1-1     معرفی مجتمع پتروشیمی جم

       صنعت پتروشیمی در ایران تحولات ودگرگونی های فراوانی داشته است . تحولاتی كه این صنعت عظیم را رفته رفته به صنعت اول كشور تبدیل می­كند. صنعت پتروشیمی به عنوان یكی از منابع تامین نیازهای بسیاری از صنایع داخلی ، صدور وتولید فرآورده­های خود و منبع مهم ارزآوری و اشتغال­زایی برای كشور ، از جایگاه ویژه­ای برخوردار است . براین اساس در چهار چوب برنامه سوم توسعه اقتصادی كشور، طرح­های پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی پیش بینی شده است. طرح مجتمع الفین دهم (پتروشیمی جم) یكی از طرح­های برنامه استراتژیك توسعه صنایع پتروشیمی كشور می باشد.
این مجتمع كه در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی قرار دارد شامل واحد های الفین، پلی اتیلن سبك خطی، پلی اتیلن سنگین، پلی

 پروپیلن هر كدام به ظرفیت 300 هزار تن در سال، واحد منواتیلن گلایكول  به ظرفیت 400 هزار تن در سال و دی تری اتیلن گلایكول، جمعاً به میزان 43 هزار تن در سال می باشد.

ضمناً واحدهای آلفا الفین به ظرفیت 200 هزار تن و واحد بوتادین به ظرفیت 130 هزار تن در سال، واحدهای دیگر این مجتمع می باشد.
واحد الفین مجتمع پتروشیمی جم، با ظرفیت یك میلیون و320 هزار تن در سال اتیلن، در حال حاضر بزگ­ترین واحد الفین جهان است. این واحد كه به واحد كراكینگ نیز معروف می­باشد از قسمت­های مختلفی تشكیل یافته است كه عبارتند از:

• كوره های كراكینگ
• قسمت گرم
• كمپسور گاز، شستشو با كاستیك وخشك كردن
• بازیابی اتیلن و متان زدایی
• جداسازی برش دوکربنه
• جداسازی برش سه کربنه
• جداسازی برش چهار کربنه
• سیستم­های تبرید
• سیستم­های كمكی
• مخازن محصول

خوراك واحد از قسمت­های مختلف تهیه می­شود كه از طریق چندین خط لوله به واحد ارسال می­شود كه به سه دسته تقسیم می گردد:

• خوراك مایع از پنج خط تشكیل شده شامل:
• رافینیت[1] برشC5 ازمجتمع آروماتیك چهارم در دمای 45 درجه سانتیگراد و فشار 6 بار
• C5+از مجتمع الفین نهم در دمای 50 درجه سانتیگراد و مینیموم فشار لازم 11 بار
• LPG[2] از آروماتیك چهارم در دمای 45 درجه سانتیگراد و فشار 16 بار
• دو خط اتان یكی اتان تازه از پتروشیمی پارس (واحد استحصال اتان) ودیگری از فازهای 4و5 كه تحت فاز گازی می­باشد .این خوراك به كوره­های گازی ارسال می­شود . دمای مورد نظر 35 درجه سانتیگراد و فشارمینیموم حدود 17 بار می­باشد.
• یك جریان برش C3+از الفین نهم وارد می­گردد این خوراك به قسمت جداسازی واقع در منطقه كمپرسور ارسال می­گردد. دمای مورد نظر 45 درجه سانتیگراد ومینیمم فشار 16 بار می­باشد.

خوراک­های مایع از آروماتیک چهار با هم مخلوط شده و به ظرف ذخیره خوراک مایع ارسال می­شود. این مخلوط بوسیله پمپ و پس از مخلوط شدن با پروپان برگشتی وبرش­های چهار کربنه وLPG  به پیش­گرم­کن خوراک مایع رفته و سپس به کوره ها ارسال می­شود.
پیش از توضیح واحدهای مختلف موجود در الفین دهم نمودار کنده­ای[3] این مجتمع به منظور درک بهتر توضیحات پیش­رو ارائه می­گردد (تصویر1).