بیکاری و وضعیت نامطلوب اشتغال در کشور، از جمله چالش های جدی اقتصاد ایران به شمار می رود و بین فرصتهای موجود شغلی در کشور و خیل عظیم بیکاران و جویندگان کار هیچ تناسب و توازنی بر قرار نیست، مفهوم بیکاری در مناطق روستایی تا حدودی با بیکاری در مناطق شهری تفاوت دارد؛ زیرا در مناطق روستایی علاوه بر بیکاری در نتیجه رشد جمعیت بالاتر محدودیت ساختارهای اقتصادی و سرمایه، افزون از جوامع شهری است. قبل از اینکه مردم بتوانند کاری را شروع کنند باید دارای سرمایه باشند، وجود سرمایه عامل مهمی است که می تواند ابزاری برای خود اشتغالی باشد. در تحقیق حاضر به بررسی وام های خود اشتغالی در ایجاد فرصتهای شغلی در نواحی روستایی( نمونه روستاهای شهرستان لنگرود) پرداخته شده است، نوع تحقیق کاربردی، روش تحقیق توصیفی تحلیلی، و جامعه آماری تحقیق تمام روستاهای شهرستان لنگرود می باشد، با توجه به گستردگی منطقه مورد مطالعه، افراد با استفاده از روش نمونه گیری سیستماتیک منظم انتخاب شدند. در تحقیق حاضر، روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی ( پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) و روش تجزیه تحلیل اطلاعات هم با استفاده از آمار توصیفی( میانگین و توزیع فراوانی) و آ مار استنباطی ( ضریب همبستگی شامل اسپرمن، آماره t  تک نمونه، خی دو ، وی کرامر، فریدمن استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد که بین میزان تحصیلات و موفقیت در ایجاد شغل رابطه معناداری وجود دارد و هم چنین نتایج بررسی نشان می دهد که بین میزان مبلغ وام خود اشتغالی و ایجاد مشاغل در مناطق روستایی رابطه مثبتی وجود دارد و نیز از نظر دریافت کنندگان وام تفاوت معناداری بین اثرات وام وجود دارد.

واژگان کلیدی: وام خود اشتغالی، سرمایه ، ایجاد شغل، بیکاری، نواحی روستایی

Abstract

Unemployment and employment situation in the country, including Iran’s economy faces serious challenges And the job opportunities in the country and the vast majority of the unemployed and job seekers is no harmony. The concept of unemployment in rural areas with unemployment in urban areas differs somewhat as a result of population growth and higher unemployment in rural areas, in addition to economic structures and investment restrictions, increasing urban populations. Before people can begin working capital should be no capital is an important factor that can be a tool for self-employment.In this study, self-employment loans in creating employment opportunities in rural areas (villages city Langrood sample) is discussed, Type of applied research, research methods, descriptive, and statistical community Langrood all villages city is, according to the extent of the study area were

 selected using systematic sampling regularly. In the present study, data collection, library and field (questionnaires, interviews and observations) and analyze the data using descriptive statistics (mean and frequency) and inferential statistics (including Spearman correlation coefficient, one-sample t-statistic , square, Cramer’s V, Friedman used. The results show that the correlation between education and success in job creation, there is a significant relationship And the results show that the amount of self-employment loans and create jobs in rural areas there is a positive relationship and also the loan recipients, there were no significant differences between the effects of the loan.

Keywords: self-improvement loan, investment, job creation, unemployment, rural areas

طرح مسأله

بیکاری و وضعیت نامطلوب اشتغال در کشور، از جمله چالش های جدی در اقتصاد ایران به شمار می آید و بین فرصت های موجود شغلی در کشور و خیل عظیم بیکاران و جویندگان کار هیچ تناسب و توازنی بر قرار نیست. آمار به دست آمده حاکی از آن است که روز به روز برخیل بیکاران افزوده شده و دولت را با حجم عظیم تقاضا برای ورود نیروی کار به بازار کار مواجه می سازد. مفهوم بیکاری در مناطق روستایی تا حدودی با بیکاری در مناطق شهری تفاوت دارد؛ زیرا، درمناطق روستایی علاوه بربیکاری طبیعی در نتیجه رشد جمعیت بالاتر محدودیت ساختار های اقتصادی و سرمایه، افزون از جوامع شهری است. عواملی همچون تقاضای ناکافی برای نیروی کار، عدم تعادل بین فرصت های اشتغال و توانایی های افراد، نهاده های نامناسب و نابسامانیهای بازار از جمله علل بیکاری به شمار می آیند (یاسوری ، 1386 :132). استفاده بهینه از منابع و امکانات موجود به منظور بر آورده ساختن نیاز ها و خواسته های بشری از جمله افزایش تولید در آمد، اشتغال رفاه، جامعه و… جز مهم ترین هدف های توسعه هر کشور محسوب می شود. برای این منظور معمولا سعی می شود تا به کار گیری سیاست ها و ابزار های اجرایی گوناگون،  در برنامه های توسعه بر این هدف دست یافت.

دولت ها از طریق سیاست های حمایتی از طریق نرخ های بهره کم، دوره باز پرداخت طولانی، عدم گرفتن وثیقه و… سعی در حل این مسأله می نمایند. یکی از استراتژی هایی که در سال های اخیر مورد توجه صاحب نظران و سیاست گذاران برای از بین بردن فقر وکاهش بیکاری در کشور های مختلف قرار گرفته است، اعتبارات خرد است. اهمیت این شیوه به گونه ایی بوده که سازمان ملل متحد سال 2005 را به عنوان سال اعتبارات خرد نام گذاری کرده بود. یکی از اهداف ضمنی و در حقیقت کلید موفقیت برنامه های مربوط به اعتبارات خرد، ایجاد و توسعه اشتغال است. بدون دسترسی افراد به شغل های مولد و پایدار تحقق اهداف غیر متعالی غیر ممکن می نماید (فعالیت،خارقانی ، 1390  :23). در واقع دریافت وام و اعتبار و انتقال پول از یک فرد به فرد دیگر یا از یک نهاد به نهاد دیگر نقش اساسی در تأمین اعتبار فعالیت های مختلف اقتصادی دارد. اعتبار وام را می توان انتقال موقت قدرت خرید از یک فرد حقیقی و یا حقوقی به فرد دیگر دانست. اعتبارات برای تأمین نهاده های مختلف تولیدی مانند نیروی کار، نهاده های سرمایه ای، فناوری و همپنین خرید مواد اولیه مورد استفاده قرار می گیرد و از این رو اهمیت ویژه ای در رشد و توسعه فعالیت های سرمایه گذاری و تولیدی دارد. طبیعتاً مشاهده می شود که اعتبار و وام به طور مستقیم و غیر مستقیم بر اشتغال واحد های تولیدی و یا فرصت های شغلی جدید تأثیر می گذارد( بختیاری، پاسبان،1383، 76).

