاب شده، سپس این داده ها را برای انواع مختلف خاک بسط داده خواهد شد و سپس الگوریتم ژنتیک به انتخاب طیف پاسخ ترکیب این رکوردها با مقایسه طیف آیین نامه خواهد پرداخت، و اگر معیار همگرایی[16] ارضا شود آن مجموعه[17] به عنوان یک فرد برای رکورد زلزله انتخاب می شود.( طیف پاسخ از بسط مجموعه های که متناسب با طیف طرح آیین نامه هستند بدست می آید). نتایج نشان میدهد که الگوریتم ژنتیک نتایج دقیقی را در انتخاب و مقیاس نمودن مجموعه های زلزله اصلی مطابق با طیف طرح تولید می کند. از نتایج این تحقیق می توان در دفاتر طراحی و مشاوره زمانی که انجام تحلیل های دینامیکی ضروری است، استفاده نمود.
در این تحقیق با توجه به فرضیاتی مانند مقایسه طیف پاسخ با طیف طراحی بر اساس استاندارد 2800 ایران، خطی بودن رفتار سازه ها در تهیه طیف پاسخ و فرضیات متداول در بهینه سازی بر اساس الگوریتم ژنتیک(GA) به سوالاتی از قبیل سوالات مطرح شده در ذیل پاسخ داده خواهد شد.
چگونه بر اساس مشخصه های الگوریتم ژنتیک می توان رکورد مناسب سازگار با طیف طرح، جهت انجام تحلیل دینامیکی انتخاب نماییم؟
 آیا پارامترهای مختلف در طراحی الگوریتم ژنتیک بر روی نتایج می تواند تاثیری داشته باشد؟
2-1- ادبیات تحقیق
در این قسمت شامل چهار بخش می باشد که هر یک به بیان و تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای به کار رفته در این پژوهش پرداخته شده است. گفتار اول مربوط به مبانی لرزه شناسی جهت یادآوری بیان شده، بخش دوم مروری کوتاه بر ضوابط آیین نامه ای مورد نیاز این پژوهش است، بخش سوم مختصری از بهینه سازی بیان شده و بخش چهارم مروری کوتاه از تعاریف ژنتیک و الگوریتم ژنتیک می باشد.
1-2-1- مبانی لرزه شناسی
حرکت زمین: هنگامیکه شتاب، سرعت و تغییر مکانهای زمین به سازه اعمال می شوند در اغلب حالات تقویت شده و تقویت شدن این جنبش ها باعث ایجاد نیروها و تغییر مکانهای زیاد در سازه می شود. عوامل زیادی بر حرکت زمین و تقویت آنها اثر می گذارند. به منظور بررسی رفتار یک سازه و طراحی ایمن و اقتصادی آن لازم است که اثر این عوامل مورد توجه قرار گیرند[5].
عوامل موثر بر حرکات زمین :
حرکات زمین و مدت دوام آنها در یک محل تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
1- بزرگای زلزله
2- فاصله محل مورد نظر از منبع آزاد شدن انرژی
3- شرایط خاک محل
4- تغییرات شرایط زمین شناسی و سرعت انتشار امواج در مسیر
5- شرایط و سازوکار منبع زمین لرزه( نوع گسل، شرایط تنش و افت تنش)
با توجه به رکوردهای ثبت شده از زلزله های پیشین می توان اثر این عوامل را بر حرکات زمین بررسی نمود[5].
بزرگیزلزله و اثر آن: اندازه زلزله بستگی به انرزی آزاد شده دارد. از سوی دیگر دامنه ارتعاش حاصل از زلزله در فاصله معینی از مرکز زلزله ارتباط مستقیمی با انرژی آزاد شده دارد. از این رو ریشتر[2] اول بار در سال 1935 بزرگیM  را چنین تعریف کرد.
در این رابطه M بزرگی (درجه ریشتر) و A دامنه لرزه نگاشتی است که از یک دستگاه لرزه نگار وود اندرسن در فاصله 100 کیلومتری مرکز زلزله بدست آمده باشد( A  بر حسب میکرن است).
در یک فاصله معین از محل آزاد شدن انرژی، زلزله هایی با بزرگای زیاد سبب می شوند که حداکثر شتاب، سرعت و تغییر مکان زمین نیز بزرگ باشند. اثر بزرگا بر مدت دوام حرکات شدید نیز توسط محققین مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بدست آمده ناشی از رابطه خطی بین زمان دوام حرکات شدید و بزرگای زلزله می باشد. در یک بزرگای معین، مدت دوام حرکات شدید در سنگ حدود نصف آن برای خاک می باشد[5].
تأثیر فاصله: اثر فاصله تا منبع آزاد شدن انرژی توسط محققین مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در اغلب مطالعات حداکثر حرکات زمین بصورت تابعی از فاصله ترسیم گردیده است. به نحویکه یک منحنی مناسب به نقاط اطلاعات برازش داده می شود و معادله این منحنی برای تعیین حداکثر حرکات زمین در فواصل مختلف مورد استفاده ثرار می گیرد. این روابط که آنها را کاهیدگی می نامند، در ابتدا مستقل از بزرگای زلزله مطرح می گردید، اما بعد ها محققان اثر این پارامتررا نیز در روابط وارد نمودند نتایج تحقیقات نشان می دهد که حداکثر شتاب زمین با افزایش فاصله تا منبع آزاد شدن انرژی بزرگای زمین لرزه بر روابط کاهیدگی موثر است. اما در نزدیکی گسل فقط زمین لرزه هایی که بزرگای کوچکی دارند در روابط کاهیدگی گوثر بوده و زمین لرزه های با بزرگای زیاد اثر چندانی بر این روابط ندارند.
[1] magnitude
[2] Richter
[1] Time –history
[2] Design Spectrum
[3] Scaling
[4] frequency-domain
[5] time-domain
[6] Response Spectrum
[7] Target spectrum
[8] Genetic Algorithm(GA)
[9] Population
[10] Choromosome
[11] Parents
[12] Crossover
[13] Offspring
[14] Mutation
[15] database
[16] Convergence
[17] dataset

