دانلود پایان نامه ارشد : ارزیابی اقتصادی تولید بیواتانول از ضایعات نیشکر
جمعه 99/10/26
ا نگلیسی…………………………………………………………………………………………………. 123
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 2-1 خواص اتانول………………………………………………………………………………………. 18
جدول 2-2- تولیدكنندگان جهانی اتانول…………………………………………………………………….. 28
جدول 2-3- واحدهای تولیدی الكل اتیلیك………………………………………………………………… 33
جدول 2-4- میزان تولید نیشكر در ایران (تن)…………………………………………………………….. 37
جدول 3-1- خلاصه ای از مهمترین روشهای درونی سازی آثار خارجی زیست محیطی……….. 55
جدول 4-1- میزان سرمایه گذاری مورد نیاز طرح………………………………………………………. 73
جدول4- 2- هزینه های عملیات ساختمان سازی و محوطه سازی…………………………………….. 74
جدول 4- 3 – هزینه های خرید و نصب تاسیسات و تجهیزات جانبی………………………………. 74
جدول 4- 4 – هزینه خرید و نصب ماشین آلات خط تولید و تجهیزات آزمایشگاهی……………. 75
جدول 4- 5 – هزینه های اثاثیه و لوازم اداری……………………………………………………………… 75
جدول 4- 6- هزینه وسائل نقلیه……………………………………………………………………………… 76
جدول 4-7– هزینه دانش فنی…………………………………………………………………………………. 76
جدول 4- 8 – هزینه های قبل از بهره برداری……………………………………………………………… 76
جدول 4- 9 – هزینه حقوق و دستمزد پرسنل……………………………………………………………… 77
جدول 4- 10– هزینه مواد اولیه مورد نیاز………………………………………………………………….. 78
جدول 4-11 – هزینه تعمیر و نگهداری…………………………………………………………………….. 79
جدول 4-12– هزینه انرژی مصرفی………………………………………………………………………….. 79
جدول 4- 13 – سایر هزینه ها………………………………………………………………………………… 79
جدول 4- 14 – هزینه بیمه کارخانه………………………………………………………………………….. 79
جدول 4- 15- هزینه استهلاک………………………………………………………………………………… 80
جدول 4- 16- قیمت فروش محصول………………………………………………………………………. 80
جدول 4- 17 – برآورد سرمایه در گردش………………………………………………………………… 81
جدول 4- 18- سرمایه گذاری طرح………………………………………………………………………….. 81
جدول 4-19- اثربخشی استفاده از اتانول با درصدهای مختلف در بنزین………………………….. 105
جدول4-20- اثربخشی استفاده از MTBE با درصدهای مختلف در بنزین………………………. 105
جدول 4-21- تفاوت قیمت جایگزینی بیواتانول (99.5 درصد) با MTBE…………………….. 106
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 2-1- رشد تولیداتانول در دنیا………………………………………………………………………… 21
نمودار 2-2- تولید جهانی اتانول………………………………………………………………………………. 27
نمودار 2-3- مصرف جهانی اتانول……………………………………………………………………………. 27
نمودار 4-1- حساسیت IRR نسبت به درآمد فروش ،افزایش سرمایه گذاری ثابت و هزینه های عملیاتی 83
نمودار 4 -2 – نسبت سود خالص به کل فروش………………………………………………………….. 84
نمودار 4- 3 – ارزش حال خالص (NPV) به کل حجم سرمایه گذاری…………………………….. 85
بیان مسئله تحقیق:
استفاده روز افزون از سوخت های فسیلی افزایش قیمت محصولات نفتی و کاهش ذخایر موجود سبب گسترش تحقیقات در زمینه منابع جدید و تجدید پذیر انرژی و تلاش در جهت کاهش تکیه بر سوخت های فسیلی از جمله نفت و محصولات نفتی شده است .
از جمله منابع تجدید پذیر انرژی که میتواند جایگزینی برای سوخت های فسیلی شود و امروزه بسیار مورد توجه کشورهای اروپایی و آمریکایی قرار گرفته است “سوخت های زیستی” میباشند که خود به چند گروه از جمله “بیواتانول” تقسیم می شوند .
بیواتانول یکی از انواع الکلها با فرمول C2H5OH می باشد که به آن نامهای گوناگونی نظیر الکل اتیلیک ،الکل غلات و… نسبت داده میشود . اتانول دومین عنصر از سری الکلهای آلیفاتیک است که کاملا در آب و حلالهای آلی حل میشود و بسیار آبدوست میباشد . اتانول مایعی بیرنگ با بویی مطبوع میباشد و اغلب اتانولی که در صنعت از آن استفاده میشود الکل 95% یا الکل 95 درجه گویند که 95% آن الکل و 5% آن آب است و از نظر شیمیایی از نقطه انجمادی برابر 115- درجه سلسیوس و نقطه جوشی معادل 78 درجه سلسیوس و وزن مخصوصی برابر79. 0 g/ml در 20 درجه سلسیوس برخوردار است. بیواتانول از تبخیر مؤلفه های قندی بیوماس به وجود میآید و امروزه بیشتر از محصولات نشاسته ای و قندی تهیه میشود . با پیشرفته شدن فناوری از بیوماس سلولزی مانند درختان و سبزه ها نیز برای تهیه اتانول استفاده میشود .مواد اولیه ای که برای تولید بیواتانول مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از :
– ضایعات کشاورزی از قبیل پسمانده مواد و محصولات مانند ساقه ها ، برگها وسبوس غلات .
– ضایعات جنگلی مانند بریده ها و خاک اره های نجاری ، درختان مرده و شاخه های درختان .
– ضایعات جامد شهری شامل زباله های خانگی و محصولات کاغذی .
– ضایعات صنعتی مانند فرآورده های کاغذ سازی و مایع سیاه .
– مواد انرژی زا مثل درختان بارشد سریع و علف هایی که به طور مشخص برای این کار تولید میشوند .
بیواتانول سوختی است که از ضایعات محصولات کشاورزی (منابع تجدید پذیر ) توسط فرایند تخمیری تولید میگردد . از جمله این محصولات کشاورزی میتوان به نیشکر گندم جو برنج چغندر قند ذرت و … اشاره نمود. اتانول در صنایع سوختی غذایی دارویی آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد اما استفاده از آن به عنوان سوخت کامل یا ترکیبی با بنزین به سرعت در حال افزایش است. کشورهای اروپایی در نظر دارند 10% سوخت مصرفی در بخش حمل و نقل جاده ای خود را از سوخت های زیستی تامین کنند . سایر کشور های دنیا از جمله برزیل آفریقای جنوبی چین و هند فعالیت های زیادی را برای جایگزینی سوخت های زیستی به جای سوخت های فسیلی آغاز کرده اند.
قابل ذکر است امروزه اتانول به روشهای زیر در بنزین به کار می رود :
1– دوبار فرموله کردن بنزین
2– مخلوط نمودن اتانول با بنزین با در صدهای مختلف
3– اکسیژنه نمودن بنزین جهت کنترل مونوکسید کربن
از سویی سالیانه میلیونها تن ضایعات کشاورزی در کشور تولید میشود که قسمت عمده آن معدوم میگردد . بنابراین در صورتی که بتوان با روشی این ضایعات را به ماده ای سوختی تبدیل نمود صرفه های اقتصادی فراوانی برای کشور دارد . همچنین در صورتی که قیمت تمام شده محاسبه شده اتانول داخلی با منبع اولیه نیشکر پایین تر از قیمت کشور های اروپایی که مصرف کننده عمده این ماده هستند باشد میتوان برای صادرات این ماده نیز آینده ای در نظر گرفت .