برنامه های اعتبارات خرد، با هدف بهبود وضعیت اقتصادی، کاهش بیکاری به وجود آوردن اشتغال به صورت خود اشتغالی و کار آفرینی و کاهش فقر مناطق روستایی و شهری در بازار کار بسیاری از کشور ها اتخاذ شده است.(حسن زاده و همکاران، 1385 : 50 – 49). اعتبارات خرد، به عنوان راهبردی در توسعه اقتصادی با هدف دسترسی زنان و مردان کم درآمد به منابع اعتباری، برای بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی آنهاست (رحیمی،1385 : 336-335). اهـــداف اعتبارات خرد در ایران، توانمند ساختن كلی روستا و ثروت زایی و مشاركت در برنامه ریزی و تصمصم گیری برای توسعه روستاها می باشد، هدف كلی اعتبارات خرد در كشور ما احیای مدیریت توسعه پایدار منابع طبیعی و افزایش در آمد خانوارهای كم درآمد از طریق پرداخت وام های كوچك برای انجام فعالیتهای درآمدزا و ارتقاء خودباوری اهالی روستا و جوامع عشایری به خصوص زنان و كودكان می باشد (مهاجرانی، 1382 :8-4). در صورتی که اقشار کم درآمد روستاها نتوانند درآمد مورد نیازشان را تأمین کنند؛ مهاجرت، تخریب محیط زیست و . . . اجتناب ناپذیر خواهد بود. برای کسب در آمد داشتن شغل ضروری است و برای کسب شغل نیز امکانات ویژه ای لازم است. قبل از اینکه مردم بتوانند کاری را شروع کنند باید دارای سرمایه باشند. وجود سرمایه عامل مهمی است که می تواند عوامل دیگر را نیز تهیه کند.( یعقوبی، 1384، 130). بخشی از معضل بیکاری در همه کشورها دنیا از طریق خود اشتغالی بر طرف می شود. تمایل ذاتی افراد به کارآفرینی، دسترسی به سرمایه های انسانی و مالی، در آمد حاصل از خود اشتغالی و موقعیت اجتماعی خود اشتغالی نسبت به مشاغل مزد بگیری، از جمله عوامل مؤثر در گرایش افراد به خود اشتغالی هستند( عباسی، آریانفر، 1387، 7).

در کشور های در حال توسعه، روستاییان اغلب به منابع اعتباری رسمی دسترسی ندارند، این واقعیت موجب شده که بسیاری از نویسندگان، اعتبار را برای توسعه روستایی حلقه مفقوده و به عنوان پیش نیازی تلقی کنند. از طرف دیگر نبود و کمبود اعتبارات رسمی، موجب گسترش بخش غیر رسمی اعتبارات در نواحی روستایی شده است؛ این امر نابرابری اجتماعی و تخریب محیط زیست را به دنبال دارد ( داوان، 1388، 31). از طرفی دیگر، تمرکز سرمایه در مناطق روستایی اصولاً ناچیز است، دلیل این امر نبود آن دسته از عواملی است که تمرکز سرمایه را موجب می شود، در حقیقت تمرکز سرمایه به پس انداز و بسیج همه جانبه و بنیادی وجوه پس اندازها و سرمایه گذاری این پس اندازها بستگی دارد( یاسوری، 1386، 147). از آنجایی که یکی از عوامل مهم تولید و اشتغال، سرمایه است. در جوامع در حال توسعه که عمده بهره برداران آن خرده پا هستند، پروژه های اعتباری و وام دهی، ابزار مناسبی برای رسیدن به اهداف افزایش بهره وری و افزایش تولید و رفع محرومیت و فقر از جامعه روستایی است( رحمانی،1385، 306). وام های خود اشتغالی  برای برطرف کردن نیاز های مالی آن دسته از گروه های محروم جامعه از جمله زنان سرپرست خانوار، افراد بی بضاعت، کارگران، کشاورزان تعلق می گیرد. علاوه بر این وام گیرندگان این وام ها را صرف کارآفرینی و خود اشتغالی می کنند( Xiali, 2010,3).

اعتبارات خرد یکی از مباحث عمده در اقتصاد نئولیبرال است که پس از تغییرات نظری در تئوری های اقتصادی و دیدگاههای توسعه، به عنوان یک محرکه اقتصادی برای کشورهای در حال توسعه و کشورهایی که با مشکل تورم و بیکاری فزاینده رو به رو هستند و توزیع ثروت و درآمد چندان عادلانه نیست، به عنوان کلید حل معما در نظر گرفته شده است( مافی 1387، 14). برنامه اعتبارات خرد طی دهه های اخیر، از رهیافت های مهم فقر زدایی و توسعه در جهان بوده است( دبیر خانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، 1384، 8).

راهبرد اعتبارات خرد از دهه 1990، به صورت راهبردی فراگیر جهت دستیابی به توسعه روستایی مورد استفاده بسیاری از کشورها در حال توسعه قرار قرار گرفت. در ایران نیز، از دهه 1370 این رویکرد جهت دستیابی به اهداف برنامه های توسعه مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفته است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این راهبرد به صورت گسترده از دهه 1380 برای حل مشکلات مناطق روستایی کشور مانند بیکاری، مسکن نامناسب و مهاجرت مورد توجه واقع شده است؛ برنامه های آن روز به روز  در حال گسترش است. در پژوهش حاضر، ما به بررسی تأثیر وام های خود اشتغالی در ایجاد فرصت های شغلی نواحی روستایی (نمونه شهرستان لنگرود ) می پردازیم در اینجا ذکر این نکته ضروری است که در این پژوهش هدف ما بررسی تنها آن بخش از ارائه اعتبارات خرد پرداخته شده (اعتبارات کم تر از 100میلیون ریال ) مورد بررسی قرار می دهیم. برای انجام این پژوهش، اطلاعات مربوط به اعتبارات خرد از سال 1385 تا 1391 مربوط به شهرستان لنگرود می باشد.

شهرستان لنگرود از جمله شهرستان هایی استان گیلان است که در طی سالهای اخیر موسسات و نهادهایی مانند صندوق مهر امام رضا، کمیته امداد، بهزیستی، بانک کشاورزی در روستاهای آن وام های خود اشتغالی را در اختیار روستاییان قرار داده اند. در تحقیق حاضر به بررسی آثار و نتایج اعطای این اعتبارات بر خانوارهای روستایی این شهرستان در قالب سوالات زیر پرداخته خواهد شد.