خودکشی به معنای نابودی و از بین بردن خود و یا به اصطلاح قتل نفس سالیان درازی است که از روابط عشیره‏ای و سنتی تا روابط پیچیده صنعتی‏– شهری گریبان بشر را گرفته و در فراز و نشیب تحولات اجتماعی، قلب و روح خانواده‏ها را آزرده است. مطالعات همه‏گیرشناسی نشان می‏دهد که خودکشی در بین همه‏ی طبقات و گروه‏های جمعیتی، و همه سنین،  نژاد و اقلیت‏های اجتماعی رخ می‏دهد و در زمره ده علت مرگ و میر جهان است ‏(گیلیون[1]و جامس[2]، 1993). خودکشی از جمله بیماری‏هایی است که به لحاظ ایجاد مشکلات اجتماعی فراوان، تفکرات سوء حاکم بر جامعه و انگ اجتماعی، نه تنها از جنبه سلامت جسمانی بلکه از بعد سلامت روانی اجتماعی نیز، وضعیت بیماران را متأثر کرده و منجر به بروز مشکلات عدیده در فعالیت‏های مفید و علایق بیماران گردیده و‏می‏تواند اثرات زیادی در آسیب‏های اجتماعی بر جامعه وارد نماید‏، به همین منظور، ضرورت انجام بررسی‏های علمی برای شناسایی جنبه‏های مختلف این پدیده‏ی نگران‏کننده احساس می‏شود. به طور کلی، در زمینه‏ی سبب‏شناسی خودکشی می‏توان به عواملی مثل اختلالات روانپزشکی و عوامل روانی، اجتماعی و زیست‏شناختی اشاره کرد (سادوک و سادوک[3]، 2003). بنابر این شناسایی عواملی که به بررسی رابطه بین ویژگی‏های شخصیتی و کاهش اختلالات شخصیت پرداخته و در‏ نهایت در پیشگیری از اقدام‏ به‏ خودکشی و اثرات سوء آن در جامعه پردازند، می‏تواند گام موثری در پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی باشد. در راستای این اهداف مطالعه‏ی حاضر، محتوا و فرآیند شخصیت افراد اقدام‏کننده به‏ خودکشی را بر اساس مدل زیستی- روانی کلونینجر مورد بررسی قرار داده، ‏تا بر این اساس در پیش‏بینی علایمی هم چون افسردگی، ناامیدی و افکار خودکشی که منجر به این اقدام گشته، بررسی‏هایی صورت گرفته و به این وسیله در امر پیشگیری از این آسیب‏ها قدمی برداشته شود.

