اغلب کشورهای در حال توسعه برای رونق اوضاع اقتصادی، ایجاد اشتغال و دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی پایدار با مشکل کمبود منابع در جهت سرمایه گذاری روبرو هستند. در این حال کشورهای در حال توسعه با جذب سرمایه های خارجی و سرازیر شدن منابع مالی کافی، قادر به بهره گیری از فرصت رشد و توسعه با ایجاد زیرساخت های لازم خواهند شد و اگر کمی هوشمندانه تر در این شرایط رفتار کنند، فرصت بهره گیری از فناوری و دانش روز ناشی از آن را نیز به دست خواهند آورد. جذب سرمایه های خارجی و مشارکت سرمایه گذاران خارجی در فعالیت های تولیدی و صنعتی یکی از مهمترین روش های تأمین منابع لازم در پیشرفت کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته، قلمداد می شود. بنابراین با توجه به اهمیت مقوله سرمایه گذاری خارجی به عنوان یکی از ابزارهای اصلی توسعه، آشنایی با انواع روش های سرمایه گذاری خارجی مهم و ضروری به نظر می رسد. در این مطالعه سعی شده است تا روش های مختلف مورد استفاده در حوزه ی تعمیرات، نگهداری و خدمات پروازی بالگردهای تجاری[1] ایران، مورد بررسی قرار گیرند و سپس با توجه به انواع شاخص های بیان شده از سوی کارشناسان این صنعت، روش اصلی جذب سرمایه گذاری خارجی تعیین گردد.

2ـ1 بیان مسئله

بالگرد در دنیای امروز یکی از مهم‌ترین و پراستفاده‌ترین وسایل حمل و نقل به شمار می‌آید. به علت کاراکترهای پروازی بی رقیب بالگردها، این وسیله کاربردهای گسترده ای پیدا کرده است که از جمله آنها می توان به مواردی چون مسافربری هوائی، حمل پست و کالاهای بازرگانی،کمک به پلیس هنگام بروز حوادث و کنترل ترافیک و کمک به آتش نشانی برای خاموش کردن آتش، حمل و نقل و نشر روزنامه و مجله، نقشه برداری و مساحی از اراضی و باغ ها و ساختمان ها و خدمات پزشکی در زمان بروز اتفاقات ناگوار، اشاره کرد. البته در موارد اندکی نیز جابجایی وسایل سنگین وزن مانند سازه های ساختمانی و رادیویی با برخی از این بالگردها صورت می پذیرد. با افزایش نیاز کشور به این وسیله، لزوم تأمین آن و اجرای خدمات مربوط به تعمیرات و نگهداری از آنها در داخل کشور، روز به روز بیشتر احساس می شود. از سویی به دلیل کمبود منابع مالی داخلی، ضعف بخش خصوصی برای تأمین سرمایه گذاری های بلند مدت، محدودیت های مختلف بر سر راه وارد کردن تکنولوژی های مورد نیاز (شامل تحریم های خارجی علیه ایران، …) از کشورهای صاحب تکنولوژی توسط سرمایه گذاران داخلی، امکان

سرمایه گذاری از منابع داخلی کاهش یافته و لزوم تأمین سرمایه از منابع خارجی در اولویت قرار می گیرد (هادی زنور، 1379). به علاوه این که سرمایه گذار خارجی از مزیت رقابتی نیز برخوردار است؛ به این معنی که او با داشتن اطلاعات بیشتر در مورد بازارها، عوامل تولید، قیمت کالاها و خدمات و بازاریابی، مهارت در مدیریت و تخصص های فنی، توان تولید با هزینه کمتر، تکنولوژی برتر و در نهایت منابع مالی بیشتر، از مزیت بیشتری نسبت به سرمایه گذار داخلی برخوردار است (تدبیر اقتصاد، 1384)، که این خود دلیل دیگری بر لزوم سرمایه گذاری خارجی در صنعت بالگرد کشور می باشد. تأمین سرمایه از منابع خارجی به روش های مختلفی صورت می پذیرد و شناسایی این روش ها و انتخاب روش مناسب سرمایه گذاری یکی از مهمترین تصمیماتی است که کشورها یا شرکت های سرمایه پذیر با آن مواجه اند، به طوری که بقاء و ماندگاری آن ها را در دنیای واقعی امروزی تحت تأثیر قرار می دهد.

این تحقیق با هدف شناسایی روش های مختلف سرمایه گذاری خارجی، اولویت بندی و نهایتاً انتخاب بهترین روش مناسب در حوزه ی تعمیرات، نگهداری و خدمات پروازی بالگردهای تجاری کشور، تعریف و انجام شده است. به منظور انجام این اولویت بندی و انتخاب روش مناسب، از تکنیک های تصمیم گیری چندمعیاره فازی استفاده شده است.

3ـ1 اهمیت و ضرورت موضوع

صنعت بالگرد کشور، از جمله صنایعی است که برای توسعه نیازمند صرف هزینه های فراوان می باشد. به علاوه اینکه توسعه این صنعت نیازمند تکنولوژی های پیشرفته نیز می باشد. ارتباط با شرکت های خارجی ممکن است نسبت به ارتباط با شرکت های داخلی ارزش افزوده محلی کمتری ایجاد کند، با این حال پر اهمیت هستند، به خصوص در کشورهایی که توانمندی های داخلی در مراحل ابتدایی رشد هستند (آنکتاد ،a2007). به منظور دستیابی به تکنولوژی روز در صنعت مربوطه نیاز به برقراری ارتباط با منابع تکنولوژی و استفاده از روش های مناسب سرمایه گذاری خارجی برای انتقال تکنولوژی از آنها احساس می شود. روش های گوناگونی برای سرمایه گذاری خارجی وجود دارد که می تواند شامل سرمایه گذاری مشترک، ادغام، اکتساب، قرارداد لیسانس، قرارداد فرانشیز، قرارداد مدیریتی، بیع متقابل و … باشد. بی شک یافتن بهترین و مناسب ترین روش که فراخور صنعت موردنظر، حداکثر منافع ملی کشور میزبان را به ارمغان بیاورد، از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