1ـ آیا این بخش از اعتبارات خرد (وام های خود اشتغالی) تأثیری درایجاد اشتغال داشته است یاخیر؟

2ـ آیا تأثیر وام های خود اشتغالی در ایجاد مشاغل در بخش های کشاورزی، خدمات، صنعت متفاوت است؟

3ـ آیا وام های خود اشتغالی منجر به اشتغال دائم  در نواحی روستایی شده است؟

4ـ آیا میزان مبلغ وام خود اشتغالی برای ایجاد یک شغل کافی بوده است؟

5ـ آیا وام گیرندگانی که دارای تحصیلات دانشگاهی بالاتر می باشند در ایجاد شغل موفق تر بوده اند؟

6ـ آیا وام های خود اشتغالی بر توانمندسازی افراد بیکار مؤثر بوده است؟

مدیریت در زندگی انسان مطلب تازه ایی نیست، بلکه از همان دورانی که زیست گروهی بشر آغاز شد وجود داشته است. از وقتی انسانها به اهمیت همکاری پی بردند و برای رسیدن به هدفهای مشترکدر کنار هم قرار گرفتند، مدیریت هم به وجود آمد وکم کم عامل تشکیل جماعتهای بزرگ و گسترده شد، تا آن جا که قومها و قبیله ها و ملتها شکل گرفتند.(علی رووف،1381 :33 )

مدیر کسی است که بتواند در محیط کار خود به اقتضای موقعیت، اصول ویافته های علمی ومهارتهای فنی را هنرمندانه و با رعایت موازین اخلاقی به کار بندد، مشکلات را حل کند و هدفی را تحقق بخشد.(رحیمی،1380 :91-90 )

مدیران در واقع دیده بان فرایند انجام کارها در خط مقدم سازمان هستند. کمتر کسی به اندازه آنان می تواند به طور ملموس وعینی شاهد نوسانات ، کاستی ها،نقاط قوت وضعف سازمان ها و کارکنان مدارس باشد. آنان علاوه بر مسئولیت در منافع کارکنان ونیازها و خواسته ها ی ایشان، پشتیبانی نیازهای بازار را نیز عهده دارند.(تورانی ،1386 :88 )

رهبری یعنی قدرت جذب افراد و تاثیر نفوذ در آنها آن چنان که افراد (پیروان) به طور داوطلبانه شخصیت و رهبری فرد را در یک شرایط بهینه بپذیرد. (رحیمی،1380 : 90 )

نقش مدیر یا رهبر آموزشی: عبارت است ازحمایت و تقویت و یاری و مساعدت و سر انجام همکاری کردن و نه دستور دادن و هدایت کردن، به همین جهت است که می گوییم مدیریت آموزشی از اهمیت نیفتاده بلکه منظور و ماهیت آن تفاوت کرده است. مقام مدیریت و

 رهبری آموزشی برای میسر ساختن امکانات رشد و شکوفایی از راه قبول مسئولیت و بروز ابتکار و خلاقیت بکار برده می شود و مفهوم قدیم آن که معلم را فردی مطیع و سازگار و پیرو نظر مدیر می دانست بکلی کنار گذاشته است.(وایلز، ترجمه طوسی،1377:7 )

1 – 1 بیان مساله

یکی از وظیفه های مدیریت و رهبری آموزشی به وجود آوردن محیطی سالم و مطلوب در آموزشگاه است.در بعضی از آموزشگاهها، محیط کار شادی بخش و روح افزا، و در پاره ای دیگر محیط چنان کسل کننده و نامطبوع است که معلم و دانش آموز از آموزشگاه تنفر دارند و یا جایی که ممکن است از آن می پرهیزند. در آموزشگاه نوع اول، معلمان به یکدیگر علاقه مند هستند واز کار کردن با دانش آموزان لذت می برند. در آموزشگاههای نوع دوم امور مشترک بین معلمان بسیار کم و محدود است و معلمان در اولین فرصت ممکن خود را از دسترس دانش آموزان دور می سازند.اختلافی که در این دو نوع آموزشگاه دیده می شود بیشتر ناشی از روشی است که مدیر یا رهبر آموزشی در مناسبات خود با افراد پیش می گیرد و چگونگی روابط میان افراد را معین می سازد. (وایلز، ترجمه طوسی، 1377، 19)

علت انجام نشدن بسیاری از کارها، روش کهنه و غیر کارآمداست، و این در حالی است که مدیران به روش های قدیمی و سنتی اصرار می ورزند و می خواهند مشکلات امروز را به روش دیروز حل کنند. در حالی که در شرایط امروز پاسخ گو نیست. به جای تغییر روش ها به بازرسی و سوال و جواب کردن زیردستان می پردازند، در حالی که علت انجام نشدن بسیاری از امور در استفاده از روش های ناکارآمد است، نه عدم تلاش و تعهد زیردستان.

کارکنان سازمان حتی بیش تر از گذشته کار می کنند و وقت می گذارند، اما کارها پیش نمی رود، چون از روش ها و ابزار وفنونی استفاده می شود که به روز و کارا نیست. بنابراین به جای عوض کردن کارکنان سازمان و باز خواست بی رویه آنان، روش ها را تغییر دهید».(تورانی،1388:30).

مدیر یا رهبر آموزشی موظف است که موجبات تشویق دیگران، و بروز استعداد رهبری را در آنان فراهم سازد.اگر قرار باشد که کارکنان یک آموزشگاه بیشترین نیرو و قدرت را در کار خود به کار برندباید وسایل استفاده از عقاید و نظرهای دیگران و به کار بستن آنها را هم برای آنان فراهم ساخت.ایجاد محیطی که کارکنان آمموزشگاه تمام کوشش خود را وقف آموزش و پرورش نمایند، باید یکی از اساسی ترین وظیفه های مدیر و رهبر آموزشی باشد. نخستین گام در بهبود آموزشگاه تعیین هدفها و مقاصد مشترک است.یکی از دلایلی که رهبری آموزشی را توجیه می کندعبارت از این است که موافقت معلمان را در کوشش برای مقاصد معین و روشهای اجرائی خاص جلب نماید. (وایلز ،ترجمه طوسی،1377:7 ).

بسیاری از مدیران و رهبران آموزشی در تشویق کارکنان خود، آن قدر درنگ می کنند تا کاملا به پایان برسد. مشکل این است که شاید هرگز به نقطه پایان نرسند! منتظر نباشیم تا افراد را فقط پس از اخذ نتیجه تشویق کنیم بهتر است پیشرفت را ستایش کنیم تا فرد در مسیر پیشرفت قرار گیردو به استمرار و تداوم آن دلگرم باشد، این کار انگیزه آفرین است. (تورانی،1388:33).