در تحقیق حاضر تلاش می گردد ضمن معرفی اجمالی روش تولید بیواتانول از ضایعات کشاورزی (منبع اولیه باگاس نیشکر) به مطالعه موردی ضایعات کشت وصنعت هفت تپه خوزستان جهت تخمین میزان تولید بیواتانول دراین واحد و مباحث مربوط به هزینه – فایده آن بپردازیم .
در بخش دیگر این تحقیق به بررسی صرفه های اقتصادی ناشی از جایگزینی بیواتانول تولیدی با (درجه خلوص99.5%)MTBE موجود در بنزین تولید داخل میپردازیم. شرکت کشت وصنعت نیشکرهفت تپه خوزستان وکارخانه نیشکرهفت تپه ،درسال1339تاسیس شده است وامروز زیر مجموعه وزارت جهاد کشاورزی است.این شرکت تاکنون توانسته نقش بسیاربالایی درتولید شکرایران ایفا نماید.کارخانه با ظرفیتی بیش از صد هزار تن در سال ، 10در صد شکر مورد نیاز کشور را تولید میکند . کشت و صنعت هفت تپه 13000 هکتار زمین زیر کشت و زمینهای بسیار زیاد کشت نشده دارد . در این مساحت ، سالانه بین 100 تا 120 تن در هکتار نیشکر برداشت می شود. در کارخانه نیشکرهفت تپه علاوه بر شکر سفید فراورده های دیگری به دست می آید که عبارتند از: 1– باگاس با تفاله نیشکر: باقیمانده ساقه نیشکر پس از آن که عصاره آن گرفته شد به نام باگاس معروف است که از آن به منظور تولید کاغذ فیبر و تخته استفاده میگردد . باگاس به عنوان یکی از عوامل آلوده کننده محیط زیست شناخته شده است و حاوی مواد لیگنوسلولزی بوده که این ترکیبات جزء ترکیبات پلی ساکارید و غیر قابل تجزیه توسط باکتری ها میباشند. با استفاده از روش مشروح در این تحقیق امکان تولید اتانول از ضایعات مجتمع های تولید نیشکر وجود دارد که این روش به صورت گسترده در برزیل آمریکا و کانادا جهت تولید اتانول جایگزین سوخت کاربرد دارد .
2- ملاس: به باقیمانده شربت غلیظ پس از پخت های متعدد نیشکر که دارای مواد قندی است و امکان خارج نمودن آن به صورت کریستال شکر نمیرود ملاس گفته میشود . ملاس نیشکر به دلیل داشتن ترکیبات معدنی بیش از اندازه از لحاظ تولید کنند گان اتانول غیر صنعتی مطلوب نمیباشد. لذا یکی از کاربردهای ملاس نیشکر تولید اتانول صنعتی برای جایگزینی در سوخت است .
سعی میشود این طرح کاملا با کاربرد علمی و صنعتی برای هر دو گروه پژوهشگران در انرژی های تجدید پذیر و سرمایه گذاران در ایده های نو جهت استفاده ارائه گردد.
پایان نامه ارشد: پیش بینی مشکلات رفتاری دانش آموزان با اختلالهای یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین
جمعه 99/10/26
1-1- کلیات
بسیاری از كودكان كه ظاهری طبیعی دارند و رشد جسمی، قد و وزنشان بهنجار بوده و هوشبهر عادی دارند، زمانیكه به مدرسه میروند تا خواندن، نوشتن و حساب یاد بگیرند، دچار مشكلات جدی میشوند. این كودكان به تدریج درمییابند كه سایر كودكان از نظر تحصیلی بهتر از آنها هستند و احساس حقارت را تجربه میكنند. بنابراین به تدریج بیزاری از درس و مدرسه در آنها به وجود میآید(احدی و کاکاوند، 1388). برخی از این دانشآموزان در واکنش به عدم موفقیت تحصیلی خود مشکلات اجتماعی، هیجانی و رفتاری بروز میدهند(هالاهان، لوید، کافمن، ویس و مارتینز[1]، 2009؛ ترجمه علیزاده، همتی علمدارلو، رضایی دهنوی و شجاعی، 1390) و نسبت به همکلاسیهای خود از نظر توانایی آموزشی و تحصیلی پایینتر هستند(شریفی درآمدی، 1381). از آنجایی که این دانشآموزان در مقایسه با همسالان طبیعیشان از محبوبیت کمتری برخوردارند، به همین دلیل در معرض مشکلات اجتماعی بیشتری قرار دارند، مشکلات رفتاری بیشتری از خود نشان میدهند و نمیتوانند خود را با دستورعملهای موجود در کلاس عادی تطبیق دهند(تکلوی، 1390).
از سوی دیگر، والدین این دانشآموزان كه اغلب از دلایل اختلال یادگیری آنها بیخبر هستند، مشكل را بیشتر میكنند و با فشارهایی كه به كودك وارد میآورند، دشواری را چندین برابر مینمایند(احدی و کاکاوند،1386). با ورود کودک به مدرسه کل خانواده با مسائل و مشکلات جدیدی روبهرو میشود، یکی از این مسائل یادگیری فرزندان در مدرسه است. شیوه تربیتی و رفتاری والدین به ویژه در سالهای پیشدبستانی و دبستان تأثیر زیادی در ایجاد یک شخصیت سالم در فرزندان دارد و پایههای اعتماد به والدین را بنا میکند. در مقابل، رفتار نامناسب و بیتوجهی به کودک موجب تنش و اضطراب در کودک میشود و بر یادگیری او در مدرسه تأثیر میگذارد. والدینی که برای کودک خود وقت ندارند و به تکالیف او رسیدگی نمیکنند، حس طردشدگی و تنهایی را در کودک ایجاد میکنند. گاهی این بیمهری و بیتوجهی ناشی از این است که والدین انتظارات نامعقولی را از فرزندان دارند. برای مثال در اوایل ورود به مدرسه فرزندان خود را باهوش تصور میکنند و انتظار دارند که در امور درسی به موفقیتهای عالی دست یابند و محدودیتهای آنها را نادیده میگیرند و زمانیکه در واقعیت فرزندان مطابق میل آنها رفتار نمیکنند، به کودک بیتوجهی میکنند و یا شیوه تربیتی نامناسبی را بهکار میگیرند و این شرایط بهتدریج زمینهساز مشکلات عاطفی و رفتاری در کودکان میشود(بهپژوه، 1391).
در واقع، میتوان گفت که سبک فرزندپروری والدین مستقیماً بر رفتار فرزندان تأثیر میگذارد(علیزاده، ابوطالب[2]، عبدالله و منصور، 2011). به سخن دیگر، رابطه بین کودکان و والدین و سایر اعضای خانواده را میتوان به عنوان نظام یا شبکهای دانست که در کنش متقابل
با یکدیگر هستند و این نظام به طور مستقیم یا غیرمستقیم، از طریق سبکها و روشهای مختلف فرزندپروری در کودکان تأثیر میگذارد(خوی نژاد، 1386). از اینرو پژوهش حاضر در نظر دارد به پیشبینی مشکلات رفتاری دانشآموزان با اختلالهای یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین بپردازد.
