مطالب این فصل در دو بخش ارائه میگردد. در بخش اول به مبانی نظری تحقیق پرداخته و در بخش دوم مروری بر خلاصه تحقیقات انجام شده در رابطه با موضوع تحقیق بیان میگردد.

۲-۲- مبانی نظری

۲-۲-۱ تاریخ تربیت بدنی در ایران و تمدن های دیگر

۲-۲-۱-۱ تاریخ تربیت بدنی در دوره یونان

تربیت بدنی جزء جدایی ناپذیر تعلیم و تربیت آتن قدیم بود به گونهای که نمی توان آن را از برنامههای آموزش و پرورش یونان جدا دانست. هدف تربیت بدنی در یونان تنها به پرورش بدن خلاصه نمی شد زیرا یونانیان بهترین راه رشد خصوصیات انسانی و رسیدن به کیفیات کامل فردی را نیز در فعالیتهای بدنی میدانستند.
بهره گرفتن از فعالیتهای ورزشی به عنوان بهترین وسیله تربیت سپاهیان و جنگجویان از دیرباز شناخته و پذیرفته شده بود. تعلیمات و آموزش اخلاق در برنامه تربیت بدنی مساله کوچک و کم اهمیتی به حساب نمی آمد و جوانان با شرکت در برنامههای تربیت بدنی انظباط و فروتنی و شجاعت و دلیری و مردانگی را می آموختند. در حقیقت شکل بخشیدن به شخصیت انسانی افراد بیش از جنبه های قهرمانی و قدرت جسمانی آنان در برنامه های تربیت بدنی مورد نظر بود.
فعالیتهای غیر رسمی و بازی های کودکانه در سن هفت سالگی که وارد مدرسه می شدند پایان می گرفت، پسران آتنی از بدو ورود به مدرسه فعالیتهای ورزشی را آغاز می کردند. در ابتدا فعالیتهای سادهای از قبیل دو، پرش، جست و خیز، بالا رفتن از طناب و توپ بازی برنامههای ورزشی کودکان را تشکیل میداد. پرتاب دیسک و نیزه جزء برنامه کودکان نوآموز بود ولی وزن و اندازه آنها در مقایسه با ورزشکاران بزرگسال کمتر و کوچکتر بود (کریمی ۱۳۶۴، ۴۴).

۲-۲-۱-۲ تاریخ تربیت بدنی در دوره روم

رومیان به تربیت بدنی و ورزش به عنوان بهترین وسیله برای ایجاد آمادگی و تقویت قوای جسمی و روحیه نیروهای نظامی اهمیت فراوان می دادند و همه تلاش خود را صرف تربیت مردان قوی، سالم، جنگجو، دلیر، شجاع و پر طاقت میکردند.
رومیان در عین حال که به فعالیت های جسمی و تمرینات ورزشی صرفا به منظور اهداف نظامی توجه داشتند از تزکیه روح و تعالیم اخلاقی نیز غافل بودند و پیوسته جوانان رومی را به پاکدامنی، راستگویی، درستکاری، تقدس، عشق به میهن و ایمان به عدالت ترغیب و تشویق می کردند. تمرینات نظامی و فعالیتهای ورزشی را در اردوگاه های نظامی و فعالیت های ورزشی را در اردوگاه های نظامی و میدان “ماریتوس” که مدارس تربیت بدنی به شمار می رفتند انجام میدادند. تمرینات ورزشی رومیان اسب سواری، تیراندازی، پرتاب نیزه، مشت زنی و شنا در رودخانههای تند و سیلابی بود. تاریخ تربیت بدنی روم نشان می دهد که بازیهای مختلف و متنوعی که در آنها از توپ استفاده می شود بسیار معمول و رایج بوده است و رومیان از قدیمیترین مردمانی هستند که بازی با توپ در میان آنها معمول بوده است (فرهادفر ۱۳۸۸، ۷۴).

۲-۲-۱-۳ تاریخ تربیت بدنی در چین

هدف اساسی آموزش و پرورش آماده ساختن جوانان برای پذیرفتن مسئولیت و وظیفهای بود که جامعه به منظور حفظ ثبات خود به گونه ای انعطاف ناپذیر از پیش برایشان تعیین کرده بود و بعبارت دیگر هدف اساسی تعلیم آن بود که برای بقا ء سازمان اجتماعی کشور از جوانان، کارگزاران و رهبران پاکدامن و شایستهای که بتوانند بر زندگی دیگران تاثیر و نفوذ داشته باشند، برای کشور تربیت کند (فرهادفر ۲۶،۱۳۸۸).