• بیان مسئله :

مطالعات همه گیرشناسی خودکشی در ایران طی دو دهه اخیر نشان داده است که خودکشی و اقدام به آن رو به افزایش است‏. سنین 15 تا 24 سال به عنوان دوره‏ی پر خطر اقدام به خودکشی محسوب می‏شود. مسلماً با از دست دادن این گروه سنی، نه تنها جامعه نیروی مولد خود را از دست می‏دهد بلکه به دلیل بیماری، معلولیت و آسیب‏های اجتماعی و روانی ناشی از معضل خودکشی، هزینه‏های نگه‏داری و ارائه مراقبت‏های خاص در طی سال‏های طولانی را باید ‏تقبل نماید. هم‏چنین خودکشی به سلامت روانی اعضای خانواده صدماتی وارد می‏کند و احتمال وقوع آن را افزایش می‏دهد (محسنی، 1366). نتایج نشان داده‏اند که خودکشی شایع‏ترین عامل مرگ و میر در افراد 15 تا 25 ساله در جهان می‏باشد     (‏سازمان بهداشت جهانی[4]،‏WHO). و در کشورهای توسعه یافته، 1 تا 2 درصد کل مرگ ها را ناشی می شود (گیلیون[5]،

 2000‏). میزان خودکشی منجر به فوت در پسران جوان پنج برابر دختران اما اقدام به‏ خودکشی در دختران سه برابر پسران است (اسماعیل‏نیا و همکاران، 1384). این منحصر به فرد بودن در نوع جنس، در خودکشی به دلیل تفاوت‏های فیزیولوژیکی و روانی بین مردان و زنان به دست آمده است (ژانگ[6]، و همکاران،2004).

میزان خودکشی از سال 1380 در ایران به ترتیب 32/5، 47/5، 58/5، 5/5 و 7/5 در صد هزار بوده و همین نتایج نشان می‏دهد که خودکشی در گروه‏های سنی مختلف در کل کشور درصد‏های مختلفی را شامل می‏شود، از جمله 17 سال و کمتر 3/9 درصد‏، سنین بین 18 تا 24 سال حدود 40 درصد‏، سنین بین 25 تا 34 سال در حدود 30 درصد و این درصدها برای سنین 35 سال و بیشتر، 7/20 درصد بوده است(معیدفر و همکاران، 1389). به طور کلی آمار بین المللی‏، اقدام به خودکشی را رقمی حدود 100 تا 300 نفر در 100 هزار نفر جمعیت  محاسبه می‏کند(‏حیدری‏، 1376). میزان خودکشی در بین جوانان 15 تا 19 ساله در جهان در سال 1950 حدود 7/2 در 100 نفر بوده که به 3/11 در 100 نفر در سال 1988 رسیده است (‏سادوک و سادوک،2000). آمار خودکشی درایران در سال 1391، 100 نفر در هر 100 هزار نفر جمعیت کشور بوده است، که در6 مورد به مرگ منجر شده است (وزارت بهداشت‏، درمان و آموزش پزشکی‏). آمار خودکشی در استآن‏های مختلف کشور، از نظرعوامل و تعداد، تفاوت محسوسی را نشان می‏دهد (محمد‏خانی، 1380). آمارها در سال 1379 نشان می‏دهند که خودکشی در افراد 15 تا 29 ساله بیشتر از سرطان و در سنین 10 تا 40 سال بیشتر از بیماری‏های عفونی و در سنین 15 تا 24 سال، بیشتر از بیماری‏های قلبی و عروقی، منجربه مرگ شده است (پشت مشهدی و همکاران، 1386‏). آمار اقدام به خودکشی در سال 1391 در استان فارس 95/135 نفر از هر 100 هزار نفر بوده است که از این تعداد 54/4  نفر به مرگ منجر شده است (واحد بهداشت روان دانشگاه علوم پزشکی شیراز).

