ملاک محدود کننده در این پژوهش عبارت بود از:
۱- کسب نمره ۲۱ یا بالاتر در پرسشنامه وسواس فکری – عملی (OCI-R)، یا کسب نمره ۴ یا بالاتر در زیرمقیاس وسواس فکری (obsessing) از این پرسشنامه.
بر این اساس، ۴۶ نفر مورد آزمون قرار گرفتند. از تعداد ۴۶ پرسشنامه، ۳ عدد ناقص و غیرقابل استفاده و ۴۳ عدد قابل استفاده بودند. از ۴۳ پرسشنامه ۱۳ عدد شامل ملاک محدود کننده شدند یعنی دارای نمره بیشتر از ۲۱ در پرسشنامه وسواس فکری – عملی یا نمره بیشتر از ۴ در زیرمقیاس وسواس فکری آن بودند و در نتیجه از پژوهش کنار گذاشته شدند. ۳۰ پرسشنامه باقیمانده در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند و وارد جریان تحلیل داده ها گردیدند. نسبت افراد مذکر در کل این تعداد ۳۰ درصد برابر با ۹ نفر، و نسبت افراد مؤنث ۷۰ درصد برابر با ۲۱ نفر بود.

۳-۳ ابزارهای گردآوری اطلاعات

۱-۳-۳ پرسشنامه اطلاعات جمعیّت شناختی*

این اطلاعات شامل جنسیت، سن، و وضعیّت تأهل، دین، میزان تحصیلات، نوع شغل به لحاظ پرخطر بودن و یا فرسودگی، سابقه بیماری های جسمی و روان شناختی، و سابقه درمان روانشناختی و دارویی در خصوص وسواس فکری – عملی بود.

۲-۳-۳ پرسشنامه افسردگی اضطراب تنیدگی[۴۳۰] (DASS-21)**

پرسشنامه DASS-21 توسط لوی باند[۴۳۱] و لوی باند[۴۳۲] (۱۹۹۵) ساخته شد. کارکرد اساسی DASS ارزیابی شدّت علایم بنیادی افسردگی، اضطراب و تنیدگی است. این آزمون برای غربال و متمایزسازی نوجوانان و بزرگسالان مناسب بوده و نیز توانایی تمایز بین سه حالت افسردگی، اضطراب و تنیدگی را دارد. این پرسشنامه ابتدا به صورت ۴۲ گویه ای ساخته شد امّا در این پژوهش از فرم ۲۱ گویه ای آن استفاده شد. DASS دارای سه زیرمقیاس اضطراب، افسردگی و تنیدگی است که هر یک شامل ۷ گویه است. زیرمقیاس افسردگی ملالت[۴۳۳]، ناامیدی[۴۳۴]، بی ارزش شمردن زندگی[۴۳۵]، ناارزنده سازی خود[۴۳۶]، فقدان علاقه/ مشارکت[۴۳۷]، بی لذتی[۴۳۸] و سکون[۴۳۹] را اندازه می گیرد. زیرمقیاس اضطراب برپایی خودکار[۴۴۰]، تاثیرات اسکلتی ماهیچه ای[۴۴۱]، اضطراب موقعیّتی[۴۴۲] و تجربه فاعلی احساس اضطراب[۴۴۳] را می سنجد. زیرمقیاس تنیدگی نسبت به سطح برپایی مزمن و غیراختصاصی حساس است و دشواری در آرام شدن[۴۴۴]، برپایی عصبی[۴۴۵]، سهولت درتحریک شدگی/ ناآرامی[۴۴۶]، فزون تحریک پذیری/ واکنش پذیری[۴۴۷] و عدم تحمّل[۴۴۸] را اندازه گیری می کند.
پاسخ ها بر روی مقیاس ۴ نقطه ای لیکرت درجه بندی می شوند. درجات نمرات از ۰ (اصلاً) تا ۳ (بسیار زیاد) است. همچنین آزمون دارای نمرات معکوس نیست. نمرات افسردگی، اضطراب و تنیدگی از جمع نمره های گویه های مربوطه به دست می آید.
شواهد اولیّه حاکی از آن بود که DASS از اعتبار همگرا و افتراقی کافی برخوردار است (لوی باند و لوی باند، ۱۹۹۵). به نمونه بزرگی از دانشجویان پرسشنامه افسردگی بک[۴۴۹] (BDI) و پرسشنامه اضطراب بک[۴۵۰] (BAI) ارائه شد. همبستگی BAI و زیرمقیاس اضطراب DASS بالا بود (۸۱/۰=r) و BDI نیز با زیرمقیاس افسردگی DASS همبستگی بالایی داشت (۷۴/۰=r). لوی باند و لوی باند (۱۹۹۵) با بهره گرفتن از یک نمونه غیربالینی دیگر نشان دادند که پایایی DASS، که با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ محاسبه شد، برای هر سه زیرمقیاس افسردگی، اضطراب و تنیدگی قابل قبول است (به ترتیب ۹۱/۰، ۸۴/۰ و ۹۰/۰).
در ایران صاحبی، سالاری، و اصغری (۱۳۸۴)، نسخه فارسی DASS را تهیه کرده و آن را اعتباریابی نموده اند. پایایی درونی مقیاس های DASS با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ محاسبه شد و این نتایج به دست آمد: ۷۷/۰ برای مقیاس افسردگی، ۷۹/۰ برای مقیاس اضطراب، و ۷۸/۰ برای مقیاس تنیدگی. برای بررسی اعتبار ملاک DASS، از اجرای همزمان پرسشنامه های افسردگی بک، اضطراب زانگ و تنیدگی ادراک شده استفاده شد. همبستگی زیرمقیاس افسردگی DASS با آزمون افسردگی بک ۷۰/۰، همبستگی زیرمقیاس اضطراب DASS با آزمون اضطراب زانگ ۶۷/۰، و همبستگی مقیاس تنیدگی DASS با آزمون تنیدگی ادراک شده ۴۹/۰ گزارش شد. تحلیل عاملی، ساختار سه عاملی این پرسشنامه را تأیید نمود.