۲-۲-۱-۴ تاریخ تربیت بدنی در هند

اندیشه های تربیتی هندیان که متناسب با نظام طبقاتی و معتقدات مذهبی آنان بود شهروندی را به جامعه تحویل میداد که از هر لحاظ برای سیستم موجود و پایداری آن تربیت شده بود. کشتی در هند از اهمیت بسیاری برخوردار بود وکشتی گیران هند قدیم از شهرت فوق العاده ای برخوردار بودند. رقص نیز که ازفعالیتهای بدنی بسیار قدیمی هندیان بود، همانند بسیاری ازجوامع دیگر،ریشه مذهبی داشت. آموزش تیراندازی باتیرکمان وشمشیرزنی وکمنداندازی نیز در بین هندیان رواج داشت و بنابر روایت برخی مورخان، این نظامیان اعیان هندوستان بودند که در قرون اخیر بازی چوگان رادرهندبه وجودآورده اند (فرهادفر ۳۲،۱۳۸۸).

۲-۲-۱-۵ تاریخ تربیت بدنی در ایران از باستان تاکنون

در میان کشورهای مشرق زمین بی گمان، ایران تنها کشوری بود که در نظام تعلیم و تربیت خود بیشترین الویت را به ورزش و تربیت بدنی داده بود، در حالی که چینیان به امر ورزش و تربیت بدنی توجه چندانی نداشتند و هندوان نیز پرورش تن و فعالیت های بدنی را گاهی حتی مذموم هم می دانستند. ایرانیان به اهمیت و ارزش توانایی و سلامت بدن به عنوان وسیله بسیار مهمی برای فراهم آوردن ارتشی سلحشور و پیروزمند پی برده بودند.
هرودوت، مورخ مشهور یونانی می نویسد: ایرانیان از پنج سالگی تا بیست سالگی سه چیز را می آموختند: ۱- سوارکاری ۲- تیراندازی با کمان ۳- راستگویی.
جوانان تمرینات روزانه را از طلوع آفتاب با دویدن و پرتاب سنگ و پرتاب نیزه آغاز می کردند و از جمله تمرینات معمولشان، ساختن با جیره اندک و تحمل گرمای بسیار و پیاده رویهای طولانی و عبور از رودخانه، بدون تر شدن سلاح ها و خواب در هوای آزاد بود. سواری و شکار نیز دو فعالیت معمول و رایج یود و جستن بر روی اسب و فرو پریدن از روی آن در حال دویدن و به طور کلی سرعت و چالاکی، از ویژگی های سوارکاران سواره نظام ایران بود.
هنستین، مورخ یونانی می نویسد: پارت ها جنگ و شکار را دوست داشتند. این قوم از دوران طفولیت تا به هنگام کهولت همیشه با ورزش و تمرینات سخت جنگی و شکار بار آمده بودند. بدین ترتیب در می یابیم که ورزش و تربیت بدنی در ایران باستان تا چه اندازه اهمیت داشته و مورد استفاده بوده است (فرهادفر ۳۷،۱۳۸۸).
سازمان یافتن آموزش در ایران را به میرزا تقی خان امیرکبیر نسبت می دهند. وی با فراهم آوردن مقدمات تاسیس دارالفنون در سال ۱۲۷۷ خورشیدی، سازمان جدید فرهنگی ایران را بنا نهاد. این اقدام موجب توجه به موضوع فرهنگ شد، به طوری که در سال ۱۲۸۷ خورشیدی قانون اداری فرهنگ به تصویب رسید به دنبال آن، با تصویب قانون فرهنگ در نهم آبان ۱۲۹۰ نخستین گام در راه تثبیت سازمان فرهنگ برداشته شد.پس از تصویب این قانون، مدارس بسیاری در تهران و شهرستانها افتتاح شد. در قانون فرهنگ مصوب، به امر تربیت بدنی و پرورش جسم دانش آموزان اشاره صریح شده بود به طوری که در ماده دوم این قانون آمده بود که پرورش جسمانی باید در برنامه درسی لحاظ گردد. در سال ۱۳۰۶ بنا به پیشنهاد سید محمد تدین وزیر فرهنگ وقت و بر اساس قانونی که در مجلس شورای ملی تصویب شد، درس تربیت بدنی و ورزش به صورت رسمی جزء برنامههای درسی همه مقاطع تحصیلی در ابتدایی تا متوسطه قرار گرفت. به موجب این قانون هر روز یک ساعت از برنامه دانشآموزان به درس تربیت بدنی و ورزش اختصاص یافت.