4ـ1 هدف های تحقیق یا نتایج مورد انتظار

هدف اصلی از انجام این تحقیق شناسایی روش های مختلف سرمایه گذاری خارجی مورد استفاده در صنعت بالگرد و اولویت بندی این روش ها و انتخاب بهترین روش در راستای توسعه حوزه ی تعمیرات، نگهداری و خدمات پروازی بالگرد تجاری کشور می باشد. اهداف فرعی مورد انتظار از انجام این تحقیق عبارتند از:

1. شناسایی شاخص ها و عوامل کلیدی مؤثر بر اولویت بندی و انتخاب روش مناسب سرمایه گذاری خارجی در بخش تعمیرات، نگهداری و خدمات پروازی بالگرد تجاری کشور.
2. تعیین درجه اهمیت مهمترین شاخص های موثر جهت اولویت بندی روش های مختلف سرمایه گذاری خارجی در حوزه ی تعمیرات، نگهداری و خدمات پروازی بالگرد تجاری کشور.

5ـ1 گزاره های تحقیق

[1] Civil

[2] UNCTAD

یکی از مهمترین دارائی‏های هر سازمانی مشتریان آن می‏باشد. با توجه به این مساله و قرار گرفتن مشتری در محور و کانون توجه سازمانها از یک طرف و توجه به دنیای رقابتی امروز از طرف دیگر، می‏توان دریافت که لزوم ایجاد رضایتمندی در آنها تا چه حد حائز اهمیت است. در یک فضای رقابتی، سازمان‏ها فقط در صورتی بقا خواهند داشت که بتوانند رضایت مشتریان خود را تضمین کنند. به جای انطباق مشتری با محصول یا خدمات، باید سازمان و فعالیتهای آن را متناسب با نیازها و انتظارات مشتریان شکل دهیم که نتیجه آن بهبود خدمات، رضایتمندی، در نتیجه وفاداری و در نهایت سود و بقای سازمان خواهد بود (پوریامهر،1388).

امروزه ما در شرایط اقتصادی و اجتماعی خدمات محور زندگی می‏کنیم که این وضعیت روز به روز نیز در حال افزایش است. مسلما در این راستا اطلاع از تصویر ذهنی و ادراک مشتریان نسبت به کالاها و خدمات ارائه شده توسط یک سازمان از اهمیت خاصی برخوردار است. این کار ضمن مشخص کردن نقاط قوت و ضعف سازمان، زمینه را برای اتخاذ راهبرد‏های مناسب و ارتقاء سطح عملکرد سازمان‏ها در صنایع مختلف فراهم می‏آورد.

گردشگری نیز به عنوان یکی از صنایع، روز به روز جایگاه بالاتری در نزد جوامع مختلف به دست می‏آورد و کشورهای مختلف در پی آن هستند تا با پاسخگویی هر چه بهتر به نیازهای گردشگران سود بیشتری از رقبا کسب نمایند. از اینرو رضایت مشتری یا بعبارت بهتر گردشگر  از اهمیت ویژه‏ای در این صنعت برخوردار است. در این میان موزه‏ها به عنوان یکی از مهمترین جاذبه‏های گردشگری در جهان شناخته می‏شوند. موزه‏ها کارکردی گسترده در زمینه توسعه گردشگری بر عهده دارند.سالانه میلیون‏ها نفر از گردشگران در سرتاسر دنیا اقدام به بازدید از موزه‏ها می‏کنند و همین امر مبین ضرورت توجه به بحث رضایت بازدید‏کنندگان از موزه‏ها به شمار می‏رود. بازدید‏کننده راضی و خشنود احتمالا برای بازدید مجدد مراجعه می‏کند و در صورت عدم مراجعت دیگران را ترغیب به بازدید از موزه خواهد نمود.

از این رو محقق بر آن است تا با شناسایی عوامل موثر بر رضایت بازدید‏کنندگان موزه موجبات ارائه خدمات بهتر به بازدید‏کنندگان و جلب هر چه بیشتر  گردشگران را به سمت موزه‏ها علی‏الخصوص موزه ملی که سرآمد همه موزه‏های ایران است فراهم سازد.

2-1 بیان مساله

امروزه حفظ رابطه با مشتری یک آرزو و تمنا نیست، بلکه لازمه کار است. جورج گرین[1](1996) در کتاب خود با نام «تامین رضایت مشتری» یک قانون طلائی ارائه کرده و می‏گوید: “مواظب مشتریان خود باشید. زیرا اگر چنین نکنید کس دیگری این کار را انجام خواهد داد.” (کارترایت، 1383)

مطالعات اولیه کاردازو[2] (1964)، اولشاوسکی و میلر[3] (1972) و اندرسون[4] (1973) را می‏توان اولین مطالعات مرتبط با رضایت مشتریان دانست. آنها برای اولین بار مدل عدم اثبات انتظارات در مورد رضایت را به کار گرفتند که این مدل باعث ایجاد تئوری‏های اساسی شد که پس از آن تحقیقات بسیاری در مورد رضایت مشتریان صورت گرفت. تحقیق بعدی در مورد رضایت مشتری توسط اولیور انجام شد و این تحقیق به عنوان تحقیقی مرجع در بسیاری از تحقیقات دیگر به کار رفت.

رضایت مشتری احساسی مثبت است که در هر فرد پس از استفاده از کالا یا دریافت خدمات ایجاد می‏شود؛ و در صورتی که سطح خدمت و کالا پائین‏تر از سطح انتظارات مشتری باشد، به نارضایتی‏اش منجر می‏شود (بغزیان و همکاران، 1389).