۳-۳-۳ پرسشنامه وسواس فکری – عملی بازنگری شده[۴۵۱] (OCI-R)*

پرسشنامه OCI-R توسط فوآ و همکاران (۲۰۰۲) ساخته شد. این پرسشنامه نشانه های ناهمگن[۴۵۲] وسواس فکری – عملی را می سنجد و در جمعیت بالینی و غیربالینی قابل اجراست. نسخه اصلی (OCI) دارای ۴۲ گویه بود که در بازبینی فوآ و همکاران (۲۰۰۲) برای ساختن OCI-R به ۱۸ گویه کاهش یافت. این پرسشنامه ۶ زیرمقیاس دارد که عبارتند از شستشو[۴۵۳]، وارسی[۴۵۴]، وسواس فکری[۴۵۵]، خنثی سازی ذهنی[۴۵۶]، نظم و ترتیب[۴۵۷]، و احتکار. هر زیرمقیاس توسط ۳ گویه سنجیده می شود. پاسخ ها بر روی مقیاس ۵ نقطه ای لیکرت درجه بندی می شوند. درجات نمرات از صفر (هیچ وقت) تا ۳ (بیش از حد) است. آزمون دارای نمرات معکوس نیست و هر زیرمقیاس از جمع نمرات گویه های مربوطه به دست می آید.
بر اساس نتایج گزارش شده توسط فوآ و همکاران (۲۰۰۲)، OCI-R ساختار عاملی پایایی داشت، همسانی درونی آن برای مقیاس کلی (بین ۸۱/۰ تا ۹۳/۰) و برای زیرمقیاس ها (بین ۶۵/۰ تا ۹۰/۰، به استثنای آلفای ۳۴/۰ برای خنثی سازی در گروه کنترل) بالا بود. پایایی آزمون – بازآزمون آن خوب تا عالی به دست آمد (بین ۵۷/۰ تا ۹۱/۰)، و اعتبار افتراقی آن خوب و اعتبار همگرای آن رضایت بخش بود. نتایج نشان داد که OCI-R می تواند بیماران مبتلا به OCD و سایر اختلالات اضطرابی و همچنین مبتلایان به OCD و افراد عادی را از یکدیگر متمایز کند. همچنین تحلیل عاملی ساختار ۶ عاملی این پرسشنامه را تأییر نمود.
در ایران، OCI-R توسط محمودی، زمانی و فتی (۱۳۸۷) ترجمه و اعتباریابی گردید. برای ارزیابی پایایی نسخه فارسی OCI-R، همسانی درونی با ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. این ضریب برای مقیاس کلی برابر با ۸۵/۰، برای زیرمقیاس وارسی ۶۶/۰، نظم و ترتیب ۶۹/۰، وسواس فکری ۷۲/۰، شستشو ۶۹/۰، احتکار ۶۳/۰، و خنثی سازی ۵۰/۰ به دست آمد. سپس همبستگی بین مادّه ها محاسبه شد که برای هر یک از زیرمقیاس ها، میزان اثر متوسط به شرح زیر به دست آمد: شستشو: ۴۶/۰=r ؛ احتکار: ۳۷/۰=r ؛ نظم و ترتیب: ۴۳/۰=r ؛ وارسی: ۴۰/۰=r ؛ خنثی سازی: ۲۵/۰=r. بین زیرمقیاس ها و نمره کل همبستگی پیرسون محاسبه شد که مقادیر آن معنا دارند (۵۷/۰ تا ۲۵/۰=r). همبستگی بین زیرمقیاس ها و مقیاس کل بالاترند (۸۰/۰ تا ۶۱/۰=r). به طور کلی همبستگی های به دست آمده با یافته های اعتباریابی نسخه انگلیسی همخوان هستند.