2-1- بیان مسئله
دانشآموزان با اختلالهای یادگیری یکی از رایجترین گروه افراد با نیازهای ویژه هستند. این افراد گروه بسیار ناهمگنی را تشکیل میدهند که با وجود هوش متوسط و بالاتر، در یک یا چند حیطه تحصیلی مشکلات جدی دارند. مشکلات تحصیلی آنها از آسیبهای حسی و حرکتی، کمتوانیذهنی و محرومیّتهای محیطی ناشی نمیشود. حتی بعضی از آنها با داشتن تواناییهای ذهنی بسیار بالا در یک یا چند حیطه با مشکلات جدی مواجه هستند(شکوهی یکتا و پرند، 1385). همچنین، دانشآموزان با اختلالهای یادگیری شایستگیهای اجتماعی کمتری نسبت به خواهران و برادران خود دارند و شکایتهای جسمی و مشکلات رفتاری بیشتری را بروز میدهند(دیسون[1]، 2003). این دانشآموزان اغلب در خانوادههایی هستند که پیوند گرم و صمیمی میان والد- فرزند برقرار نیست و گاهی والدین فرزندان را تحقیر میکنند و از تنبیه فیزیکی استفاده میکنند. این دانشآموزان اغلب به دلیل مشکلات رفتاری نمیتوانند قوانین کلاس را رعایت کنند و اغلب به صورت خودمدارانهای با همسالان و اطرافیان برخورد میکنند(تکلوی، 1390).
شهیم(1382) در پژوهشی به این نتیجه رسیده است که کودکان با اختلالهای یادگیری بیشتر از کودکان عادی در خانه دارای مشکلات رفتاری بوده و این وضعیت در هر سه عامل مشکلات رفتاری دروننمود[2]، بروننمود[3]و رفتارهای پرتحرکی دیده میشود. افزون بر این، یافتههای این پژوهش نشان میدهد که دانشآموزان با اختلالهای یادگیری در خانه دارای کاستی مهارتهای اجتماعی و رفتار نامناسب نیز هستند. همچنین، تحقیقات حاکی از این است که عامل خانواده، به ویژه الگوی رفتاری والدین در بروز مشکلات رفتاری از سوی فرزندان نقش مهمی دارد. به سخن دیگر، مشکلات رفتاری فرزندان به میزان زیادی به شیوه ارتباط والدین با کودک مربوط میشود. بنابراین، محققان به این نتیجه رسیدهاند که بین بدرفتاری والدین و مشکل رفتاری فرزندان ارتباط وجود دارد(آهنگرانزابی، شریفی درآمدی، فرجزاده، 1390). در همین راستا، آنولا و نورمی[4](2005) بیان میکنند که ترکیب سطح بالایی از کنترل روانشناختی توسط مادران با سطح بالای مهربانی و عاطفه میتواند افزایش مشکلات رفتاری بروننمود و دروننمود را در فرزندان پیشبینی کند اما سطح کنترل روانشناختی کم توسط مادر میتواند مشکلات رفتاری بروننمود را کاهش دهد. در راستای تحقیقات مذکور، دیسون(2003) در پژوهشی به این نتیجه رسیده است که مشکلات رفتاری دانشآموزان با اختلالهای یادگیری با استرس فراگرفته شدهی والدین از اختلال کودکشان مرتبط میباشد و کودکانی که مشکلات رفتاری زیادی بروز میدهند، والدینی دارند که سطح بالایی از استرس را نشان میدهند.
برخی بر این عقیده اند که بسیاری از دانشآموزان با اختلالهای یادگیری در خانوادههای مناسبی پرورش نیافته و رابطه عاطفی خوبی را با والدین خود برقرار نکرده و بیشتر مورد بیمهری والدین خود قرار میگیرند(تکلوی،1390).
همانطور که ملاحظه میشود الگوی رفتاری و سبک فرزندپروری والدین بر رفتار دانشآموزان با اختلالهای یادگیری تأثیر میگذارد. اما بر اساس بررسیهای محقق، این موضوع که انواع سبکهای فرزندپروری در مقایسه با یکدیگر چه تأثیری بر مشکلات رفتاری دانشآموزان با اختلالهای یادگیری دارند و ابعاد مختلف سبکهای فرزندپروری تا چه اندازه میتوانند ابعاد مشکلات رفتاری را پیشبینی کنند، مورد مطالعه قرار نگرفته است. به همین دلیل پژوهش حاضر به پیشبینی ابعاد مشکلات رفتاری دانشآموزان با اختلال یادگیری بر اساس سبک فرزندپروری والدین میپردازد.
3-1- اهمیت و ضرورت پژوهش
والدین بر روی شخصیت، ویژگیها و تواناییهای فرزندانشان تأثیر غیرقابل انکاری میگذارند(کرامر[1]، 2002). والدین کودکانی که دچار اختلال هستند چالشهای بیشتری در پرورش کودکان خود دارند و بیشتر از والدینی که کودک عادی دارند دچار اختلال در عملکرد و شیوههای فرزندپروریشان میباشند(گااو، چیو، سونگ، لی[2]، 2008).
همچنین روشهای تربیتی والدین تأثیر مهمی را بر شخصیت فرزندان در آینده میگذارد (امیرینژاد قریشیراد، جوانمرد،1390). در واقع، فرزندان والدین مقتدر بسیار خوب پرورش می یابند؛ آنها شاد هستند و در تسلطیابی در تکالیف جدید اعتماد به نفس دارند و خودگردان میباشند. در حالیکه فرزندان والدین مستبد، مضطرب، گوشهگیر و ناخشنودند و فرزندان والدین سهلگیر خیلی ناپخته هستند، در کنترل تکانههایشان مشکل دارند و بسیار پرتوقع و وابسته به بزرگترها میباشند(برک، 2001؛ ترجمه سیدمحمدی، 1386). با توجه به اینکه اختلالهای یادگیری تأثیر عمیقی بر کارکرد خانواده دارد، والدین دانشآموزان با اختلالهای یادگیری تعارض و اضطراب بیشتری در محیط خانواده دارند و انسجام خانوادگی و فعالیتهای تفریحی کمتری هم نشان میدهند. همچنین، استرس والدین رابطه مستقیمی با مشکلات رفتاری دانشآموزان با اختلالهای یادگیری دارد(دیسون، 2003).
پارهای اوقات شاهد آن هستیم که والدین به دلایل گوناگون، آگاهانه و ناآگاهانه از فراهم آوردن زمینه و بستر مناسب برای رشد و بالندگی هرچه شایستهتر فرزندان خود غفلت میورزند. آنچه باعث نگرانی میشود ناآگاهی و عدم اطلاع کافی والدین از اهمیت دوران اولیه زندگی کودک و تأثیر ماندگار و سرنوشتساز برخوردها و واکنشهای والدین بر سراسر زندگی کودکانشان است. در واقع، هرگونه عکسالعمل و رفتار والدین به صورت مستقیم یا غیرمستقیم میتواند در ساختن رفتار و شخصیت آیندهی کودک مؤثر باشد. رفتار و شخصیتی که همیشه مطلوب و سازگارانه شکل نمیگیرد و حتی در بسیاری از اوقات شکل بیمارگون به خود میگیرد که اصلاح آن مستلزم صرف وقت و هزینهی بسیار خواهد بود(پناه علیها، 1389).
اگرچه تحقیقاتی در زمینه سبکهای فرزندپروری و مشکلات رفتاری به صورت جداگانه و بر روی سایر گروههای کودکان با نیازهای ویژه صورت گرفته است ولی براساس بررسیهای انجام شده تحقیقی در زمینه پیشبینی مشکلات رفتاری براساس سبک فرزندپروری والدین در دانشآموزان با اختلالهای یادگیری در ایران ملاحظه نشد. از اینرو، پژوهش حاضر در نظر دارد این خلأ را پر کند و نقش شیوههای فرزندپروری را به عنوان یک عامل پیشبینیکننده در مشکلات رفتاری دانشآموزان با اختلالهای یادگیری مورد توجه قرار دهد. شایان ذکر است که یافتههای این پژوهش میتواند توسط والدین، معلمان و متخصصانی که با دانشآموزان با اختلالهای یادگیری در ارتباط هستند، مورد استفاده قرار گیرد و از این طریق به بهبود عملکرد تحصیلی و رفتاری دانش آموزان با اختلالهای یادگیری کمک شود.