محققان نو‏اندیش اعتقاد دارند که رضایت مشتری تنها به انتظارات آنان بر‏نمی‏گردد، بلکه توجه به نیازهای او، بویژه نیازهای اساسی مانند ایمنی، احترام و عدالت نیز اهمیت دارد؛ زیرا نیازها با انتظارات فرق دارند. انتظارات، آگاهانه، مشخص، کوتاه مدت و سطحی هستند؛ در حالیکه نیازها تا زمانی که فعال نشده‏اند، ناآگاهانه، کلی، عمیق و دراز مدت هستند. وقتی انتظارات برآورده نمی‏شوند، شاید خشمگین یا حتی برافروخته شویم (صفاری نژاد و همکاران، 1387).

ریشه کلمه موزه از آرزو و خواست‏های انسان‏های اولیه برای حفاظت از هویت فرهنگی، بهره برداری اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و پی‏جویی علم آمده است. کلمه موزه[5] اولین بار در انگلیسی در قرن هفدهم میلادی از واژه یونانی Mouseion  آمده که به معنای جایگاه 9 الهه یونانی، دختران ژئوس یا ژوپیتر است که شعر، موسیقی، رقص، تاریخ و سایر زمینه‏های هنر و ادبیات را نگهبانی و تشویق می‏کرده‏اند. بعدها این تعبیر در خصوص انبار هدایا و موقوفات به کار برده شد. اگرچه موزه‏ها در اصل نهادی سر‏برآورده از تمدن مغرب زمین به شمار می‏روند لیکن ایده‏ای که در شکل گیری آنها نقش آفرین بوده، دیر زمانی است که در فرهنگ‏های غیر غربی نیز نمایان گردیده است (زاهدی و همکاران،1387).

مخاطبان موزه‏ها با انگیزه‏های گوناگونی به موزه پای می‏گذارند. از صرف همراهی دوستان تا مطالعات و تحقیقات در خصوص اشیاء موزه‏ای یا دوره‏های خاص از تاریخ تحول یک علم، منطقه یا حتی گونه‏ای از جانوران. لذا توجه به نیازهای طیف گسترده‏ای از افراد جامعه که از موزه بازدید می‏نمایند و تلاش برای برآورده کردن این نیازها و جلب رضایت آنان از اهمیت خاصی برخوردار است.

موزه‏ها به عنوان یکی از مهمترین جاذبه‏های گردشگری جهان شناخته می‏شوند. آنها کارکردی گسترده در زمینه توسعه این کسب و کار بزرگ جهان بر عهده دارند. جذب گردشگران به مقاصد گوناگون و کسب تجربه‏ای لذت بخش و گذران اوقات فراغت مردمان ساکن سرزمین‏های مقصد از کارکردهای مهم موزه‏ها هستند. اما از همه اینها گذشته و مقدم بر همه آنها موزه به عنوان سازمانی غیر‏انتفاعی در خدمت پیشرفت جامعه شناخته می‏شود که شواهد مادی مربوط به انسان‏ها و محیط زیست آنها را گردآوری و حفاظت کرده، به تعبیر و تفسیر آنها می‏پردازد و آنها را به نمایش می‏گذارد (زاهدی و همکاران،1387). در این میان رضایتمندی بازدیدکنندگان موزه از اهمیت چشمگیری برخوردار است. در این تحقیق با مطالعه مدل‏های سنجش رضایتمندی مشتریان به دنبال شناسایی و اولویت‏بندی شاخص‏های رضایتمندی بازدیدکنندگان  موزه‏ها هستیم.

3-1 اهمیت و ضرورت موضوع

شورای بین المللی موزه‏ها (ICOM)[6] تعریف خود را از موزه به قرار زیر بیان می‏دارد: موزه عبارتست از یک سازمان غیر‏انتفاعی دائمی که در خدمت جامعه و پیشرفت آن قرار دارد و به روی عموم مردم باز است. این سازمان شواهد مادی مربوط به انسان‏ها و محیط زیست ایشان را به منظور مطالعه، آموزش و کسب لذت، گردآوری و حفاظت کرده، مورد پژوهش قرار می‏دهد و آنها را به نمایش می‏گذارد.

با رشد اقتصاد جهانی در دهه 1990، گرایش به بازدید از موزه‏ها رو به گسترش نهاد. به این ترتیب موزه‏ها دوباره توجه افکار عمومی را به خود جلب کرده و پذیرای بازدید‏کنندگان بیشتری گشتند؛ زیرا اوضاع مطلوبتر اقتصادی این دوران، تقاضا را برای گذراندن اوقات فراغت در قالب برنامه‏های فرهنگی و ارتقای کیفیت فعالیت‏های آموزشی افزایش داده بود. به این ترتیب موزه ها بیش از گذشته بازار مخاطبان خود را مورد توجه قرار داده و به نوعی به موسسات بازار‏گرا مبدل شدند.

با توجه به این ایده کاتلر که بازاریابی را فرایندی می‏داند که از مشتری آغاز شده و به او ختم می‏شود، این موزه‏های بازارگرا نیز توجه بیشتری به مخاطبان خود مبذول داشتند. مدیریت موزه‏ها به گردآوری دیدگاهها و نظرات بازدید کنندگانی پرداختند که علاقمند و با انگیزه بوده و می‏توانستند آنها را در هدایت برنامه‏های کاری خود یاری رسانند. مطالعات بازاریابی به منظور شناخت نیازهای بخش‏های مختلف بازار مخاطب انجام پذیرفت تا مدیران موزه‏ها بدانند که چه چیزی را برای چه مخاطبی، به چه صورت و در چه زمان و مکانی باید عرضه نمایند. جذب بیشتر بازدید‏کنندگان از یک سو، خود به هدفی برای موزه‏ها مبدل گشت، زیرا مخاطب بیشتر، موقعیت برتری در اختیار موزه‏ها قرار می‏داد و از طرف دیگر این بازار رو به گسترش و این مراجعان بیشتر به معنای درآمد بیشتر برای موزه‏ها از طریق فروش بلیط وسایر محصولات و خدمات عرضه شده از سوی موزه‏ها بود.

