:Introduction   

دو عامل اساسی در اعمال مدیریت، «انسان» و «نظام‌های عملیاتی سازمان‌ها» می‌باشند. از آنجا كه نظام‌های عملیاتی توسط انسان‌ها به اجرا در می‌آیند، بنابراین می‌توان ادعا نمود كه مهم‌ترین سرمایه سازمان‌ها ، نیروی انسانی شاغل در آن‌ها است. در سال‌های اخیر، سازمان‌های پیشرفته و موفق بخش عظیمی از زمان و سرمایه خود را به نیروی انسانی اختصاص داده‌اند تا ‌آن را برای افزایش بهره‌وری و كارآیی سازمان به كار گیرند. پیش‌نیاز این امر نیز شناخت منابع انسانی نه تنها از نظر كمیت، بلكه همچنین از نظر كیفیت و نوع نگرش آن نسبت به شغلش در سازمان می‌باشد.

از آن جا كه نگرشها بررفتار تاثیر می گذارند بنابراین نگرش ارزیابی یا برآوردی است كه فرد به صورت مطلوب و یا نامطلوب درباره شی ، فرد یا رویداد خاص دارد (رابینز،ترجمه پارساییان و اعرابی ،1374 ).

بر اساس تحقیقات به عمل آمده نگرش برنوع رفتار اثر می گذارد وهر قدرنوع نگرش دقیق تر باشد به نظر می رسد می توان رابطه آن را دقیق تر با رفتار تعیین كرد.

اگر از نگرش ها و رفتار خاص استفاده كنیم احتمال دست یابی به یك رابطه محكم بین نگرش و رفتار بیشتر می شود. تلفورد معتقد است كه از طریق اندازه گیری نگرش فرد نسبت به موضوعی، می توان نحوه اقدام او را در رابطه با آن پیش بینی كرد(شكركن 1382).

یك شخص می تواند هزاران نگرش داشته باشد ولی آگاهی از همه نگرشهای كاركنان برای مدیران سازمانها اهمیت چندانی ندارد. در واقع مدیران سازمانها بیشتر علاقه مند به داشتن آن دسته از نگرشهایی هستند كه با كار و سازمان مرتبط است . این سه نگرش عبارتند از        1- رضایت شغلی1 2- وابستگی شغلی2 3- تعهد سازمانی .3

تعهد سازمانی یك نگرش مهم شغلی و سازمانی است كه در طول سالهای اخیر مورد علاقه ی محققان رفتار سازمانی بوده است. تعهد سازمانی شاخصی است از وفاداری فرد نسبت به سازمان و این كه فرد سازمان را معرف خود بداند و به وجود چنین سازمانی به خود ببالد.

( رابینز، ترجمه پارساییان و اعرابی ،1374) .

1-Job involvement

2-Job satisfaction

3-Commitment Organizinational

به بیان دیگر ، در تعهد سازمانی شخص نسبت به سازمان احساس وفاداری قوی دارد. كلارنس فرانسس می گوید : ” شما می توانید وقت یك انسان ،حضور فیزیكی او را در یك مكان معین و حتی مهارتهای فیزیكی وی را در ساعت بخرید. لیكن نمی توانید ، اشتیاق و وفاداری و صمیمیت ….فكر و روحش را در كار خریداری كنید . این ها را باید بدست آورید.”  یكی از مولفه های ایجاد رضایت شغلی داشتن امنیت شغلی است.در واقع یكی از امتیازات مثبت و خوب برای فرد متقاضی كار ، استخدام به صورت رسمی است. اگر كارمند تكلیفش را بداند و تعلق خاطر داشته باشد كه می تواند در روند یك كار و یا افزایش بهره وری تاثیر گذار باشد ، این تاثیر گذاری به سوددهی می انجامد.

اطمینان فرد به آینده خود و عدم نگرانی از بركناری شغل ، بسیاری از تنش ها و اضطرابهای روانی را كاسته و آنان را برای تحقق اهداف سازمان مهیا تر می سازد. ترس از بیكاری عامل فشار برای كاركنان محسوب می شود و در نهایت كاركنان را از اثر بخشی و كارایی بیشتر باز می دارد.در سازمانهایی كه كارفرمایان از كاركنانشان حمایت كرده و امنیت شغلی آنان را تامین می نماید. ضمن ایجاد یك نوع امنیت روانی در كاركنان ، درجه مسئولیت پذیری پرسنل را بالا می برند و باعث به دست آوردن تعهد كارمندان نسبت به سازمان می شوند.

2-1بیان مسئله:

مطالعه و تحقیق در باره شرایط شغلی نشان می دهد كه هر استخدام لااقل از نظر روان شناختی پیمان دو جانبه ای محسوب می شود كه طی آن مستخدم تعهد می كندقوانین سازمانی را رعایت كند و وظایف محوله به وی را با دقت انجام دهد و … در مقابل مستخدم نیز انتظاراتی هر چند تلویحی از سازمان دارد مانند برخوردار شدن از امكانات لازم برای ارضای نیازهای فردی ازقبیل نیاز فیزیولوژیك ، نیاز به احترام ، امنیت و … است. (رابینز1 ترجمه پارساییان واعرابی،1374)

یكی از موضوعات مطروحه در ادبیات سازمانی مربوط به «تعهد سازمانی» است كه برای درك و پیش بینی رفتار سازمانی اهمیت پیدا كرده است. چنان كه مسئولان ، مدیران و تحلیل گران سازمانی در جست و جوی راه هایی برای افزایش عملكرد و باقی ماندن كارمندان در شغل می باشند.

