پایان نامه - مقاله - تحقیق

:
 با پشت سر گذاشتن عصر صنعتی و ورود به عصر اطلاعات، استفاده بی رویه بشر از منابع سوخت های فسیلی و تجدید ناپذیر در توسعه و پیشرفت صنعت طی دهه های اخیر، زندگی انسان های امروزی را با تهدیدات جدی زیست محیطی مواجه ساخته است به طوریکه تغییرات اقلیمی نه به عنوان یک چالش منطقه ای بلکه به عنوان یک مسئله جهانی مطرح است. تشکیل مجماع، کُمیسیون ها و تشکل های جهانی و تصویب قوانین، کنوانسیون ها و پروتوکل های مختلف در سطح جهانی مثل پیمان کیوتو و کنوانسیون بازل و همچنین تعریف پروژه هایی مثل پروژه های مکانیسم توسعه پاک (CDM) همگی گواه بر اهمیت این موضوع می باشند. علاوه بر این، خبر رو به پایان بودن منابع نفتی دنیا تا 30 الی 40 سال آینده، کشورهای مختلف را بر این داشته است که به طور جدی به دنبال منابع تجدید پذیر و جایگزین باشند تا بتوانند امنیت انرژی خود را در آینده تامین نمایند.
پیل های سوختی میکروبیولوژیکی (MFC) به عنوان یکی پتانسیل های مهم در تامین انرژی پاک و تجدید پذیر آینده مطرح می باشند. MFC

 ها علاوه بر تامین انرژی از نوع الکتریکی که در میان سایر انواع انرژی ها، پرکاربرد ترین و انعطاف پذیر ترین می باشد، نه تنها کوچکترین آلودگی برای محیط زیست ایجاد نمی کنند بلکه در تصفیه و از بین بردن آلودگی های زیست محیطی از قبیل فاضلاب شهری و شیرابه حاصل از پسماندهای جامد شهری تاثیر بسزایی دارند.

در حال حاضر، تکنولوژی MFC ها به دلیل راندمان پایین هنوز به تولید تجاری و انبوه نرسیده است. با تجاری شدن این صنعت، موضوع فاضلاب شهری نه تنها به عنوان یک مشکل بلکه به عنوان یک منبع تامین انرژی پاک مطرح خواهد بود به این دلیل که فاضلاب شهری منبع غنی میکروارگانیسم های مورد استفاده در پیل های سوختی میکروبیولوژیکی می باشد.
مدلسازی ریاضی پیل های سوختی میکروبی این امکان را فراهم می سازد که محققین با تغییر پارامترهای تاثیرگذار بر راندمان پیل های سوختی میکروبیولوژیکی و بدون انجام آزمایشات متعدد و زمان بر بتوانند تغییرات حاصل در توان تولید شده را پیش بینی نموده و به اصلاح طرح خود بپردازند. در این تحقیق سعی شده است مدلی مناسب برای پیش بینی چنین تغییراتی ارائه شود.
 
درآمدی بر پیل سوختی میکروبیولوژیکی
فصل اول : درآمدی بر پیل سوختی میکروبیولوژیکی

• مفاهیم

پیل سوختی میکروبی به راکتوری اطلاق می شود که انرژی شیمیایی ذخیره شده در پیوندهای شیمیایی ترکیبات آلی را از طریق واکنش های کاتالیستی میکروارگانیسم ها و تحت شرایط بی هوازی به انرژی الکتریکی تبدیل کند. سالهاست که دانشمندان به این موضوع پی برده اند که می توان مستقیما” و با استفاده از باکتری ها، مواد آلی را تجزیه کرد و الکتریسیته تولید نمود. در تصفیه فاضلاب نیز می توان از MFC ها برای تجزیه مواد آلی استفاده نمود. علاوه براین، طی مقالاتی سعی شده که از MFC ها به عنوان سنسورهای بیولوژیکی از قبیل سنسورهای نمایشگر BOD استفاده شود. توان خروجی و بازدهی کلمب در MFC ها تحت تاثیر عواملی نظیر: نوع میکروبهای موجود در سلول آند، پیکربندی MFC و شرایط عملیاتی می باشد. در حال حاضر کاربرد های عملی MFC ها محدود می باشد زیرا میزان توان خروجی آنها پایین و در حد چند هزار میلی وات بر مترمربع (mW/m2) می باشد. دانشمندان در تلاشند تا عملکرد MFC ها را بهبود بخشیده و هزینه های ساخت و عملیاتی آنها را کاهش دهند. مقاله حاضر در تلاش است تا مروری کلی بر پیشرفت های اخیر در مطالعه و پیشبرد MFC ها داشته و بیشتر، پیکربندی و بازدهی MFC ها تشریح شده است.
افزایش روزافزون استفاده بی رویه از سوخت های فسیلی، جهان را با بحران انرژی ماجه ساخته است. انرژی تجدیدپذیر بیولوژیکی یکی از گزینه های مناسب برای جبران بخشی لز نیاز جوامع بشری به انرژی می باشد. اخیرا”، مطالعات زیادی برای توسعه روش های مختلف تولید انرژی انجام می گردد. در این میان، تولید الکتریسیته از منابع تجدیدپذیر که دی اکسیدکربن به محیط انتشار نمی کند بیش از هر روش دیگری مورد توجه است (Lovley، 2006، Davis و Hingson، 2007). اخیرا”، تکنولوژی پیل های سوختی میکروبی، MFCها، که انرژی ذخیره شده در پیوندهای ترکیبات آلی را از طریق واکنشهای کاتالیستی توسط میکروارگانیسم ها به انرژی الکتریکی تبدیل می کند مورد توجه ویژه ای واقع شده است (Allen و Bennetto، 1993؛ Gil و همکارانش، 2003؛ Moon و همکارانش، 2006؛ Choi و همکارانش، 2003).

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                             صفحه

جدول شماره (1):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر حسب جنس                 …………………………………………………………………………………………………………  100

جدول شماره (2):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس وزن هنگام تولد ………………………………………………………………………………………………….. 101 

جدول شماره (3):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر حسب تغذیه دوران شیرخوارگی …………………………………………………………………….…………………………………… 102

جدول شماره(4):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس سن شروع غذای کمکی ……………………………………………………………………………………………………………………… 103

جدول شماره(5):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس رتبه تولد  …………………………………………………………………………………………………………………………………………  104        

جدول شماره (6):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس تعداد فرزندان خانواده  ……………………………………………………………………………………………………………. 105

جدول شماره (7):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس زندگی با پدر و مادر  …………………………………………………………………………………………………………………….. 106

جدول شماره(8):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس سابقه بیماری مادر در دوران بارداری  ……………………………………………………………………………………..  107

جدول شماره (9):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس میزان BMI مادر  ………………………………………………………………………………………………………………………………… 108

جدول شماره (10):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس میزان BMI پدر …………………………………………………………………………………………………………………………. 109

جدول شماره (11):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس میزان تحصیلات مادر ……………………………………………………………………………………………………………….. 110

جدول شماره (12):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس میزان تحصیلات پدر …………………………………………………………………………………………………………………. 111

جدول شماره (13):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس شغل مادر …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 112   

جدول شماره (14):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس شغل پدر …………………………………………………………………………………………………………………………………………  113         

جدول شماره (15):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی  کودکان بر اساس شاغل بودن والدین …………………………………………………………………………………………………………………..  114

جدول شماره (16):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس سابقه چاقی خانوادگی ………………………………………………………………………………………………………………  115

جدول شماره (17):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس متوسط درآمد خانواده ………………………………………………………………………………………………………………..  116

جدول شماره (18):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس تعداد وعده های غذایی …………………………………………………………………………………………………………….. 117

جدول شماره (19):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس رفتن به رستوران ………………………………………………………………………………………………………………………..  118

جدول شماره (20):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس تعداد دفعات رفتن به رستوران در هفته 

 …………………………………………………………………………………. 119

جدول شماره (21):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس خوردن غذا فقط در هنگام گرسنگی …………………………………………………………………………………………………..  120

جدول شماره (22):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس خوردن غذای آماده ………………………………………………………………………………………………………………………. 121

جدول شماره (23):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس خوردن میان وعده  ……………………………………………………………………………………………………………………..  122

