:

مذاكره ،كاری كه همه ما ، همیشه و تقریباً در مورد همه چیز انجام می دهیم و اثر بخشی ترین روش برای حل تعارض است . مذاكره بعنوان روشی تعریف می شود كه افراد برای نیل به تصمیمهای آرمانی  استفاده می كنند و در مورد چگونگی و ماهیت اقدامات آینده به توافق می رسند .مذاكره در تمامی لحظات بشر عجین شده است و ماهیتی همه روزه دارد . چرا كه تمامی انسانها مذاكره می كنند و در واقع زبان قرارداد و داد و ستد را از بدو تولد می آموزند . اما آیا همه افراد از مهارتها و توانمندیهای لازم جهت انجام مذاكره موفق برخوردارند ؟ و در صورت عدم برخورداری از مهارتهای لازم ، آیا مذاكره اثر بخش ، مهارتی قابل انتقال است ؟(فیلیپ باگلی) حال با توجه به توضیحات بالا در این فصل ابتدا، بیان مسئله بررسی می گردد و در مرحله بعد اهمیت و ضرورت تحقیق مطرح  شده، و در ادامه به بیان فرضیات تحقیق پرداخته می شود . سپس هدف تحقیق ،جامعه آماری و نمونه آماری  مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت . در ادامه  روش های جمع آوری اطلاعات و متغیرهای وابسته -مستقل و در نهایت واژگان کلیدی ارائه خواهد گردید.

1-1-بیان موضوع و مسئله تحقیق:

دنیایی كه در آن زندگی می كنیم شاهد تحولات شگرفی است . سرعت این تحولات روز به روز بیشتر می شود به طوری كه به هیچ وجه با گذشته های دور قابل قیاس نیست . اگر بخواهیم آمادگی همراهی و توان لازم برای همگامی با این تحولات داشته باشیم به ناچار باید اطلاعات ، دانش ، ابزارها و توانمندی های مناسب و ضروری را در خود ایجاد و شكوفا كنیم . در این میان هم مدیر علاوه بر توانایی های فنی نیاز به داشتن مهارت هایی  در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران را باید لازمه ی كار خود قرار دهد چون كار مدیر دستیابی و رسیدن به اهداف سازمانی است. یكی از مهمترین مهارت های ارتباطی ، مهارت در مذاكره2 است[2]، مذاكره یعنی راه نفوذ در دیگران به منظور مبادله ی افكار یا اشیاء مادی است، مذاكره مهم ترین و رایج ترین وسیله برقراری ارتباط بین انسان هاست.)میرزا حسینی،1386) از انجایکه  تمام نیازها از جمله  ادامه زندگی ، امنیت ، آسایش زندگی ، رفاه اقتصادی ، افزایش آگاهی ، بالابردن سطح زندگی و پیشرفته ترین سطح این است كه ، با دیگران برای تأمین نیازهای خود به توافق برسند.(انواری رستمی،1387)

در این پژوهش طبق بررسی های صورت گرفته در این زمینه ، ایجاد مذاکرات موفق و بهتر به پارامترهایی چون            تواناییهایذاتی و فکری

 افراد، فرهنگ ،توانایهای ارتباطی و تاکتیک مناسب ،بستگی دارد.

در واقع برای دستیابی به تمام پارامترهای ذکر شده در این  مدل  شرکتها نیازمند انجام  اقدامات استراتژیک و کاملا برنامه ریزی شده  می باشد، از طرف دیگر  عوامل ذکر شده به صورت مستقیم و غیر مستقیم در ایجاد فنون مذاکرات تاثیر بسزایی  خواهد داشت . در مجموع این پژوهش  با مدل ارائه شده که فرضیه های این تحقیق بر اساس این مدل پیشنهادی شکل گرفته است، به دنبال عوامل تأثیر گذار در ایجاد مذاکرات بهتر در فرایند بازاریابی داشته و به بحث و بررسی در این زمینه  خواهد پرداخت .

2-1-اهمیت و ضرورت تحقیق :

مذاكره امروزه یكی از با اهمیت ترین و مهمترین كار هر مدیر به حساب می آید . هر مدیر خواه یا ناخواه با افراد زیر دست و مافوق و كلیه افرادی كه به نحوی با سازمان مرتبط در تماس اند برخورد دارد، این ارتباط خود نشان دهنده مذاكره است یعنی این ارتباطات به همین جا ختم نمی شود؛ بلكه وقتی این ارتباطات از مرزهای سیاسی كشورها می گذرد رابطه پیچیده تری تحت عنوان روابط خارجی پیش می آید كه این نوع ویژه ای از مذاكرات و توانمندی های فوق العاده ای را طلب می كند. این فرآیند امروزه با سرعت و تنوع و پیچیدگی خاص خودش به پیش می رود كه این یك حقیقت غیر قابل انكار و قطعی به شمار می آید که  عدم تسلط به اصول فوق باعث خواهد شد ، علاوه بر منافع فرد سازمانی ، منافع كلان و ملی نیز در معرض تضییع و خطر قرار خواهد گرفت . بنا بر این برای حفظ منافع خرد و كلان و تقویت فرهنگ مذاكراتی باید به نحو شایسته ای اقدام مثبت و سریعی در این زمینه ایجاد ، توسعه و تقویت این عامل انجام گیرد. با این وجود در ایران بسیاری از مدیران روش درست انجام كار مذاكره را نمی دانند هر چند این افراد جهت انجام امور تجاری خود دائماٌ در حال مذاكره اند ، لیكن این مباحث و توجیهات دلیل بر آن نمی شود كه آن عمل(انجام مذاکرات)همیشه در تمام جلسات درست انجام شود ،از انجایکه  مذاكره هم احتیاج به دانش و مهارت خاص خود دارد كه مدیران ما بایستی با این مهارت ها آشنایی پیدا كنند و آن را به خوبی فراگیرند و از جنبه  علمی آنر ا  بیاموزند،و  با برخورداری از مهارت در مذاكره بدون اتلاف وقت و انرژی و منابع به راحتی می توانند از نقطه نظرات هم مطلع شوند و به خوبی از این مذاكرات سود ببرند .