انگیزش از مباحث اساسی سازمان و مدیریت و به ویژه مدیریت در آموزش و پرورش است. میزان کوشش و فعالیت هر فرد در سازمان به میزان انگیزش او بستگی دارد. مطالعه ی انگیزش،کوشش برای شناخت و پاسخ چراهای رفتار است. این که چرا انسانها رفتارهای متفاوتی دارند؟ و چرا یک معلم یا دانش آموز کار خود را با میل، رغبت، پشتکار، جدیّت و به هنگام انجام می دهد و دانش آموز و معلم دیگر برای انجام دادن حداقل کار باید تحت فشار قرار گیرد، از مباحث انگیزش می باشد.(رحیمی خانیانی،1380:3).

هدف از مطالعه انگیزش در مدیریت آموزشی، شناخت و درک نیازها، رفتار و شخصیت دانش آموزان، معلمان وکارکنان و هدایت رفتار آن ها به سوی رفتاری مطلوب بر اساس احترام، ارزش، خود پنداری، شناخت، خودآگاهی، عدالت پی بردن به استعدادها و نیروهای افراد است.(رحیمی خانیانی،1380:64).

آرمسترانگ (2002) بیان می کند که پنج حوزه وجود دارد که در آنها نیازهای کارکنان ممکن است پاداش های غیر مالی محسوب شود. موفقیت، کسب احترام، مسئولیت، نفوذ و رشد شخصی از این موارد، احتمال دارد که دو مورد اول یعنی موفقیت و کسب احترام تقریبا برای همه کارکنان به کار می رود، مسئولیت، نفوذ و رشد شخصی بسیار بیش از مقداری که ممکن است تصور شود، برای کارکنان قابل استفاده هستند. هر کسی دوست دارد تا احساس کند در کار خود به هدفی دست یافته است، و از موفقیت خود دچار غرور و احساس افتخار شود. به علاوه بیشتر مدیران می دانند که یک «تشکر» ساده، حتی تماس دست با شانه کارمند جهت قدردانی از کاری که خوب انجام شده است، قدرت انگیزشی زیادی دارد.باید تشخیص داده شود که تمام کارکنان به دنبال مسئولیت کاری بیشتر نیستند، یا خواهان نفوذ بیشتری روی تصمیماتی که به طور مستقیم و غیر مستقیم روی شغل های آنها اثر می گذارد، نمی باشند. این ممکن است به ویژگی های شخصی فرد مربوط باشد. اما ممکن است،دلیل فرصت ندادن به افراد جهت مسئولیت پذیری یا اثرگذاری و نفوذ، به سابقه و پیشینیه سازمان مربوط باشد.(سید نقوی ختایی،1388:203).

بسیاری از نارضایتی ها و عدم وجود انگیزه کافی برای کار بیشتر و موثر و کارا نبودن فعالیتها و پایین آمدن سطح عملکرد معلمان به شیوه مدیریت مدیران بر می گردد و این در حالی است که در بسیاری از مدارس کشور شاهد هستیم که در صد زیادی از عدم موفقیت ها در رسیدن به اهداف آموزشی به عدم وجود روحیه و انگیزه در معلمان، به علت ندادن فرصت برای ابراز وجود به آنان است و در مدارس تصمیمات صرفا توسط مدیر گرفته می شود و معلمان تنها در جریان تصمیمات اخذ شده قرار می گیرند و اهمیتی به قدرت ابتکار و خلاقیت و نیز به قضاوت معلمان داده نمی شود. همه این موارد به عدم آشنایی و آگاهی مدیران به شیوه های مختلف مدیریت و رهبری و فنون ایجاد انگیزه معلمان و دانش آموزان برمی گردد. این معضل در این برهه از زمان در شرایط حساس کشور اسلامی که با تخصیص مبلغ قابل توجهی از بودجه کشور به امر آموزش و پرورش بیشترین اهمیت به رسالت مدارس داده می شود گناهی نابخشودنی است که در مرحله اجرا عاملان این رسالت عظیم که همان معلمان هستند از طریق اعمال مدیریت های نادرست، نسبت به کار دلسرد و بی انگیزه شوند بر این اساس با این تحقیق در پی یافتتن پاسخ شیوه مدیریت این مسائل است که:

1) آیا رابطه ای میان شیوه رهبری و مدیریت مدیران با افزایش انگیزه دبیران وجود دارد؟

2) کدام سبک رهبری بیشترین نقش را در ایجاد انگیزه دبیران دارد؟

3) آیا متغیر جنس در ایجاد انگیزه در دبیران موثر بوده است؟

به طور کلی چه شیوه رهبری در مدارس باید مورد توجه قرار گیرد و جو سازمانی مدیریت چگونه مدیری را طلب می کند. بنابراین، این تحقیق در صدد آنست که با بررسی سبک های مختلف رهبری و مدیریت و نقش هر یک در افزایش انگیزه و رضایت خاطر دبیران بهترین سبک مدیریت را که در موقعیت اثر بخشی زیادی دارد، معرفی نماید.

انگلیسی ………………………………………………………………………………………………… 87

فهرست جدول­ها

عنوان  شماره صفحه

جدول 2-1: نتایج مربوط به روش نقطه ها……………………………………………………………………… 27

جدول 2-2: مقایسه ظرفیت در روش های نمونه ………………………………………………….. 31

جدول 2-3: مقایسه ظرفیت روش MSCUKATبا روش قبل در حالت طول پیام رمز ثابت…………………. 34

جدول 2-4: مقایسه ظرفیت روش MSCUKATبا روش قبل در حالت متن ثابت……………………………… 34

جدول2-5: مقایسه ظرفیت روش استفاده از فاصله بدون طول با روش نقطه ها …………………… 38

جدول2-6: گروه بندی نشانه گزاری پیام رمز در روش (عمار اوده وخالد الیز، 2013) …………….. 42

جدول 2-7 : جدول تبدیل پیام رمز به باینری در روش (اکباس علی،2010) ……………….48

جدول2-8: جدول فاصله ها جهت نهان نگاری انتها هر خط و بین پاراگرافها ………………….. 50

جدول2-9: جدول فاصله ها جهت نهان نگاری بین کلمات و بین جملات ……………….. 50

جدول 3-1: کاراکترهای کنترلی یونیکد (نامحسوس و بدون طول) ………………………………. 56

جدول 3-2: موقعیت های شاخص جهت نهان نگاری درمتن ………………………………. 58

جدول 3-3: گروهبندی دوبیتی پیام رمز و نشانه گذاری قراردادی …………………………………. 59

جدول 4-1: فایل های نمونه جهت آزمایشات الگوریتم …………………………………………..62

جدول 4-2:  نتایج اجرای روش پیشنهادی و دو روش نمونه ………………………………….63

فهرست شکل­ها

شکل 1-1: طرح کلی الگوریتم های نهان نگاری ………………………………………………………. 12

شکل1-2: انواع نهان نگاری دیجیتال…………………………………………………………… 15

شکل 2-2: مقایسه تصویر متن اصلی و تصویر متن نهان نگاری در روش نقطه ها ……………….. 29

شکل 2-3: روش نهان نگاری با اضافه کردن کاراکتر کشش بعد از حروف ……………………32

شکل 2-4: روش نهان نگاری با اضافه کردن کاراکتر کشش قبل از حروف ………………… 33

شکل 2-5: مخفی کردن بیت ها با بلوک  ZWNJ……………………………………………….. 39

شکل 2-6: مخفی کردن بیت ها با بلوک  ZWJ…………………………………………………… 39

شکل 2-7: گروه بندی کاراکترهای متن …………………………………………………………….. 40

شکل 2-8: اشکال مختلف کاراکترهای لاتین در (عبدالمونم وهمکاران، 2013) ……. 44

شکل 2-9: متن میزبان اولیه قبل از نهان نگاری باروش (مارلی ماکاراند و همکاران، 2012) … 46