جدول شماره (24):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس مصرف نوع میان وعده ……………………………………………………………………………………………………………….  123

جدول شماره (25):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس دفعات مصرف تنقلات  ……………………………………………………………………………………………………………… 124

جدول شماره (26):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس مصرف غذاهای پرچرب ………………………………………………………………………………………………………………  125

جدول شماره (27):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس مصرف صبحانه  …………………………………………………………………………………………………………………………  126

جدول شماره (28):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس دفعات مصرف صبحانه ……………………………………………………………………………………………………………..  127

جدول شماره (29):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس نظر والدین در مورد خوردن کودک در مقایسه با همسالان ……………………………………………………………….  128

جدول شماره (30):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات فعالیت بدنی در هفته ……………………………………………………………………………………………………..  129

جدول شماره (31):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی  کودکان براساس عضویت در باشگاه ورزشی …………………………………………………………………………………………………………  130

جدول شماره (32):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات ورزش در باشگاه  در هفته ……………………………………………………………………………………………  131

جدول شماره (33):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس رفتن به مهدکودک یا پیش دبستانی …………………………………………………………………………………………….  132

جدول شماره (34):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس ورزش کردن در مهدکودک یا پیش دبستانی ……………………………………………………………………………..  133

جدول شماره (35):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس دفعات ورزش در مهدکودک یا پیش دبستانی در هفته ……………………………………………………………..  134

جدول شماره (36):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس شدت ورزش یا بازی  ………………………………………………………………………………………………………………  135

جدول شماره (37):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعت به خواب رفتن در شب …………………………………………………………………………………………………………  136

جدول شماره (38):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس بیدار شدن در طول شب ……………………………………………………………………………………………………………………  137

جدول شماره (39):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس دفعات بیدار شدن از خواب در طول شب …………………………………………………………………………………..  138

جدول شماره (40):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات خواب کودک در شبانه روز ………………………………………………………………………………………….  139

جدول شماره (41):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات تماشای تلویزیون …………………………………………………………………………………………………………… 140

جدول شماره (42):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات بازیهای کامپیوتری ………………………………………………………………………………………………………. 141

جدول شماره (43):ضرایب رگرسیونی پیش بینی کننده های اضافه وزن وچاقی کودکان بر اساس مدل لجستیک رگرسیون ……………………………………………………………………………………  143

زمینه پژوهش:

انسان محور توسعه است وسلامت انسان رمز توسعه محسوب می شود. همه ما میخواهیم سلامت باشیم اما بسیاری از ما نمیدانیم که سلامتی چیست و چگونه بدست می آید. انسانها تعاریف متفاوتی از سلامتی دارند، بعضی آن را به صورت منفی یعنی “نداشتن بیماری” و بعضی به صورت مثبت یعنی” بالاترین حد خوب بودن” تعریف می کنند تا جایی که دو نفر انسان سالم ممکن است درک متفاوتی از سلامتی خود داشته باشند. تعاریفی که انسانها از سلامتی دارند بر عملکرد آنها برای تامین ، حفظ وارتقاء سلامتی تاثیرمی گذارد(1).

عمومأ عوامل تعیین کننده سلامتی به سه دسته تقسیم می شوند که شامل ژنتیک ، محیط و سبک زندگی می باشند.این سه عامل تشکیل سه ضلعی را می دهند که دائما در حال تعاملند.            اگر چه وضعیت سلامت فرد به صورت اولیه تحت تاثیر عوامل ژنتیکی قرار می گیرد اما دیده شده است که فاکتورهای محیط و سبک زندگی به طور قوی بر سلامت شخص اثر می گذارند ، به طوری که متخصصان بهداشتی امروزه سبک زندگی را یکی از مهمترین فاکتورهای موثر بر سلامتی می دانند(2).

یکی از مشکلات مربوط به سلامتی که ارتباط تنگاتنگی با شیوه زندگی دارد معضل چاقی در جامعه امروز می باشد امروزه افزایش وزن وچاقی روی سلامت بسیاری از افراد در جوامع مختلف تاثیر سوء گذاشته است. برخلاف گذشته كه تصور می شد افراد چاق،افراد سالم وقوی هستند. امروزه ثابت شده است كه این افراد نه تنها قوی نیستند بلكه بیشتر بیمار شده و عمر كوتاه تری دارند (4).

امروزه تعداد افراد چاق در حال افزایش است واین مشکل که درگذشته ای نه چندان دور مشکل کشورهای پیشرفته وصنعتی محسوب می شد هم اکنون در تمام نقاط جهان واز جمله در کشورهای در حال توسعه که معمولأ کمبودهای غذایی مشکل اصلی تغذیه ای است نیز در حال افزایش است. علاوه بر این کاهش سن ابتلاء به چاقی وشیوع آن درکودکان ونوجوانان نیز اهمیت زیادی دارد، زیرا چاقی در این سن تاثیر بیشتری بر سلامتی می گذارد در بسیاری از موارد ، چاقی دوران بزرگسالی از کودکی آغاز می شود و پیشگیری موثر به نحوه برخورد وکنترل چاقی در دوران کودکی بستگی دارد(4).

در واقع چاقی وضعیتی است که در آن ذخایر چربی در بدن افزایش یافته و به حدی برسد که به سلامت فرد آسیب برساند. همچنین طبق تعریف اضافه وزن شرایطی است که در آن وزن فرد از مقدار استاندارد آن بر طبق قد تجاوز کند(19).

اما در مورد کودکان اضافه وزن وچاقی براساس منحنی های استاندارد نمایه توده بدنی            ( BMI) برای سن وجنس طبق مرجع مرکزپیشگیری وکنترل بیماریها(CDC) وبر اساس حدود مرزی BMI  بین صدک 85 تا 95 به عنوان اضافه وزن و صدک 95 وبیشتر به عنوان چاق تعریف شده است(4).

چاقی در دوران کودکی و نوجوانی به ویژه طی دهه دوم زندگی به عنوان یک پیش بینی کننده قوی چاقی بزرگسالی مطرح است. شیوع چاقی در میان کودکان و نوجوانان در بسیاری از کشورهای جهان حتی در کشورهایی که در آنها سوء تغذیه ناشی از کمبود دریافت هنوز یک مشکل سلامت عمومی است ، در حال افزایش است(5).

بر این اساس بین چاقی دوران کودکی با افزایش احتمال چاقی دوران بزرگسالی ومشکلات جسمی ناشی از آن یک ارتباط تنگاتنگ وجود دارد، امروزه اضافه وزن وچاقی یک بیماری مزمن است که به صورت یک معضل بهداشتی درآمده است ویکی از جدی ترین چالش های سلامتی عمومی در قرن 21 می باشد(11).

در سال 2007 برآورد شده است که در سطح جهان حدود 22 میلیون کودک زیر 5 سال اضافه وزن داشتندوبیشتر از 75 درصد کودکان مبتلا به اضافه وزن وچاقی در کشورهای با درآمد کم ومتوسط زندگی می کنند. نه تنها میزان شیوع چاقی دوران کودکی چالش برانگیز است بلکه سرعت شیوع آن نیز افزایش یافته است (6).

شیوع چاقی در کودکان افزایش چشمگیری پیدا کرده است. داده های مربوط به سالهای        2010-2009 نشان می دهند که 15 درصداز کودکان آمریکایی2تا 19ساله دارای اضافه وزن هستند که این میزان در سال 2006 تقریبأ 13 درصد بوده است. بیشترین میزان شیوع چاقی در گروههایی دیده شده است که دارای بیشترین میزان اضافه وزن می باشند وهمچنین در گروههای قومی خاص نظیر سیاهپوستان آمریکایی که بیش از 30 درصد کودکان آنها اضافه وزن دارند(7).

درایالات متحده آمریكا متوسط شیوع اضافه وزن وچاقی در كودكان به ترتیب 22 درصد و11 درصد گزارش گردید.در حالی كه در ایالت كارولینا آمریكا شیوع آنها به ترتیب 4/32 درصد و4/16 درصد بوده ،كه درنژاد سیاه 54 درصد دختران و45 درصد پسران اضافه وزن یا چاقی داشته اند.براساس مطالعات انجام شده، شیوع اضافه وزن كودكان در اسپانیا وایتالیا 40 درصد،كانادا 3/25 درصد،یونان 22 درصد،تركیه 6/10درصد،هند 10 درصد ،مالزی 3/16 درصد ،قطر 6/28 درصد وكویت 30 درصد گزارش گردید(8).