این روند رو به رشد اقدام به خودکشی‏، می‏تواند اثرات زیادی در آسیب‏های اجتماعی بر جامعه وارد نماید، به همین منظور، ضرورت انجام بررسی‏‏های علمی برای شناسایی جنبه‏های مختلف این پدیده‏ی نگران کننده احساس می‏شود‏. با رشد فکر و خردمندانه‏تر شدن رفتارها و توسعه بینش‏های علمی، بشر به این پدیده ناخوشایند اجتماعی به دیده انتقادی و موشکافانه نگریسته و برای یافتن علل و عوامل کنترل آن‏، از هیچ کوششی فروگذاری نکرده است. در قرن نوزدهم جامعه‏شناسان و روانشناسان به بحث و بررسی در مورد علت و انگیزه‏های آن پرداخته‏اند و این دو دیدگاه در تبیین این مساله بعضاً رو‏درروی یک‏دیگر قرار‏گرفته‏اند. اکثر کسانی که گرایش به خودکشی دارند، در اصل نمی‏خواهند بمیرند، آن‏ها صرفاً می‏خواهند به درد و رنج‏شان (واقعی یا خیالی) پایان دهند و به عبارتی، آن‏ها نیازمند به کمک هستند (آذر و همکاران، 1385).

در تحقیقات انجام گرفته عوامل متعددی از جمله سن، جنس، نژاد، مذهب، تأهل، شغل، بیماری‏های روانپزشکی، بیماری‏های جسمی، سوء مصرف مواد و اختلالات شخصیتی به عنوان ریسک فاکتورهای اقدام به خودکشی مورد ‏توجه قرار‏گرفته‏اند (سادوک، 2007 به نقل از نوری،1390). بعضی مطالعات نیز عوامل سبب‏سازی چون اختلافات خانوادگی و زناشویی، درگیری با بستگان، بی‏کاری و اختلالات روان‏‏شناختی را با خودکشی ربط می‏دهند (محسنی،1366). مطالعات متعددی نیز متداول‏ترین عوامل خطر برای خودکشی را، اختلالات شخصیت، اقدام به خودکشی قبلی و اختلال‏های افسردگی می‏دانند (دل آذر، 1388، به نقل از نوری، 1390). پژوهش‏های مختلف نشان داده‏اند که با وجود یک ویژگی شخصیتی بنیادی، وجود علایم خاص افسردگی قابل پیش بینی است. اگر چه ماهیت دقیق ارتباط شخصیت با خلق افسرده تا حدودی نامشخص است، اما زیرگونه‏هایی از شخصیت به عنوان خطر برای دوره‏های افسردگی آینده مشخص می‏باشد (کریستین سن[7]،2006).

اختلال شخصیت یک بیماری شایع و مزمن است که شیوع آن بین 15-10 درصد جمعیت عمومی تخمن زده می شود. در حدود نصف بیماران روانپزشکی به اختلال شخصیت مبتلا هستند (شوراکیک[8]و همکاران، 2002). بسیاری از محققان اقدام به خودکشی را با اختلالات خلقی مرتبط می دانند (شر[9]،2006)، که با برخی از ویژگی‏های شخصیتی مرتبط می باشند و به دلیل این که ویژگی‏های شخصیت نسبتاً ثابت هستند، می‏توانند در پیش‏بینی احتمال افکار خودکشی و اقدام به خودکشی فرد اهمیت داشته باشند (کربای[10]،2003). از بین اختلالات شخصیت، اختلال شخصیت اضطرابی،‏ خودشیفته و ضد اجتماعی بیشترین توان پیش‏بینی اقدام به خودکشی را دارا هستند (زرخانه،1388). بنابراین پرداختن به مقوله شخصیت و بررسی ابعاد آن می‏تواند در پیشگیری از اقدام به خودکشی نقش مهمی داشته باشد.

