بررسی اثر سرمایه فکری بر تصمیمات سرمایه‌گذارای سهام‌داران شرکت‌های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران

 

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت abisho.ir مراجعه نمایید.

 

حسابداری

نتیجه گیری

با بکارگیری روش رگرسیون برای تحلیل فرضیات تحقیق نتیجه بر این شد که با در دست داشتن دو مدل برای سنجش فرضیات در مدل اول سرمایه فکری به عنوان مجموعه ای از سرمایه ساختاری، ارتباطی و انسانی در مدل دارای رابطه مثبت و معناداری در مدل رگرسیون است و در نتیجه تغییرات ارزش بازار بر ارزش دفتری طی دوره بررسی را توجیه میکند. همچنین در این مدل مشخص شد که نسبت بازده دارایی های و نسبت بدهی دارای رابطه منفی و غیرمعناداری بوده و همچنین ریسک سیستماتیک یا بتا دارای رابطه مثبت و غیرمعناداری است. نتیجه بدست آمده دال بر تاثیر مثبت و معنادار سرمایه فکری بر تصمیمات سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تهران است.

در مدل دوم به بررسی اجزای سرمایه فکری در مدل پرداخته شده و به این نتیجه رسیدیم که در مورد سرمایه ساختاری و سرمایه ارتباطی رابطه مثبت و معناداری وجود داشته و در مورد سرمایه انسانی سازمان رابطه منفی و غیرمعنادار است. در مورد سه جزء دیگر معادله رگرسیون نیز مسئله مشابه مدل قبلی است. به این صورت که رابطه نسبت بدهی و نسبت بازده دارایی های سازمان و نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سازمان رابطه منفی و غیرمعناداری وجود دارد و همچنین در مورد ریسک سیستماتیک میتوان اذعان داشت که این فاکتور دارای رابطه مثبت اما غیرمعناداری با متغیر وابسته معادله مطرح شده است. در این مورد نیز میتوان گفت که اجزای سرمایه فکری و تصمیمات سرما یه گذاری به صورت خاص سرمایه انسانی دارای رابطه منفی و غیر معناداری بوده، در مقابل سرمایه ساختاری و سرمایه ارتباطی دارای رابطه مثبت و معناداری با تصمیمات سرمایه گذرای است.

مقایسه با تحقیق های مشابه

با مقایسه نتیجه بدست آمده از انجام عملیات آماری بر روی ۱۰۰ شرکت عضو بورس اوراق بهادار طی سال های ۱۳۸۷ الی ۱۳۹۱ در این تحقیق به این نتیجه رسیدیم که سرمایه فکری با نسبت ارزش بازار بر ارزش دفتری شرکت ها دارای رابطه مثبت و معناداری است. با مقایسه نتیجه بدست آمده با نتایج تحقیقات خارجی مشابه که در بخش پیشینه تحقیق به آنها اشاره شده است به این نتیجه رسیدیم که این نتایج این پژوهش با نتایج بنتیس و همکارانش در سال ۱۹۹۹ بر روی شرکت های اندونزیایی هم راستا بوده است. این تحقیق با تحقیقات بورن و لینا که در زمینه بررسی رابطه متقابل سرمایه فکری و کارایی سازمانی بوده هم راستا است. بنا به بررسی که توسط راستگویی در سال ۲۰۰۳ با بهره گرفتن از مدل پالیک انجام شده مبنی بر این که میان سرمایه فکری و عملکرد شرکت ها رابطه مثبتی وجود دارد هم راستا است. این تحقیق همچنین با تحقیقات ادونل و همکارانش در سال ۲۰۰۳ هم راستا است که بر اساس تحقیقات ایشان نتیجه گیری شده که ۶۰ درصد ارزش شرکت به سرمایه فکری آن وابسته است. همچنین کیتسا و همکارانش در سال ۲۰۰۴ یافته هایی مشابه با تحقیق کنونی ما داشته اند. همچنین چن، چنگ و یوچانگ طی بررسی خود در سال ۲۰۰۵ به این نتیجه رسیدند که کارایی مالی شرکت ها با سرمایه فکری آنها دارای رابطه مستقیم است. تسنگ نیز در سال ۲۰۰۵ با بهره گرفتن از نتایج مشابهی را در مورد سرمایه فکری یافته است. نتایج تحقیقات چانگ که با بهره گرفتن از مدل پالیک طی سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ میلادی در صنعت تکنولوژی تایوان بوده رابطه مثبتی را میان سرمایه فکری و سودآوری، و ارزش بازار شرکت ها مشاهده نموده است که با نتایج این تحقیق در یک راستا است. نتایج تحقیقات یالما و کاسکین در سال ۲۰۰۷ بر روی بانکها به نتایج مشابهی با این تحقیق رسیده است. تحقیقات وانگ در سال ۲۰۰۸ نیز نتایجی مشابه را بیان میدارد. لو و همکارانش نیزدر سال ۲۰۱۰ با بررسی شرکت های خرده فروش نتیجه مشابهی در مورد سرمایه فکری و ارزش واقعی شرکت ها و همچنین تأثیر مستقیم سرمایه فکری بر ایجاد ارزش رقابتی دست یافتند. تحقیقات فرارو و التری در سال ۲۰۱۱ که به بررسی کارایی تکنولوژیک با بهره گرفتن از مدل VAIC پرداختند نتیجه مشابهی با تحقیق ما داشته است. یانگ سان کوان نیز در تحقیقات خود در سال ۲۰۱۲ با آنالیز عملکرد سرمایه فکری و بهره وری به این نتیجه رسیدند که سرمایه فکری تاثیر مهمی در ایجاد مزیت رقابتی در سازمان های تجاری است.

