دانلود پایان نامه ارشد حسابداری : رابطه معاملات با اشخاص وابسته(کالا و منابع مالی)با عملکرد شرکتها
در رسواییهای مالی اخیر، معاملات با اشخاص وابسته به عنوان یکی از کانونهای نگرانی بوده است، به گونهای که استفاده هدفمند از این معاملات و عدم افشای آنها یا کافی نبودن افشا، از عوامل سقوط شرکتها میباشد. در بسیاری از موارد، معاملات با اشخاص وابسته، اجتنابناپذیر و سودمند است و در چرخه عملیات شرکت تکرار میگردد، ولی در شرایط خاص، به سهامداران عمده یا مدیران شرکتها اجازه میدهد به هزینه سهامداران خرد، منافع شخصی خود را تأمین کنند. اگرچه تمام معاملات با اشخاص وابسته فرصتطلبانه نیستند، اما نگرش غالب این است که از عوامل تأثیرگذار بر ریسک میباشند و سرمایهگذاران، قبل از انجام سرمایهگذاری برای آن اهمیت زیادی قایل میشوند. امروزه فرصتطلبانه بودن معاملات با اشخاص وابسته، یکی از عواملی است که موجب کاهش ارزش بازار سرمایه میشود.
کارشناسان یکی از دلایل بحران های مالی در شرکت ها را انجام معاملات با اشخاص وابسته و پوشش آن از طریق صورت های مالی می دانند. جانکو و همکاران(2008) معتقدند که معاملات با اشخاص وابسته می تواند فرصت مسقیمی برای اشخاص وابسته جهت خروج وجوهات نقدی از شرکت به واسطه فعالیت های زیر زمینی فراهم نماید. تجربیات سال های اخیر نیز گواهی بر این ادعا است که معاملات با اشخاص وابسته نه تنها می تواند باعث اخلال در امر ارزش آفرینی به عنوان اصلی ترین وظیفه مدیریت شود، بلکه موجبات فروپاشی شرکت ها را نیز به تدریج فراهم می کند. بر این اساس بود که پس از ورشکستگی انرون،کنگره آمریکا قانون ساریبنز آکسلی را به تصویب رسانید که در بخشی از آن به معاملات با اشخاص وابسته اشاره دارد و بر همین اساس است که سازمان بورس ارواق بهادار آمریکا قوانین سخت گیرانه ای را درباره لزوم افشا معاملات با اشخاص وابسته برای شرکت های پذیرفته شده وضع نموده است. از طرفی فریدمن و همکاران(2003) اشاره داشتند که معاملات با اشخاص وابسته میتواند برای حمایت از شرکت های با عملکرد ضعیف مورد استفاده قرار گیرد.
یکی از فرضیات تئوری نمایندگی این است که مدیریت برای به حداکثر رساندن منافع شخص خویش، منابع شرکت را به نفع خود به مصرف می رساند و معاملات با اشخاص وابسته که غالبا به نفع مدیران و به زیان سهامداران می باشد نوعی مصرف منابع شرکت محسوب می شود. این گونه سوء رفتارهای مدیریت علاوه بر اخلال در امر ارزش آفرینی، می تواند امنیت شغلی مدیران را نیز به خطر اندازد، بدین جهت برای در امان ماندن اثرات سوء این معاملات ممکن است اقدام به تحریف صورت های مالی نمایند که این مسئله نیز به طریقی باعث مخدوش شدن فرآیند ارزش آفرینی در بلند مدت خواهد شد، چرا که امکان تصمیم گیری آگاهانه را از مالکان به علت ارائه اطلاعات تحریف شده، سلب خواهد کرد. در این راستا مالکان با برقراری مکانیزم هایی سعی در کاهش هزینه نمایندگی ناشی از معاملات با اشخاص وابسته دارند. از جمله این مکانیزم ها می توان به قرارداد های مدیریتی نام برد که در آن مالکان به منظور جلوگیری از رفتارهای فرصت طلبانه مدیریت، تمهیداتی را در قراردادها می گنجانند و اینگونه معاملات را به عنوان بخشی از اجزای تشکیل دهنده قرارداد محسوب می کنند تا بدین سان انگیزه مدیران را برای انجام این گونه رفتار های فرصت طلبانه کاهش دهند.