شکل 2-10: متن حامل بعد از نهان نگاری باروش (مارلی ماکاراند و همکاران، 2012) …………………46

شکل3-1: طرح کلی مکانیزم نهان نگاری پیام در متن………………………….57

شکل4-1: مقایسه مقاومت الگوریتم­های نمونه با الگوریتم پیشنهادی …………………………………. 64

شکل4-2: ظاهر متن بعد ازنهان نگاری با الگوریتم InSpUni …………………………………….. 65

شکل4-3: ظاهر متن نهان نگاری شده با استفاده از الگوریتم UniSpaCh……………………… 66

شکل 4-4: نمودرا مورد کاربرد نهان نگاری در سیستم ……………………………………. 69

شکل 4-5: نمودار مورد کاربرد عملیات استخراج پیام …………………………………….. 70

فصل اول: کلیـــــات تحقیق

انسان بزرگتر از یك جهان و بزرگتر از مجموعه جهان هاست. در اتحاد جان با تن، رازی بیش از راز آفرینش جهان نهفته است.

«هنری گیلر»

1-1-ﻣﻘﺪﻣﻪ

ﭘﻨﻬﺎن نگاریورمز نگاریدادهﻫﺎﺗﮑﻨﯿﮑﯽاﺳﺖﮐﻪازدﯾﺮﺑﺎزﻣﻮردﻋﻼﻗﻪﺑﺴﯿﺎریازاﻓﺮادﺑﻮدهاﺳﺖ. ﺑﺎﭘﯿﺸﺮﻓﺖﻋﻠﻮموداﻧﺶﺑﺸﺮیروﺷﻬﺎیﭘﻨﻬﺎنﺳﺎزیﻧﯿﺰﺑﻪﻧﻮﺑﻪﺧﻮدﺑﺎﭘﯿﺸﺮﻓﺖﻣﻮاﺟﻪﺷﺪهورﺳﺎﻧﻪﻫﺎیﻣﻮرداﺳﺘﻔﺎدهوﺗﮑﻨﯿﮏﻫﺎیﭘﻨﻬﺎنﺳﺎزیدادهﻫﺎﻧﯿﺰﺗﻮﺳﻌﻪﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ. دوﻫﺪفاﺻﻠﯽراﻣﯽﺗﻮانﺑﺮایﭘﻨﻬﺎنﺳﺎزیدادهﻫﺎدرﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺖ. ﻫﺪفاولﮐﻪازدﯾﺮﺑﺎزﻣﻮردﺗﻮﺟﻪﺑﻮدهودﻟﯿﻞاﺻﻠﯽﭘﯿﺪاﯾﺶروﺷﻬﺎیﻣﺨﺘﻠﻒپنهان نگاریﻣﯽﺑﺎﺷﺪﭘﻨﻬﺎنﺳﺎزیدادهﻫﺎیﺳﺮیوﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪدرونرﺳﺎﻧﻪﻫﺎوﺣﺎﻣﻞﻫﺎیﻋﻤﻮﻣﯽاﺳﺖ(نیکولاس و همکاران،1998).

ﻫﺪفدومﮐﻪاﻣﺮوزهراﯾﺞﺷﺪهوﺑﻪدﻟﯿﻞﮐﺜﺮتاﺳﺘﻔﺎدهﻧﺴﺒﺖﺑﻪﻫﺪفاولﺑﯿﺸﺘﺮﺑﺮرویآنﮐﺎرﺷﺪهاﺳﺖ،درجاﻣﻀﺎیﺻﺎﺣﺐرﺳﺎﻧﻪدرونآنﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. درﺣﺎﻟﺖاولﻫﺪفاﺻﻠﯽﮔﻨﺠﺎﻧﺪنﺣﺠﻢﻗﺎﺑﻞﻗﺒﻮﻟﯽازدادهﻫﺎ،دررﺳﺎﻧﻪﺑﻪﻧﺤﻮیاﺳﺖﮐﻪاﻣﮑﺎنﺑﺎزﯾﺎﺑﯽآﻧﻬﺎﺗﻮﺳﻂاﻓﺮاددﯾﮕﺮﭘﯿﭽﯿﺪهوﺣﺘﯽاﻻﻣﮑﺎنﻏﯿﺮﻣﻤﮑﻦﺑﺎﺷﺪ. واﺑﺴﺘﻪﺑﻪﻧﻮعﭘﯿﺎموﻧﺤﻮهاﻧﺘﻘﺎلآنﻣﻌﻤﻮﻻًﺣﺘﯽاﻣﮑﺎنﮐﺸﻒوﺟﻮددادهﻫﺎیﻧﻬﻔﺘﻪدررﺳﺎﻧﻪﻧﯿﺰﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞﻗﺒﻮلﺑﻮدهودرﻫﺮﺻﻮرتاﻣﮑﺎنﺑﺎزﯾﺎﺑﯽدادهﺑﺮایاﻓﺮادﻏﯿﺮ،ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨﯽﻧﯿﺴﺖ. دراﯾﻦﺣﺎﻟﺖﺣﺘﯽدرﻣﻮاردیﺧﺮاﺑﯽدادهﻫﺎﺑﺮاﺛﺮدﺧﻞوﺗﺼﺮفدررﺳﺎﻧﻪﭼﻨﺪاناﻫﻤﯿﺘﯽﻧﺪاﺷﺘﻪوﺣﺘﯽﻣﻄﻠﻮباﺳﺖ. اﯾﻦدرﺣﺎﻟﯽاﺳﺖﮐﻪدرﻫﺪفدومﺣﺠﻢﺑﺴﯿﺎراﻧﺪﮐﯽازدادهﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖﺑﻪﻧﺤﻮیدررﺳﺎﻧﻪﭘﻨﻬﺎنﺷﻮﻧﺪﮐﻪدرﻣﻘﺎﺑﻞاﻧﻮاعﺗﻐﯿﯿﺮاترﺳﺎﻧﻪازﺧﻮدﻣﻘﺎوﻣﺖﻧﺸﺎندادهوﺣﺪاﻗﻞﺧﺮاﺑﯽدرآﻧﻬﺎﭘﯿﺶآﯾﺪ.