در بررسی تحقیقات داخل کشور و مثایسه این تحقیقات با تحقیق کنونی به این نتیجه میرسیم که طبق تحقیقات انواری رستمی و سراجی در سال ۱۳۸۴ که به بررسی تأثیر سرمایه فکری بر ارزش بازار شرکت های بورس اوراق بهادار تهران طی ۷ سال پرداختند و به این نتیجه رسیدند که تنها دو مورد از روش های آماری مورد استفاده آنها وجود همبستگی بالا و معنی دار میان سرمایه فکری و ارزش بازار شرکت های عضو بورس اوراق بهادار نشان میدهد. که این مسئله با نتایج این تحقیق مغایرت ندارد. طبق تحقیقات انجام شده توسط اصغرنژاد د رسال ۱۳۸۷ که به بررسی سرمایه فکری و رابطه آن با بازده مالی شرکت ها طی سال های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵ پرداخته، نتیجه بر این بوده که رابطه مثبت و معناداری میان سرمایه فکری و بازده مالی، بازده مالی آتی و نرخ رشد فکری و نرخ رشد بازده مالی شرکت های سرمایه گذاری بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد که نتایج مشابهی را با تحقیق حاضر داراست. همچنین اسدی و همکاران وی در سال ۱۳۸۸ د ر تحقیق خود با عنوان “بررسی تأثیر سرمایه فکری بر ارزش بازار شرکت ها” به نتایج مشابهی با تحقیق کنونی ما رسیدند. همتی و مهرابی در سال ۱۳۸۹ نیز به بررسی ارتباط میان سرمایه فکری و بازده مالی شرکت های بورس اوراق بهادار تهران طی سال های ۱۳۸۳ الی ۱۳۸۷ پرداخته است که نتایج تحقیق وی هماهنگ با نتایج تحقیق کنونی است. طالب نیا و همکارانش نیز در سال ۱۳۹۱ به بررسی تاثیر سرمایه فکری بر ارزش بازار و عملکرد مالی شرکت های صنعت سیمان طی سال های ۱۳۸۴ الی ۱۳۸۸ پرداختند و نتایج حاکی از این بود که ارتباط مستقیمی میان سرمایه فکری و ارزش بازار و عملکرد بازار شرکت های صنعت سیمان وجود دارد که این موضوع با تحقیق ما در یک راستا است. پورزمانی نیز در سال ۱۳۹۱ به بررسی رابطه سرمایه فکری و ارزش بازار شرکت ها پرداخته وی ۹۰ شرکت عضو بورس اوراق بهادار تهران را طی سل های ۱۳۸۵ الی ۱۳۹۰ مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسید که رابطه میان ارزش بازار و سرمایه فکری شرکت ها معنادار نیست. نتیجه این تحقیق با تحقیق کنونی ما در مغایرت است.

محدودیت های تحقیق

در مورد نحوه جمع آوری اطلاعات در این تحقیق می توان گفت که به دلیل عدم وجود پایگاه های اطلاعاتی مناسب در مورد اطلاعات شرکت های عضو بورس اوراق بهادار و عدم وجود اطلاعات بسیاری از شرکت ها طی سال های ۱۳۸۷ الی ۱۳۹۱ بر آن شدیم تا با نمونه گیری از صنایع مختلف به بررسی اطلاعات ۱۰۰ شرکت مختلف از این جامعه بپردازیم تا با این کار میزان یکنواختی نمونه در مقابل جامعه را پوشش دهیم. همچنین میتوان در زمینه بررسی ریسک سیستماتیک در این تحقیق گفت دوره مورد بررسی یک ساله بوده است. چه بسا با بررسی دوره های هفته ای، ماهانه و فصلی به نتایجی متفاوت در مورد متغیر های مورد بررسی برسیم. از طرفی به این علت که بورس اوراق بهادار تهران بازاری کارا(یا کاملآ کارا) نبوده میتوان گفت که تصمیمات سیاسی و تاثیرات اقتصادی ایجاد شده به دلیل این تصمیمات بر روی ارزش سهام شرکت ها نیازمند اندک زمانی برای ظهور است. در نتیجه میتوان با بررسی ریسک سیستماتیک در دوره های زمانی مختلف و بررسی تأثیرات ریسک سیستماتیک بر ارزش بازار در دوره بعد به نتایج واقع گرایانه تری دست یافت.

تصویر درباره بازار سهام (بورس اوراق بهادار)

پیشنهاد برای تحقیقات آتی

با در نظرگیری محدودیت های این تحقیق میتوان گفت برای وصول به نتایج واقع گرایانه تر نیاز است تاثیر سرمایه فکری بر تصمیمات سرمایه گذاری را با در نظر گرفتن فاکتور های موثر طی یک دوره و زمان تحقق و تأثیر آنها بر متغیرهای مدل مورد استفاده را مورد بررسی قرار داد. به صورت مثال ریسک سیستماتیک را برای دوره N و ارزش بازار بر ارزش دفتری را در دوره N+1 مورد بررسی قرار داد تا تأثیر ناکارایی بازار تا حدودی کاسته شود. از طرفی به این دلیل که سرمایه فکری به عنوان دارایی نامشهود سازمان شناخته می شود می توان تحقیقات مشابهی را در صنایعی خاص مثلأ صنعت داروسازی و صنایع تکنولوژیک که نقش دارایی نامشهود در خلق ارزش سازمانی و مزیت رقابتی بسیار پررنگ تر است مورد بررسی قرار داد تا بتوان تأثیر مد نظر قرار دادن سرمایه فکری و اخذ تصمیمات سرمایه گذاری را بهتر بررسی نمود.