انگلیسی

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                      صفحه                                                                                                                                        

جدول شماره 1-2 : سیستمهای مراقبتی اورم ……………………………………………………………………………………………………………. 27

جداول شماره 1-4 : میانگین و انحراف معیار عوامل فردی– اجتماعی (متغیرهای کمی) واحدهای پژوهش …………… 60

جدول شماره 2-4 : توزیع فراوانی واحدهای پژوهش بر حسب عوامل فردی- اجتماعی (متغیرهای کیفی) …………….. 60

جداول شماره 3-4 : میانگین و انحراف معیار عوامل مرتبط با بیماری/سلامتی (متغیرهای کمی) واحدهای

پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 62

جدول شماره 4-4 : توزیع فراوانی واحدهای پژوهش بر حسب عوامل مرتبط با بیماری/سلامتی (متغیرهای

کیفی) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 62

جدول شماره 5-4 : توزیع فراوانی وضعیت حیطه های خود مراقبتی در واحدهای پژوهش ……………………………………. 64

جدول شماره 6-4 : توزیع فراوانی وضعیت عملکرد شناختی واحدهای پژوهش ………………………………………………………. 65

جدول شماره 7-4 : توزیع وضعیت خود مراقبتی به تفکیک حیطه ها برحسب وضعیت عملکرد  شناختی

در واحدهای پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 66

جدول شماره 8-4 : توزیع فراوانی وضعیت افسردگی در واحدهای پژوهش براساس پرسشنامه CDS …………………….. 68

جداول شماره 9-4 : توزیع وضعیت خود مراقبتی به تفکیک حیطه ها برحسب وضعیت افسردگی در واحد

های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 69

جدول شماره 10-4 : همبستگی متغیرهای کمی فردی- اجتماعی با نمره خود مراقبتی به تفکیک حیطه

ها در واحدهای پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 71

جداول شماره 11-4 : میانگین و انحراف معیار نمره خودمراقبتی به تفکیک حیطه ها برحسب متغیرهای

کیفی فردی-اجتماعی واحدهای پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………. 72

جدول شماره 12-4 : همبستگی متغیرهای کمی مرتبط با بیماری با نمره خود مراقبتی به تفکیک حیطه

ها در واحدهای پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 76

جدول شماره 13-4 : میانگین و انحراف معیار نمره خودمراقبتی به تفکیک حیطه ها بر حسب متغیرهای

کیفی مرتبط با بیماری/سلامتی واحدهای پژوهش ……………………………………………………………………………………………………. 77

جدول شماره 14-4 : ضرایب رگرسیونی عوامل پیش بینی کننده حیطه حفظ خود مراقبتی براساس مدل

لوجستیک رگرسیونی به روش LR ……………………………………………………………………………………………………………………………. 80

جدول شماره 15-4 : ضرایب رگرسیونی عوامل پیش بینی کننده حیطه مدیریت خود مراقبتی براساس مدل

لوجستیک رگرسیونی به روش LR ……………………………………………………………………………………………………………………………. 81

جدول شماره 16-4 : ضرایب رگرسیونی عوامل پیش بینی کننده حیطه اعتماد به خود در زمینه خود مراقبتی

براساس مدل لوجستیک رگرسیونی به روش LR ……………………………………………………………………………………………………… 82

جدول شماره 17-4 : ضرایب رگرسیونی عوامل پیش بینی کننده خود مراقبتی کل براساس مدل لوجستیک

رگرسیونی به روش LR ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 84

فهرست شکل ها

عنوان                                                                                                                 صفحه

شکل شماره 1-2 : الگوریتم روشهای تشخیص نارسایی قلبی …………………………………………………………………………… 19

شکل شماره 2-2 : چهارچوب پنداشتی اورم …………………………………………………………………………………………………….. 26

شکل شماره 3-2 : مدل مفهومی عوامل احتمالی موثر بر خودمراقبتی در افراد مبتلا به نارسایی

مزمن قلبی …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 30

بیان مسئله :

ابتلا به بیماریهای مزمن بزرگترین مشکل سیستمهای مراقبت بهداشتی می باشد (1). یکی از شایع ترین بیماری های مزمن، بیماری های قلبی-عروقی می باشند (2). بیماریهای قلبی- عروقی شایعترین علت مرگ در بیشتر کشورهای جهان از جمله ایران می باشند. از طرف دیگر این بیماری ها مهم ترین عامل از کارافتادگی محسوب شده، که هر ساله 5 میلیون نفر را تحت تاثیر قرار می دهند و باعث مرگ 285 هزار

 نفر می گردند (3). بر اساس گزارش انجمن قلب امریکا در سال 2020 میلادی از هر سه آمریکایی یک نفر یا بیشتر به یکی از اشکال بیماری های قلبی و عروقی مبتلا می شوند و در اروپا از هر چهار میلیون مرگ در سال، دو میلیون مربوط به بیماری های قلبی وعروقی می باشد (4).

نارسایی قلبی[1] یکی از شایعترین اختلالات قلبی- عروقی بوده و به عنوان یک اختلال مزمن، پیشرونده و ناتوان کننده مطرح می باشد (5)، که شیوع و بروز آن با افزایش سن بالا می رود (5-10). در طی 3-2 دهه گذشته شیوع نارسایی قلبی سه برابر شده (6, 11) و هم اکنون میلیونها نفر از مردم جهان از آن رنج می برند (11). شیوع کلی نارسایی قلبی در جمعیت بزرگسال کشورهای توسعه یافته 2 درصد است (7, 8)؛ طبق برآوردهای انجام شده در آمریکا، حدود یک درصد جمعیت بالای پنجاه سال و ده درصد جمعیت سالمندان بالای هشتاد سال، به بیماری نارسایی قلبی مبتلا هستند (5, 10, 12). همچنین 2-1 درصد بودجه مراقبت سلامتی این کشورها صرف بیماران مبتلا به نارسایی قلبی می شود (8). فقط در ایالات متحده بیش از یک میلیون مورد جدید هر ساله تشخیص داده می شود که مشابه شیوع آن در اروپا می باشد، به طوریکه در سال 2009 در ایالات متحده بار مالی ناشی از آن در هزینه های مستقیم و غیرمستقیم بیش از 37 میلیارد دلار برآورد شده است (6). این بیماری یک چالش مهم در سلامت جهانی است که با افزایش هزینه های مراقبت سلامتی و مرگ و میر قابل توجه در ارتباط است (13). مطالعات جمعیتی نشان داده اند که 40-30 درصد از بیماران طی سال اول بعد از تشخیص و 70-60 درصد از آنان ظرف 5 سال اول ابتلا به بیماری فوت می کنند که عمدتا بدلیل تشدید نارسایی قلبی می باشد (7).

در ایران بررسی ها نشان داده که درصد بیماری های قلب و عروق از 7/5 درصد در سال 1374 به 8/17 درصد در سال 1385 رسیده که این افزایش قابل توجه بوده و از طرفی در مقایسه با سایر بیماری ها، بیماری قلب و عروق بالاترین میزان مرگ ومیر را داشته است (14). طبق آماری که مرکز مدیریت بیماری ها در سال 1380 منتشر کرده است، در ایران تعداد مبتلایان به نارسایی قلبی در 18 استان کشور 3337 در 100000 نفرجمعیت گزارش شده است (2, 5)؛ همچنین طبق آمارهای موجود هر ساله بیماری های قلبی سبب فوت حدود 150 هزار نفر در ایران می شود، اما در مورد تعداد دقیق مبتلایان به نارسایی قلبی آماری وجود ندارد (15).

آمار کسب شده از بیمارستان دکتر حشمت رشت در سال 1378 نشان می دهد که 609 بیمار از 5762 بیمار بستری شده را بیماران مبتلا به نارسایی قلب تشکیل داده اند (حدود 10%) (16)؛ براساس آمار منتشر نشده از بیمارستان دکتر حشمت رشت، در سال 1389 نشان می دهد که از 9555 بیمار بستری شده، 634 بیمار نارسایی قلبی داشتند و در سال 1390، از 415 موارد فوتی، 50 مورد (حدود 12%) مربوط به نارسایی قلبی بوده است .