[1]. Cramer
[2]. Gau, Chiu, Soong, Lee
[1]. Dyson
[2]. Internalizing behaviors
[3]. Externalizing behaviors
[4]. Aunola & Nurmi
[1]. Hallahan, Lioyd, Kauffman, Weiss & Martinez
[2]. Abutalib
دانلود پایان نامه ارشد : کاربرد شبکه های عصبی مصنوعی برای تشخیص مدل چاه های افقی
جمعه 99/10/26
ای بر مهندسی مخزن
نفت خام، گاز طبیعی و آب موادی هستند که برای مهندسان نفت دارای اهمیت ویژهای هستند. این مواد که در دما و فشار پایین گاهی به صورت جامد یا نیمه جامد (مانند پارافین، هیدراتهای گازی، یخ و نفت خام با نقطه ریزش بالا) یافت میشوند، در اعماق زمین ودر ستون چاه به حالت سیال، به صورت فاز بخار (گاز) یا مایع یا عمدتا دو فازی ظاهر میشوند. مواد جامدی که در عملیات حفاری، سیمانکاری و ایجاد شکاف بهکار برده میشوند نیز به حالت سیال یا دوغاب استفاده میشوند. تقسیمبندی سیالات مخزن و چاه به فازهای مایع و بخار، به دما و فشار وابسته است. وقتی دما ثابت است، حالت یا فاز سیال درون مخزن با فشار تغییر میکند. در بسیاری از موارد، حالت یا فاز سیال درون مخزن با حالت یا فاز سیال در هنگام تولید در شرایط سطح مطابقت ندارد. شناخت دقیق رفتار نفت خام، گاز طبیعی و آب – به صورت تکی یا ترکیبی- تحت شرایط مختلف از مهمترین اهداف مهندسان نفت است.
اوایل سال 1928، توجه خاصی به روابط گاز و انرژی شد و مهندسان نفت در مورد شرایط فیزیکی چاهها و مخازن زیرزمینی، دستیابی به اطلاعات دقیقتر را لازم دانستند. پیشرفتهای اولیه در مورد روشهای بازیافت نفت این موضوع را آشکار ساخت که محاسبات انجام شده بر اساس اطلاعات سر چاه یا دادههای سطح،اغلب گمراهکننده هستند. اسکلاتر و استفانسون[1] اولین دستگاه ثبت فشار درون چاهی و نمونهگیر را برای نمونهگیری از سیالات تحت فشار درون چاهها ابداع کردند[1]. جالب اینکه این دستگاه دادههای درون چاهی را باتوجه به مقادیر مثبت فشار، دما، نسبتهای گاز به نفت و طبیعت فیزیکی و شیمیایی سیالات مشخص میکند. لزوم اندازهگیری فشارهای صحیح درون چاهی هنگامی مورد توجه قرار گرفت که اولین دستگاه فشار سنج دقیق توسط میلیکان و سیدول[2] ساخته شد و اهمیت اساسی فشارهای درون چاهی در تعیین مؤثرترین روشهای بازیافت و فرایندهای فرازآوری، به مهندسان نفت نشان داده شد[2]. به این ترتیب مهندس مخزن قادر خواهد بود فشار مخزن که مهمترین دادهی پایه ای مورد نیاز محاسبات عملکرد مخزن است، اندازهگیری کند.
دانش پتروفیزیک، مطالعهی خواص سنگها و ارتباط با سیالات موجود در آنها در هر دو حالت استاتیک و جریانی میباشد. تخلخل، تراوایی، درجه اشباع و توزیع سیالات، ضریب هدایت الکتریکی سنگ و سیال، ساختار منافذ و رادیواکتیویته، برخی از مهمترین خواص پتروفیزیکی هستند. پیشگامان علم مهندسی مخزن از همان ابتدا به این نکته پی برده بودند که قبل از محاسبهی حجمهای نفت و گاز درجا، آگاهی از تغییر خواص فیزیکی نمونههای ته چاهی سیالات مخزن، نسبت به فشار، ضروری است.
طی دههی 1960، عبارات شبیه سازی و مدلسازی ریاضی مخزن عمومیت یافت[3]. این عبارت مترادف هستند و به توانایی استفاده از معادلات ریاضی جهت پیش بینی عملکرد مخزن نفت یا گاز اشاره دارند. پیدایش رایانههای دیجیتالی پرسرعت در مقیاس وسیع، باعث تقویت علم شبیه سازی مخازن گردید. روشهای عددی پیچیده نیز با استفاده از شیوههای اختلاف محدود یا المان محدود، جهت حل تعداد زیادی از معادلات گسترش یافت.
با توسعه این روشها، مفاهیم و معادلات مهندسی مخزن به صورت شاخهای قوی تعریف شده از مهندسی نفت در آمد. مهندسی مخزن عبارت است از کاربرد اصول علمی جهت حل مسائل تخلیه که ضمن توسعه و بهرهبرداری مخازن نفت و گاز بروز مینماید. مهندسی مخزن (هنر توسعه و بهرهبرداری سیالات نفت وگاز به طریقی که بازیابی اقتصادی بالا حاصل شود) نیز تعریف شده است[4].
- مخازن نفت و بهرهبرداری از مخازن نفتی
تودههای نفت و گاز داخل تلههای زیرزمینی یافت میشود که به واسطهی خصوصیات ساختاری و چینهای شکل گرفتهاند[5]. خوشبختانه تودههای نفت و گاز معمولا در قسمتهای متخلخلتر و نفوذپذیرتر بسترها که به صورت عمده ماسهها، سنگهای ماسهای، سنگهای آهکی و دولومیتها هستند و نیز در منافع بین دانهای یا فضای منافذ که با درزها، شکافها و فعالیت محلول ایجاد شدهاند یافت میشوند.
در شرایط اولیهی مخزن، سیالات هیدروکربنی به حالت تک فاز یا دو فاز میباشند.حالت تک فاز ممکن است فاز مایع باشدکه تمام گاز موجود در نفت حل شده است. در این حالت، ذخایر گاز طبیعی محلول باید همانند ذخایر نفت خام برآورد شوند. از طرف دیگر، حالت تک فاز ممکن است فاز گاز باشد. اگر در فاز گاز، هیدروکربنهای تبخیرشدهای وجود داشته باشند که در سطح زمین به صورت مایعات گاز طبیعی قابل بازیابی باشند، این مخزن را مخزن گاز میعانی یا مخزن گاز تقطیری مینامند. در این حالت، ذخایر مایعات همراه موجود ( میعانی یا تقطیری ) باید همانند ذخایر گاز برآورد شوند. زمانی که تودهی هیدروکربنی به صورت دوفاز باشد، فاز بخار را کلاهک گازی مینامند و فاز مایعی که در زیر آن واقع میشود، منطقهی نفتی نام دارد. در اینجا چهار نوع ذخایر هیدروکربوری وجود خواهد داشت:
گاز آزاد یا گاز همراه، گاز محلول، نفت موجود در منطقهی نفتی و مایعات گاز طبیعی که از کلاهک گازی بازیابی میشوند.