 

پایان نامه ارشد زبان و ادبیات فارسی: مقایسه دو داستان «کیمیا خاتون» اثر سعیده قدس و «دختر مولانا» از موریل موفروی

پایان نامه ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی: نقد ساختارگرایانه فیلمنامه­ های علی حاتمی

:

در آغاز دورۀ تحصیلم در مقطع کارشناسی ارشد، مانند بیشتر دانشجویان، همواره انتخاب موضوع پایان­نامه­ای که هم پسند و علاقۀ مرا جلب کند و هم برای جامعۀ ادبی و ادب­دوست کارآمد باشد، مشغولیت خاطرم بود. از این رو، با حساسیت ویژه­ای به بررسی موضوعات پایان­نامه­های گوناگون و موضوعات پیشنهادی اساتید فرهیخته­ام پرداختم. در همین بررسی­ها، بسیاری از پایان­نامه­ها را یافتم که با وجود زحمت و تلاش نگارنده­هایشان، سال­ها است که در کنج کتابخانه، در انزوایی دریغ­آور، متروک مانده­اند و تنها هر از چند گاه، مورد توجه دانشجویانی قرار می­گیرند که از سر اجبار و نیاز، نه اشتیاق و برای تحقیقی نمره­آور، به آنها رجوع می­کنند. مسئلۀ دیگر، اعتقادم به این مطلب بود که ادبیات، از آنجایی که ریشه در سرشت هر ایرانی دارد، نباید صرفاً به عنوان رشته­ای تخصصی در دایرۀ اجتماع دانش­آموختگانش محدود شود و باید به جایگاه اصلی­اش، مردم، بازگردانده شود؛ از این رو، در پی یافتن دریچه­ای برای این انتقال، به جستجو پرداختم. از میان موضوعات فراوانی که ادبیات را به رشته­های دیگر مرتبط می­ساخت، یک موضوع بیشتر از همه با علاقه و خواسته­ام متناسب آمد و آن نقد فیلمنامه­ های نویسنده و فیلم­ساز هنرمندی است که از میان مردم برخاست و برای مردم آفرید و هنوز هم پس از سال­ها، مورد علاقه و در یادهای مردم مانده است.

برای بررسی آثار زنده یاد «علی حاتمی» شیوۀ نقد ساختارگرایانه را انتخاب کردم، چراکه این نوع نقد، گنجایش پرداختن به همۀ جنبه­ های پرقدرت نوشته ­هایش اعم از عناصر داستانی، معانی، بیان، بدیع، آهنگ، محتوا و… و همچنین بررسی انسجام میان آنها در ارتباط با ساختار کلی اثر را در خود داشت. برای نگارندۀ علاقمند که با هر بار خواندن نوشته­هایش نکاتی زیباتر و درخور ِ توجه­تر را کشف می­کرد، نقد ساختارگرایانه، وسیله ­ای بود تا جنبه ­های ادبی گوناگون موجود در متن فیلم­نامه ­ها را در رساله­اش به نمایش درآورد و توجه خوانندگانی را که آرزو می­کنم از قشرهای گوناگون مردم میهنم باشند، به آنها جلب کند تا این گونه از بهره و لذّت بردن آنها خرسند شود و شاکر.

مسئله پژوهش

از آغاز سدۀ بیستم، زبان­شناسان شیوه­های نوینی را برای مطالعه زبان بوجود آورده­اند و به بررسی آثار ادبی از دیدگاه ساختاری پرداخته­ اند. تا پیش از آن، نقدهایی که انجام می­گرفت، بر پایه معنای فلسفی اثر بوده است. در زبان همه عناصر و اجزا به شکلی یا عناصر و اجزاء دیگر مرتبطند و مجموعه آنها، کلیت منسجم و هماهنگ می­سازند که همه عناصر سازنده بر پایه اصول و قواعدی معین به یکدیگر وابسته و پیوسته­اند. این عناصر باید در ارتباط متقابل با یکدیگر و در ارتباط با کلیت ساختار بررسی شوند، نه اینکه هر کدام به طریقی جداگانه نقد و تحلیل شوند. ساختار یک اثر، پیوندی یکپارچه میان همه عناصر ادبی و هنری آن است که نویسنده یا شاعر آن را با بکارگیری شگردهای ادبی و هنری، به طرز هنرمندانه پدید می­آورد و کلیت، بارزترین ویژگی ساختار است. در نقد ساختارگرایانه، به جای نقد و بررسی زندگی شاعر یا نویسنده، تاثیرات اثر، عناصر تاریخی و اجتماعی پدیدآورنده متن و… به بررسی ساختارهای ادبی، زبانی و معنایی پرداخته می­شود. در این نوع نقد، نوع واژه­گزینی پدیدآورنده اثر، نوع جمله­بندی، مسائل بلاغی، حکایات و روایات و نوع پرداختن به آنها، شخصیت­پردازی­ها، موسیقی درونی متن، مضامین ابتکاری، قالب متن و نوع   تقسیم­بندی بخش­های مختلف آن مورد توجه قرار می­گیرد و در پایان، مجموع

 

پایان نامه و مقاله

 این عناصر در کنار معنای متن مورد بررسی قرار می­گیرد و رابطه صورت و معنا مشخص می­شود.

در این پژوهش بر آن هستیم که فیلم­نامه­های «علی حاتمی» را که در نوع خود به شیوه و سبکی متفاوت و منحصر به فرد از نظر زبان، ترکیبات، نوع جملات، گزینش واژگان، عناصر داستانی و… آفرینش شده­اند، مورد تحلیل ساختارگرایانه قرار دهیم. ابتدا عناصر بوجود آورنده اثر، به صورت مجزا مورد تحلیل قرار می­گیرد و در پایان، ارتباط آنها با کلیت اثر بررسی می­شود تا بدین ترتیب، شکوه و زیبایی این آثار بهتر و شایسته­تر درک شود. در این پژوهش، فیلم­نامه­ های «سوته دلان»، «حاجی واشنگتن»، «مادر» و «دلشدگان» مورد بررسی قرار می­گیرند.