براساس تحقیقات انجام یافته در کشور آمریکا 50-40  درصد از بیماران نارسایی قلبی پس از ترخیص از بیمارستان مجدداً با همان مشکل بستری و هزینه سنگینی بر سیستم درمانی اعمال می کنند (14). این بیماری در سالمندان بالای 65 سال اولین (5, 6, 9, 17)، و پرهزینه ترین دلیل بستری های مکرر (شیوع بستری مجدد در میان این بیماران حدود 40%) و بعد از فشار خون، دومین علت ویزیت های مکرر پزشکان است (5, 17). همچنین این بیماری اولین علت بستری مجدد بیماران در عرض 60 روز است،27 درصد از بیماران در مدت 60 روز جهت عود بیماری مجددا بستری می شوند و نزدیک به نیمی از بستری های مجدد در مدت 6 ماه می باشد  (11). تخمین زده شده که 50-25 درصد از بیماران مرخص شده با نارسایی قلبی در مدت یک دوره 6-3 ماهه دوباره بستری خواهند شد (3, 10). همچنین تحقیقات نشان داده که 50 درصد از این بستری شدنها به طور بالقوه از طریق تبعیت از رفتارهای خودمراقبتی[2] قابل جلوگیری هستند (18, 19).

تبعیت از رفتارهای خودمراقبتی در مبتلایان به بیماری های مزمن از اهمیت بسزایی برخوردار است و بیماران می توانند با کسب مهارت های خودمراقبتی، برآسایش، توانایی های عملکردی و فرایندهای بیماری خود تاثیرگذار باشند (4, 20, 21)؛ از طرفی کیفیت زندگی نیز در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی پایین است؛ رضایی به نقل از کودیاث بیان می کند که مشارکت بیماران در درمان و ایفای رفتارهای مناسب مراقبت از خود در هنگام بیماری از عوامل موثر در بهبود کیفیت زندگی در این بیماران می باشد. همچنین وی به نقل از استرومبرگ بیان می کند که یکی از بخش های مهم برنامه های کنترل نارسایی قلبی، آموزش و کمک به بیماران جهت سازگاری با شرایط مزمن بیماری و انجام مراقبت از خود می باشد. ارتقاء رفتار مراقبت از خود به بیماران کمک می کند تا کنترل بیشتری بر روی زندگی روزانه خود داشته باشند و بتوانند از عهده عملکرد اجتماعی خود برآیند و بدین وسیله کیفیت زندگی خود را ارتقا دهند (5).

تحقیقات اخیر نشان داده اند که ارتقاء کیفیت درمان از طریق مشارکت بیمار در امر درمان و مراقبت از خود می تواند مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی را کاهش دهد. توجه به این موضوع به این دلیل اهمیت دارد که عدم آگاهی بیمار از نحوه مراقبت از خود، درخصوص رعایت رژیم های درمانی، سبب پیامدهای منفی بر سلامت بیماران و بستری شدن مکرر در بیمارستان می شود. فعالیت های خودمراقبتی می تواند فرد را به سمت حفظ سلامتی و خوب بودن سوق دهد، سازگاری فرد را بیشتر کند و میزان ناتوانی و ازکارافتادگی بیماران و هزینه های درمانی را کاهش دهد. رفتارهای خودمراقبتی، علایم شدید بیماری را کاهش  می دهد و پیامد بالینی آن را بهبود می بخشند و همچنین میزان بستری مجدد بیماران را کاهش می دهد (20).

همزمان با افزایش تعداد افراد مبتلا به بیماری های مزمن، سیستم های ارائه دهنده خدمات بهداشتی– درمانی، در دراز مدت دچار مشکلات عدیده ای در زمینه ارائه خدمات مراقبتی به این افراد شده اند . به عبارت دیگر می توان گفت، بیماری مزمن نیازمند مراقبت مزمن نیز است . در این راستا، بسیاری معتقدند به منظور سازماندهی این بیماران و تسهیل کارها، باید مراقبت ها توسط خود افراد انجام گیرد (20).

مراقبت از خود، بوسیله اورم[3] به عنوان یک تئوری پرستاری ارائه شده است (22) که به عنوان یک فرایند تصمیم گیری طبیعی، جهت حفظ سلامتی و کنترل بیماری زمانی که رخ می دهد، تعریف می شود (23, 24).

منظوراز خود مراقبتی مجموعه ای از فعالیت هایی است که انسان ها به طور فردی برای وجود خود آن را تشخیص و انجام می دهند تا به این وسیله حیات و تندرستی خود را حفظ کنند و به طور دائم احساس خوب بودن[4] داشته باشند (22).

تحقیقات نشان داده که علیرغم دادن آموزش های مناسب، بویژه تبعیت از رفتارهای حفظ خود مراقبتی حتی پس از بستری شدن به علت نارسایی قلبی ضعیف است؛ نتایج تحقیق کامرون[5] و همکاران نشان می دهد که فقط 52 درصد از نمونه ها دارای حفظ خود مراقبتی مطلوب، 12 درصد مدیریت و 36 درصد اطمینان از خود مراقبتی مطلوب می باشند؛ آشکار است که این موارد سطوح پایین خود مراقبتی را در بیماران مبتلا به نارسایی مزمن قلبی نشان می دهد (18). براساس نتایج تحقیق شجاعی و همکاران فقط 26 درصد از واحدها، خود مراقبتی را به خوبی ایفا کرده بودند (21). همچنین نتایج تحقیق محمد حسنی و همکاران نشان داده که خود مراقبتی بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر در حد متوسط بوده، تقویت آن در افراد مبتلا به بیماری قلبی می تواند نقش بسیار موثری بر کنترل بیماری، پیشگیری از عوارض احتمالی، کاهش هزینه های بستری و درمان و بهبود کیفیت زندگی افراد داشته باشد (20).

تصور بر این است که با تعیین عوامل پیش بینی کننده خودمراقبتی تا حد زیادی می توان این مشکلات را تعدیل نمود (3)، اما مطالعات اندکی به بررسی و تعیین این عوامل پرداخته اند (25). پیش بینی کننده های محتمل خود مراقبتی در مبتلایان به نارسایی قلبی در مطالعات انجام شده، ویژگیهای فردی و مرتبط با بیماری/سلامتی بیمار، وضعیت روانی، عملکرد شناختی و بیماریهای همراه در نظر گرفته شده اند (18)، در حالیکه در مطالعه ای دیگر، حمایت اجتماعی، شدت علایم، بیماری های همراه، درآمد ماهانه، جنس و سن در نظر گرفته شده اند (3)، همچنین در مطالعات بسیاری فقط به بررسی یک عامل (به طور مثال افسردگی) به عنوان عامل پیش بینی کننده و مرتبط با خود مراقبتی پرداخته شده است (26).

با توجه به اینکه اختلال شناختی غالباً در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی مشاهده می گردد، تصور بر این است که این عامل با خودمراقبتی ضعیف در این بیماران در ارتباط باشد (18). علاوه بر آن تحقیقات نشان داده که 50-30 درصد از افراد مبتلا به نارسایی قلبی دارای اختلال شناختی می باشند، که ممکن است این افراد را در انجام مراقبت از خود با مشکل روبرو سازد زیرا خودمراقبتی مناسب نیاز به این دارد که بیماران بتوانند درباره وضعیت خود تصمیم گیرند اما نقص شناختی با ایجاد اختلال در درک و تفسیر علائم اولیه، یادگیری و پاسخگویی، در تصمیم گیری روزانه چالش ایجاد می کند (23).

عامل مهم دیگری که تصور می شود با خودمراقبتی ضعیف در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی در ارتباط باشد وجود علائم افسردگی می باشد (18). علائم افسردگی نیز یک مشکل فیزیولوژیک شایع در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی است که تقریبا 3/2 تا 4/3 از این بیماران درجه ای از علائم افسردگی را دارند. علائم افسردگی یک پیش بینی کننده ی مرگ و میر افزایش یافته در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی می باشد. در میان بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، بیماران با علائم افسردگی 3-2 برابر بیشتر از بیماران بدون علائم افسردگی در خطر مرگ و بستری مجدد هستند (27).

