:

ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک، یکی از شایع ترین ویروس هایی است که در انسان عفونت زایی         می کند. عفونت های ایجاد شده توسط این ویروس  سالانه میلیون ها نفر را در سراسر جهان درگیر می کند.

این بیمارها می توانند از یک تبخال معمولی که بصورت ضایعات وزیکولار بر روی پوست و غشاهای مخاطی است تا ضایعات و عفونت هایی در سیستم اعصاب مرکزی که سبب مننژیت، آنسفالیت و مرگ می شود بروز کنند (18,78).

ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک بیشتر نیمه بالایی بدن انسان را درگیر می کند و این ویروس می تواند از طریق تماس با بزاق آلوده دهان منتقل شود. امروزه درمان های متعددی برای عفونت های هرپسی بدست آمده که از جمله می توان به آسیکلوویر، فم سیکلوویر، والاسیکلوویر، ویدارابین و غیره اشاره نمود (68 ,35).

داروهای فوق الذکر آنالوگ های نوکلئوزیدی بوده و بر اساس مهار آنزیم های DNA پلی مراز ویروس عمل می کنند و با ایجاد اختلال در همانند سازی ویروس از تکثیر آن جلوگیری می کنند.

داروی انتخابی در درمان  HSV(Herpes Simplex Virus)، آسیکلوویر است که این دارو برای فعالیت خود به تیمیدین کیناز ویروس نیاز دارد. امروزه گزارشاتی مبنی بر مقاومت ویروس به داروی ذکر شده انتشار یافته که دراثر فقدان فعالیت تیمیدین کیناز، این دارو نمی

 تواند اثر درمانی خود را اعمال کند.

همچنین عوارض جانبی آن، محدودیت مصرف دردوران شیردهی، هزینه های بالای این داروها، پیچیدگی ساختار شیمیایی داروها که باعث شده به طور مصنوعی قابل سنتز باشند از جمله دلایلی هستند که جایگزین کردن داروهای گیاهی را به جای داروهای شیمیایی تقویت می کنند (27,61,63).

در فصل دوم این پایان نامه به طور کامل به بحث پیرامون این ویروس و مشخصات آن پرداخته شده است.

با توجه به موارد ذکر شده و همینطور مطالعات چند هزار ساله در مورد گیاهان دارویی این امر به اثبات رسیده که داروهای با منشا گیاهی دارای عوارض جانبی کمتری می باشند. گیاهان دارویی منابع طبیعی مهمی هستند که از گذشته های دور مورد توجه انسان بوده اند که انسان ها در درمان بسیاری از بیماری ها و تسکین دردها بطور تجربی از آنها استفاده نموده اند. ماده موثره ترکیبات گیاهی بصورت مصنوعی قابل سنتز نمی باشند و این امر سبب شده دانشمندان و داروسازان از خود این گیاهان برای ساخت داروهای موثر در درمان بیماری ها استفاده نمایند.

تحقیقات امروزی نشان داده که درگیاهان ترکیبات مختلف با اثرات متفاوت وجود داردکه در بیشتر موارد اثر درمانی گیاه مربوط به این ترکیبات می باشد. باتوجه به اثرات نامطلوب مواد صناعی واثرات سوء آنها امروزه گرایش زیادی به استفاده از گیاهان دارویی دیده می شود. گیاهان دارویی در پزشکی سنتی بسیاری از کشورها برای درمان بسیاری از بیماری ها به کار می روند. بدیهی است که کشور ایران به علت دارا بودن شرایط گوناگون آب و هوایی و خاک های متنوع دارای فلور گیاهی بی مانندی است که این گیاهان بخش عمده ای از طب سنتی ایران را تشکیل می دهند که دارای اثرات درمانی شناخته شده ای هستند که مطالعه این منابع عظیم در روند توسعه و پیشرفت ساختار دارو درمانی کشور بسیار نقش مفیدی خواهد داشت (57,83).

پژوهش ها نشان داده اند که برخی از این گیاهان دارویی دارای اثرات ضد ویروسی نیز هستند و عصاره بعضی از گیاهان بعنوان عوامل ضد ویروسی توصیف شده اند (82).

یکی از این گیاهان دارویی گیاه مرزه با نام علمی satureja hortensis L. می باشد  که در طب سنتی کاربردهای زیادی دارد. این گیاه متعلق به خانواده نعناع (lamiaceae) می باشد و شامل حدود 200 گونه از گیاهان، درختچه ها و گیاهان معطر عمدتاً با توزیع گسترده در منطقه ی مدیترانه، آسیا و آمریکای شمالی می باشد (72).

این گیاه غنی از اسانس است و در آن اجزاء و ترکیبات مختلفی وجود دارد و هر کدام از این ترکیبات دارای خواص متنوعی می باشند بسیاری از آنها بعنوان عامل طعم دهنده در غذا و بسیاری دیگر برای اهداف دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.

همچنین این گیاه دارای خواص زیادی برای درمان بسیاری از بیماری هاست که میتوان به خاصیت ضدویروسی، ضدباکتریایی، ضدقارچی، ضددرد، ضدآرتریت، ضدسرطان، ضدالتهاب، ضدکرم، ضداکسیدان، ضداسپام، معرق، ضداسهال، هضم کننده غذا، خلط آور، مسکن درد دندان، محرک قوی معده، ضدعفونی کننده و… اشاره کرد (7).

از کارواکرول موجود در آن در تولید محصولات بهداشتی، بعنوان ضد عفونی و در اسپری ها خوشبو کننده و بعنوان دافع حشرات به طور گسترده استفاده می شود و همینطور در تهیه ی برخی اسانس های مصنوعی استفاده می شود (13).

در بخش گیاه شناسی از فصل دوم بطور کامل در مورد این گیاه و اثرات آن توضیح داده شده است.

دراین پژوهش جهت دستیابی به داروهای موثر علیه ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک برآن شدیم که با توجه به موارد استفاده فراوان ازعصاره دارویی گیاه مرزه در درمان بیماری های مختلف، فعالیت ضد ویروسی عصاره این گیاه را برعلیه هرپس سیمپلکس تیپ یک در کشت سلول انسانی مانند سلول Hela بررسی نماییم .

سلول  Helaاز سلول های سرطان دهانه رحم انسان به دست آمده، این سلول میزبان مناسبی برای ویروس فوق می باشد و اثرات سایتوپاتیک ناشی از تکثیر ویروس به خوبی در آن مشخص می شود.

اهداف تحقیق را می توان این گونه بیان کرد :

1- تعیین اثر غلظت های مختلف عصاره گیاه مرزه بر سلول انسانی.

2- تعیین اثر مستقیم ضد ویروسی عصاره گیاه مرزه بر ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک.

3- تعیین اثر مهارکنندگی عصاره گیاه مرزه بر مراحل مختلف تکثیر ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک در کشت سلول انسانی.

4- تعیین اثر ضد ویروسی رقت های مختلف عصاره گیاه مرزه بر ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک در کشت سلول انسانی.