سوالات پژوهش:

1- ویژگی­های زبانی آثار «علی حاتمی» چگونه است؟

2- مضامین اصی فیلم­نامه ­های «علی حاتمی» چیست؟

3- ویژگی­های بلاغی فیلم­نامه ­های «علی حاتمی» چیست؟

4- فیلم­نامه ­های «علی حاتمی» از نظر عناصر داستانی و انسجام ساختاری متن در ارتباط با اجزای اثر چگونه است؟

اهداف پژوهش و ضرورت آن:

هدف از پرداختن به این پژوهش، بررسی نوع ادبی فیلم­نامه از طریق روشی جدید و متفاوت است. شیوه ساختارگرایانه در نقد و تحلیل فیلم­نامه می­تواند جنبه ­های گوناگونی از این نوع نوشته را مورد بررسی دقیق و موشکافانه قرار دهد. این شیوه تحلیلی در فیلم­نامه ­های «حاتمی»، به دلیل رعایت و توجه نویسنده به نکات بلاغی، نحو گزینش واژگان زبانی، جمله­بندی، موسیقی درونی متن، شخصیت ­پردازی­ های آنها و… بسیار امکان­پذیرتر می­نماید، تا آنجا که می­توان آنها را به عنوان یک نوشته ادبی مانند رمان یا داستان، مورد تحلیل و نقد ساختارگرایانه قرار داد.

پرداختن به آثار «علی حاتمی»، از آن جهت که نویسنده­اش کوشش نموده از طریق آنها هویت قومی و ملی خود را ثبت و ضبط نماید، در خور توجه و اهمیت است. در نتیجه، بررسی آنها از طریق شیوه نوین نقد ادبی مهم است، به خصوص که ادبیات یک ملت، بخش مهمی از هویت آن ملت است.

فرضیات پژوهش:

1- در فیلم­نامه­ های «حاتمی»، به دلیل استفاده از زبان ادبی فخیم، از لغات و ترکیبات عربی بسیار استفاده شده است، واژگان متداول در میان عموم، جملات کوتاه و خبری و همچنین جملات طولانی و معطوف به حرف عطف بنابر مقتضای حال بسیار مشاهده می­شود.

2- تقدیر، ناکامی، تنهایی و انزوای انسان در کشاکش مسائل اجتماعی و سردرگمی آن در جامعه و غربت، از مضامین اصلی فیلم­های «حاتمی» است.

3- به دلیل استفاده از سبک گفتار ادبی و همچنین استفاده از زبان فولکلوریک، استفاده از صنایع بلاغی مانند استعاره، تشبیه و به خصوص مجاز از بسامد بالایی برخوردار است. همچنین با توجه به اینکه در بعضی فیلم­نامه ­ها زبان «فولکلوریک» به کار رفته است، استفاده از متل و مثل و ضرب­المثل و کنایات در آثار وی زیاد است.

4- از نظر عناصر داستانی مانند زاویه دید، پیرنگ، شخصیت ­پردازی و… فیلم­نامه ­های «علی حاتمی»، کاملا از انسجام داستان یا رمان برخوردار است، و همچنین این انسجام و هماهنگی را پیرنگ محکمی حمایت می­کند؛ به طوری که روابط علی و معلولی و ارتباط بین اجزا و عناصر داستان با کلیت اثر کاملا رعایت شده است.

پیشینه پژوهش:

از میان مقاله ­های منتشر شده در رابطه با «علی حاتمی» و آثارش، آنچه یافته شد، اغلب در مورد زندگی «علی حاتمی»، آثار سینمایی وی و یادنامه ­هایی به مناسبت سالروز وفات این هنرمند بزرگ بوده ­اند. 

از میان این مقالات نه چندان بسیار، مقاله ­ای تحت عنوان «حاصل یک عمر زندگی کولی­وار؛ نگاهی به شخصیت­ پردازی در فیلم­نامه ­های علی حاتمی» نوشته­ی «حمید رضا بیات» که در نشریه­ «فیلم نگار»، شماره­ی 16 چاپ شده بود، مورد توجه و استفاده قرار گرفت.

مقاله ­ای دیگر، مقاله­ایست با عنوان «آدم­هایی شبیه هم، شبیه حاتمی»؛ شخصیت­های تاریخی در سینمای «علی حاتمی» که در نشریه­ «گزارش فیلم»، شمارهی 116 چاپ شده است.

هر دوی این مقاله ­ها، به سبب پرداختن به مقوله­ی شخصیت­پردازی در خور توجه بوده ­اند.

غیر از این موارد، تا کنون مأخذ دیگری به صورت پایان­ نامه و مقاله که تا حدی مرتبط با موضوع مورد پژوهش باشد، نیافته ­ام.

پرداختن به شخصیت ­پردازی قصه و یا بررسی نحوه­ی روایت داستان، تنها شاخه ­ای از نقد به شیوه ساختارگرایانه است؛ حال آنکه وظیفه­ ناقد ساختارگرا، بررسی گسترده­ای در زمینه­ های مسائل بلاغی، جمله­ بندی­ها، حکایات و روایات و نوع پرداختن به آنها، موسیقی درونی متن،  شخصیت ­پردازی، عناصر داستانی، ترکیبات، گزینش واژگان و… است و از این لحاظ، کاری نو و بی ­سابقه می­باشد.

زندگینامه:

«عباسعلی حاتمی» در بیست و چهارم مردادماه سال1323 در خیابان شاهپور تهران، کوچه اردیبهشت، چشم به جهان گشود؛ خود او در یکی از قسمت­های مجموعه تلویزیونی «هزاردستان» به این نشانی اشاره کرده است:

* شاهپور، چهارراه مختاری، کوی اردیبهشت، کوچه فرد، کاشی هفت. (مجموعه آثار علی حاتمی: 948)

او دومین پسر خانواده بود. مادرش خانه­دار و پدرش سمت صفحه آرایی در یک چاپخانه را داشت؛ در روزگاری که صفحه­بندی در چاپخانه­های سربی همزمان با چیدن حروف سربی در کنار هم صورت می­پذیرفت. تعطیلی مدرسه­ها در تابستان فرصت مناسبی بود تا از نزدیک با کار پدرش آشنا شود.