با توجه به موارد ذکر شده عملکرد شناختی و علائم افسرگی 2 عامل مهم و مرتبط با خودمراقبتی در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی می باشند (23, 27) که در این مطالعه نیز علاوه بر عوامل فردی و مرتبط با بیماری/سلامتی توجه بیشتری را به خود اختصاص می دهند .

اگر متخصصان بتوانند پیش بینی کنند که کدام بیماران به کمک بیشتری جهت یادگیری نیاز خواهند داشت و کدام بیماران به احتمال بیشتری در مراقبت از خود مهارت می یابند، می توان از منابع محدود موجود برای آموزش بهتر به بیمار استفاده نمود. برنامه های آموزشی عمومی را می توان برای بیماران دارای ویژگیهای پیشگویی کننده خودمراقبتی موفقیت آمیز در نارسایی قلبی بکار برد، و برنامه های انفرادی را می توان برای بیمارانی که نیاز به تشویق بیشتر جهت کسب مهارت در مراقبت از خود نارسایی قلبی دارند، بکار برد (3).

باتوجه به افزایش روزافزون شمار مبتلایان به نارسایی قلبی، طولانی بودن بیماری، بستری شدن های مکرر در بیمارستان، مشکلات اجتماعی-عاطفی تحمیل شده بوسیله بیماری به بیمار و خانواده اش، بار مالی هنگفتی که این بیماری و عوارض آن بر اقتصاد ایران تحمیل می کند و با توجه به اینکه، با وجود تمرکز بسیار بر آموزش به بیمار و مطالعات بسیار در این باب هنوز مشکل در مراقبت از خود وجود دارد، همچنین به دلیل اینکه اطلاعات اندکی از وضعیت خود مراقبتی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی و عوامل پیش بینی کننده آن در سطح استان گیلان وجود دارد، و با توجه به اینکه هیچگونه تحقیقی در شهر رشت در رابطه با عوامل پیش بینی کننده خود مراقبتی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی انجام نشده است و هنوز هیچ اجماعی وجود ندارد که چه عواملی واقعاً پیش بینی کننده خود مراقبتی در این بیماران هستند (3, 28)؛ لذا بدین منظور مطالعه ای با هدف تعیین خود مراقبتی در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، شناسایی پیش بینی کننده های مرتبط با خود مراقبتی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، تعیین ارتباط بین پیش بینی کننده های خود مراقبتی و همچنین عوامل مرتبط فردی و بالینی با میزان خود مراقبتی این بیماران به منظور ارزیابی ابعاد مختلف درگیر در این بیماران و ایجاد برنامه های آموزشی و برنامه ریزی برای ارتقای سطح رفتارهای خود مراقبتی مهم به نظر می رسد .

پرستاران با توجه به نقش گسترده ای که در مراقبت از بیماران به عهده دارند، می توانند بیشترین تاثیرگذاری را بر سطح خود مراقبتی افراد مبتلا به نارسایی قلبی داشته باشند (20, 21)؛ از آنجا که نقش پرستار، تشویق بیمار و ایجاد انگیزه در وی برای دستیابی به سطح بالاتر سلامتی است، لازم است که آنها خود مراقبتی بیماران و عوامل پیش بینی کننده آن را مورد بررسی قرار دهند (16). پرستاران در مواجه شدن با بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، می توانند میزان خود مراقبتی آنان را سنجیده و کمبودها را تشخیص دهند تا از اطلاعات بدست آمده برای انتخاب روشهای درمانی-مراقبتی استفاده نمایند (10, 20). در ضمن اطلاعات کسب شده می تواند به عنوان زیربنای برنامه ریزی های مراقبتی در آینده جهت بیماران مبتلا به نارسایی قلبی مورد استفاده قرار گیرد (5, 10)

: سوختگی یکی از مهمترین حوادثی است که سلامت کودکان را تهدید می­کند،  از جمله رایج­ترین صدمه و سومین علت مرگ و میر در این گروه سنی می­باشد. با توجه به تفاوت­های فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی در جوامع مختلف، بررسی عوامل مرتبط با سوختگی در هر منطقه بسیار مهم می­باشد.

هدف: این تحقیق تعیین عوامل مرتبط با سوختگی در کودکان 6-1 سال مراجعه کننده به مرکز آموزشی درمانی سوانح سوختگی ولایت شهر رشت می­باشد.

مواد و روش­ها: پژوهش حاضر یک مطالعه مقایسه­ای مقطعی  می­باشد. نمونه­های مورد پژوهش 350 کودک 12 ماه تا 6 سال می­باشند که در مراکز آموزشی و درمانی ولایت و 17 شهریور، بیمارستان­های رسول اکرم، گیل و آریا پذیرش شده­ بودند. از این تعداد 175 نفر به عنوان گروه کودکان با سوختگی و 175 نفر گروه کودکان بدون سوختگی مورد بررسی قرار گرفتند. روش نمونه گیری در هر دو گروه بصورت تدریجی بود. جهت گردآوری داده­ها از پرسشنامه­ای شامل سه بخش مشخصات فردی، خانوادگی و محیطی استفاده گردید. پس از جمع آوری اطلاعات، داده­ها توسط نرم افزار16SPSS  با آزمون­های من ویتنی یو، کای­دو، تست دقیق فیشر، رگرسیون لجستیک چندگانه تجزیه و تحلیل شدند.

نتایج: نتایج پژوهش نشان داد از بین عوامل فردی، سن کودک، مکانی که کودک بیشتر وقت خود را می­گذراند و از بین عوامل خانوادگی، سن مادر، میزان تحصیلات پدر، سطح درآمد ماهانه و ازبین عوامل محیطی، زیر بنای منزل، تعداداتاق خواب، نوع آشپزخانه، دور از دسترس بودن مواد سوختی و آتش­زا و مواد شوینده بین دو گروه اختلاف معنی­دار آماری وجود داشت.

نتیجه­گیری نهایی: طبق یافته­های این پژوهش احتمال سوختگی در کودکان کم سنی که بیشتر وقت خود را در اتاق خواب می­گذرانند که مادرانی کم سن و پدرانی با سطح تحصیلات پایین دارند و دارای خانواده­ای کم درآمد هستند، بیشتر است همچنین احتمال سوختگی در کودکانی که در منازلی با آشپزخانه­ی بدون­در، زیر بنای بالا و تعداد اتاق کم زندگی می­کنند و به مواد آتش­زا و شوینده دسترسی دارند بیشتر است.

کلید واژه­ها: سوختگی­ها، عوامل خطر، کودکان

فهرست مطالب                                                                                                        صفحه

فصل اول                                                                                                                 

زمینه پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 9

اهداف پژوهش (هدف کلی و اهداف ویژه) …………………………………………………………………………………………… 14

سوالات پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………………. 15

تعریف واژه­ها …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 16

پیش فرض­ها ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 18

محدودیت­های پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………. 18

فصل دوم

چهارچوب پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………… 20

مروری بر مطالعات گذشته …………………………………………………………………………………………………………………. 41

فصل سوم

نوع پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 54

جامعه ­ی پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 54

نمونه­های مورد پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………….. 54

مشخصات واحدهای مورد پژوهش ………………………………………………………………………………………………………55

محیط پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 55

روش تعیین حجم نمونه ……………………………………………………………………………………………………………………… 55

ابزار گردآوری داده­ها ………………………………………………………………………………………………………………………… 56

تعیین اعتبار علمی ابزار ………………………………………………………………………………………………………………………. 57

تعیین اعتماد علمی ابزار……………………………………………………………………………………………………………………….. 57

روش نمونه­گیری و گردآوری داده­ها…………………………………………………………………………………………………… 57

تجزیه و تحلیل داده­ها………………………………………………………………………………………………………………………….. 58

ملاحظات اخلاقی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 60

فصل چهارم

یافته­های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 63

جداول ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 64

فصل پنجم

تفسیر نتایج پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………… 87

نتیجه گیری نهایی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 103

کاربرد یافته­ها در پرستاری ……………………………………………………………………………………………………………… 106

پیشنهادات بر اساس یافته­ها ……………………………………………………………………………………………………………… 108

فهرست منابع …………………………………………………………………………………………………………………………………… 109

ابزار گردآوری داده­ها (ضمیمه) ……………………………………………………………………………………………………….. 116

فهرست جداول                                                                                                        صفحه