۴-۳-۳ پرسشنامه باورهای وسواسی[۴۵۸] – ۴۴ (OBQ-44)*

OBQ-44 توسط گروه کاری شناخت های وسواس فکری – عملی (۲۰۰۳، ۲۰۰۵) ساخته شد. این پرسشنامه شامل ۴۴ پرسش می باشد که برگرفته از فرم اصلی OBQ-44 است. تغییر تعداد پرسش ها و تدوین OBQ-44 به وسیله گروه کاری شناخت های وسواس فکری – عملی که همان ابداع کنندگان آزمون OBQ-44 می باشند، انجام شد. این پرسشنامه ابعاد بیماری زایی[۴۵۹] در حیطه شناخت را در بیماران OCD مورد ارزیابی و تشخیص قرار می دهد. از پاسخ دهندگان درخواست می شود میزان موافقت یا مخالفت خود را با هر کدام از گزینه ها روی مقیاس ۰ تا ۷ انتخاب کنند. رتبه بندی مقیاس از این قرار است: ۳- = خیلی زیاد مخالفم، ۰= نظری ندارم، و ۳+= خیلی زیاد موافقم. آزمون شش گروه از افکاری را اندازه می گیرد که دامنه های کلیدی حوزه های شناخت در OCD می باشند. این شش گروه عبارتند از: احساس مسئولیت برای صدمه و آسیب، ارزیابی تهدید و خطر، کمال گرایی، نیاز به برخورداری از اطمینان، اهمیت دادن به افکار، و کنترل افکار. این پرسشنامه از ۳ زیرمقیاس تشکیل شده است: ۱- مسئولیت پذیری افراطی برای صدمه و آسیب و ارزیابی تهدید و خطر که شامل ۱۶ گویه است، مانند “اگر فرصتی پیش بیاید که کاری از دستم برآید، باید از بروز وقایع بد و ناگوار جلوگیری کنم” و “من برای اجتناب از مسائل جدّی (مانند بیماری و تصادف) به تلاش مداوم نیاز دارم”. ۲- کمال گرایی نیاز به اطمینان که ۱۶ دارد، مانند “اگر اشتباه کنم حتماً باید ناراحت شوم”، و “برای من بررسی کلیّه عواقب احتمالی یک موقعیّت ضروری است”. ۳- اهمیت افکار و کنترل افکار نیز ۱۲ گویه دارد: “باید بتوانم ذهنم را از شر افکار ناخواسته رها سازم” و “به نظر من داشتن افکار و تمایلات ناپسند به اندازه عمل به آنها بد است”.
نتایج (گروه کاری شناخت های وسواس فکری – عملی، ۲۰۰۵) نشان داد که OBQ-44 پایایی بالایی دارد. همسانی درونی آن که با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ به دست آمد (۹۳/۰ برای مسئولیت پذیری/ ارزیابی تهدید، و کمال گرایی/ اطمینان؛ ۸۹/۰ برای اهمیت افکار/ کنترل افکار؛ و ۹۵/۰ برای کل مقیاس) بالا بود. اعتبار همگرای آن خوب و رضایت بخش و اعتبار افتراقی آن کمی ضعیف تر بود. همبستگی بین زیرمقیاس ها و نمره کلّ مقیاس ارزیابی افکار مزاحم[۴۶۰] متوسط رو به بالا بود (۳۵/۰=rs در نمونه مبتلا و غیرمبتلا به OCD). همچنینی تحلیل عاملی ساختار سه عاملی این پرسشنامه را تأیید نمود.
در ایران، شمس، کرم قدیری، اسماعیلی ترکانبوری، و ابراهیم خانی (۱۳۸۳)، نسخه فارسی OBQ-44 را تهیه و آن را با بهره گرفتن از نمونه غیربالینی اعتباریابی کردند. نتایج نشان داد که مقدار ضریب آلفای کرونباخ برای کل آزمون و سه خرده مقیاس مسئولیت پذیری / ارزیابی تمدید، کمال گرایی / اطمینان، و اهمیت افکار / کنترل افکار به ترتیب ۹۲/۰، ۸۵/۰، ۸۵/۰ و ۸۰/ بود. ضریب دو نیمه سازی با عنوان همبستگی اصلاح شده برای کل آزمون و سه خرده مقیاس به ترتیب ۹۴/۰، ۸۶/۰، ۸۴/۰ و ۸۰/۰ بود. ضریب پایایی حاصل از روش بازآزمایی در مورد نمره کل نیز ۸۲/۰ بود که نشان دهنده ثبات نمره های آزمون به فاصله ۵ تا ۱۴ روز است.
برای برآورد اعتبار ملاک پرسشنامه OBQ-44 همبستگی آن با دو پرسشنامه OCI-R و MOCI محاسبه شد که به ترتیب ۵۷/۰ و ۵۰/ بدست آمد و معنادار بود. جهت بررسی اعتبار سازه، روش تحلیل عاملی به کار رفت که نشان دهنده ساختار سه عاملی با همبستگی بالا با یکدیگر بود.