حاتمی می­گوید از همان جا، در محل کار پدر، در فضایی آغشته به ذرّات سرب و در لا به لای «گارسه» و صدای «ماشین ملخی» با رمز حروف آشنا می­شود، و به تدریج کلام برایش اهمیت پیدا می­کند. ابتدا با حروف سربی زیر دست پدر کلمه­هایی می­سازد، و گاهی هم این کلمه­ ها را سر هم  می­کند، که می­شود چند جمله­ی من در آوردی؛ یعنی همان بدیهه و بدعت که ذهن کودکانه­ی او را به خلجان وا می­دارد.(حیدری، 20:1375)

ایام کودکی و خاطرات نوجوانی «حاتمی» منبع جوشان و فیّاض هنر او است؛ این مسئله تنها با علاقۀ فراوان او به قصه ­های عامیانۀ کودکانه­ای که احتمالاً روزگاری از زبان بزرگترها شنیده، در برخی از آثارش جلوه­گر نمی­شود، بلکه علاقۀ او به تاریخ و اشیاء قدیمیِ تاریخی که بعدها آنها را با ظرافتی کم­نظیر برای صحنه­سازی فیلم­هایش بکار گرفته نیز، منشائی در دورۀ کودکی او دارد. در ایام کودکی به بیماری سختی دچار شد و او را نزد یکی از بستگان مادرش بردند که پزشکی اصیل و با فرهنگ و نسب قاجاری بود.

«مدتی نزد آن پزشک ماند، در خانه­ای که ظاهراً سرمشق آن کاخ گلستان بود، تا اینکه بیماری در تن نحیف او مهار شد. اقامت در آن خانه و حشر و نشر با طایفه­ای که در آن ساکن بودند، برای او نتایجی دربرداشت که یکی از نتایج آن، آشنایی با زندگی و فرهنگ اشرافی و قاجاری بود و او بیش از هر کس    جلوه­های آن زندگی و فرهنگ رو به انقراض را از خواهر کوچک پزشک معالج خود فرا گرفت، که مانند خود او بیمار بود. (هجری، بانی فیلم)

پرورش در خانواده­ای با فرهنگ سنتی تهرانی و آمیزش با مردمی با همین ساخت و چارچوب فرهنگی و عواملی چون اقامت در منزل خویشاوند پزشک، داشتن عمویی تارزن و زن­عموی با صدایی دلکش (که زمینۀ آشنایی او با موسیقی را فراهم نمود) و نهایتاً آشنایی وی با امر موسیقی، همه و همه در ایجاد ذخیرۀ غنی هنر او نقش بسیار سودمندی ایفا کردند، عواملی که هر کدام در ایجاد       ویژگی­های منحصر به فرد ساخته­های وی، همچون به کارگیری فرهنگ عامه (فولکلور)، استاده از موسیقی و کلام ریتمیک و همچنین گرایش به تاریخ و نوستالژیک بسیار سودمند بوده­اند.

پس از پایان دوره دبیرستان در سال 1343، همزمان با تاسیس دانشکده هنرهای دراماتیک به این دانشکده می­رود و به تحصیل در رشته تئاتر در مقطع کارشناسی مشغول می­شود. در سال 1344 اولین نمایشنامه­اش را با عنوان «دیب» (دیو) تحت تاثیر شازده کوچولو، اثر «آنتوان دو سنت اگزوپری» نگاشته و در تالار نمایش همان دانشکده به نمایش درمی­آورد؛ نمایشی کودکانه و بر پایه قصه­های عامیانه. نگارش این نمایش آغاز فعالیت­های «حاتمی» در زمینه ادب و هنر فولکور ایران و احیاء   قصه­های قدیمی در جامعه امروزی همراه با افزودن شاخ و برگ­های نمایشی (دراماتیک) بود.   «حاتمی» پس از این نمایشنامه، نمایشنامه­های دیگری به همین سبک نوشت؛ نمایشنامه­ هایی تحت عناوین «خاتون خورشیدباف»، «آدم و حوا»، «حسن کچل و چهل گیس»، «قصه حریر و ماهیگیر»، «شهر آفتاب و مهتاب»، «ساتن» که در همه آنها شنیده­ها و خوانده­های خود از قصه­های قدیمی ایرانی را با خلاقیت هنری خویش پیوندی استادانه زد… .تمام این نمایشنامه­ها آهنگین و ریتمیک بوده­اند… نوشتن این نمایشنامه­های آهنگین و با زبان قدیمی، شایعاتی را دربارۀ «حاتمی» به راه انداخت؛ اینکه این نمایشنامه ­ها را نه «حاتمی» بلکه مادربزرگ پیرش می­نویسد! وی به منظور رفع این سوء­تفاهم­ها، نمایشنامۀ مدرنی با عنوان «آدم و حوا» یا «برج زهرمار» می­نویسد. این نمایشنامه سبب آشنایی او با مسئولان تلویزیون آن زمان شد. او به استخدام تلویزیون ملی ایران در می­آید و کار خود را در بخش فیلم­نامه­نویسی تلویزیون آغاز می­کند. نخستین فیلم­نامۀ کامل «علی حاتمی»، «حماسۀ عشقی شب جمعه» نام دارد که حاصل فعالیتش در تلویزیون بود. «حاتمی» این فیلم­نامه را در اندازه و ابعاد یک فیلم­نامۀ سینمایی می­نویسد که بلافاصله به پیشنهاد «رهنما» به فرانسه ترجمه می­شود تا کارگردانی فرانسوی آن را جلوی دوربین ببرد. مترجمی با نام سمیعی فیلم­نامه را به  فرانسه ترجمه می­کند؛ «اما من چون تعصب ایرانی داشتم، ترجیح دادم که یک ایرانی آن را کارگردانی کند. و قرعه به نام هژیر داریوش می افتد.» (حیدری، 28:1375)