یکی دیگر از مکانیزم هایی که مالکان در برخورد با معاملات با اشخاص وابسته به کار می گیرند، استفاده از ابزار حسابرسی می باشد، چرا که حسابرسی می تواند منجر به کاهش انگیزه مدیران جهت انجام معاملات با اشخاص وابسته و یا تحریف صورت های مالی به منظور پوشاندن اثرات این گونه معاملات شود.
در این فصل به بررسی کلیات تحقیق پرداخته می شود. ابتدا مسئله اصلی تحقیق بیان می گردد، سپس اهمیت و ضرورت تحقیق تشریح می شود و در ادامه به اهداف اساسی تحقیق، سوالات و فرضیه های تحقیق، مدل تحقیق، جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق، قلمرو تحقیق و روش تحقیق پرداخته شده و در انتها نیز کلید واژه ها و اصطلاحات تخصصی تحقیق تعریف می گردد.
1-2 بیان مسئله
سیاست های اقتصادی دولت در زمینه خصوصی سازی شرکتهای دولتی، به منظور جذب سرمایه های بخش خصوصی و هدایت این سرمایه ها در راه سازندگی و شکوفایی اقتصاد کشور باعث شده است تا گروه زیادی از مردم به بازار بورس اوراق بهادار روی آورند. بسیاری از اشخاص و گروهها از جمله مدیران، مالکان، سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل، اعتبار دهندگان و وام دهندگان (با توجه به محدود بودن منابع و ضرورت تخصیص بهینه آن) میکوشند تا نوعی از سرمایه گذاری را شناسائی، ارزیابی و انتخاب کنند که بهترین بازده اقتصادی را به همراه داشته باشد.
به عبارت دیگر، هدف سرمایه گذاران از سرمایه گذاری در سهام شرکت ها،کسب بازده معقول از طریق تغییرات قیمت سهام و سود سهام دریافتنی است. بنابراین، ارزش جاری سهام یکی از معیار های تصمیم گیری برای خرید و فروش سهام است و افراد تمایل زیادی به پیش بینی آن دارند. جهت ارائه ی مدل پیش بینی ارزش جاری سهام باید عوامل تاثیر گذار بر آن مشخص شوند. در همین راستا یکی از اهداف حسابداری فراهم کردن اطلاعات برای سرمایه گذاران و تحلیلگران برای کمک به آنها در پیش بینی ارزش جاری سهام شرکت ها است. یکی از مهمترین اطلاعاتی که در صورت های مالی ارائه می گردد، معاملات اشخاص وابسته می باشد. به خاطر ماهیت خاص آنها، این اطلاعات مورد توجه سرمایه گذاران، حسابرسان و سایر کسانی می باشد که به ارزیابی اطلاعات حسابداری میپردازند.
معاملات با اشخاص وابسته ممکن است منافع یک طرف معامله را به هزینه طرف دیگر افزایش دهند و منجر به سلب منافع سهامداران اقلیت به نفع سهامداران دارای کنترل و مدیران شود. این گروه ها می توانند از طریق خرید و فروش دارایی،کالا و خدمات به قیمت های متفاوت از بازار، منتفع شوند. آنها همچنین می توانند وام با شرایط مطلوب اخذ کرده ( لا پورتا و همکارانش،2003 )، از دارایی های شرکت به عنوان ضمانت برای وام های شخصی خود استفاده کرده، و حتی منافع سهامداران اقلیت را با دستیابی به سهام اضافی با قیمت ترجیحی، کم رنگ کنند (مجانسون و دیگران،2000 ). معاملات بین شرکت های هم گروه می تواند سود و دارایی را در این شرکت ها جابه جا کند بطوریکه ثروت از شرکت های واقع در پایین هرم به سمت شرکت های واقع در بالای هرم، که در آن شرکتها حقوق مالکیت سهامداران اصلی بیشتر می باشد، منتقل می شود (بب چوک و همکاران، 2000). بنابراین سهامداران اقلیت با پیشنهاد قیمت پایین به سهام این شرکت ها واکنش نشان می دهند که این امر منجر به کاهش ارزش شرکت و درنتیجه کاهش بازده (عملکرد بازاری شرکت) آن می شود.