درﺣﻮزهﭘﻨﻬﺎنﺳﺎزی و رمزنگاریدادهﻫﺎﺳﻪﻣﻔﻬﻮمﻧﺰدﯾﮏﺑﻪﯾﮑﺪﯾﮕﺮوﺟﻮددارﻧﺪﮐﻪﻻزماﺳﺖﭘﯿﺶازورودﺑﻪﻫﺮﺑﺤﺜﯽدرﺧﺼﻮصﻫﺮﮐﺪامازآنﻫﺎﺧﺼﻮﺻﯿﺎﺗﺸﺎنﻣﻌﺮﻓﯽﮔﺮددﺗﺎاﻣﮑﺎنﺗﻔﮑﯿﮏﺣﻮزه درﻫﻨﮕﺎمﺷﺮحﻣﻮﺿﻮعوﺟﻮدداﺷﺘﻪﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦﺳﻪﻣﻔﻬﻮمﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز:

• پنهان­نگاری[1]دادهﻫﺎ
• نهان­نگاری[2]دادهﻫﺎ
• رﻣﺰﻧﮕﺎری[3]دادهﻫﺎ

ازﺳﻪﻣﻔﻬﻮمﻓﻮقﻣﻔﺎﻫﯿﻢپنهان­نگاریونهان­نگاریﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽﺑﺴﯿﺎرﻧﺰدﯾﮏﺑﻪﯾﮑﺪﯾﮕﺮﻫﺴﺘﻨﺪوﺗﻔﮑﯿﮏﺣﻮزهﻫﺎیآنﻫﺎازﯾﮑﺪﯾﮕﺮﭘﯿﭽﯿﺪهﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻔﻬﻮمرﻣﺰﻧﮕﺎریﻧﯿﺰﺑﺎوﺟﻮد اینﮐﻪﺑﻪرمزگذاریدادهﻫﺎﻣﯽﭘﺮدازدﻣﯽﺗﻮانآنراﺑﺎاﺳﺘﺪﻻلﺳﺎده­ایازدوﻣﻔﻬﻮمدﯾﮕﺮﺗﻤﯿﺰداد. ﺑﺪانﻣﻌﻨﯽﮐﻪدررﻣﺰﻧﮕﺎری،رﺳﺎﻧﻪاﻧﺘﻘﺎلدارایﻣﻔﻬﻮمودادهﻣﺴﺘﻘﻞﻧﺒﻮدهوﻧﻬﺎنﺑﻮدندادهﻫﺎﻋﯿﺎنﻣﯽﺑﺎﺷﺪ(هاردیک کومار و پوچری،2012).

در ادامه ﻓﺮآﯾﻨﺪﺗﻔﮑﯿﮏاﯾﻦﺳﻪﻣﻔﻬﻮمازﯾﮑﺪﯾﮕﺮوﺣﻮزهﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺮﮐﺪاممورد بررسی قرار خواهد گرفت؛ﻫﺮدوروشپنهان­نگاریونهان­نگاریازرﺳﺎﻧﻪایﻋﻤﻮﻣﯽودارایﻣﻔﻬﻮمﻣﺴﺘﻘﻞﺑﺮایاﻧﺘﻘﺎلدادهاﺳﺘﻔﺎدهﻣﯽﮐﻨﻨﺪﺑﺎوﺟﻮداﯾﻦدرﺗﻤﺎﻣﯽروﺷﻬﺎینهان نگاریدادهﻣﻨﺘﻘﻞﺷﺪهﻫﻤﺮاهرﺳﺎﻧﻪ ﻋﯿﺎنوﻗﺎﺑﻞدﺳﺘﯿﺎﺑﯽﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛درﺣﺎﻟﯽﮐﻪدرروﺷﻬﺎیپنهان نگاریﻧﻤﯽﺗﻮانﺑﻪﺳﺎدﮔﯽازوﺟﻮد دادهﻧﻬﺎن،ﻣﻄﻠﻊﺷﺪهوﯾﺎآنرااﺳﺘﺨﺮاجﻧﻤﻮد.

در ادامه ﻧﻤﻮﻧﻪایازداده هایذﺧﯿﺮهﺷﺪهدرﻫﺮﮐﺪامازﺳﻪ روشﻣﺬﮐﻮرنمایش داده خواهد شد. ﺑﻪطورﮐﻠﯽﻣﯽﺗﻮانﮔﻔﺖﮐﻪازدوﻫﺪفﻗﺒﻠﯽذﮐﺮ ﺷﺪهﻫﺪفاولﺗﻮﺳﻂروﺷﻬﺎیرﻣﺰﻧﮕﺎریوﻧﻬﺎنﺳﺎزیﻣﺤﻘﻖﻣﯽﮔﺮددوازنهان نگاریﻣﻌﻤﻮلاﺑﺮایﻧﯿﻞﺑﻪﻫﺪفدومﺑﻬﺮهﺑﺮداریﻣﯽﺷﻮد(هاردی کوماروهمکارش،2012).

• تعریف پنهان نگاری:

پنهان­نگاری یا استگانوگرافی هنر و علم برقراری ارتباط پنهانی است و هدف آن پنهان کردن ارتباط به وسیله قرار­دادن پیام در یک رسانه پوششی است به گونه‌ای که کمترین تغییر قابل کشف را در آن ایجاد نماید و نتوان موجودیت پیام پنهان در رسانه راحتی به صورت احتمالی آشکار ساخت.

پنهان نگاری خود شاخه­ای از دانشی به نام ارتباطات پوشیده است. دانش ارتباطات پوشیده خود شامل چندین شاخه از جمله رمز نگاری، نهان نگاری و … میباشد(پروروز و هانیمن،2003).