ساخت یک قسمت از مجموعه­ای با عنوان «جنگل آشپزی» از دیگر فعالیت­های «حاتمی» در تلویزیون ملی بود؛ «جنگل آشپزی» یک نمایش عروسکی است که در جشنوارۀ کودک همان سال دیپلم افتخار می­گیرد. در همین سالهای فعالیت در تلویزیون، به همراه تنی چند از دوستانش به قصد تلاش برای امرار معاش، یک دفتر تبلیغاتی به راه انداخت. «فیلم­های تبلیغاتی که «حاتمی» در آن   سال­ها ساخت، تفاوت­ های عمده­ای با فیلم­های تبلیغاتی دیگران داشت. فیلم­هایی که «حاتمی» با استفاده از آهنگ­ها و ترانه­های قدیمی می­ساخت و به شدت به مذاق سفارش­دهندگان خوش می­آمد.» (هجری، بانی فیلم)

همچنین در این سال­ها، یک شبکۀ تلویزیونی به نام «تلویزیون روستا» آغاز به کار می­کند و «حاتمی» به سفارش مدیران این مرکز، تعدادی فیلم آموزشی کوتاه می­سازد که هیچ کدام از آنها نام وی را بر خود نداشتند.

پایان نامه ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی: نقد و بررسی رمان شوهر آهو خانم

، گره و بحران، تعلیق، کشمکش، هیجان، اوج، پایان) و حقیقت مانندی مورد بررسی و موشکافی واقع می شود.

فصل هشتم ناظر است بر نقد و بررسی مکتب ادبی چون رئالیسم، رمانتیسم، ناتورالیسم، سوررئالیسم، سمبولیسم و جریان سیال ذهن در شوهر آهوخانم. فصل نهم پژوهش، در برگیرنده ی سبک رمان می باشد.در این فصل خصوصیات سبکی شوهر آهوخانم در سه سطح زبانی، بلاغی و فکری تحلیل و بررسی می گردد. فصل دهم پژوهش نتیجه گیری است .در این فصل سعی بر آن است تا نتایج حاصل از این پژوهش با توجه به مطالب ارائه شده در فصل ششم، هفتم، هشتم و نهم بیان گردد. فصل یازدهم در برگیرنده ی منابع و مآخذ می باشد.

زندگی و آثار علی محمد افغانی:

زندگی:

علی محمد افغانی در 21 آذر سال 1304 شمسی «1925 میلادی» در کرمانشاه  در یک خانواده کارگر متولد شد .(جمالزاده،1346: 24) پدر و مادرش اصفهانی بودند.پدرش در بحبوحه انقلاب مشروطه از اصفهان به کرمانشاه آمده بود.(کنعان کیایی،1390، 1) وی تحصیلات متوسطه را در کرمانشاه گذراند و برای ادامه تحصیل به تهران آمد.افغانی بعد از این که نتوانست در کنکور پزشکی شرکت کند وارد دانشکده افسری شد. به علت ممتاز بودن موفق به اخذ بورس تحصیلی گشت و عازم آمریکا شد و در آنجا با ادبیات و رمان آشنا گردید.(اسحاقی،1388، 3)

او در جوانی به سازمان نظامی حزب توده پیوست،به همین دلیل درجریان سقوط دکتر مصدق در بحبوحه سال 1332 به عنوان یک افسر مخالف، محکوم به پنج سال زندان شد. افغانی نوشتن رمان شوهر آهو خانم را در زندان آغاز کرد و تا سال 1337 به طول انجامید. پس از خروج از زندان در یک بنگاه خصوصی به صورت کارمند مشغول به کار شد و به چاپ رمانش در مهرماه سال 1340شمسی «1960 میلادی» اقدام کرد. (علوی،1343: 142)وی در حال حاضر به عنوان نویسنده در آمریکا زندگی میکند و مشغول چاپ زندگی نامه خود به زبان انگلیسی می باشد.

شوهر آهوخانم:

شوهر آهوخانم نخستین اثر علی محمد افغانی است که در سال های بعد از کودتای 28 مرداد که نویسندگان کشور رو به ترجمه آثار خارجی آورده بودند نوشته شد.(میرعابدینی،1377: 393 )وی نگارش رمان خود را در سال 1332 در زندان آغاز کرد و تا سال 1337 به طول انجامید.پس از آزادی از زندان اثر خود را به ناشران عرضه کرد اماهیچ ناشری حاضر به چاپ رمانی حجیم به قلم نویسنده ای ناشناس نشد.پس از آن افغانی نخستین چاپ رمانش را با سرمایه ی شخصی خود در سال 1340 شمسی «1960 میلادی» منتشر ساخت .

 

 

پایان نامه

 

 شوهر آهوخانم شامل 18 فصل می باشد و برشی است 7 ساله از زندگی یک خانواده در کرمانشاه.این رمان در همان نخستین ماه های انتشار و پس از آن، تجدید چاپ های مکرر را برای نویسنده و ناشران آن به ارمغان آورد چنانچه تا سال 91 بیش از پانزده بار چاپ شده و فیلمی هم بر اساس آن ساخته شده است. این رمان که در روزگار خود ،حجیم ترین رمان اجتماعی بوده است دراولین نوبت چاپش حدود 900صفحه حجم داشته ولی نسخه های جدیدش حدود 800صفحه دارد.