۵-۳-۳ مقیاس وسواس مذهبی – اخلاقی پن[۴۶۱] (PIOS)*

PIOS توسط آبرامووتیز و همکاران (۲۰۰۲) ساخته شد. این پرسشنامه نشانه های وسواس مذهبی و اخلاقی را می سنجد و دارای ۱۹ گویه است. پاسخها با بهره گرفتن از مقیاس ۵ نقطه ای لیکرت درجه بندی می شوند که از ۰ (هرگز) تا ۴ (همیشه) است آزمون دارای نمرات معکوس نیست. PIOS اولیه دارای ۷۷ گویه بود که از اظهارات مبتلایان به وسواس مذهبی – اخلاقی به دست آمده بود. تعداد گویه های اولیه پس از تحلیل عاملی به ۱۹ گویه کاهش یافت. مقیاس از دو عامل ترس از گناه و ترس از خدا تشکیل شده بود. پایایی درونی پرسشنامه که با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ به دست آمد برای مقیاس ترس از گناه، ترس از خدا و کل مقیاس به ترتیب ۹۰/۰، ۸۸/۰، و ۹۳/۰ گزارش شد. ضریب همبستگی (۰۱/۰, P<36/0=r) میان PIOS و آزمون MOCI (پرسشنامه وسواس فکری عملی مادزلی[۴۶۲]) قوی و معنادار بود که نشان دهنده اعتبار همگرای خوب است. نتایج بررسی اعتبار افتراقی نشان داد که میان این پرسشنامه و مقیاس ابراز خشم[۴۶۳] رابطه ای وجود ندارد.
جستجو در نشریات معتبر روانشناسی و روانپزشکی ایران نشان می دهد که PIOS به فارسی ترجمه نشده و اعتباریابی نگشته است. این پرسشنامه توسط نگارنده پژوهش حاضر و یک مترجم متون روانشناسی ترجمه گردید و اعتبار صوری آن به تأیید سه استاد دانشگاه در رشته روانشناسی بالینی رسید. ضریب آلفای کرونباخ برای نمره کل پرسشنامه وسواس مذهبی ـ اخلاقی پن و زیرمقیاسهای ترس از خدا و ترس از گناه به ترتیب ۹۱۷/۰، ۸۹۰/۰، و ۸۸۹/۰ محاسبه گردید.