هرچند هیدروکربنهای موجود در مخزنکه به آن ذخیره میگویند، مقادیر ثابتی دارند، میزان ذخایر به روش بهره برداری از مخزن بستگی دارد. در سال 1986 جامعهی مهندسان نفت (SPE)[3] تعریف زیر را برای ذخایر انتخاب کرد:
ذخایر، میزان حجمهای برآورد شدهی نفت خام، گاز طبیعی، مایعات گاز طبیعی و مواد همراه قابل عرضه در بازار هستند که از یک زمان به بعد تحت شرایط اقتصادی موجود، با عملیات بهرهبرداری مشخص و تحت آییننامههای جاری دولت به لحاظ اقتصادی، قابلیت بازیابی و سوددهی وعرضه در بازار را داشته باشند[6]. میزان ذخایر با استفاده از دادههای زمینشناسی و مهندسی موجود محاسبه میگردد. به تدریج که طی بهرهبرداری از مخزن دادههای بیشتری بهدست میآید، برآورد ذخایر نیز روزآمد میشود.
تولید اولیهی هیدرو کربنها از مخازن زیر زمینی که با استفاده از انرژی طبیعی مخزن صورت میگیرد، بهرهبرداری اولیه محسوب میشود. در بهرهبرداری اولیه، نفت یا گاز بر اثر الف) انبساط، ب) جابهجایی سیال، ج) ریزش ثقلی و د) نیروی مویینه دافعی به سمت چاههای تولیدی رانده میشوند. در صورتی که مخزن فاقد سفرهی آبی باشد و سیالی به آن تزریق نشود، بازیابی سیالات هیدروکربنی عمدتا با انبساط سیال صورت میگیرد. در حال که در مورد نفت ، ممکن است بازیابی به کمک سازوکار ریزش ثقلی انجام شود. در صورتی که شار آب ورودی از سفرهی آبی وجود داشته باشد یا به جای آن آب به درون چاههای انتخابی تزریق شود، بازیابی با سازوکار جابهجایی صورت میگیرد که ممکن است همرا با سازوکار ریزش ثقلی یا نیروی مویینهی دافعی باشد. گاز نیز که سیال جابهجا کننده است، به منظور کمک به بازیابی نفت به چاهها تزریق میشود. همچنین از گاز به منظور بازیابی سیالات گاز میعانی در چرخهی گاز استفاده میشود.
استفاده از طرح تزریق گاز طبیعی یا آب، عملیات بازیابی ثانویه نامیده میشود. زمانی که برنامهی تزریق آب فرایند بازیابی ثانویه را به دنبال داشته باشد، فرایند سیلاب زنی آبی نامیده میشود. هدف اصلی از گاز طبیعی یا آب به مخزن، حفظ فشار است. به همین دلیل از عبارت برنامهی حفظ فشار نیز در تشریح فرآیند بازیابی ثانویه استفاده میشود.
فرایند جابهجایی دیگری فرایند بازیابی مرحلهی سوم نامیده می شود، در مواقعی که فرایندهای بازیافت ثانویه کارایی ندارد،کاربرد مییابد. همچنین این فرایندها در مخازنی به کار میروند که از روشهای بازیابی ثانویه به دلیل پتانسیل پایین بازیابی استفاده نمیشود. در این حالت کلمهی مرحلهی سوم نامگذاری غلطی است. در برخی از مخازن، اعمال فرایند ثانویه یا مرحلهی سوم پیش از فرایند پایان بازیابی مرحلهی اول سودمند است. در این مخازن عبارت ازدیاد برداشت به کار میرود و عموماً شامل هر فرایند بازیابی میشود که برداشت از مخازن را بیش از آنچه از انرژی طبیعی مخزن انتظار میرود، بهبود بخشد.
- تعاریف انواع مخزنها با استفاده از نمودارهای فازی
از نقطه نظر فنی، میتوان انواع مختلف مخزن را به کمک موقعیت اولیهی دما و فشار مخزن با توجه به محدودهی دو فازی ( گاز و مایع) که معمولاً بر روی نمودار حالات فشار – دما نشان داده میشود، تعریف کرد. شکل (1-1) نمودار فازی فشار – دما می باشد که در آن هر دو فاز گاز و مایع وجود دارند. ناحیهی سمت چپ نمودار به پایین که با منحنیهای نقاط حباب و شبنم محصور میباشد، محدودهای است مرکب از دما و فشارهایی که در آن هر دو فاز وجود خواهند داشت. منحنیهای درون ناحیهی دوفازی، در صدی از حجم کل هیدروکربن را به صورت مایع میباشد، به ازای مقادیر مختلف فشار و دما نشان می دهند. در ابتدا هر تودهی هیدروکربنی، نمودار حالت مخصوص خود را خواهد داشت که فقط به ترکیب آن توده بستگی دارد.
دانلود پایان نامه ارشد : لایه نشانی نیترید آلومینیوم روی زیرلایه استیل 304
جمعه 99/10/26
:
اگر چه نمی توان منکر استفاده از انرژی های تجدید ناپذیر از قبیل انرژی باد، خورشید و … شد، اما نمی توان غول صنعت را فقط با انرژی های تجدید ناپذیر سیر کرد. بعلاوه منابع اولیه انرژی های شناخته شده در روی کره زمین فقط برای پانصد سال کفایت خواهد کرد و وسایل زیست محیطی چنان دست و پای بشر را بسته است که متخصصان امر، همین پانصد سال را نیز ناشدنی می پندارند و بنابراین باید در جستجوی منبع انرژی دیگری بود.
امروزه پیشرفت روز افزون بشر سبب شده است که نیاز انسان به تأمین انرژی به حدی زیاد شود که سوخت های فسیلی دیگر نتوانند جوابگوی نیازهای صنعتی باشند. از اینرو متخصصان و دانشمندان به فکر استفاده از انرژی های هسته ای افتاده اند. فرایند شکاف هسته ای که هم اینک در راکتورهای تولید انرژی مورد استفاده قرار می گیرد به علت تولی زباله های رادیواکتیو چندان مورد پسند نیستند، در حالیکه فرایند هم جوشی هسته ای بسیار از این جهت مطلوب تر می باشد زیرا که منجر به محصولاتی می شود که مانند زباله های حاصل از شکاف هسته ای خطرناک نمی باشند. از این رو به علت پاک بودن این انرژی توجه زیادی به آن می شود.
در راستای انجام تحقیقاتی برای دستیابی به این تکنولوژی دستگاه پلاسمای کانونی ساخته شد. این دستگاه در ابتدا به عنوان منبع تولید نوترون های پر انرژی ساخته شد ولی پس از مدتی به عنوان یک دستگاه کم هزینه و با کاربردهای چندگانه مورد توجه دانشمندان و به خصوص دانشمندان کشورهای در حال توسعه قرار گرفت.
دستگاه پلاسمای کانونی در اواخر دهه 1985، اوایل دهه 1960، توسط فیزیکدانان اولی (فیلیپوف) و فیزکدانان آمریکایی (مدر) ساخته شد و به سرعت به عنوان دستگاهی کارا و جالب برای تولید پلاسما و تابش های آن مورد توجه قرار گرفت. پلاسمای کانونی (PF) از هنگام اختراعش در دهه 1960 قویترین چشمه پلاسمایی نوترون به شمار می رفت، تا اینکه با اختراع روش گرمایش توکامک با اشعه خنثی این
دستگاه جای پلاسمای کانونی را به عنوان قویترین چشمه پلاسمایی نوترون گرفت. ولی ارزانی و سادگی سیستم پلاسمای کانونی باعث شده که برای استفاده های مختلفی مورد توجه قرار گیرد. حتی آژانس بین المللی انرژی اتمی نوعی از این دستگاه ها را برای جهان سوم طراحی کرد.
دستگاه پلاسمای کانونی می تواند به عنوان منبع تولید اشعه ایکس سخت و نرم به کار رود که به علت پالسی بودن این اشعه می تواند برای عکسبرداری از وسایل سریع مانند موتور هواپیما به کار رود. از دیگر کاربردهای این دستگاه تولید الکترون و یون می باشد که فرآیند تولید آنها در بخش های بعدی توضیح داده می شود.