آثار منتشر شده:

1-شوهر آهو خانم :1340

2-شادکامان دره قره سو :1345

3-شلغم میوه بهشته:1355

3-دکتر بکتاش:1364

5-سیندخت :1360

6-بافته های رنج :1361

7-همسفرها:

8-محکوم به اعدام:1370

9-بوته زار :

10-دختر دایی پروین:1384

11صوفی صحنه ،دزد کنگاور

12-دنیای پدران و دنیای فرزندان

13-حاج الله باشی

14-خداحافظ دخترم

پیشینه پژوهش:

علی محمد افغانی یکی از معروف ترین نویسندگان معاصر می باشد و رمان شوهر آهوخانم مشهور ترین اثر ایشان سهم بسزایی در ساختن زبان فارسی داشته و جایگاه ویژه ای در ادبیات معاصر یافته است. باتوجه به اینکه در زمینه ی عناصر داستانی،سبک و نوع رمان شوهر آهوخانم، تا کنون کاری مستقل و جامع صورت نگرفته و در تمامی پژوهش های موجود تنها برخی از عناصر داستانی به صورت گذرا پرداخت شده است،جای بحث    درباره عناصر داستانی، سبک و مکتب ادبی این رمان خالی است .از این رو تحقیق درباره آن بسیار لازم و ضروری می نماید.

 حمیدعبداللهیان در کتاب «کارنامه نثر معاصر»پس از اشاره مختصر به زندگی نامه و آثار علی محمد افغانی، به بررسی کلی مضمون و محتوای آثار افغانی در صفحات 108-107 می پردازد.وی در مورد رمان مذکور     می نویسد:«شوهر آهوخانم از جهت طرح،شخصیت ها و نظم نوشته اثری محکم و قابل قبول است و با صبر و حوصله به تشریح قضایای اجتماعی و خانوادگی پرداخت است.» (عبدالهیان،1376: 107)

 زکریامهرورز،در«بررسی داستان امروز»صفحات 94تا98 کتاب خود را به بررسی رمان شوهر آهوخانم اختصاص داده است.وی شوهر آهوخانم را«توصیف لحظه های گوناگون زندگی خانواده ای در طول هفت سال پیاپی بدون گسست در زمان تک خطی و با تفصیل های بالزاک مآبانه»می داند.(مهرورز،1381: 94) او نگاهی گذرا به شخصیت سیدمیران دارد و بدون هیچ گونه نقد و بررسی به وجود تلمیح، تشبیه، تشخیص و استعاره دراین رمان اشاره می کند. (همان:99)

 جمال میرصادقی،در صفحات 137تا144«داستان نویس های نام آور معاصر ایران»به بررسی کلی شوهر آهوخانم می پردازد.وی معتقد است شوهر آهوخانم از نظر ساختار و معنا ویژگی های رمان غربی را داراست و از نظر زبان عالمانه و فضل فروشی شامل خصوصیات قصه های بلند فارسی است.(میرصادقی، 1382: 137) در کتاب «عناصر داستان» پس از توضیح زاویه دید دانای کل ،شوهر آهوخانم را از جمله رمان هایی می داند که به این زاویه دید روایت شده است. (میرصادقی،1376: 398)

 عبدالعلی دستغیب در «کالبد شکافی رمان فارسی» رمان شوهر آهوخانم را در صفحات متعدد مورد نقد و ارزیابی محتوایی قرار داده است.وی شوهر آهوخانم را اثری رئالیستی می داند و می نویسد :«رویدادهای آن به فراروند بسط شهرها و افزایش جمعیت و گسترش بورژاوازی بازرگانی سال های 1313تا1320 پیوند تنگاتنگ دارد. (دستغیب،1383: 104)

 محمد حنیف،شوهر آهوخانم را یکی از رمان های موفق ادبیات داستانی ایران می داند (حنیف،1379: 116) وی می نویسد: « علی محمد افغانی در رمان شوهر آهوخانم از روش های گوناگونی برای پرداخت       شخصیت هایش سود جسته است .1-توصیف مستقیم 2-توصیف در خلال گفت و گو 3-توصیف در خلال حرکت.» (همان:116)

حسن میرعابدینی در جلد دوم «صدسال داستان نویسی ایران» زیرعنوان اجتماع نگاری های شتابزده به بررسی کلی شوهر آهوخانم در صفحات 398-393  می پردازد و از آن تحت عنوان برجسته ترین رمان اجتماعی دهه چهل یاد می کند.

محسن ذوالفقاری در کتاب «تحلیل سیر نقد داستان در ایران» در صفحات 119-115 به نقل از سیروس پرهام، فریدون آموزگار، احمد مسعودی و جمالزاده می پردازد.

 مقالاتی اندک نیز در نشریات و محیط های اینترنتی در دسترس هستند که جسته و گریخته برخی از عناصر داستانی شوهر آهوخانم را ارزیابی کرده و به بررسی زبان ،سبک و ساختمان فنی رمان پرداخته است، اما هیچیک به گونه ای در خور عناصر داستانی، سبک و ساختمان فنی رمان مذکور را ارزیای نکرده است.

 بزرگ علوی در مقاله ای با عنوان«شوهر آهوخانم»در مجله کاوه می نویسد:«هر زمان به وسیله گفت وگوها، افکار و احساساتشان بیان می شود یا وقتی وضع روحیشان به وسیله نویسنده وصف می شود همیشه بیان تصنعی خواننده را آزار می دهد.» (علوی،1343: 140)

 جمالزاده درمجله نگین با نقل از دیگران عیب شوهر آهوخانم را زیر پا گذاشتن قواعد دستور زبان می داند. (جمالزاده،1346: 48)

 احمدمسعودی در مجله بازار رشت از ضعف شخصیت پردازی نویسنده سخن می گوید و معتقد است «این سید که 887صفحه از ادبیات ایران را اشغال کرده است اسیر پایین تنه است در حالی که نویسنده او را تبرئه کرده است.» (مسعودی،1346: 2)

 دکتراسدالله واحد در مقاله اینترنتی «شوهر آهو خانم و مکتب های ادبی»در سایت ادبی به تحلیل و بررسی مکتب های موجود در شوهر آهوخانم پرداخته است.