جدول شماره (1): توزیع فراوانی سوختگی در گروه کودکان با سوختگی …………………………………………… 63

جدول شماره (2): توزیع سن کودکان در دو گروه کودکان باسوختگی و بدون سوختگی …………………… 67

جدول شماره (3): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات فردی (جنس کودک و ترتیب تولد و سابقه بیماری) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ……………………………………………………… 68

جدول شماره (4): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات خانوادگی(سن و تحصیلات والدین) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ……………………………………………………………………………..70

جدول شماره (5): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات خانوادگی (سابقه بیماری و اعتیاد والدین) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی…………………………………………………………………. 73

جدول شماره (6): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب وضعیت اشتغال والدین در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ………………………………………………………………………………………………………………… 74

جدول شماره (7): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات خانوادگی (وضعیت تأهل، نوع و تعداد اعضای خانواده) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی……………………………………………75

جدول شماره (8): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات خانوادگی (محل سکونت، وضعیت مسکن و آگاهی از روشهای پیشگیری از سوختگی) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 77

جدول شماره (9): میانگین و انحراف معیار زیر بنای منزل در دو گروه با سوختگی و بدون سوختگی …77

جدول شماره (10): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات محیطی (آشپزخانه مجزا، مکان و نوع آشپزخانه، طبخ در آشپزخانه) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 79

جدول شماره (11): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مشخصات محیطی (وسیله آشپزی و گرمایش و نوع سوخت) در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی …………………………………………………….. 80

جدول شماره (12): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب سایر مشخصات محیطی ……………………….. 81

جدول شماره (13): ضرایب رگرسیونی عوامل فردی، خانوادگی و محیطی مرتبط با سوختگی بر اساس مدل رگرسیون لوجستیک چندگانه ………………………………………………………………………………………………………………… 84

فهرست نمودارها                                                                                                    صفحه

نمودار شماره (1): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب مکانی که کودک بیشتر وقت خود را می­گذراند در دو گروه کودکان باسوختگی و بدون سوختگی……………………………………………………………………………….. 69

نمودار شماره (2): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب سن مادر در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی……………………………………………………………………………………………………………………………………. 71

نمودار شماره (3): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب میزان تحصیلات پدر در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ………………………………………………………………………………………………………………… 72

نمودار شماره (4): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب درآمد ماهانهدر دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی  ………………………………………………………………………………………………………………………………. 76

نمودار شماره (5): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب تعداد اتاق خواب در دو گروه کودکان با سوختگی و بدون سوختگی ………………………………………………………………………………………………………………… 78

نمودار شماره (6): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب دور از دسترس بودن مواد آتش­زا …………. 82

نمودار شماره (7): توزیع واحدهای مورد پژوهش بر حسب دور از دسترس قرار دادن مواد شوینده …. 83

زمینۀ پژوهش

آسیب­ها شایع­ترین علت مرگ در طی دوران کودکی و نوجوانی بعد از چند ماه اول زندگی بوده و نشانگر یکی از مهم­ترین علل قابل پیشگیری مرگ و میر و ناتوانی­ها در طب اطفال می­باشند (1). همواره حوادث به عنوان یك چالش مهم و در عین حال پیچیده نظام سلامت و بهداشت كودكان مطرح می باشند. طبق آمارها بین 30-20% مصدومین حوادث بیمارستان های عمومی و اورژانس را كودكان زیر 16 سال تشكیل می دهند (2). کودکان به دلیل داشتن بافتهای در حال رشد، در مقابل مخاطرات محیطی و بیماریها کاملاً آسیب پذیر بوده و در دوران بزرگسالی نیز دچار عوارض ناشی از صدمات دوران کودکی می­شوند. دو سوم بیماریهای بزرگسالان، مرتبط با زندگی افراد در سنین کودکی و نوجوانی در محیط­هایی است که سلامتی را به خطر می­اندازد (3). اگر چه حوادث غیر عمدی در کشورهای در حال توسعه، نسبت به کشورهای توسعه یافته، بخش کمتری را شامل می­شوند، ولی وجود معلولیت و ناخوشی ناشی از آن اساساً جهت شکوفایی و قابلیت تبدیل شدن به بزرگسالانی سالم و خلاق و شاداب، وضعیت مأیوس کننده­ای را برای کودکان فراهم آورده است (1). مرحله­ی تکاملی کودک می­تواند پیش­بینی کننده­ی انواع صدماتی باشد که بیشترین احتمال وقوع را دارد. به طوریکه کودک نوپای کنجکاو ممکن است افتادن و برخورد با اشیاء را تجربه کند، و به محض ورود به مرحله بعدی تکامل به دلیل اشتغال به بازی در معرض صدمات محیطی مثل حوادث رانندگی و سوختگی قرار ­گیرد (4).

 سوختگی یکی از مهمترین حوادثی است که سلامت کودکان را تهدید می­کند، و از جمله رایج­ترین صدمه و سومین علت مرگ و میر در این گروه سنی می­باشد (6،5). بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO)[1] صدمات سوختگی از جمله آسیب­های عمدی و غیر عمدی است که ناشی از در معرض قرار گرفتن حرارت، الکتریسیته و مواد شیمیایی می­باشد (7) آسیب های سوختگی یکی از علتهای مرگ و میر در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه می­باشند و خسارات مالی و جانی قابل توجهی به بیماران و خانواده­های آنها در جوامع مختلف وارد می­کنند (10،9،8).

بطور معمول 5 درصد از پذیرش بیماران در بیمارستان­ها به دلیل صدمات ناشی ازسوختگی است (8). طبق آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی و یونیسف[2] (2009)، سوختگی ناشی از آتش عامل مرگ حدود914700 کودک در سال است (11)، که 11 درصد از موارد مرگ در کودکان زیر 5 سال گزارش شده است(1). نرخ مرگ و میر ناشی از سوختگی در کشورهای با درآمد کم و متوسط ١١ برابر کشورهای با درآمد بالا است (11)، که این میزان برابر با 3/4 در هر 100000 نفر در مقابل 4/0 در هر 100000 نفرمی­باشد. همچنین در کشورهای توسعه یافته میزان بستری موارد سوختگی در کودکان زیر 5 سال بیشتر است ( 12). سالانه در ایالات متحده آمریکا 2/1 میلیون نفر نیازمند مراقبت­های پزشکی ناشی از سوختگی هستند. تقریباً 40-30 درصد ازاین بیماران در سنین زیر 15 سال قرار دارند، که میانگین سنی آنها 32 ماه است.( 13،14،1) از این میان هر ساله 3000 کودک در اثر سوختگی جان خود را از دست می­دهند. همچنین در هر سال 5/3 میلیارد دلار صرف درمان بیماران سوخته می­شود (14،13،8). در ایران نیز صدمات ناشی از سوختگی یکی از مهمترین علت­های مرگ و میر می­باشد (15). در آماری که وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی در سال 1386 اعلام نمود، سالیانه بیش از 100000 مورد سوختگی در ایران تحت درمان قرار می­گیرند که سهم کودکان از این میان بیش از (50%) می­باشد. همچنین اظهار کردند میزان بروز سوختگی بیش از این تعداد می­باشد اما به دلیل خود درمانی در منزل آمار دقیقی در دست نیست. رئیس اداره­ی پیشگیری از سوانح و حوادث وزارت بهداشت نیز بیان كردند: بر اساس آخرین آمار كشوری، بیشترین حادثه در كودكان زیر 10 سال، حوادث سوختگی با شیوع 48/6 درصد از كل حوادث می­باشد، و حوادث سوختگی بالاترین میزان مرگ را داشته است (16). بر اساس آمارهای موجود در بیمارستان سوانح سوختگی گیلان در سال 1387 از کل 7341 نفر پذیرش بیمارستان، 334 کودک زیر شش سال بودند (17). این در حالی است که جمعیت کودکان 6-1 سال استان گیلان 176145 نفر می­باشد (18). مطالعه­­ی هادیان جزی و همکاران (1381) در تهران نشان داد بیشترین میزان وقوع سوختگی در کودکان سن 5 و زیر 5 سال می­باشد و میزان مرگ و میر کودکان را 8/4 درصد گزارش نمودند (19). شیوع سوختگی نیز در دختران و پسران متفاوت می­باشد. طبق آمارهایی که یونیسف گزارش نموده است، سوختگی در دختران 9/4 در هر 100000 نفر در مقابل 3 در هر 100000 نفر پسر است (12).