یون های حاصل از این دستگاه می تواند برای کاشت یون استفاده شود. البته مهمترین کاربرد دستگاه پلاسمای کانونی، تحقیقات راجع به همجوشی هسته ای در هسته های سبک از قبیل دوتریم، تریتیم، هلیم و لیتیم است.
پلاسما:
پلاسما حالت گازی شکل از ماده است که در آن بر اثر دمای زیاد، اتم های ماده یونیزه شده و گازی متشکل از الکترون ها و یون ها، تولید می شود. با تبدیل شدن یک ماده به پلاسما، خواص جدیدی در آن ظاهر می شود. بر خلاف گازهای معمولی ( که اتم خنثی دارند)، پلاسما می تواند هادی جریان الکتریکی باشد، از خود نور گسیل کند، تحت تأثیر امواج الکترومغناطیسی قرار بگیرد و رفتار جمعی از خود نشان دهد که نه تنها به شرایط موضعی بلکه به حالت پلاسما در مناطق دور نیز بستگی دارد.
پینچ (pinch):
پینچ پلاسما در حقیقت فشرده شدن پلاسما توسط میدان مغناطیسی ناشی از جریان الکتریکی می باشد. در سیستم های پلاسمای کانونی که در بخش بعد توضیح داده خواهد شد، یک جریان الکتریکی نسبتاً زیاد به هنگام تخلیه الکتریکی در داخل پلاسما ایجاد می شود که در اثر بر هم کنش با میدان مغناطیسی بوجود آمده از میدان الکتریکی فشرده می شود و پلاسمای موجود در سیستم را نیز فشرده می نماید. این پدیده به اثر پینچ در پلاسما معروف است. اثر پینچ اساس محصور سازی مغناطیسی پلاسما در سیستم هایی نظیر پینچ در راستای z ، پینچ در راستایө و پلاسمای کانونی می باشد. به این ترتیب می توان گفت که عامل اصلی پینچ پلاسما، بر هم کنش یک جریان الکتریکی قوی با میدان مغناطیسی ناشی از خود آن می باشد.
پلاسمای کانونی:
دستگاه های پلاسمای کانونی سیستم هایی هستند که با تکنولوژی نسبتاً ساده و ارزان توانایی تولید پلاسمای چگال با طول عمر نسبتاً کم را دارند. محدوده ی مشخصات این نوع پلاسما عبارت است از حجم 1cm3 چگالی 1025m-3 طول عمر 100ns، دما1KeV. ویژگی این سیستم ها باعث شده تا آنها مورد توجه پژوهشگران گداخت هسته ای و همچنین تولید و کاربرد پرتوهای یونی، الکترونی، نوترون و ایکس قرار گیرند]2و1[. سهولت نسبی تولید، ارزانی قیمت، شار زیاد و زمان کم تولید پرتو از سیستم های پلاسمای کانونی، بستر مناسبی را جهت کاربردهای صنعتی و پزشکی فراهم می آورد. زمان کم تولید پرتو( حدود 100ns) از یک طرف منجر به کاهش فوق العاده زیاد خطرات بهداشتی و زیست محیطی کاربران شده و از طرف دیگر این امکان را ایجاد می کند که به عنوان مثال وضعیت دقیق و واضح سوژه های متحرک در مقطع خاصی از زمان ثبت شود که این به نوبه خود زمینه ساز بسیاری از کاربردهای پزشکی و صنعتی می باشد.
سیستم پلاسمای کانونی به طور مستقل توسط مدر و فیلیپوف در اوایل سال 1960 طراحی و ساخته شد. دستگاه های ساخته شده توسط این افراد دارای هندسه ی متفاوتی هستند. در دستگاه پلاسمای کانونی نوع فیلیپوف، نسبت شعاع به طول آند بزرگتر از نوع مدر می باشد که این مقدار کمتر از یک است. اصول کاری، اطلاعات کانونی و دیگر پارامترهای این دو دستگاه با یکدیگر یکسان می باشند.
دستگاه فیلیپوف به گونه ای طراحی شده است که اصطلاحاتی در پینچ در راستای z، ایجاد می کند تا محدوده ی عایق را از ناحیه تنگش جدا نگاه دارد و مانع از ضربه بر روی آن در اثر تابش ناشی از پلاسمای داغ شود. نوع مدر نیز مانند یک تفنگ پلاسمای هم محوری طراحی شده که در فشار بسیار بالا کار می کند. پلاسمای کانونی به سرعت به منبع گداخت نوترون ها و منبع تولید اشعه ایکس(Mather 1965) تبدیل می شود. تا کنون دستگاه های متعددی با مخازن انرژی 1KJ تا 1MJ ساخته شده است. بین میزان انرژی ذخیره شده و اندازه ی دستگاه رابطه ای وجود دارد. آزمایشات انجام شده بر روی پلاسمای کانونی، نشان می دهد که در این دستگاه، پلاسمایی داغ(1KeV) و چگال (1025cm-3) ایجاد می شود که طول عمر آن 100ns می باشد و رابطه ای نیز بین طول عمر پلاسما و شعاع آند وجود دارد. نکته قابل توجه در این دستگاه، مقدار بالای nτ (n چگالی و τ زمان محصور سازی انرژی ) برای پلاسما و توالی نوترون های گداخت می باشد.
پلاسمای کانونی علاوه بر اینکه منبعی از پلاسمای داغ و چگال و همچنین نوترون های گداخت می باشد، میزان زیادی اشعه ی ایکس نرم، مخصوصاً زمانی که در آن از گازهایی با عدد اتمی z بالا استفاده شود، نیز ساطع می کند. این خصوصیت، پلاسمای کانونی را از دیگر دستگاه ها متمایز کرد و آن را به یک انتخاب مناسب برای لیتوگرافی اشعه ایکس تبدیل کرده است.
دانلود پایان نامه ارشد: تاثیر سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار شهری
جمعه 99/10/26
سرمایه اجتماعی از حوزه های نو ظهور و جنجال آفرین در مطالعات میان رشته ای جامعه شناسی و اقتصاد تلقی می شود. وضعیت بسامان اقتصادی، بهره مندی از سلامت و تندرستی و داشتن روابط دوستانه با دیگران بخشی از عناصر اساسی مورد نیازی هستند که در بهبود کیفیت زندگی موثرند. بعد از جنگ جهانی دوم بیشتر تئوریهای توسعه و نظریه هایی که در ارائه مسیری جهت نیل به توسعه اقتصادی و حرکت به سمت “جامعه رفاه” سعی داشتند، بدون در نظر گرفتن متن اجتماع و چگونگی روابط انسانی نهفته در آن ، برنامه ریزی های اقتصادی دولتها را تحت تاثیر قرار می دادند، در حالیکه تحقیقات اخیر نشان داده که شیوه تعامل مردم با یکدیگر ، نحوه و میزان مشارکت آنها در امور مدنی و باورها و ارزشهای مشترک آنها می تواند در کاهش زمان و هزینه های اقتصادی و اجتماعی تاثیر به سزایی داشته باشد؛ از این رو مفهوم سرمایه اجتماعی ( در کنار سرمایه طبیعی ؛ اقتصادی و انسانی ) مطرح شده که شامل نهادها، روابط؛ نگرشها و ارزشهایی است که تعامل مردم را هدایت می کند و آنها را در توسعه اقتصادی و اجتماعی مشارکت دهد(شارع پور، 106:1380).