موزه‏ها برای تحقق این اهداف به بهبود فضاها و امکانات فیزیکی از یک طرف و ارتقای کمّی و کیفی و تنوع بخشی به محصولات و خدمات اصلی و جانبی‏ای پرداختند که به بازار عرضه می‏داشتند.

تقویت مجموعه‏های آثار، گسترش سایت‏های اینترنتی، ورود به تجارت الکترونیک و بازسازی ساختار نیروی انسانی نیز از مجموعه اقدامات کلیدی‏ای بود که در این مسیر مورد توجه موزه داران قرار گرفتند.

توسعه بازار هدف به سوی قومیت‏ها و فرهنگ‏های مختلف، از دیگر موارد مدنظر موزه‏ها در دهه‏های پایانی قرن بیستم میلادی بود که همچنان ادامه دارد. آنها همچنین می‏کوشند که داشته‏های موزه را برای تمامی اعضای خانواده و در گروه‏های مختلف سنی-جنسی جذابیت بخشیده و از این طریق نیز بازار هدف خود را گسترش بخشند (زاهدی و همکاران،1387).

با توجه به اهمیت ویژه موزه در صنعت گردشگری و نقش چشمگیر آن در معرفی تاریخ، فرهنگ و تمدن کشورمان، نیاز مبرمی به توجه بیشتر به خواسته‏ها و انتظارات بازدید‏کنندگان احساس می‏شود؛ همچنین از آنجایی که موضوع موزه‏ها و محوطه‏های تاریخی به لحاظ بافت و نوع نگرش گردشگران بسیار متفاوت از سایر مقولات گردشگری است لذا نیاز به تدوین مولفه‏های ویژه موزه‏ها احساس می‏شود. و به همین دلیل محقق به دنبال آن است تا چارچوبی را تدوین نماید که در قالب آن بتوان سطح رضایتمندی بازدید‏کنندگان موزه‏ها را سنجید و از این طریق به مدیران و مسئولان موزه‏ها در امر پاسخگویی هر چه بهتر به نیازهای بازدید‏کنندگان یاری رساند.

[1] . George green

[2] . Cardozo

[3] . Olshavsky & Miller

[4] . Anderson

[5] Museum

[6] . International Council of Museums

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

2.3 . مدل رگرسیون خطی با داده­های سانسور شده  با وجود خطا در متغیرهای مستقل…………………………… 40

1.2.3 اصلاح روش حداقل مربعات……………………………………………………………………………………………………………….. 41

2.2.3 روش درستنمایی تجربی وساخت فاصله اطمینان…………………………………………………………………………….. 45

4.3 اثبات قضایا……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 50

فصل چهارم :مطالعات شبیه سازی

1.4 حالت یک بعدی………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

پیوست

   برآوردگر کاپلان مایر با وجود داده­های سانسور شده……………………………………………………………………………………… 66

   نسبت لگاریتم درستنمایی تجربی…………………………………………………………………………………………………………………… 67

   معرفی نمادهای  ­و ……………………………………………………………………………………………………………….. 70

واژه­ نامه

واژه نامه انگلیسی­-فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………… 72

وژه نامه فارسی-انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………………. 77

مراجع…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 82

فهرست جداول

عنوان                                                                                                         صفحه

جدول شماره 2.1: مجموع مربعات باقیمانده……………………………………………………………………………………………………. 31

جدول شماره 2.2: مجموع مربعات باقیمانده…………………………………………………………………………………………………… 34

جدول شماره 3.2: ضرائب برآورد شده (برای مدل کامل)………………………………………………………………………………. 35

جدول شماره 1.3: متوسط طول و احتمالات پوشش فواصل اطمینان روش NA برای ……………………………. 62

جدول شماره 1.3: متوسط طول و احتمالات پوشش فواصل اطمینان روش AEL برای …………………………. 63

فهرست شکل­ها

عنوان                                                                                                                    صفحه

شکل شماره 1.2: نمودار باقیمانده ها برای داده های پیوند قلب استانفورد، برازش درجه دوم………………………. 20

شکل شماره 2.2: نمودار باقیمانده ها برای داده های پیوند قلب استانفورد، برازش خطی…………………………….. 21

فصل اول:

مقدمات

در این فصل تعاریف و مقدمات اولیه برای مدل­های خطی، مدل­های خطی با خطای اندازه­گیری، برآوردگرهای استوار به­ویژه برآورد M، آنالیز بقا، برآوردگر کاپلان مایر، داده­های سانسورشده و انواع سانسور ارائه می­شود.

1-1- مدل خطی

یکی از کاربردی­ترین­­ روش­ها برای تحلیل داده­ها در بین ابزارهای آماری، تحلیل رگرسیونی است. تحلیل رگرسیونی،روشی کارآمد برای بررسی و مدل­سازی ارتباط بین متغیرها است که از این مدل های رگرسیونی در توصیف داده­ها، برآورد پارامترهای مجهول، پیش­گویی و کنترل استفاده می شود.

در بیشتر موارد، پاسخ یک آزمایش به چندین متغیر مستقل مثلا k متغیر مستقل، وابسته است. در این صورت یک مدل خطی رابطه­ای به صورت زیر را در نظر می­گیرد:

که n اندازه نمونه می­باشد. متغیرهای  را متغیرهای توضیحی و متغیر تصادفی قابل مشاهده y را متغیر پاسخ می­نامند.

متغیر تصادفی غیرقابل مشاهده  متغیر خطا تلقی می­شود، بدین معنی که به عنوان متغیری تصادفی، انداره ناتوانی مدل در برازش دقیق داده­ها را اندازه­گیری می­کند. این خطا ممکن است به دلیل عدم حضور برخی از متغیر­های مؤثر، خطاها­ی تصافی مربوط به مشاهدات و اندازه­گیری­ها و غیره صورت پذیرد.