شخصیت نیز از اجزایی مانند سرشت‏ و ‏منش[11]تشکیل شده است. سامانه‏های سرشتی در مغز، دارای سازمان یافتگی کارکردی، متشکل از سامانه‏های متفاوت و مستقل از یک‏دیگر برای فعال‏سازی، تداوم و بازداری رفتار در پاسخگویی به گروه‏های معینی از محرک‏ها است. مدل زیستی-روانی و اجتماعی کلونینجر از شخصیت شامل ابعاد روانی‏– زیست‏شناختی سرشت ومنش است. چهار بعد زیستی-ژنی سرشت عبارتند از: نوجویی، آسیب پرهیزی، پاداش وابستگی، و پشتکار. این ابعاد، پاسخ‏‏های هیجانی خودکار هستند و تصور می‏شود از نظر ژنتیکی مستقل از یک‏دیگر، به طور متوسط ارثی و در طول زمان پایدار و باثبات باشند. سه بعد منش که بر پایه تئوری‏های رشد اجتماعی، شناختی و شخصیت استوار هستند عبارتند از: خودراهبری، همکاری، و خود فرآوری. منش به خودپنداره‏ها و تفاوت‏های فردی در اهداف و ارزش‏ها اطلاق می‏گردد که بر انتخاب‏، تمایلات و معنای آن چه که در زندگی فرد تجربه می‏شود تاثیر می‏گذارد. تفاوت‏ها در منش به طور متوسط تحت تاثیر یادگیری اجتماعی- فرهنگی قرار دارند. از نظرکلونینجر هر یک از این جنبه‏های شخصیت با یک دیگر در تعامل هستند و بر ایجاد اختلالات رفتاری و هیجانی تأثیر می‏گذارند. هم چنین بر ایجاد سازگاری با تجارب زندگی نقش دارند. پرسشنامه سرشت و منش‏(‏TCI)، یک مجموعه آزمون است که مدل هفت بعدی کلونینجر رااندازگیری می‏کند. این مدل، هم برای تشخیص و هم پیش بینی اختلالات شخصیت مفید است.

هریک از مقوله‏های اختلال شخصیت در ویرایش سوم راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی با یک نیم رخ واحد نمرات، بر اساس پرسشنامه سرشت و منش منطبق است. این مدل برای توصیف و پیش‏بینی سیر بالینی اختلالات روانپزشکی نیز موثر است. به نظر می‏رسد این مدل قادر به فراهم کردن تحلیل چند عاملی از شخصیت انسان باشد. ابعاد سرشت و منش در مدل کلونینجر تعامل بین عوامل رشدی و جنبه‏های زیستی شخصیت را ارائه می‏کند. این پرسش نامه جنبه‏های شناختی رفتار و هم بسته‏های رفتاری، تفاوت‏های فردی در ابعاد شخصیت برای اختلالات روانپزشکی را پیش بینی می‏کند (دادفر و همکاران، 1388). کلونینجر معتقد است که چهار بُعد سرشت با هیجآن‏های اصلی بشری نیز مترادف می‏باشند، چنآن‏چه ترس را با اجتناب ‏از ‏آسیب، خشم با نوجوئی، عشق و وابستگی با پاداش- وابستگی، و تسلط را با پشتکار مرتبط دانسته شده است (کلونینجر[12]،1994 و شوراکیک و کلونینجر،2005).

هدف تحقیق حاضر تبیین مقایسه ابعاد سرشت‏ و ‏منش شخصیت افراد اقدام‏کننده به خودکشی با افراد به‏هنجار در چارچوب مدل زیستی-روانی کلونینجر است.

[1] -Gilifyon

2 -James

[3] – Sadock & Sadock

[4]- Word health organisashen

[5]- Gilion

[6]- Gang

[7]-Christensen

[8]- Sorakic

[9]- Sher

[10]- Kerby

[11]- attachment and temperament

[12]-Cloninge