و هدف

کبوتر پرنده‌ای زیبا، آرام، دوست داشتنی و دلنشین است و از دیر باز، آدمی به نگهداری و پرورش آن همت گماشته است. این پرنده در گستره وسیعی از جوامع بشری، از کلان شهرها گرفته تا روستاهای محقر و کوچک به عنوان حیوانی اهلی و خانگی در کنار انسان‌ها زندگی می‌کند. پس خواسته یا ناخواسته بسیاری از افراد در تماس و ارتباط با این پرنده می‌باشند. هر چند که اقشار مختلف سنی به پرورش آن متمایل هستند اما بیشتر علاقه‌مندان این پرنده را کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دهند (11).

آلودگی به انگل‌های خونی و خارجی می‌تواند سبب عوارض مهمی مانند ضعف، لاغری وعدم توانایی در پرواز کبوتران گردند. ضمن اینکه در برخی از موارد کبوتران آلوده می‌توانند سبب انتقال آلودگی به سایر طیور نیز گردند به خصوص پرواز آزادانه کبوترها در محل مرغداری‌ها به ویژه در سالن نگهداری جیره می‌تواند موجب بروز آلودگی فراوان در مرغداری‌ها و ضایعات اقتصادی به صنعت مرغداری منطقه شود. بنابراین در بررسی حاضر مطالعه نوع آلودگی به انگل‌های خونی و خارجی می‌تواند جهت شناسایی تنوع گونه‌ای موجود مثمر ثمر باشد (35).

هدف از این پایان نامه تعین تنوع انگل‌های موجود در خون و نیز انگل‌های خارجی موجود در کبوتران شهرستان دورود و همچنین بررسی ارتباط بین آلودگی به انگل‌های خونی و خارجی در جنس‌های نر و ماده می‌باشد.

– 1 – کبوتر در تاریخ باستان

اکثر حیوانات اهلی قبلاً به صورت وحشی به سر می‌برده اند و بشر به مرور زمان و به منظورهای مختلف آن‌ها را اهلی کرده است. ولی نوع

 وحشی کبوتر که به نام کبوتر چاهی یا کوهی خوانده می‌شود خود به سوی انسان‌ها آمده و در گوشه و کنار مناطق مسکونی مأوا گزیده‌اند.

از سه هزار سال قبل از میلاد پرورش کبوتر در میان مصری‌ها و رومی‌ها و یونانی‌ها رواج داشته و پس از آن نیز این پرنده توسط ایرانیان و اعراب و ترک‌ها جهت رساندن نامه‌های محرمانه خصوصاً در هنگام وقوع جنگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است. دریانوردان فیقی و قبرسی در هنگام سفر کبوترها را با خود می‌بردند و پس از رسیدن به مقصد آن‌ها را با نامه‌هایی به محل سکونت خود می‌فرستادند تا خانواده‌هایشان را از وضعیت و تاریخ بازگشت خود مطلع سازند. همچنین در تاریخ آمده است که کشتی‌گیری از ساکنین جزیره آجین در یونان، هنگامی که برای شرکت در مسابقات المپیک می‌رفت، همراه خود کبوتری نیز می‌برد و هنگامی که در مسابقه بر حریفان خود پیروز می‌شد پارچه‌ای رنگین بر گردن کبوتر می‌آویخت و آن را رها می‌کرد و کبوتر پرواز می‌نمود و در همان روز خانواده‌اش از پیروزی وی در مسابقات آگاه می‌شدند. در رم باستان نیز کسانی که نمی توانستن به مسابقه ارابه رانی بروند دوستان و یا بردگان خود را همراه با کبوترهای نامه بر به این مسابقات می فرستادن و آن‌ها نیز در پایان مسابقه کبوتر را به رنگ گروه برنده رنگ می‌زدند و آن را آزاد می‌کردند و صاحبان کبوتر با دیدن رنگ درمی یافتند که برنده یا بازنده شدند (11).

قدیمی‌ترین نوشته‌ای که از کبوتر نام برده و اطلاعاتی از آن به ما می‌دهد تورات است که در یکی از اسفار آن (سفر تکوین فصل 8 آیه 8 ) در شرح طوفان نوح می‌نویسد : (پس کبوتر را از نزد خود رها داد تا ببیند که آیا آب‌ها از روی زمین کم شده‌اند. اما کبوتر جای آرام گرفتن کف پای خود را نیافته نزد او به کشتی باز آمد هفت روز دیگر انتظار کشیده کبوتر را باز از کشتی رها داد و کبوتر وقت شام نزد او باز آمد و اینک برگ چیده شده از درخت زیتون در دهانش بود و نوح دانست که آب‌ها از روی زمین کم شده‌اند (13). بعدها به تدریج استفاده از کبوتران برای مقاصد نامه بری بیش از پیش فزونی یافت تا آنجا که در بسیاری از ممالک دنیا یگانه و تنها وسیله‌ی ارتباطی بین شهری بود.