از آنجا که انسانها از طریق روابطی که با یکدیگر برقرار می سازند سعی دارند تا نیازمندی های خود را تامین و اهداف مورد نظر خود را محقق کنند ، پدیده ای بنام “جامعه ” شکل می گیرد. برقراری رابطه میان افراد باعث می شود تا اطلاعات بین آنها مبادله شود و افراد جامعه در قالب شبکه های مختلف اجتماعی از قبیل همسایگان، دوستان، شبکه های خویشاوندی، خانواده و… به تعریف و تحقق منافع جمعی اقدام کنند و با مشارکت فعال اجتماعی در بهبود کیفیت زندگی فردی و جمعی خود بكوشند ، هر چه این روابط از استحکام بیشتر و از کیفیت و کمیت بالاتری برخوردار باشد و نظام مندتر و هماهنگ تر عمل کند شاهد دستیابی به اهداف جمعی در مدت زمانی کوتاهتر و با صرف هزینه ای کمتر خواهیم بود. در این حالت ما می توانیم از ” سرمایه اجتماعی” صحبت به میان آوریم که ترکیب ویژه ای از روابط اجتماعی و کیفیت این روابط است. این نکته را باید خاطر نشان ساخت که ارتباطات اجتماعی هنگامی می توانند به مثابه ” سرمایه اجتماعی ” عمل کنند که مبتنی بر اعتماد متقابل و تحت تاثیر ارزشها و هنجارهای مشترکی که افراد جامعه در آن شریکند؛ باشند. در نتیجه سرمایه اجتماعی به عنوان عامل اساسی در روابط بین فردی می تواند از سطحی خرد به سطحی کلات تسری یابد و توسعه اقتصادی و اجتماعی را به همراه آورد.
گروهی از دانشمندان علوم اجتماعی که احیا کننده سنت توکویل هستند طیف وسیعی از قرائن تجربی را جمع آوری نموده اند که نشان می دهد کیفیت زندگی عمومی و عملکرد نهادهای اجتماعی عمقاً متاثر از هنجارها و شبکه های مشارکت مدنی است. سرمایه اجتماعی به تدریج به عنصر حیاتی توسعه اقتصادی در سرتاسر جهان تبدیل می شود. دهها پژوهش توسعه روستایی نشان داده است که شبکه نیرومند انجمنهای مردمی محلی برای رشد اقتصادی به اندازه سرمایه گذاری فیزیکی، تکنولوژیکی، با دستیابی به قیمت مناسب اهمیت دارد.
2-1- بیان مسأله
در حال حاضر رشد و توسعه روز افزون در تمامی عرصه های اقتصادی؛ اجتماعی و فرهنگی در همه جوامع خصوصا جوامع در حال توسعه مشهود و ملموس است. بنابراین همه جوامع برای دستیابی به توسعه همه جانبه پایدار باید الگوهای مناسبی را چه به لحاظ اقتصادی و چه به لحاظ فرهنگی_ اجتماعی برای خود فراهم سازند تا بتوانند به این مهم دستیابند.
مطالعات توسعه به صورت محدود در سالهای بعد از جنگ جهانی دوم در اروپا با تمرکز بر روی مشکلات کلان اقتصادی؛ ارتباط جهانی و نابرابری بین کشورهای فقیر و غنی آغاز شد(براهمن،4:1381). در این سالها مفهوم توسعه را مترادف با رشد اقتصادی بکار می بردند( ساعی،18:1388) و بالا بردن تولید ناخالص ملی و درآمد سرانه را اهداف اصلی توسعه قرار می دادند؛ اما با تشدید مسائلی چون فقر، بیکاری، نابرابری، تخریب منابع طبیعی و … کاربرد متغیرهای اقتصادی به عنوان تنها عامل موثر در بخش توسعه مورد تردید قرار گرفت( پور محمدی و زالی،38:1383). همین امر باعث شد که از دهه 1970 به بعد توجه به توسعه پایدار با محوریت توسعه انسانی و حفظ منابع طبیعی برای نسلهای آینده مورد توجه قرار گیرد.
تا اینکه در سال 1992 میلادی در “کنفرانس زمین” توسعه پایدار بدین صورت تعریف شد: رفع نیازهای نسل حاضر بدون به خطر انداختن توانایی نسلهای آینده در برآورده کردن نیازهایشان، بعلاوه در کمیسیون جهانی محیط زیست ، توسعه پایدار را اینگونه تعریف می کنند: توسعه پایدار فرآیند تغییر در استفاده از منابع، هدایت سرمایه گذاریها، سمت گیری توسعه تکنولوژی و تغییر نهادی است که با نیازهای حال و آینده سازگار باشد. همچنین کمسیون”براتنلند” در باره توسعه پایدار می گوید: توسعه پایدار به عنوان یک فرآیند، لازمه بهبود و پیشرفت است، فرآیندی که اساس بهبود وضعیت و از میان برنده کاستیهای اجتماعی، فرهنگی جوامع پیشرفته است و باید موتور حرکت پیشرفت متعادل، متناسب و هماهنگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تمام جوامع بویژه کشورهای در حال توسعه باشد( عباسپور،1008:1386).
بنابراین، توجه به توسعه پایدار با تمرکز بر توسعه انسانی مورد توجه قرار گرفت و در سالهای اخیر توجه به سرمایه اجتماعی به عنوان عاملی تاثیر گذار در توسعه پایدار اجتماعی شناخته شده است. اما منظور از سرمایه اجتماعی هنجارها و شبکه هایی است که مردم را قادر می سازد تا دست به کنش جمعی بزنند( پورستن،1998). بانک جهانی سرمایه اجتماعی را پدیده ای می داند که حاصل تاثیر نهادهای اجتماعی، روابط انسانی و هنجارها بر روی کمیت و کیفیت تعاملات اجتماعی است، بنابراین با استفاده از شناخت سرمایه های اجتماعی و شیوه های بکارگیری آن می توان نیروها انسانی را بسوی دستیابی به توسعه پایدار هدایت کرد.
شهر بندر عباس یکی از شهرهای کهن و سابقه دار در تارخ کشور است که بخاطر موقعیت جغرافیایی و شرایط طبیعی و زیست محیطی خاصی که دار د از یک سو و به دلیل مشارکت انسان آن در طول تاریخ اهمیت ویژه ای در توسعه کشوری داشته است. منابع طبیعی؛ نفت، و موقعیت تجاری و مرز آبی مشترک این شهر با کشورهای مجاور موقعیت ویژه ای برای آن ایجاد کرده است. توسعه پایدار چنانکه گفته شد بر استفاده از منابع طبیعی تجدید پذیر و تجدید ناپذیر با حفظ آن برای نسل های آینده تاکید دارد بنابراین سنجش این امر که شناخت مردم شهر از ابعاد توسعه تا چه اندازه است اهمیت بسزایی در برنامه ریزی های آینده در جهت توسعه پایدار شهر بندرعباس خواهد داشت، بعلاوه تحقیقات جدید در سطح دنیا نشان می دهد که سرمایه اجتماعی عاملی مهم در مشارکت انسانی در جهت توسعه پایدار است بنابرابن پرداختن به سرمایه اجتماعی و سنجش همبستگی آن با توسعه پایدار شهری اهمیت بسزایی در برنامه ریزی و دستیابی به این مهم است.