همچنین فرض می­شود که خطا­ها دارای توزیع نرمال با میانگین صفر و واریانس نامعلوم  و ناهمبسته باشند.

پارامترها­ی  و  مجهول هستند و باید با استفاده از داده­ها برآورد شوند. فرض می­­شودداده­ها عبارتند از  که در آن  پاسخ متناظر با k سطح از متغیرها­ی مستقل  است. یعنی بنابر معادله (1.1.1) می­توان نوشت:

آن­گاه هدف ما به دست آوردن برآوردها­ی برای به ترتیب به نام­های  و در نتیجه به دست آوردن رابطه زیر است.

که در آن  نشان دهنده مقدار برآورد شده y به ازای مقادیر  است. در این صورت معادله (3.1.1) به عنوان معادله پیش بینی کننده می­تواند مورد استفاده قرار گیرد.

معمول­ترین روش در برآورد پارامترهای یک مدل خطی، استفاده از روش “کمترین مربعات معمول (OLS)” است که روشی بسیار سودمند و کارا است.

پایه و اساس روش کمترین مربعات به  Gaussو  Legendreباز می­گردد. این روش (و تعمیم­های آن ) به دلیل راحتی محاسبات و جواب­های بسته مبتنی برآن مورد توجه بسیاری از آماردانان است.

برآوردهای  را به گونه­ای برمی­گزینیم که مجموع توان دوم انحراف­ها را کمینه کند، یعنی آن­ها را به ­گونه­ای به ­دست می­آوریم که در معادله زیر هنگامی که به ترتیب جایگزین  می­شوند، کمترین مقدار ممکن را تولید کنند.

برآوردهای  با مشتق گرفتن از معادله (4.1.1) نسبت به  و مساوی صفر قرار دادن آن­ها به دست می­آیند. ملاحظه می­شود که برای حل این معادله ها­ی نرمال بهتر است که از روش ماتریسی استفاده شود. می توان رابطه (1.1.1) را به فرم ماتریسی زیرر در نظر گرفت.

بطوری­که .

فرم ماتریسی را می­توان بصورت زیر نوشت.

این مدل را یک مدل خطی گویند، زیرا نسبت به پارامترها­ی مدل، خطی است.

در این مدل خطی Yیک ماتریس ، X یک ماتریس  ،  یک ماتریس  و  یک ماتریس  هستند.

آن­گاه می­توان معادله­ها­ی نرمال را به صورت زیر نوشت:

زیرا

چون  یک ماتریس  است در نتیجه با ترانهاده خود برابر است پس:

و خواهیم داشت:

با مشتق گرفتن از رابطه (7.1.1) نسبت به بردار  و جایگزین کردن  به جای  و مساوی صفر قرار دادن آن، معادله­های نرمال (6.1.1) به دست می­آیند.

ماتریس­های  و  عبارتند از:

با فرض معکوس­پذیر بودن ماتریس  داریم:

که در این صورت معادله پیش بینی کننده عبارت است از:

که در آن داریم:

اما زمانی که داده پرت داشته باشیم روش کمترین مربعات معمولی جوابگو نیست، به همین دلیل به معرفی برآوردگرهای استوار می پردازیم.

1-2- انواع برآوردگرهای استوار:

برآوردگرهای استوار برآوردهایی هستند که با استفاده از آن­ها می­توان حساسیت روش حداقل مربعات را نسبت به وجود داده­های پرت کاهش داد.

برای این منظور روش کمی زیر را معرفی می­کنیم:

می­توان  را توسط تابع دیگری مانند  جایگزین کرد. و با کمینه کردن  به برآوردگری استوار دست یافت. برآوردهای ، برآوردهای M و برآوردهای GM با این روش حاصل می­شوند. که در این پایان نامه فقط به معرفی برآورد M می­پردازیم.

تذکر. جایگزین کردن مجموع یا میانگین با کمیت­های استوار نظیر آن­ها مانند میانه یا میانگین پیراسته است. بر این اساس، روش­هایی تحت عنوان LMS (کمترین میانه مربعات) یا LTS (کمترین میانگین پیراسته مربعات) معرفی شده­اند.

1-2-1- برآوردM

می­توان در رابطه ی  به جای  توابع دیگری مانند  را قرار داد و برآوردهای پارامترها را به­گونه­ای یافت که کمیت زیر حاصل شود.

که  یک تابع حقیقی با ویژگی­های زیر است:

الف.

ب. تابع  متقارن است.

ج. تابع  پیوسته است.

د. اگر  آنگاه  است.

ه. فرض کنید  باشد، آنگاه  است.

و. اگر    و ، آنگاه  است.

تذکر. می­باشد.

:

بیان مسئله

اگر به موضوع فلسفه که همان چیستی و چگونگی وجود است خوب دقت کنیم می توان به اهمیت جهان شناسی پی برد. چیستی وجود ارتباط تنگاتنگی با چیستی جهان پیرامون به عنوان نزدیک ترین موجود قابل شناخت فلسفی دارد. از طرفی انسان به عنوان اشرف مخلوقات در جهان هستی جایگاهی ویژه دارد.

«الحمدلله رب العالمین» پس از «بسم الله الرحمن الرحیم» این اولین آیه ازسوره حمد، اولین سوره قرآن کریم است.[1] سوره ای هرروز حداقل 10 بار بر زبان هر نمازگزار باید جاری شود.

حمد و سپاس مخصوص رب جهانیان است[2] خداوند میخواهد خود را معرفی بفرماید از طریق ربوبیت عالمیان و ساکنان عوالم معرفی میفرماید. بسیار باید در این نکته دقت کرد.

