«مرکز پیدایش» به ناحیه جغرافیائی اطلاق میشود که گونه های گیاهی، اعم از اهلی یا
وحشی، ویژگی های خاص خود را برای اولین بار در آنجا پیدا کرده است.
«مرکز تنوع گیاهی» به ناحیه جغرافیائی اطلاق میشود که دارای تنوع ژنتیکی زیادی
برای گونه های گیاه زراعی در شرایط رویشگاه طبیعی باشد.
ماده ۳ – حیطه مشمول
این معاهده مربوط به منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی میباشد.
بخش ۲ – مقررات کلی
ماده ۴ – تعهدات کلی
هر یک از طرفهای متعاهد از مطابقت قوانین، مقررات و رویه های خود با تعهدات خویش
به گونه ای که در این معاهده مقرر شده است، اطمینان حاصل خواهد نمود.
ماده ۵ – حفاظت، اکتشاف، جمع آوری، شناسائی، ارزیابی و مستند سازی منابع ژنتیکی
گیاهی برای غذا و کشاورزی
۱ – هر طرف متعاهد با رعایت چارچوب قوانین ملی و با همکاری طرفهای متعاهد دیگر، در
صورت اقتضاء اتخاذ روش یکپارچه ای را برای اکتشاف، حفاظت و استفاده پایدار از
منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی ترغیب خواهد کرد و بویژه در صورت اقتضاء
موارد زیر را انجام خواهد داد:
(الف) – بررسی و تهیه فهرست منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی با در نظر
گرفتن وضعیت و درجه تنوع در جمعیت های موجود از جمله آنهائی که دارای استفاده
بالقوه هستند و در صورت امکان، ارزیابی تهدیدهایی که منوجه آنهاست؛
(ب) – ترغیب جمع آوری منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی و اطلاعات مربوط به
آن دسته از منابع ژنتیکی گیاهی که در معرض تهدید قرار دارند یا دارای استفاده
بالقوه هستند؛
(ج) – در صورت اقتضاء ترغیب یا حمایت از تلاش زارعین و جوامع محلی برای مدیریت و
حفاظت منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی خود در مزرعه؛
(د) – ترغیب حفاظت در رویشگاه طبیعی خویشاوندان وحشی گیاهان زراعی و گیاهان وحشی
برای تولید غذا از جمله در مناطق حفاظت شده از جمله و بویژه از طریق حمایت از
تلاشهای جوامع بومی و محلی.
(ه) – همکاری در ترغیب توسعه نظام کارآمد و پایدار حفاظت در خارج از رویشگاه
طبیعی، با توجه لازم به ضرورت مستند سازی، شناسائی، احیاء و ارزیابی به گونه ایمناسب و ترغیب توسعه و انتقال فناوری های مناسب برای این منظور از نظر اصلاحاستفاده پایدار از منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی؛
(و) – پایش قوه نامیه، درجه تنوع و پایداری ژنتیکی مجموعه های منابع ژنتیکی گیاهی
برای غذا و کشاورزی.
۲ – طرفهای متعاهد در صورت اقتضاء در مورد به حد اقل رساندن یا در صورت امکان حذف
تهدیدهائی که متوجه منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی است، اقدام خواهند
نمود.
ماده ۶ – استفاده پایدار از منابع ژنتیکی گیاهی
۱ – طرفهای متعاهد سیاستها و اقدامات قانونی مناسب را در جهت ترغیب استفاده پایدار
از منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی توسعه داده و تداوم خواهند بخشید.
۲ – استفاده پایدار از منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی میتواند موارد زیر
را شامل شود:
(الف) – اتخاذ سیاستهای عادلانه کشاورزی که بطور مناسب توسعه و نگهداری سیستم های
متنوع زراعی را که استفاده پایدار از تنوع کشاورزی و زیستی و منابع طبیعی دیگر را
بهبود میبخشد، ترغیب میکند؛
(ب) – تقویت تحقیقاتی که تنوع زیستی را در جهت منافع کشاورزان یا به حد اکثر
رساندن تنوع داخل و بین گونه ای خاص بهبود بخشیده و حفاظت میکند، بویژه کشاورزانی
که انواع خود را ایجاد و استفاده میکنند و اصول اکولوژیک را در حفظ حاصلخیزی خاک و
مبارزه با بیماریها، علفهای هرز و آفات بکار میبندند؛
(ج) – در صورت اقتضاء توسعه تلاشهای اصلاح نباتات با مشارکت کشاورزان بویژه در
کشورهای در حال توسعه، که توان ایجاد انواع سازگار با شرایط اجتماعی، اقتصادی و
اکولوژیکی از جمله مناطق کم بازده، را تقویت میکند؛
(د) – توسعه بنیان ژنتیکی گیاهان زراعی و افزایش دامنه تنوع ژنتیکی قابل دسترس