۶-۳-۳ مقیاس ادغام فکر و عمل[۴۶۴] (TAF)*

TAF یک مقیاس ۱۹ گویه ای است که ادغام فکر و عمل را اندازه گیری می کند. TAF توسط شافران و همکاران (۱۹۹۶) ساخته شد. این پرسشنامه از ۳ زیرمقیاس تشکیل شده است: ۱- ادغام فکر و عمل اخلاقی که ۱۲ گویه دارد و این باور را که یک فکر غیراخلاقی مزاحم به اندازه انجام یک عمل غیراخلاقی غیرقابل پذیرش است، اندازه می گیرد (مثال: «از نظر من حتی آرزوی، آسیب رساندن به دیگری تقریباً به اندازه آسیب رساندن واقعی به وی است»). ۲- ادغام فکر و عمل احتمال برای دیگران که ۴ گویه دارد و این باور را که فکر کردن درباره یک رویداد تهدیدآمیز برای شخصی دیگر، احتمال رخ دادن آن را افزایش می دهد می سنجد (مثال: «اگر فکر کنم که دوستم تصادف می کند، این فکر احتمال تصادف وی را بیشتر می کند»). ۳- ادغام فکر و عمل احتمال برای خود که ۳ گویه دارد و این باور که فکر کردن درباره یک اتفاق تهدیدآمیز برای خود، احتمال رخ دادن آن را افزایش می دهد، اندازه می گیرد («اگر فکر کنم مریض می شوم، این فکر احتمال مریض شدنم را بیشتر می کند»).
شافران و همکاران (۱۹۹۶) با بهره گرفتن از نمونه بالینی و غیربالینی TAF را اعتباریابی نمودند. همسانی درونی به دست آمده با بهره گرفتن از کرونباخ آلفا برای زیرمقیاس TAF اخلاقی و احتمال بین ۸۵/۰ و ۹۶/۰ بدست آمد. راسین و همکاران (۲۰۰۱) پایایی آزمون – بازآزمون را در یک فاصله ۳ ماهه برای کل مقیاس ۵۲/۰ زیرمقیاس احتمال برای خود ۵۳/۰، احتمال برای دیگران ۴۷/۰، و اخلاقی ۵۴/۰ گزارش نمودند. در همین بررسی، همبستگی بین نمره کل TAF و هر یک از زیرمقیاس ها با پرسشنامه پادوا[۴۶۵] ۲۶/۰ تا ۳۲/۰ گزارش شد که همگی در سطح ۰۱/۰ معنادار بودند. تحلیل عاملی ساختار سه عاملی TAF را تأیید نمود.
جستجو در نشریات معتبر روانشناسی و روانپزشکی ایران نشان می دهد که TAF هنوز به فارسی ترجمه نشده و اعتباریابی نگشته است. این پرسشنامه توسط نگارنده پژوهش حاضر و یک مترجم متون روانشناسی ترجمه گردید و اعتبار صوری آن به تأیید سه استاد دانشگاه رشته روانشناسی بالینی رسید. ضریب آلفای کرونباخ برای نمره کل مقیاس ادغام فکر و عمل و زیرمقیاس های ادغام فکر و عمل اخلاقی، احتمال برای خود، و احتمال برای دیگران به ترتیب ۹۱۱/۰، ۹۱۲/۰، ۸۳۴/۰، و ۹۳۶/۰ محاسبه گردید.