از طرف دیگر بر اساس تئوری نمایندگی، مدیریت برای به حداکثر رساندن منافع شخصی خویش، منابع شرکت را به نفع خود به مصرف می رساند و معاملات با اشخاص وابسته که غالبا به نفع مدیران و به زیان سهامداران می باشد نوعی مصرف منابع شرکت محسوب می شود. این گونه رفتارهای فرصت طلبانه مدیران علاوه بر اخلال در امر ارزش آفرینی، می تواند امنیت شغلی مدیران را نیز به خطر می اندازد. بدین جهت مدیران برای در امان ماندن از اثرات سوء این معاملات ممکن است اقدام به تحریف صورت های مالی نمایند که این مسئله نیز به طریقی باعث مخدوش شدن فرآیند ارزش آفرینی در بلند مدت خواهد شد، چرا که امکان تصمیم گیری آگاهانه را از مالکان به علت ارائه اطلاعات تحریف شده، سلب خواهد کرد. در این راستا مالکان با برقراری مکانیزم هایی سعی در کاهش هزینه های نمایندگی ناشی از معاملات با اشخاص وابسته دارند. با توجه به مطالب مذکور، معاملات با اشخاص وابسته می تواند اثری کاهنده بر عملکرد شرکت ها داشته باشد، زیرا باعث خواهد شد منابعی را که می توان صرف بهبود عملکرد و تقویت موضع رقابتی شرکت شود، در جهت تامین منافع شخصی مدیران مصرف گردد، از این رو می توان انتظار داشت که این گونه معاملات اثرات منفی بر روی عملکرد مدیریت شرکت ها و در نهایت فرآیند ارزش آفرینی در شرکت داشته باشد.
لذا در این تحقیق تلاش بر آن است که به بررسی تاثیر معاملات با اشخاص وابسته بر عملکرد (در قالب عملکرد بازاری شرکت و عملکرد مدیریت) شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شود.
1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق
تحولات چند سال اخیر بازار سرمایه و اثرهای اجرای برنامه خصوصیسازی بر بازار بورس اوراق بهادار در راستای اصل 44، منجر به گسترش پایه سهامداری و افزایش مالکیت فردی شده است. اعتقاد بر این است كه موتور حركت و پویایی بازار سرمایه همین سهامداران خرد هستند، زیرا حفظ حقوق این سهامداران خرد است كه میتواند به رشد و شكوفایی بازار سرمایه و توسعه اقتصادی كشور كمك كند.
کشور ایران زمینه خوبی برای مطالعه معاملات با اشخاص وابسته است، انتخاب این زمینه برای مطالعه حداقل دو دلیل قابل توجیه دارد. اولاً، در ایران اقدامات حفاظتی نسبتاً پائینی از سرمایه گذاران صورت گرفته است. در میان کشورهای مختلف تفاوت های نهادی میان فعالیت های حمایتی از سهامداران اقلیت وجود دارد. دوماً، با جداشدن مالکیت و مدیریت در شرکتهای سهامی، تضاد منافع بالقوه بین سهامداران و مدیران ایجاد می شود، که این تضاد منافع تحت عنوان «مشکل نمایندگی» بیان میشود.
همچنین در اکثر تحقیقاتی که درباره معاملات با اشخاص وابسته در اقتصادهای نوظهور و همچنین کشورهایی با بازارهای سهام کمتر توسعه یافته صورت گرفته است، این گونه معاملات عملکرد شرکت را تحت الشعاع قرار داده و رابطه معکوسی با ارزش شرکت دارند. بررسی این موضوع از آن جهت دارای اهمیت است که به مدیران، سرمایه گذران و سایر تصمیم گیرندگان نشان می دهد که تا چه میزان معاملات با اشخاص وابسته مؤثر بوده و استفاده کنندگان از صورتهای مالی چه تصوری از ماهیت چنین معاملاتی داشته و نهایتاً این معاملات چه تاثیری بر عملکرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران دارند.
نسخه قابل چاپ | ورود نوشته شده توسط نجفی زهرا در 1399/10/26 ساعت 03:11:00 ق.ظ . دنبال کردن نظرات این نوشته از طریق RSS 2.0. |