امیرالمؤمنین خطاب به انسان میفرمایند:

«أتزعم أنک جرم صغیر  وفیک النطوی العالم الاکبر» آیا گمان میکنی تو چیزی کوچک هستی در حالیکه درون تو عالم بزرگتری قرارداده شده.[3]

چگونه میتوان در مقابل این آیه و روایت بی دغدغه ماند؟

مسئله این است که ساکنان عوالم کیستند که خداوند ما را به این دریچه از توحید دعوت میکند؟ آیا نمی شد بفرماید: «موجودات» یا «مخلوقات» یا هرچیز دیگر؟

اینکه جهان شناسی را محدود کنیم به طبیعت شناسی امری ساده انگارانه است. خداوند متعال در وصف متقین میفرماید: «الذین یؤمنون بالغیب»[4] یعنی کسانی که به غیب ایمان دارند. چگونه میتوان عالم و عالمیان را محدود به آنچه به چشم می آیند انگاشت در حالی که رب عالمیان سخن از غیب میگوید؟

از دیدگاه نگارنده اهمیت شناخت عوالم در این است که بفهمیم خدای متعال چه جهانی خلق کرده است و واقعیت هستی را بهتر درک کنیم. به جهان و هستی همانگونه بنگریم که هست.

از طرفی شک نداریم اشرف مخلوقات ، انسان است. حال این انسان با آن جهان آیا ارتباط وجودی خاصی دارد؟

باید به این پرسش پاسخ مستند داد که آیا انسان شناسی اسلامی با جهان شناسی اسلامی ارتباط تنگاتنگی دارد؟ اگر دارد به چه صورت است؟ آیا یکی پیش نیاز دیگری است یا مکمل همدیگرند؟؟

این انسان ذوابعادی که تا قاب قوسین او ادنی پیش میرود در نقشه عوالم کجاست؟

در بحث نقشه عوالم و خواص عوالم فلاسفه بیشتر وارد گود شده اند و در بحث انسان و مراتب انسان، عرفا بحث های جدی تری از فلاسفه در پیش گرفته اند.[5]

این واقعیتی است که با مراجعه به کتب فلاسفه و عرفا در نگاه اولیه بسیار مشخص می باشد.

حال این انسان شناسی که بیشتر صبغه عرفانی دارد می تواند با جهان شناسی که بیشتر صبغه فلسفی دارد ارتباط نزدیک برقرار کند؟ یا ما نیاز به بازنویسی انسان شناسی و جهان شناسی اسلامی داریم؟

در این تحقیق به دنبال شناخت هرچندناقص میراث جهان شناسی و انسان شناسی خود از فلسفه و عرفان هستیم تا بتوانیم به این پرسش ها پاسخی مناسب ارائه کنیم.

اهمیت و ضرورت این تحقیق:

الف) آنچه مسلم است ، فلاسفه و عرفا در لابلای مباحث خود به بحث عوالم و مسیر حرکت انسان در آن ها پرداخته اند. اما به صورت جامع و مبسوط کمتر به ان توجه شده است و یک  دلیل این کم توجهی میتواند عدم نیاز اعصار گذشته به این بحث باشد. اما امرزو با توجه به توسعه نفوذ داروینیسم حتی در میان دانشمندان علوم اسلامی جهان اسلام ، و همچنین تأثیر عمیق مدرنیسم بر پیش فرض های فلسفی دانشمندان ( ازجمله اینکه همه چیز با علم تجربی و ریاضی و علوم جدید قابل دستیابی است حتی طی الارض) نیاز جدی به تولد نظریه مستقل و مبسوط در باب بواطن انسان و همچنین عوالم بالاتر هستی احساس میشود.

ب) حوزه مطالعاتی انسان شناسی علی رغم سابقه طولانی در علوم اسلامی در چند سال اخیر بیشتر مورد توجه علما و اساتید حوزه و دانشگاه قرار گرفته است.  و آنچه بیشتر در این پژوهش ها به چشم میخورد ، بررسی «انسان شناسی» مستقل از «جهان شناسی» است. از طرفی این بررسی تفکیکی در هر دو حوزه ما را دچار شناخت ناقص میکند چرا که مراتب بالای انسان امری ذهنی نیست بلکه وجودی است به همین دلیل باید جایگاه هستی شناختی مراتب و تأثیر و تأثر هر مرتبه ی انسانی از موجودات هم عرض خود مداقه شود. و در غیر این صورت انسان را جامع نشناخته ایم.

فلذا خلأ تئوریک در حوزه مطالعات تطبیقی «انسان شناسی» و «جهان شناسی» ما را بر آن داشت در این مسیر گامی ناچیز برداریم.

هدف از این پژوهش:

مهمترین هدف این پژوهش آغاز راهی برای پی­ریزی مطالعات تطبیقی بین حوزه انسان شناسی و جهان شناسی بر اساس فلسفه و عرفان اسلامی است.

از طرفی دستیابی به برخی نقاط کلیدی انسان شناسی من جمله مسیر حرکت انسان در عوالم هستی هدف دیگر این تحقیق است.

پرسش های پژوهش:

1- سوال اصلی پژوهش

سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که نقشه ی عوالم هستی چیست؟ و انسان به ما هو انسان در این عوالم چه جایگاهی دارد؟ و چه مسیری برای حرکت پیش روی اوست؟

2- سوال های فرعی پژوهش

الف) خواص هر عالَم چیست؟

ب) نحوه ی ارتباط هر عالَم با عالَم بالاتر و پایین تر خود چگونه است؟

ج) انسان دارای چه ابعاد و بطونی است؟

د) چند نوع دسته بندی برای عوالم صورت گرفته است؟

ه) قوس صعود و قوس نزول به چه صورت است؟

فرضیات پژوهش:

فرضیه اصلی ما این است که انسان صرفا دارای بعد مادی نمی باشد و بعد غیر مادی انسان دارای مراتبی است که هر مرتبه را با مرتبه ی دیگر تفاوت است. و باتوجه به وجود عوالم متعدد انسان در هر کدام ،نحوه ی بروز  وظهوری خاص دارد.