موکاروگویزا[3] در سال 2009 می­نویسد عوامل زیادی در بروز سوختگی کودکان نقش دارد که در مطالعات اخیر به عوامل فردی، خانوادگی و محیط خانه بیشتر توجه گردیده است (20). پاربهو و همکاران[4] (2009) در مطالعه­ی خود بیان کردند که توجه به ویژگی­های فردی و خانوادگی، اجتماع و سیاست­ها و قوانین بهداشت و سلامت کشور برای کاهش عوامل خطر سوختگی بسیار مهم هستند (21).

کودکان کمتر از 5 سال به دلیل حس کنجکاوی نامحدود ذاتی برای کنکاش در محیط، تحرک زیاد و عدم تجربه در درک خطرها مستعدترین گروه برای آسیب­های حرارتی هستند (24،23،22،12). این کودکان خود را به این سو و آنسو می­رسانند، می­دوند، بالا می­روند، انگشتان خود را در هر سوراخی فرو می­کنند، ریخت و پاش می­کنند، اشیاء را از جای خود بیرون می­آورند و تقریباً هر چه را می­بینند به دهان می­برند (25)، این فرآیند یادگیری طبیعی موجب می­شود تا آنان با اشیایی که می­تواند باعث سوختگی آنها گردد تماس پیدا کنند (12). به این ترتیب، کودکان اولین حادثه را در داخل منزل تجربه می کنند (28،27،26) و از میان حوادث مختلفی که در خانه رخ می­دهد، سوختگی شایع ترین حادثه در منزل برای کودکان و شیرخوران می­باشد (29،28،26). در بررسی­های انجام شده، از میان مجموعه عوامل مؤثر در سوختگی کودکان در منزل عدم وجود مرز مشخص برای آشپزخانه و وجود تعداد زیاد اتاق از دلایل افزایش بروز سوختگی در کودکان می­باشد (30). تقریباً 75 درصد از سوختگیهای کودکان سن پایین به دلیل آب داغ و بخار آب می­باشد (12) که اغلب در زمان انجام فعالیت های روزانه مانند استحمام و آشپزی رخ می­دهند (32،31).

برمن[5] (1388) نیز می­نویسد: بیش از 90 درصد از سوختگی های کودکان به دنبال غفلت والدین رخ می­دهند (1). ناترر[6] (2009) و چستر[7] (2006) نیز در مطالعه­ی خود بر آگاهی دادن والدین از خطرات موجود در محیط منزل و پیشگیری از سوختگی تأکید نموده­اند (33،32). خطر سوختگی در کودکانی که در خانواده های بحران زده و  پر استرس زندگی می­کنند بیشتر است (34). بطوریکه تقریباً 18 درصد از سوختگی­ها به دلیل سوء رفتار با کودکان مثل داغ نمودن آنها می­باشد (1). اکثر قربانیانی که مورد سوء رفتار قرار می­گیرند پسران 2 سال و بالاتر از 2 سال هستند، و غالباً بوسیله­ی والدین، خواهر و برادر و شخص مراقبت کننده انجام می­شود، فرو بردن در آب داغ نیز شایعترین صدمه به نظر می­رسد (4). راجو[8] و آهوجا[9] (2004) سطح تحصیلات پایین والدین، درآمد پایین، تعداد زیاد اعضای خانواده و فقر را نیز از عوامل خطر مرتبط با سوختگی بیان می­کنند (35). همچنین بیشارا و همکاران[10] (2009) در مطالعه­ی خود اشاره کردند که نوع خانواده و زندگی در خانه­های غیر استاندارد خطر سوختگی را افزایش می­دهد (36).

سوختگی­های وسیع موجب بروز عوارض شدیدی می­شوند،  بطوریکه کودکان و خانواده­های آنها درد و رنج بسیاری را تجربه ­می­نمایند (37،13،12). تعویض پانسمان روزانه و دبرید زخم باعث می­شود که کودکان درد زیادی را متحمل شوند، همچنین بازتوانی طولانی مدت یکی از چالش­هایی است که آنها را درگیر می­کند. اغلب در طی بهبودی کشیدگی و جمع­شدگی (کنترکچر)[11] و اسکار هیپرتروفیک[12] نیز گسترش پیدا می­کند (38). این عوارض سبب از بین رفتن عملکرد و بد شکلی عضو سوخته و همچنین مشکلات روانی در کودکان می­گردد که زندگی آینده­ی آنان را مشکل­تر می­نماید. بر اثر شدت سوختگی، ممکن است بیماران طی سالها بعد از حادثه نیز تحت عمل جراحی ترمیمی قرار بگیرند، که این امر سبب تداوم مشکلات جسمی و روانی کودکان می­گردد (39).

مطالعات انجام شده نشان داد که بعد از وقوع سوختگی رایج­ترین اختلالات در کودکان کابوس­های شبانه و شب ادراری می­باشد و ترس از بیهوشی، جراحی و طرد شدن از اجتماع نیز موجب بروز افسردگی پس از سوختگی در کودکان می­گردد (40،41). انجمن مراقبت از بیماران سوخته در انگلستان اظهار می­کند ایزولاسیون اجتماعی کودکان می­تواند سبب کاهش اعتماد به نفس آنان شده و در رشد و تکامل روانی کودکان اختلال ایجاد نماید که این مسئله سبب بروز مشکلات تحصیلی در کودکان می­شود (42). سوختگی های شدید کودکان، علاوه بر آسیب جسمی و روانی و ایجاد دردهای طولانی، هزینه های پزشکی زیادی را به خانواده و سیستم بهداشتی و درمانی تحمیل می­کنند (13،14). همچنین بیش از نیمی از ناتوانی­های کودکان 14-0 سال به­دلیل سوختگی می­باشد (39). در ایران نیز سوختگی به عنوان دومین عامل ایجاد معلولیت­ گزارش شده است (43). بعلاوه سوختگی در مقایسه با دیگر صدمات جسمی کودکان، به مراقبت های ویژه­، بستری طولانی مدت و درمانهای متنوع­تر نیاز دارد (12).

از آنجایی که سوختگی سبب بروز عوارض جسمی و روحی شدید کودکان می­گردد، و می­تواند آینده­ی تحصیلی و رشد اجتماعی آنها را تحت تأثیر قرار دهد و از طرفی بیمارستان سوانح سوختگی در استان گیلان جدید التأسیس بوده، هیچگونه اطلاعات اختصاصی در مورد سوختگی کودکان در دسترس نیست. با توجه به وجود تفاوت­های فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی در جوامع مختلف، عوامل خطر متفاوتی می­تواند در بروز سوختگی کودکان نقش داشته باشند. به همین دلیل بررسی عوامل مرتبط با سوختگی در هر منطقه بسیار مهم است. لذا پژوهشگر با در نظر گرفتن موارد فوق، تجربه کاری و تماس نزدیک با کودکان سوخته بر آن شد که مطالعه­ای در مورد عوامل مرتبط با سوختگی کودکان انجام دهد تا شاید با شناسایی این عوامل و انتشار نتایج حاصل از آن به دانشگاه علوم پزشکی گیلان، برنامه ریزی­های مدون آموزشی و بهداشتی در جهت کاهش میزان سوختگی در کودکان صورت پذیرد. به این ترتیب در راستای ارتقاء سطح سلامت کودکان گامی هر چند کوچک برداشته شود.