• Steganography
• Watermarking
• Cryptography

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                             صفحه

جدول شماره (1):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر حسب جنس                 …………………………………………………………………………………………………………  100

جدول شماره (2):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس وزن هنگام تولد ………………………………………………………………………………………………….. 101 

جدول شماره (3):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر حسب تغذیه دوران شیرخوارگی …………………………………………………………………….…………………………………… 102

جدول شماره(4):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس سن شروع غذای کمکی ……………………………………………………………………………………………………………………… 103

جدول شماره(5):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس رتبه تولد  …………………………………………………………………………………………………………………………………………  104        

جدول شماره (6):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس تعداد فرزندان خانواده  ……………………………………………………………………………………………………………. 105

جدول شماره (7):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس زندگی با پدر و مادر  …………………………………………………………………………………………………………………….. 106

جدول شماره(8):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس سابقه بیماری مادر در دوران بارداری  ……………………………………………………………………………………..  107

جدول شماره (9):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس میزان BMI مادر  ………………………………………………………………………………………………………………………………… 108

جدول شماره (10):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس میزان BMI پدر …………………………………………………………………………………………………………………………. 109

جدول شماره (11):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس میزان تحصیلات مادر ……………………………………………………………………………………………………………….. 110

جدول شماره (12):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس میزان تحصیلات پدر …………………………………………………………………………………………………………………. 111

جدول شماره (13):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس شغل مادر …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 112   

جدول شماره (14):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس شغل پدر …………………………………………………………………………………………………………………………………………  113         

جدول شماره (15):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی  کودکان بر اساس شاغل بودن والدین …………………………………………………………………………………………………………………..  114

جدول شماره (16):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس سابقه چاقی خانوادگی ………………………………………………………………………………………………………………  115

جدول شماره (17):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس متوسط درآمد خانواده ………………………………………………………………………………………………………………..  116

جدول شماره (18):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس تعداد وعده های غذایی …………………………………………………………………………………………………………….. 117

جدول شماره (19):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس رفتن به رستوران ………………………………………………………………………………………………………………………..  118

جدول شماره (20):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس تعداد دفعات رفتن به رستوران در هفته 

 …………………………………………………………………………………. 119

جدول شماره (21):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس خوردن غذا فقط در هنگام گرسنگی …………………………………………………………………………………………………..  120

جدول شماره (22):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس خوردن غذای آماده ………………………………………………………………………………………………………………………. 121

جدول شماره (23):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس خوردن میان وعده  ……………………………………………………………………………………………………………………..  122

جدول شماره (24):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس مصرف نوع میان وعده ……………………………………………………………………………………………………………….  123

جدول شماره (25):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس دفعات مصرف تنقلات  ……………………………………………………………………………………………………………… 124

جدول شماره (26):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس مصرف غذاهای پرچرب ………………………………………………………………………………………………………………  125

جدول شماره (27):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس مصرف صبحانه  …………………………………………………………………………………………………………………………  126

جدول شماره (28):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس دفعات مصرف صبحانه ……………………………………………………………………………………………………………..  127

جدول شماره (29):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس نظر والدین در مورد خوردن کودک در مقایسه با همسالان ……………………………………………………………….  128

جدول شماره (30):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات فعالیت بدنی در هفته ……………………………………………………………………………………………………..  129

جدول شماره (31):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی  کودکان براساس عضویت در باشگاه ورزشی …………………………………………………………………………………………………………  130

جدول شماره (32):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات ورزش در باشگاه  در هفته ……………………………………………………………………………………………  131

جدول شماره (33):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس رفتن به مهدکودک یا پیش دبستانی …………………………………………………………………………………………….  132

جدول شماره (34):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس ورزش کردن در مهدکودک یا پیش دبستانی ……………………………………………………………………………..  133

جدول شماره (35):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس دفعات ورزش در مهدکودک یا پیش دبستانی در هفته ……………………………………………………………..  134

جدول شماره (36):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس شدت ورزش یا بازی  ………………………………………………………………………………………………………………  135

جدول شماره (37):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعت به خواب رفتن در شب …………………………………………………………………………………………………………  136

جدول شماره (38):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان براساس بیدار شدن در طول شب ……………………………………………………………………………………………………………………  137

جدول شماره (39):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس دفعات بیدار شدن از خواب در طول شب …………………………………………………………………………………..  138

جدول شماره (40):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات خواب کودک در شبانه روز ………………………………………………………………………………………….  139

جدول شماره (41):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات تماشای تلویزیون …………………………………………………………………………………………………………… 140

جدول شماره (42):توزیع فراوانی وضعیت شاخص توده بدنی کودکان بر اساس ساعات بازیهای کامپیوتری ………………………………………………………………………………………………………. 141

جدول شماره (43):ضرایب رگرسیونی پیش بینی کننده های اضافه وزن وچاقی کودکان بر اساس مدل لجستیک رگرسیون ……………………………………………………………………………………  143

زمینه پژوهش:

انسان محور توسعه است وسلامت انسان رمز توسعه محسوب می شود. همه ما میخواهیم سلامت باشیم اما بسیاری از ما نمیدانیم که سلامتی چیست و چگونه بدست می آید. انسانها تعاریف متفاوتی از سلامتی دارند، بعضی آن را به صورت منفی یعنی “نداشتن بیماری” و بعضی به صورت مثبت یعنی” بالاترین حد خوب بودن” تعریف می کنند تا جایی که دو نفر انسان سالم ممکن است درک متفاوتی از سلامتی خود داشته باشند. تعاریفی که انسانها از سلامتی دارند بر عملکرد آنها برای تامین ، حفظ وارتقاء سلامتی تاثیرمی گذارد(1).

عمومأ عوامل تعیین کننده سلامتی به سه دسته تقسیم می شوند که شامل ژنتیک ، محیط و سبک زندگی می باشند.این سه عامل تشکیل سه ضلعی را می دهند که دائما در حال تعاملند.            اگر چه وضعیت سلامت فرد به صورت اولیه تحت تاثیر عوامل ژنتیکی قرار می گیرد اما دیده شده است که فاکتورهای محیط و سبک زندگی به طور قوی بر سلامت شخص اثر می گذارند ، به طوری که متخصصان بهداشتی امروزه سبک زندگی را یکی از مهمترین فاکتورهای موثر بر سلامتی می دانند(2).

یکی از مشکلات مربوط به سلامتی که ارتباط تنگاتنگی با شیوه زندگی دارد معضل چاقی در جامعه امروز می باشد امروزه افزایش وزن وچاقی روی سلامت بسیاری از افراد در جوامع مختلف تاثیر سوء گذاشته است. برخلاف گذشته كه تصور می شد افراد چاق،افراد سالم وقوی هستند. امروزه ثابت شده است كه این افراد نه تنها قوی نیستند بلكه بیشتر بیمار شده و عمر كوتاه تری دارند (4).

امروزه تعداد افراد چاق در حال افزایش است واین مشکل که درگذشته ای نه چندان دور مشکل کشورهای پیشرفته وصنعتی محسوب می شد هم اکنون در تمام نقاط جهان واز جمله در کشورهای در حال توسعه که معمولأ کمبودهای غذایی مشکل اصلی تغذیه ای است نیز در حال افزایش است. علاوه بر این کاهش سن ابتلاء به چاقی وشیوع آن درکودکان ونوجوانان نیز اهمیت زیادی دارد، زیرا چاقی در این سن تاثیر بیشتری بر سلامتی می گذارد در بسیاری از موارد ، چاقی دوران بزرگسالی از کودکی آغاز می شود و پیشگیری موثر به نحوه برخورد وکنترل چاقی در دوران کودکی بستگی دارد(4).