اما اصلی ترین فرضیه رقیب ما ، همان نظریه ی «تکامل نوع انسانی »[1] چارلز داروین است که بر آن اساس هم بعد غیرمادی انسان در مقیاس وسیعی رد میشود و هم قوس نزول از اساس منقضی.

روش پژوهش:

روش پژوهش در اثر حاضر ، روش کتابخانه ای است که در سه مرحله ذیل سامان می یابد:

1) جمع آوری ، شمارش و دسته بندی و تنظیم نظرات بزرگان فلسفه و عرفان اسلامی در باب عوالم و مسیر حرکت انسان در آنها تا علامه طباطبایی و آیت الله شاه آبادی.

2) توضیح و تبیین موارد احصا شده

3) تکمیل و تتمیم موارد فوق

4) استنباط نظریات علامه طباطبایی و آیت الله شاه آبادی در این موضوع

مبانی و پیش فرض ها:

مراد از پیش فرض های تحقیق ، مبانی و اصولی است که پژوهش حاضر بر آن ها مبتنی است و اصطلاحا اصل موضوعه ی این تحقیق اند. که به شرح ذیل می باشند:

1) عالَم های دیگری غیر از دنیا موجودند.

2) انسان جنبه های بالاتر از دنیا را داراست

3) جنبه های بالاتر انسان با عوالم بالا ارتباط دارند.

4) دنیا پست ترین عالَم و بدن پست ترین مرتبه ی وجودی انسان است.

[1] دکتر محمود بهزاد- داروینیسم و تکامل- انتشارات جیبی- چاپ هفتم- 1353- ص 33

[1] قرآن کریم-سوره حمد

[2] ترجمه الهی قمشه ای

[3] ترجمه و شرح نهج البلاغه- محمدتقی جعفری- ج5- ص 267

[4] سوره بقره آیه3

[5] هستی شناسی عرفانی-علی فضلی-ص 21

توجه، یکی از پیش نیازهای مهم حافظه بوده و این دو با هم از ملزومات اولیه جهت فرآیندهای یادگیری          می­باشند (وود[1] 1987 به نقل از آنسوورس[2] 1999). تأثیر عمیق و شدید نقص توجه و اختلال در حافظه و عملکردهای اجرایی مغز بر فعالیت های روزمره فرد امری پذیرفته شده است. نقایص خفیف توجه ممکن است انجام برخی فعالیت های روزمره را برای فرد دشوار یا حتی غیر ممکن سازند (سولبرگ[3] 2004).  توجه، تلاش ذهنی برای تمركز برروی رویدادهای حسی یا ذهنی است. نقص توجه تأثیر منفی و بنیادی بر توانایی های انجام تكلیف در كودكان دارد. كودكانِ دچار نقص توجه اغلب در یك یا تعدادی از ابعاد و انواع توجه مشکل و اختلال دارند كه این عدم كارآیی، منجر به بروز اختلالاتی می­گردد و طیف ویژه ای نظیر نقص توجه-بیش فعالی        (ADHD[4]) را شامل می­شود. کودکان دچار اختلال نقص توجه-بیش فعالی اختلالات توجهی زیادی را تجربه می­کنند که از این میان نقص توجه پایدار[5] مهمترین نقص توجهی در این کودکان است (بارکلی [6]1999).    مطالعات متعدد، نقص عملکرد توجه پایدار را در کودکان دچار اختلال نقص توجه-بیش فعالی به اثبات              رسانیده اند. (زنتال[7]، فاکنبرگ [8]1986، اسمیت 1985[9]). همچنین مطالعات دیگری نیز، اختلالات حرکت چشمی را در کودکان ADHD مورد بررسی قرار داده اند (داگلاس[10] ومونز[11] 2003 ، بیلاسما 1989[12] ، راندال جی راس2000[13]).

در این مطالعه تأثیر بکارگیری استفاده از الگوهای ردیابی بینایی بر عملکرد توجه پایدار کودکان دچار اختلال نقص توجه-بیش فعالی مورد بررسی قرار گرفت، با این امید که مداخلات توجهی خاص، بعنوان شیوه مکمل درمانی – غیر دارویی برای نقایص توجهی کودکان دارای اختلال توجهی بیش فعالی مطرح گردد.

2-1 بیان مسئله

ویلیام جیمز[14] در سال 1890 توجه را اینگونه توضیح داد كه : توجه  عبارتست از تمركز ذهن به یك شی­ء از میان اشیاء به صورت رشته ای از اندیشه های همبود به شكلی روشن و زنده که اساس آن، متمركز شدن و قرار دادن شی­ء مورد نظر در کانون توجه[15]، تمرکز[16] و آگاهی[17] است. دونالد برادبنت نیز در كتاب ادراك و ارتباط، توجه را نتیجه وجود یك سیستم پردازش اطلاعات با ظرفیت محدود دانست. توجه مهارتی بسیار پیچیده است و در حقیقت در برگیرنده مهارت های متعددی است كه هر یك در طی زمان و در طول رسش

 سامانه های عصبی و همگام با تجربه و دریافت محرك از محیط بروز پیدا می­كنند. مشکلات توجهی طیف وسیعی از اختلالات روانپزشکی کودکان را بوجود می­آورند که می­توان به اختلالاتی نظیر اختلال بیش فعالی-کم توجهی، اختلالات تکاملی – رشدی[18] و اختلالات یادگیری [19]اشاره نمود.