امروزه حدود 90 درصد مبادلات تجارت جهانی از طریق دریاها و به‌وسیله کشتیرانی انجام می‌گیرد و نقش و اهمیت بنادر به‌عنوان پایانه‌های حمل‌ونقل دریایی در پاسخ‌گویی به این حجم عظیم از مبادلات کالا و مسافر، بیش‌ازپیش نمایان می‌شود. در کشورهای هم‌جوار با دریا، سواحل به‌عنوان کانون فعالیت‌های اقتصادی اعم از تجارت، صنعت، حمل‌ونقل کالا و مسافر، فعالیت‌های تفریحی و گردشگری، شیلات و پرورش آبزیان محسوب گردیده و در همه حال فرصت‌های ایده آلی را برای توسعه اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های کلان فراهم می‌سازد. وجود قریب به 5800 کیلومتر طول سواحل کشور سبب شده است تا طی دهه‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در جهت ساخت و توسعه سازه‌ها و تأسیسات ساحلی و دریایی صورت پذیرد و پیشرفت‌های قابل‌توجه علمی، فنی و اجرایی در زمینه طراحی و ساخت بنادر، احداث سازه‌های ساحلی نظیر موج‌شکن، اسکله، ابنیه حفاظتی و تجهیزات دریایی و بندری و سایر تأسیسات ساحلی و فراساحلی، به‌نحوی‌که متضمن تردد ایمن شناورها باشد، حاصل گردد. رفع مشکلات فنی و اجرایی احداث انواع سازه‌های ساحلی و فراساحلی در محیط دریا و صرف هزینه‌های هنگفت این‌گونه سازه‌ها و تأسیسات مهندسی، اهتمام ویژه به طراحی مهندسی صحیح و مناسب بر طبق ضوابط، استانداردها و معیارهای طراحی را بیش‌ازپیش ضروری می‌سازد]6[. بندر دیر در استان بوشهر که بزرگ­ترین بندر صیادی ایران محسوب

 می­شود، در پی توسعه آن در سال­­های اخیر دچار مشکل نفوذ امواج به حوضچه بندر و تلاطم امواج درون آن شده و مشکلاتی برای تردد و پهلوگیری شناور­های بندر ایجاد گردید. در این تحقیق با استفاده از مدل­سازی عددی، نحوه نفوذ امواج به حوضچه بندر و ایجاد تلاطم در آن بررسی می­شود.

1-2. معرفی مسئله
1-2-1. آرامش و تلاطم در درون لنگرگاه
بنادر برای اینکه بتوانند نقش خود را در انواع مبادلات بین دریا و خشکی به نحوی مطلوب انجام دهند، نیازمند حوضچه آرامشی که در داخل آن امکان پهلوگیری و لنگراندازی ایمن شناورها مهیا باشد، هستند. ایجاد محدوده‌ای امن در مقابل هجوم امواج و جریان‌های دریایی و دستیابی به محوطه‌ای آرام جهت پهلوگیری و توقف شناورها ازآنجا ضرورت می‌یابد که عملیات بارگیری، تخلیه، تعمیرات شناورها و تردد آن‌ها نیاز به سکون نسبی شناور خواهد داشت. در صورت وجود امواج نامطلوب در محدوده پهلوگیری شناور، حرکات ناخواسته‌ای بر شناور تحمیل می‌گردد که نتیجه آن از بین رفتن شرایط مناسب جهت ارتباط لازم میان شناور و ساحل و نیز احتمال بروز عوارض منفی نظیر آسیب‌های جدی بر روی بدنه شناور و یا سازه اسکله خواهد بود. بنابراین در طراحی یک بندرگاه، طراحی یک حوضچه آرامش که نفوذ امواج به داخل آن کنترل‌شده باشد، ضرورت تام دارد]4[.
آرامش لنگرگاه مسئله‌ای فوق‌العاده پیچیده می‌باشد که نه‌فقط عوامل فیزیکی از قبیل امواج، بادها، حرکات کشتی و مقاومت ماشین‌آلات فعال در برابر باد و موج بلکه عواملی که به قضاوت فردی نیاز دارد ازجمله سهولت ورود و خروج شناورها، پناه کشتی‌ها در آب‌وهوای طوفانی و شرایط آستانه کار کردن در دریا را نیز شامل می‌شود. علاوه بر این آرامش لنگرگاه به عوامل اقتصادی از قبیل کارایی عملیات تخلیه و بارگیری کالا، نرخ فعالیت شناورها و هزینه تأسیسات مختلفی که برای بهبود آرامش لنگرگاه موردنیاز است، مربوط می‌شود]6[. یکی از مهم‌ترین عواملی که به تلاطم امواج در لنگرگاه منتهی شده و اساس تعیین معیاری برای آرامش آن می‌باشد، امواج نفوذی از ورودی لنگرگاه می‌باشد.
1-2-2. ارزیابی آرامش لنگرگاه
مرسوم است نرخ وقوع امواج در یک لنگرگاه را بر اساس درصد اوقات و یا تعداد شبانه‌روزهایی که ارتفاع امواج یا میزان تلاطم از یک حد معین بیشتر می‌شود، بیان کنند. مقدار حداکثر ارتفاع مجاز موج، که مقادیر بیش از آن ناآرامی محسوب می‌شود و همچنین حداکثر درصد اوقاتی که ناآرامی حوضچه قابل‌تحمل و قابل مدیریت تشخیص داده می‌شود، بستگی به عوامل مختلفی دارد و نمی‌توان در این رابطه مقدار آستانه‌ای که در دنیا معتبر باشد، تعیین کرد. مقادیر مناسب برای هر بندر بستگی به نوع کاربری بندر، هدف استفاده از تأسیسات اسکله، نوع و وزن و ابعاد شناورها، روش تخلیه و بارگیری (مثلاً کانتینری یا فله)، دوره تناوب و جهت امواج، زمان لازم برای جدا شدن شناور از اسکله و عوامل دیگر دارد. علاوه بر این فرهنگ و میزان مدیریت پذیری استفاده‌کنندگان از بندر و میزان امکانات مدیریت بندر هم در تعیین درصد اوقاتی که ناآرامی حوضچه قابل‌تحمل تشخیص داده می‌شود، نقش دارند. حتی ممکن است مقادیر مناسب برای قسمت‌های مختلف حوضچه یک بندر نیز یکسان نباشند (مثلاً اسکله تخلیه و بارگیری یا پارکینگ). به‌عنوان نمونه تعدادی از بنادر صیادی ایران بر اساس حد مجاز ارتفاع موج شاخص برابر با 3/0 متر در مقابل اسکله و 5/0 متر در محل پارک لنج‌ها طراحی شده‌اند و درصد اوقات عدم آرامش را بین 5/2 تا 5 درصد منظور کرده‌اند. از طرف دیگر در بنادر نفتی که پذیرای شناورهای بسیار بزرگ نفت‌کش هستند، ارتفاع مجاز تا حدود 1 متر نیز در طراحی‌ها استفاده شده است؛ به‌طوری‌که بعضی از اسکله‌های نفتی اصولاً فاقد موج‌شکن بوده و شرایط طبیعی دریا را مزاحم تلقی نمی‌کنند (مثلاً اسکله جزیره خارک). همچنین می‌توان به تفاوت درصد اوقات ناآرامی قابل‌تحمل برای شناورهای نفت‌کش و شناورهای حمل میعانات گازی اشاره کرد که ناشی از توانایی نفت‌کش‌ها برای جدا شدن سریع و به هنگام از اسکله در هنگام دریافت هشدار و عدم امکان جدا شدن سریع برای شناورهای حمل میعانات گازی می‌باشد]6[. بااین‌حال برای حوضچه‌ای که روبروی تأسیسات پهلوگیری قرار گرفته و به‌منظور آماده‌سازی یا مهار شناورها استفاده می‌شود، آرامش در یک تراز خاص باید به 5/97 درصد یا بیشتر روزهای سال برسد، به‌جز در مواردی که استفاده از تأسیسات پهلوگیری یا محوطه جلوی تأسیسات پهلوگیری برای هدف خاصی دسته­بندی شده باشد. حد ارتفاع موج در حوضچه مقابل تأسیسات پهلوگیری برای جابه‌جایی کالا باید با توجه به نوع، اندازه و مشخصات انتقال بار شناور تعیین گردد. به این منظور می‌توان از مقادیر جدول 1-1 استفاده نمود]7[.