در سال 43 قبل از میلاد انطونیوس، شهر مودینا را محاصره نمود، حاکم این شهر نامه‌ای به حاکم شهر دیگر نوشت و به وسیله نخی آن را به گردن کبوتر بست و کبوتر را رها نمود و حاکم شهر مجاور نیز جواب نامه او را نوشته آن را به پای کبوتر بست و برایش ارسال نمود. گفته می‌شود که این اولین باری بود که از کبوتر در جنگ استفاده می‌شد. حرفه‌ای کبوتر فروشی از حرفه‌های رایج در زمان قدیم بوده است و تاریخچه این حرفه به هنگام ظهور حضرت عیسی (ع) در فلسطین باز می‌گردد. انجیل مرقس (16:11) در این مورد می‌گوید : پس (حضرت عیسی و حواریون) وارد اورشلیم شدند و چون عیسی داخل هیکل (معبد) گشت به بیرون کردن آنانی که در هیکل خرید و فروش می‌کردند شروع نمود و تخت‌های صرافان و کرسی‌های کبوتر فروشان را واژگون ساخت (11).

تاریخ نگار معروف، بلنیوس درباره استفاده از کبوتر نامه بر در جنگ‌ها می‌نویسد : برای چه باید برج‌ها و باروهایی ساخته شود و نگهبانان به کار گماشته شوند و تله‌های درشت و رودخانه‌ها گذاشته شود تا از جاسوسی جلوگیری شود در حالی که انتقال اخبار با کبوتر به آسانی امکان پذیر است.

امپراتوری سلجوقی با داشتن مجموعه‌ای از داستان‌ها به امپراتوری وسیع ساسانی شباهت داشت این قلمرو پهناور را به شبکه‌ای از راه‌ها به هم پیوند می‌داد که با راه‌های هخامنشی و ساسانی تطابق داشت. در مواردی کبوترهای نامه بر نیز قرارگاه‌های خود را داشته و از راه‌های دور به سوی آشیانه‌ها و کانون‌های خبر گیری در پرواز بودند (تاجبخش 1357) خواجه نظام الملک در کتاب سیاست نامه در مورد چاپار یا برید میگویند اندر پیکان و پرندگان به چند راه معروف پیکان مرتب باید مشاهره (دستمزد ماهیانه) و مرسوم ایشان پدید کرد که چون چنین باشد اندر شبانه روزی از پنجاه فرسنگ هر خبری که باید می‌رسد.

سلطان صلاح‌الدین ایوبی نیز به فراوانی از کبوترهای نامه بر استفاده می‌نمود و حتی در نوشته‌های تاریخی آمده است هنگامی که وی در شهر عکا، محاصره شده بود و محاصره دو سال یعنی از سال 1189 تا 1191 م به طول انجامید، خبر رسیدن لوئی شاه فرانسه به مصر را به کمک کبوترها دریافت کرد و همچنین از همین راه توانست خبر شکست صلیبی ها در جنگ منصوره را دریافت کند (12).

در قرن سیزدهم، لوئی نهم امپراتور فرانسه که به سن لوئی ملقب بود با لشگریان انبوه خویش به سواحل اسپانیا حمله نمود تا مسلمانان را از آنجا بیرون براند اما مسلمانان از طریق فرستادن نامه‌های توسط کبوترهای نامه‌بر توانستند در خواست کمک کنند و پس از مدتی نیروهای کمکی رسیدند و مسلمانان توانستند از این گرفتاری نجات یابند. در سال 1574 میلادی، ارتش اسپانیا شهر هلندی «لیدی» را محاصره نمود و نزدیک بود که این شهر سقوط کند. اما مدافعان شهر مقاومت ورزیدند و کبوتر نامه‌بر خبر رسیدن نیروهای کمکی بزرگی را به آنان داد و از آنان خواست سدها را بشکنند و ارتش محاصره گر دشمن را گرفتار سیل کنند و این گونه بود که شهر نجات یافت. در قرن هفدهم میلادی موسیومایه، کنسول فرانسه در شرق، اذعان می‌دارد استفاده از کبوترهای نامه‌بر در دوره خدمت وی در شهر اسکندرون ترکیه رایج و متداول بوده است و از طریق این مردم بندر مذکور اهالی شهرهای دیگر را از رسیدن کشتی‌های تجاری مطلع می‌ساختند. در داستان‌ها آمده است که تاجری کبوتری را شکار کرده و همراه آن نامه‌ای یافت با این مضمون که : اسیدتنیک در انگلستان کم شده است. این تاجر مقدار زیادی از آن را خرید و سود سرشاری نمود. همچنین نقل است که یک کبوتر نامه بر پیام شکست ناپلئون و ارتش فرانسه را در برابر انگلستان و آلمان در جنگ واترلو به حکومت لندن رسانید. در دوره صفویه سیاحان و جهانگردان از کبوترهای فراوان ایران و کبوتر خانه‌های اصفهان و استفاده از آن‌ها برای کود و همچنین مصارف گوشتی نکاتی را ذکر می‌کند(11).