 نادیاعزیزی،دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی تهران در سال 1379 پایان نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی خود را با عنوان«نقش دلاویز»نوشته است و در آن به نقد و بررسی آثار علی محمد افغانی از نظر اوضاع سیاسی،اجتماعی،گویشی،عقاید و باورها،خرافات،زیبایی های کلامی و گفتاری، روانشناسی و ضرب المثل پرداخته است.

 سحر کریمی مهر نیز مصاحبه ای با علی محمد افغانی انجام داده است و حاصل آن را درمقاله ای با عنوان «گفت و گو با علی محمد افغانی» در پایگاه اینترنتی بلوط جمع آوری کرده است.

 همانطور که مشاهده شد در هیچ یک از این پژوهش های مذکور و در هیچ پژوهش دیگری ،به صورت تخصصی ویژگی های شوهر آهوخانم پرداخت نشده است. بنابراین با توجه به جایگاه خاصی که نویسنده شوهر آهوخانم در داستان نویسی معاصر احراز کرده است، تحلیل و بررسی اثرش بسیار ضروری می نماید. از این رو نگارنده در این نوشتار بر آن است تا نوع رمان، مکتب ادبی و سبک شوهر آهوخانم را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد و بیشتر عناصر داستانی را جداگانه بر اساس معیارهای رمان شناسی معاصر در بوته نقد و بررسی قرار دهد.

پایان نامه ارشد ادبیات فارسی: فهرست موضوعی اشخاص در شاهنامه فردوسی از هفت خان اسفندیار تا پایان پادشاهی قباد

، اسامی خاص و پس از آن عناوین عام به ترتیب حروف الفبا درج گشته است .

برخی از مشکلاتی که در انجام دادن این پژوهش با آن مواجه بودیم:

– یافتن عبارتی که در عین کوتاهی بتواند بیانگر حادثه‏ای باشد که محدودۀ روایت آن در شاهنامه چندین بیت و گاه چندین صفحه را به خود اختصاص داده بود.

–  فاصله افتادن میان مطالب مربوط به زندگی و اقدامات یک شخص یا وجود دو یا سه موضوع در یک بیت که تفکیک و عنوان‏گذاری آن را

 

پایان نامه و مقاله

 مشکل می­ساخت.

– جمع ‏آوری مطالب مربوط به پادشاهانی که قبل از رسیدن به تاج و تخت و در زمان حکومت پدران خود اقداماتی را انجام داده­بودند که شرح آن در ضمن همان پادشاه اصلی آمده بود. برای مثال: هفت خان اسفندیار اگرچه باید ذیل عنوان اسفندیار جای بگیرد؛ اما ابیات مربوط به آن در ذیل پادشاهی پدرش گشتاسپ آمده است.

پیش از انجام دادن این پژوهش چشم‏اندازی که در برابر ما بود چنین اجزاء و محتوایی داشت:

پرسش های اصلی تحقیق:

– ساختار زندگی شخصیّت­های شاهنامه­ فردوسی چگونه است؟

– نقش این پایان نامه در معرفی شخصیّت­­های گمنام شاهنامه چیست؟

– نقش این پایان نامه در معرفی شخصیت­های مطرح شاهنامه چیست؟

فرضیه ها:

– ساختار حوادث زندگانی شخصیّت­های شاهنامه شبیه به یکدیگر نیست و هرکدام ویژگی­های خود را دارند.

– نقش پر رنگ برخی از شخصیّت­ها در شاهنامۀ فردوسی مانع از نمایان شدن دیگر شخصیّت­ها­ شده است و انجام یافتن  این پایان نامه به برجسته نمایی این اشخاص کمک شایانی خواهد نمود.

–  بررسی های شاهنامه پژوهان غالباً برشخصیت هایی خاص و نیز حوادثی خاص از زندگانی آنان تکیه داشته است . این پژوهش می تواند حوادثی از زندگانی شخصیت های مطرح شاهنامه را که کمتر مورد توجه قرار گرفته است، در معرض دید پژوهندگان قراردهد.

اهداف تحقیق:

– توجه به حوادث مغفول مانده از زندگانی شخصیت‏های شاهنامه

– ارائۀ تمامی حوادث زندگی شخصیت­های­ شاهنامه

– معرفی بعضی شخصیت های مغفول مانده در شاهنامه.

– تسهیل امر دست یابی به حوادث زندگانی شخصیت های شاهنامه

پیشینه تحقیق:

تا کنون پژوهش­های بسیاری در مورد اشخاص و ویژگی­های شخصیّتی قهرمانان شاهنامه انجام شده است که عمدتا به چند چهرۀ مشهور پرداخته اند یا فقط به معرفی  نام و نژاد آنها بسنده کرده اند؛ برای نمونه کتاب­های «فرهنگ نام­های شاهنامه»و«حماسه آفرینان شاهنامه»و….امّا این پژوهش در میان پایان نامه ‏های دفاع شده در سطح کشور و یا کتاب­ها و فرهنگ­های نوشته شده دربارۀ شاهنامۀ فردوسی هیچ سابقه ای ندارد.

روش تحقیق:

در اجرای این پژوهش از روش کتابخانه­ای استفاده شده است؛ به این ترتیب که تمامی ابیات به طور دقیق مورد مطالعه قرار گرفته ­اند. پس از استخراج عناوین اشخاص (اصلی و فرعی) و معرفی کوتاه آنها، حوادث مهم زندگی و اقدامات آنها مورد بررسی قرار گرفته و به صورت فهرست موضوعی طبقه­ بندی شدند.

باری نگارنده با تمام کاستی­ها و نارسایی ­هایی که در این پژوهش وجود دارد، امیدوار است این کار برای دانش پژوهان ادب دوست به ویژه پژوهندگان شاهنامۀ فردوسی سودمند افتد.

 
مداحی های محرم