1-Robbins

تعهد سازمانی به چند دلیل می تواند مورد اهمیت باشد :

• یافته های اخیر نشان داده كه تعهد سازمانی اغلب پیش بینی كننده خوبی ، برای تمایل ماندن درشغل می باشد. (پورتر1 1974 ).
• یافته هایی كه به وسیله ماودی ، پورتر،استیرز2 و بولیان3 در سال (1974 )به دست آمده است نشان می دهد كه كارمندان دارای تعهد سازمانی بالا ممكن است نسبت به كسانی كه تعهد كمتری دارند عملكرد بهتری داشته باشند.
• برخی یافته ها نشان دادند كه تعهد سازمانی ممكن است شاخص خوبی برای نشان دادن میزان تاثیر و اثر بخشی یك سا زمان باشد. (کوخ19974).

افراد متعهد ، همچون منبعی از انرژی و توان هستند که با قدرت به سمت آرمان وهدف خویش پیش می روند. افراد متعهد به قوانین وساختارهای موجود اکتفا نمی کنند وخود را در چارچوب آن محدود نمی سازند.آن ها اگر قانون یا ساختاری را در مقابل خود ببینند،سعی در تغییر آن و رفع موانع موجود می کنند.گروهی ازانسانهای متعهد می توانندنیرویی را خلق کنند که هر ناممکن راممکن سازند.(رابینز،ترجمه کبیری،1376)

تعهد سازمانی می تواند پیامد های مثبت و متعددی داشته باشد . كاركنانی كه دارای تعهد و پایبندی هستند ، نظم بیشتری در كار خود دارند و مدت بیشتری در سازمان می مانند و بیشتر كار می كنند . مدیران باید تعهد و پایبندی كاركنان را به سازمان حفظ كنند و برای این امر باید بتوانند با استفاده از مشاركت كاركنان در تصمیم گیری و فراهم كردن سطح قابل قبولی از امنیت شغلی برای آنان ، تعهد و پایبندی را بیشتر كنند ( مورهد ، ترجمه الوانی و معمارزاده 1374 ).

در سازمانهای آموزشی هرچند دستیابی به اهداف آموزشی صرف،منوط به استفاده بهینه از منابع انسانی، مالی و تجهیزاتی است،اما پویایی نظام آموزش و پرورش وابسته به عوامل مختلفی از جمله داشتن کارمندانی خشنود،برخوردار ازتعهد و وفاداری بالا نسبت به سازمان ونسبت به کار خود است تا در محیطی پویا وسالم با به کار بستن تمام توان خویش برای کارایی بیشتر وبهتر این سازمان فرهنگی گام بردارند.

1-Porter                  3- Boulian

2- Steers                 4-Chows

با توجه به آنچه در مورد اهمیت تعهد سازمانی ذکر شد شناسایی عواملی که برروی  تعهد افراد به سازمان اثر می گذارند حایز اهمیت می باشند و ازآنجا که تحقیقات پیشین نشان داده اند یكی از این عوامل ، امنیت شغلی است .

در پژوهش هرسی و بلانچارد (1365، به نقل دراکر)، آمده است: « نظر شخص نسبت به امنیت برای یك شغل مهم است. بسیاری از سازمانها با فراهم كردن برنامه هایی چون مزایای جانبی ، بیمه عمر بیمه حوادث ، بیمه سلامتی و طرح های بازنشستگی به امنیت توجه بسیار دارند. افرادی كه احساس امنیت در محیط كارشان نمی كنند ، بیشترین انرژی خود را صرف تلاش برای كاهش عوامل تهدید كننده و افزایش احساس ایمنی می كنند.

زمانی تصور می شد ارضای نیازهای افراد ازمنابع و امکانات سازمان می کاهد ، اما امروزه این نظریه به کلی منتفی شده است. امروزه کارشناسان معتقدند چنان چه  نیازهای واقعی كاركنان به درستی درک وبه آن بها داده نشود ، بهره وری در سازمان کاهش پیدا می کند. زیرا علاقه مندی ونگرش مثبت به شغل سبب تلاش کاری بیشتر و در نتیجه باعث کاهش هزینه ها می شود. (طالب پور و امامی ، 1386)

احساس عدم امنیت شغلی مانند سایر ناكامی ها موجب بروز اضطراب ، فشارهای عصبی   می گردد كه می تواند به صورت بازدهی كم و هدف های تحقق نیافته جلوه گر شود.

تا وقتی كه كاركنان یك سازمان نسبت به آیندة شغلی و وضعیت استخدامی خود مطمئن نباشند و از مزایای آینده شغلی خود مانند بیمه و بازنشستگی اطمینان نداشته باشند، همواره دچار اضطراب و دلهره هستند. چه بسا این اضطراب بر زندگی كاری آن‌ها اثر می‌گذارد و میزان عملكرد و بهره ‌وری آن‌ها را پایین می‌آورد.

بنابراین امنیت شغلی تنش ها و اضطراب های ناشی از ترس از دست دادن شغل را می كاهد و به نوعی سلامت روانی كاركنان را تضمین می كند.

با توجه به مطالب مذكور در زمینه امنیت شغلی ، استرس شغلی و تعهد سازمانی ، به نظر  می رسد بررسی ارتباط این سه متغیر نكات مفیدی در زمینه مسایل سازمانها روشن سازد و پژوهش حاضر نیز همین هدف را دنبال نموده است.