در واقع چاقی وضعیتی است که در آن ذخایر چربی در بدن افزایش یافته و به حدی برسد که به سلامت فرد آسیب برساند. همچنین طبق تعریف اضافه وزن شرایطی است که در آن وزن فرد از مقدار استاندارد آن بر طبق قد تجاوز کند(19).

اما در مورد کودکان اضافه وزن وچاقی براساس منحنی های استاندارد نمایه توده بدنی            ( BMI) برای سن وجنس طبق مرجع مرکزپیشگیری وکنترل بیماریها(CDC) وبر اساس حدود مرزی BMI  بین صدک 85 تا 95 به عنوان اضافه وزن و صدک 95 وبیشتر به عنوان چاق تعریف شده است(4).

چاقی در دوران کودکی و نوجوانی به ویژه طی دهه دوم زندگی به عنوان یک پیش بینی کننده قوی چاقی بزرگسالی مطرح است. شیوع چاقی در میان کودکان و نوجوانان در بسیاری از کشورهای جهان حتی در کشورهایی که در آنها سوء تغذیه ناشی از کمبود دریافت هنوز یک مشکل سلامت عمومی است ، در حال افزایش است(5).

بر این اساس بین چاقی دوران کودکی با افزایش احتمال چاقی دوران بزرگسالی ومشکلات جسمی ناشی از آن یک ارتباط تنگاتنگ وجود دارد، امروزه اضافه وزن وچاقی یک بیماری مزمن است که به صورت یک معضل بهداشتی درآمده است ویکی از جدی ترین چالش های سلامتی عمومی در قرن 21 می باشد(11).

در سال 2007 برآورد شده است که در سطح جهان حدود 22 میلیون کودک زیر 5 سال اضافه وزن داشتندوبیشتر از 75 درصد کودکان مبتلا به اضافه وزن وچاقی در کشورهای با درآمد کم ومتوسط زندگی می کنند. نه تنها میزان شیوع چاقی دوران کودکی چالش برانگیز است بلکه سرعت شیوع آن نیز افزایش یافته است (6).

شیوع چاقی در کودکان افزایش چشمگیری پیدا کرده است. داده های مربوط به سالهای        2010-2009 نشان می دهند که 15 درصداز کودکان آمریکایی2تا 19ساله دارای اضافه وزن هستند که این میزان در سال 2006 تقریبأ 13 درصد بوده است. بیشترین میزان شیوع چاقی در گروههایی دیده شده است که دارای بیشترین میزان اضافه وزن می باشند وهمچنین در گروههای قومی خاص نظیر سیاهپوستان آمریکایی که بیش از 30 درصد کودکان آنها اضافه وزن دارند(7).

درایالات متحده آمریكا متوسط شیوع اضافه وزن وچاقی در كودكان به ترتیب 22 درصد و11 درصد گزارش گردید.در حالی كه در ایالت كارولینا آمریكا شیوع آنها به ترتیب 4/32 درصد و4/16 درصد بوده ،كه درنژاد سیاه 54 درصد دختران و45 درصد پسران اضافه وزن یا چاقی داشته اند.براساس مطالعات انجام شده، شیوع اضافه وزن كودكان در اسپانیا وایتالیا 40 درصد،كانادا 3/25 درصد،یونان 22 درصد،تركیه 6/10درصد،هند 10 درصد ،مالزی 3/16 درصد ،قطر 6/28 درصد وكویت 30 درصد گزارش گردید(8).

تمام آبهای طبیعی دارای آلودگی هایی هستند که از فرآیند فرسایش، شستشو و هوازدگی خاک ها ناشی می شوند. یکی دیگر از مهمترین عوامل آلودگی های آب های سطحی، تخلیه پسابهای صنعتی و فاضلاب ها به محیط زیست می باشد که اگر بدون تصفیه به محیط زیست وارد شوند، می توانند به طرق مختلف اکوسیستم آبی را بطور نامطلوبی تحت تأثیر قرار دهند. لذا برای حفاظت منابع آبی و زیرزمینی و نیز برای دسترسی به آب آشامیدنی مطلوب لازم است این آلاینده ها را از منابع شان حذف کنیم. بسیاری از فرآیندها بمنظور تخریب یا تجزیه این عوامل آلاینده سالهاست بکار برده می شوند که از آنجمله می توان به فرآیندهای انعقاد، اکسیداسیون شیمیایی، جذب روی کربن فعال شده، اکسیداسیون کاتالیستی و … اشاره کرد[1،2]. لیکن اکثر این روشها غیرتخریبی بوده و فقط فاز آلاینده را تغییر داده و یک آلودگی

 ثانویه ایجاد می کنند[4،3]. از میان تکنیک های تصفیه، فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفت (AOPs)[1] بعنوان یک تکنیک نوین و خوش آتیه مورد توجه ویژه واقع شده است، چراکه این فرآیندها قادرند تقریبا اکثر ترکیبات آلی را بطور کامل معدنی نمایند. روش هتروژن فتوکاتالیز یکی از فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته، ترکیبی از یک فتوکاتالیزور و اشعه فرابنفش یا اشعه نور طبیعی خورشید می باشد که در آن عمدتا دو نوع فاز جامد و مایع وجود دارد. بسته به محیط واکنش می توان از بسترهای ثابت از فتوکاتالیزورها یا از محلول های سوسپانسیونی در فتوراکتورها استفاده کرد که براساس تحقیقات آزمایشگاهی، راکتورهای نوع دوغابی کارآمدتر از راکتورهای با کاتالیزورهای تثبیت شده می باشند، در صورتی که در مقیاس صنعتی، راکتورهای با کاتالیزورهای تثبیت شده و با جریان پیوسته کاربردی تر هستند. با وجود استفاده بسیار زیاد از ترکیبات دارویی در دهه­های گذشته، تنها در چند سال اخیر است که حضور این ترکیبات بعنوان آلاینده در محیط زیست مورد توجه بسیار واقع شده است. یکدسته مهم از ترکیبات دارویی آنتی بیوتیک ها هستند که بعلت ماهیت پایداری که دارند در محیط های آبی خود را نشان می دهند. تلاش های بسیار زیادی برای حذف این ترکیبات در محیط های آبی صورت گرفته است که در این بین فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته بعنوان یک روش مؤثر مورد توجه بیشتری قرار گرفته است[5].

در کار پژوهشی حاضر  بمنظور کاربردی نمودن فرایند فتوکاتالیز ناهمگن در حذف آنتی بیوتیک ها از محیط های آبی، کارائی نانوذرات دی اکسید تیتانیوم  تثبیت شده به روش اتصال حرارتی بر روی صفحات شیشه­ای Sand-Blast شده در حذف کلرامفنیکول بعنوان یک ترکیب آنتی بیوتیک بررسی شده است.