طبق تعریف راهنمای تشخیص بیماریهای روانی DSM-IV-TR[20] اختلال نقص توجه- بیش فعالی عبارت است از یک وضعیت عصبی – رشدی که براساس وجود الگوی پایدار نقص توجهی (به ویژه توجه پایدار[21]) و یا تکانشگری[22] و بیش فعالی[23] به عنوان ویژگی­های بسیار تکرار پذیر و شدیدتر از میزان قابل مشاهده در همتاهای رشدی آنها مشخص می­گردد و علائم آن با سطح رشدی تکاملی فرد تناسب و همخوانی ندارد. اختلال نقص توجه-بیش فعالی الگوی پایدار عدم توجه و یا بیش فعالی و رفتارهای تکانشی است که شدیدتر و شایع تر از آنست که معمولاً در کودکان با سطح رشد مشابه دیده می­شود. هرچند بسیاری از موارد سالها پس از بروز              نشانه ها تشخیص داده می­شوند اما برای مطرح نمودن این تشخیص باید برخی از نشانه ها قبل از سن 7 سالگی ظاهر شوند. در ایالات متحده میزان بروز اختلال 2 تا20% گزارش شده است، با این حال رقم 3 تا 7 درصد رقم اطمینان بخش تری است. اختلال موجب بروز آسیب در عملکردهای هنجار نظیر موفقیتهای تحصیلی، رفتار در مدرسه، تعامل با والدین و خواهر و برادر و ارتباط با همسالان می­شود. در سبب شناسی این اختلال علل ژنتیکی، عوامل مربوط به رشد، آسیب­های مغزی، عوامل عصب شیمیایی، عوامل عصبی فیزیولوژیک و نیز عوامل روانی-اجتماعی مطرح می­باشند. علائم بالینی این اختلال بطور عمده شامل نقص توجه و بیش فعالی به همراه تکانشگری است. این کودکان در خانه حاضر نیستند حتی برای چند لحظه خاموش بمانند و اغلب انفجاری و تحریک پذیرند. محرکهای بی اهمیت می­توانند به راحتی توجه کودک را مختل سازند. از خصوصیاتی که بیش از همه ذکر می­گردد، شامل بیش فعالی، اختلال ادراک حرکتی، بی ثباتی هیجانی، نقص هماهنگی کلی، نقص توجه (میدان توجه کوتاه، حواس پرتی، درجاماندگی، ناتوانی در اتمام تکالیف و تمرکز ضعیف)، تکانشگری (اقدام قبل از اندیشیدن، تغییرات ناگهانی فعالیت و از جا پریدن در کلاس)، اختلال حافظه و تفکر، ناتوانی­های اختصاصی یادگیری، نقایص گفتاری و شنیداری، علائم مبهم عصبی و بی نظمی های نوار مغزی می­باشند. (کاپلان و سادوک[24]2003).

طبق مطالعات انجام شده، کودکان دچار اختلال نقص توجه-بیش فعالی در طیف وسیعی از عملکردهای اجرایی مغز دچار اشکال هستند، خصوصاً در زمینه عملکرد توجهی، مطالعات متعددی نقص توجه مداوم و نیز توجه انتخابی را در این کودکان نشان داده اند (به نقل از توکا[25] و همکاران 2008). نارسایی توجه              مشخص ترین مشکل کودکان ADHD است و نخستین معیار تشخیصی محسوب می­شود. (بارکلی[26] 1997). بارکلی بیان می­کند که مهمترین مشکل توجه در کودکان ADHD نقص توجه پایدار است. (بارکلی1997).

مشکلات حرکتی در کودکان دچار اختلال کم توجهی-بیش فعالی به علت اختلال در مسیر فرونتو استرایتال و مخچه ای ثابت شده است. همانند سیستم حرکتی، سیستم اکولوموتور این کودکان نیز با نقص در مناطقی از مخچه از قبیل عقده­های قاعده ای، تالاموس، مخچه، کالیکولوس فوقانی و تشکیلات مشبک ساقه مغزی است. سیستم اکولوموتور بعنوان یک سیستم میانجی بین حرکت و شناخت مطرح شده است. (زی و لی 2006).

بررسی سیستم اکولوموتور می­تواند بعنوان یک بررسی مکمل حائز اهمیت باشد زیرا داده­های حاصل از این بررسی در یافته هایی مانند MRI و همچنین سایر آزمون های عصبی-روانشناختی یافت نمی­شود. به همین دلیل تقریباً غیر ممکن است که توجه بینایی را بدون در نظر گرفتن دیدن[27] به مفهوم اینکه در چه نقطه ای چشم ها ثابت[28] می­شوند، در نظر گرفت. )لاسکر و همکاران 2007). از این رو می­توان از بررسی سیستم اکولوموتور به عنوان یک ابزاردقیق برای ارزیابی مسایل شناختی و همچنین رشد نورولوژیک این کودکان  استفاده کرد.

اهمیت این بررسی به این دلیل است که همین مناطقی که کنترل حرکات اکولوموتور را تحت کنترل دارند در کودکان ADHD دچار اختلال می­باشند. به همین دلیل کودکان دارای اختلال، هم در شروع حرکات ساکادیک و هم درکنترل حرکات چشمی دچار مشکل هستند. این اختلالات اکولوموتور در این کودکان منجر به سرعت پردازشی پایین­تر، مهارتهای خودکار کمتر و همچنین تلاش بیشتر در حین انجام کارهای روزمره                    می­شود. (ماهونه[29]2011).

با توجه به ارتباط متقابل بین حرکات چشمی و توجه و نقش توجه در کنترل ثبات بینایی در این پژوهش، تأثیر تقویت ردیابی بینایی و تقویت حرکات چشمی بر توجه پایدار کودکان دچار اختلال کم توجهی-بیش فعالی مورد بررسی قرار گرفته است.

[1] Wood

[2] Answorth

[3] Solberg

[4] Attention defici-hyper activity

[5] sustain attention

[6] Barkley

[7] Zental

[8] Fulkenberg

[9] Smith

[10] Doglas

[11] Monuz

[12] Belasma

[13] Randal G Rass

[14] James

[15] Focalization

[16] Concentration

[17] Consciousness

[18] Pediatric developmental disorder

[19] Learning disorder

[20] Diagnostic and Statistical Manual

[21] Sustained Attention

[22] Impulsivity

[23] Hyperactivity

[24] Kaplan &Sadock

[25] Tooka

[26] Barkley

[27] looking

[28] fixation

[29] Mahone