تحقیق حاضر ضمن شناخت هر یک از این عوامل قصد دارد با بررسی تاثیر متقابل سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار، دریابد که ایندو تا چه اندازه از یکدیگر متاثر می شوند؟ بهترین شیوه ها در بکار گیری ایندو عامل در کنار یکدیگر برای دستیابی به توسعه پایدار شهری چیست؟ در صورت بها ندادن به سرمایه اجتماعی آیا توسعه پایدار شهری بطور کامل محقق خواهد شد یا خیر؟
3-1- اهمیت و ضرورت تحقیق
ما در دنیایی زندگی می کنیم که حرکت رو به جلو در آن اجتناب ناپذیر است و پیشرفت و توسعه هر روز تمام جوانب زندگی ما را تحت تاثیر قرار می دهد. پیشرفت روز افزون تکنولوژی، روابط انسانی، تغییرات اجتماعی و اقتصادی، همه و همه دست بدست هم می دهند تا هر روز تغییراتی را در شیوه زندگی، کاربرد منابع و… پیش روی ما قرار دهند، بنابراین شناخت منابع، راههای استفاده بهینه از آن و ضمن حفظ آنها برای نسلهای آینده اهمیت بالایی در مطالعات دارد؛ بعلاوه چون جمعیت انسانی از تاثیرگذارترین عوامل در این راستاست باید طوری شناخته و هدایت شود که بالاترین و بهترین بازدهی و کارکرد از منابع را برای خود فراهم سازد؛ بنابراین شناخت سرمایه های اجتماعی و یا ایجاد آن به انسان کمک می کند تا روابطش با جامعه را طوری برنامه ریزی کند که بهترین و بالاترین بهره وری را کسب نماید، بنابراین توجه به سرمایه های اجتماعی و تاثیر آن بر توسعه پایدار اقتصادی چه در سطح کشور و چه در سطح شهرها اهمیت ویژه ای دارد چنانچه مطالعات گوناگونی در نقاط مختلف دنیا و یا حتی کشور خودمان در این مورد صورت گرفته است.ضمن اینکه سعادت(1387) در مقاله ای به تعیین روند تغییرات سرمایه اجتماعی در ایران پرداخته است، بدین منظور با استفاده از میزان سرمایه اجتماعی که برای یکسال (1380) برای ایران تخمین زده شده بود، به استخراج روند سرمایه اجتماعی در ایران اقدام نمود و برای اینکار از روش فازی استفاده کرده است.
همچنین امیری و همکاران(1385) در مقاله خود میزان تاثیر سرمایه اجتماعی درون گروهی و برون گروهی را بر رشد اقتصادی استانهای کشور مورد بررسی قرار دادند و نتایج حاصله نشان داد که سرمایه اجتماعی برون گروهی با افزایش تعاملات باعث افزایش اعتماد و کاهش هزینه مبادلاتی از جمله رانت جویی می شود که از این طریق اثر مثبت بر رشد اقتصادی دارد( سعادت:1387). بالاخره سوری(1385) در مقاله خود از تعداد چکهای بلا محل سرانه بعنوان شاخصی برای کاهش سرمایه اجتماعی به این نتیجه رسیده است که بین کاهش سرمایه اجتماعی و اغلب متغییرهای مربوط به سطح فعالیتهای اقتصادی رابطه منفی و معناداری وجود دارد(سوری،1385).
همایش ملی سلامت ، محیط زیست و توسعه پایدار با پذیرش 285 مقاله علمی با حضور استادان برجسته محیط زیست كشور به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی بندرعباس در اسفند ماه سال1389 برگزار شد. این همایش به همت معاونت پژوهشی واحد بندرعباس و با همكاری اداره كل استاندارد هرمزگان ، پخش فراورده های نفتی هرمزگان ، پژوهشكده اكولوژی خلیج فارس ، اداره كل محیط زیست هرمزگان ، اداره هواشناسی بندرعباس ، پژوهشكده هواشناسی كشور ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد های همدان ، جهرم ، شبستر ، پرند ،علوم وتحقیقات خوزستان ، دماوند به مدت دو روز در واحد بندرعباس برگزار شد . اهداف این همایش از نظر برگذار كنندگان : توجه به محیط زیست و توسعه پایدار برای ادامه حیات ، از ضروریات قرن معاصر است و عدم توجه انسان به عنوان بزرگترین آلوده كننده محیط زیست خطری جدی است كه كره زمین و حیات را به شدت تهدید می كند و در صورت تجدید نظر نكردن در رفتار زیست محیطی و پیدا نكردن راه حل صحیح و مناسب ضربات جبران ناپذیری بر پیكره محیط زیست وارد خواهد شد، بالا بردن آگاهی مردم از عواقب آلودگی محیط زیست و خطرات ناشی از عدم رعایت اصول زیست محیطی به طور حتم ما را در رسیدن به محیطی سالم ، پاك و بهداشتی كمك خواهد كرد و راه رسیدن به توسعه پایدار را هموار خواهد كرد.
حمیدرضا عامری سیاهویی, ابراهیمرستم گورانی,مریم بیرانوندزاده درتحقیقی در زمستان سال 1389 تحت عنوان”سكونتگاههای غیر رسمی، امنیت و توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی شهر بندرعباس)” نشان داده اند كه شهر بندرعباس در سال های اخیر بواسطه موقعیت استراتژیک و وجود بنادر و همچنین صادرات و واردات كالا رشد و توسعه بی سابقه ای را یافته است. جمعیت این شهر در سرشماری 75 معادل 273578 نفر بوده كه این تعداد در سال 85 به 379301 نفر افزایش پیدا كرده است. بر این اساس مشخص است كه جمعیت این شهر طی دوره 75 تا 85 بالغ بر 105 هزار نفر افزایش یافته است. از طرفی مهاجرت از سایر استان ها به این شهر سبب گسترش شهر و ایجاد محلات حاشیه ای و فرسوده شدن بافت قدیمی این شهر شده است كه این محلات توسعه پایدار را در شهر بندرعباس به چالش كشیده اند.
نتایج این تحقیق بیانگر این است كه در میان محلات دارای بافت حاشیه ای مورد بررسی در شهر بندرعباس محلات داماهی و اسلام آباد دارای پایداری نسبتا قوی هستند و شاخص امنیتی در این محلات به نسبت رضایت ساكنان خوب ارزیابی شود. از طرفی محله شهناز به عنوان محله ناپایدار شناخته شد. این محله و همچنین محلات با پایداری ضعیف دارای وضعیت نابسامانی به لحاظ امنیتی هستند. بر اساس آمارها حدود نیمی از دزدی ها ومزاحمت های خیابانی در این محلات صورت می گیرد كه محله شهناز و دوهزار در صدر این محلات قرار دارند.برنامه ریزی جهت جلوگیری از مهاجرت ساكنان بومی و همچنین ارائه خدمات و اقدامات جوامع بشری می باشد. وجود ابعاد مختلف توسعه دلالت بر پیچیدگی آن دارد. یکی از ابعاد مهم توسعه، توسعه اجتماعی است که در واقع عبارت است از بهبود کمی و کیفی شاخصهای اجتماعی به منظور دستیابی به توسعه کلان( تشکر و معینی،1381). بنابراین چنانچه در بالا اشاره شد با توجه به اهمیت روز افزون سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار تحقیق حاضر ضرورت میابد تا بتوان ضمن شناخت هرچه بیشتر سرمایه های اجتماعی در منطقه و ظرفیتهای توسعه ای شهر بندر عباس جهت برنامه ریزی و سیاستگذاری های کلان اقتصادی چه در سطح استانی و چه در سطح کشوری بالاترین میزان بهره وری را ایجاد کرد. شناخت موقعیت اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی منطقه در کنار شناخت ویژگیهای فردی ساکنان آن از قبیل مشارکت اجتماعی، شکافهای اجتماعی، اعتماد اجتماعی، هنجارهای فرهنگی روابط خانوادگی و همبستگی اجتماعی بعنوان شاخصهای سرمایه اجتماعی به برنامه ریزان شهری و سیاستگذاران کمک خواهد کرد تا بهت بتوانند روند توسعه را در این شهر مشخص کنند و آن را به سوی شهری پایدار سوق دهند.