۴-۳ روش اجرای تحقیق

برای انجام این پژوهش، ابتدا پرسش نامه ها تهیه شدند. پرسشنامه وسواس مذهبی – اخلاقی پن و مقیاس ادغام فکر و عمل از منابع انگلیسی گرفته شده و ترجمه گردید. بدین منظور، پرسشنامه ها ابتدا توسط نگارنده پژوهش حاضر ترجمه گردید و سپس در اختیار یک مترجم متون روانشناسی قرار گرفت. پس از تصحیح ترجمه انجام شده، متون ترجمه شده در اختیار سه استاد دانشگاه در رشته روانشناسی بالینی قرار گرفت و در نهایت مورد تأیید ایشان واقع گردید.
در مرحله بعد برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد، بدین ترتیب که پس از مواجهه به مراکز مربوطه، افراد دارای تشخیص اختلال وسواس فکری ـ عملی به پژوهشگر ارجاع داده شدند. پژوهشگر پس از معرفی خود و توضیح مختصر درباره اهداف پژوهش، از آنها خواست که در صورت تمایل با پر کردن پرسشنامه های مربوطه در تحقیق شرکت کنند. در تکمیل پرسشنامه ها محدودیت زمانی وجود نداشت. به منظور رعایت اخلاق پژوهش و حقوق آزمودنی ها، متن زیر در صفحه اول مجموعه پرسشنامه ها گنجانده شد:
“شرکت کننده عزیز، پرسشنامه هایی که در دست دارید جهت انجام پایان نامه دانشجویی در اختیارتان گذاشته شده و اطلاعات مندرج در آنها در امر دیگری مورد استفاده قرار نخواهد گرفت. به دلیل حفظ حریم افراد، نیازی به درج نام یا شماره تماس نیست. اگر مایل به دانستن نتایج پژوهش هستید، آدرس ایمیل خود را بنویسید تا پس تحلیل نهایی داده ها به شما اطلاع داده شود.”
در تکمیل پرسشنامه ها ترتیبی داده شد که نیمی از شرکت کنندگان پرسشنامه ها را به ترتیب: اطلاعات جمعیّت شناختی، DASS-21، TAF، OCI-R، PIOS، و OBQ-44، و نیم دیگر پرسشنامه ها را به ترتیب اطلاعات جمعیّت شناختی، OBQ-44، PIOS، OCI-R، TAF، و DASS-21 پرکنند تا اثرات ناشی از ترتیب تکمیل پرسشنامه ها کنترل شود. همچنین با توجه به زیاد بودن تعداد پرسشنامه ها و برای جلوگیری از مغشوش شدن یافته ها به خاطر خستگی و بی حوصلگی آزمودنی ها، پرسشنامه ها با فواصل زمانی متناسب برای هر آزمودنی اجرا گردید.

۵-۳ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

در این پژوهش با توجه به طرح تحقیق و فرضیه های موجود از روش های آمار توصیفی شامل جداول فراوانی، شاخص های گرایش مرکزی و پراگندگی استفاده شد. به منظور آزمون فرضیه ها از روش های آماری استنباطی مانند آزمون معنادار بودن پیرسون، تحلیل رگرسیون استاندارد برای بررسی سهم هر کدام از متغیرهای پیش بین در تبیین تغییرپذیری متغیر ملاک، و از آزمون رگرسیون همزمان برای بررسی سهم زیرمقیاس های مربوط به هر متغیر در پیش بینی نمرات متغیر ملاک استفاده گردید. تمام مراحل تجزیه و تحلیل اطلاعات به وسیله نرم افزار آماری SPSS انجام گرفت.
فصل چهارم
یافته های پژوهش

۱-۴ بررسی اطلاعات جمعیت شناختی

در بخش نخست این فصل، داده های کمّی پژوهش ارائه میشود. همانطور که در فصل سوم اشاره شد، ۴۶ نفر از مراجعان مراکز شفاء، آرمش، و کلینیک کودک و خانواده دانشگاه شهید بهشتی به پرسشنامه ها پاسخ دادند که پس از خارج کردن ۱۶ عدد از پرسشنامه ها به دلیل غیر قابل استفاده بودن یا ملاکهای محدود کننده، این تعدد به ۳۰ نفر تقلیل یافت.
در این بخش، ابتدا توزیع فراوانی آزمودنیها به تفکیک جنسیت، سن؛ وضعیت تأهل، دین، میزان تحصیلات، وضعیت شغلی، نوع شغل به لحاظ پر خطر بودن و یا فرسودگی، سابقه بیماریهای جسمی و روانشناختی، سابقه درمان روانشناختی در خصوص وسواس و مدت آن، سابقه ی درمان دارویی در خصوص وسواس و مدت آن، و شدت اضطراب، افسردگی و تنیدگی ارائه و سپس شاخص های توصیفی مربوط به متغیرهای پژوهش ارائه میگردد.

الف) جنسیت

توزیع فراوانی آزمودنیها به تفکیک جنس در جدول ۴-۱ آمده است:
جدول ۱-۴ توزیع فراوانی آزمودنیها به تفکیک جنسیت