3-1- اهداف تحقیق :

در  این تحقیق با شناخت دقیق وکامل عواملی از جمله فرهنگ مذاکراتی،تواناییهای ذاتی و فکری، تواناییهای ارتباطی و تاکتیک مناسب را بررسی و ارزیابی کرده و مورد بحث و بررسی قرار خواهیم داد.

اهداف  اساسی در این پژوهش :

• تجزیه و تحلیل عوامل موثر در انجام مذاکرات برتر در بازاریابی برای شرکت هنکل پاک وش .
• شناسایی نقاط قوت و ضعف شرکتها در انجام مذاکرات برتربرای شرکت هنکل پاک وش.
• ارائه راهکارهای مناسب جهت انجام مذاکرات برتر در معاملات بازاریابی برای شرکت هنکل پاک وش.

اهداف کلی و آرمانی:

انجام مذاکرات برتر با توجه به پارامترهای ذکر شده و افزایش سهم بازار برای شرکت هنکل پاک وش.

4-1-سوالات تحقیق:

سوالات اصلی تحقیق:

• عوامل موثر در انجام فنون مذاکرات موفق برای شرکتها به ویژه شرکت هنکل کدام است؟
• از میان عوامل موثر انجام فنون مذاکرات بهتر در بازاریابی کدام عامل از دیدگاه شرکت هنکل مهمتر است؟

سوالات فرعی تحقیق:

1-آیا فرهنگ افراد در مذاکره بر انجام شدن مذاکرات برتر موثر است؟

2-آیا تواناییهای فکری –ذاتی افراد بر انجام مذاکرات برتر موثر است؟

3-ایا تواناییهای ایجاد ارتباطی و گفتاری بر انجام مذاکرات برتر موثر است ؟

4-ایا انتخاب تاکتیک مناسب بر بهتر انجام مذاکرات برتر موثر است ؟

5-ایا انجام مذاکرات برتر بر موفقیت در افزایش سهم  بازار موثر است ؟

5-1-فرضیات تحقیق :

هر تحقیقی برگرفته از خلاقیت محقق و ابتكار آن به شمار می آید،به طوری که محقق در این رابطه به  موضوعی می پردازد كه در نوع خود تازه و نو است؛ لذا محقق برای بررسی این پدیده كه در ذهن او در قالب مسئله رخ می دهد اقدام به طرح فرضیه ای می نماید كه از طریق اثبات یا رد فرضیه به صحت و سقم مسئله ایجاد شده پی می برد ، هیچ تحقیقی بنحوی انجام نمی گیرد مگر این كه در فرضیاتی درست و سنجیده برخوردار باشد .

    فرضیه‏های تحقیق:

1- تواناییهای فکری –ذاتی افراد بر انجام مذاکرات برتر موثراست .

2- فرهنگ افراد در مذاکره بر انجام شدن مذاکره برتر موثر است .

3 – تواناییهای ایجاد ارتباطی و گفتاری بر انجام مذاکرات برتر موثر است .

4- انتخاب تاکتیک مناسب بر انجام مذاکرات برتر موثر است .

• انجام مذاکرات بهتر بر موفقیت در افزایش سهم بازار برتر موثر است .

6-1-روش تحقیق

این پژوهش از لحاظ هدف یک تحقیق کاربردی است زیرا تحقیقات کاربردی بیشتردر پی استفاده عملی از نظریه ها و فرضیه ها ی ابداع شده در جهت شناخت یک پدیده یا حل یک مسئله به صورت واقعی هستند. البته از نظر روش انجام آن می توان گفت تحقیق حاضر از روش توصیفی و از شاخه پیمایشی می باشد و با استفاده از ابزاری همچون پرسش نامه ،مصاحبه به تفسیر و تشریح شرایط پرداخته خواهد شد ،این پژوهش کاربردی نیز می باشد زیرا به دلیل وسعت جامعه آماری مورد بررسی، نمونه ای از جامعه برای کشف چگونگی روابط بین متغیرهای تحقیق انتخاب گردیده است .

7-1-جامعه آماری، روش نمونه‏ گیری

جامعه آماری در نظر گرفته شده برای تحقیق حاضر شركت تولیدی مواد شوینده هنکل پاک وش دراستان مرکزی(شهرستان ساوه) می باشد كه  این شركت در واحد های بازاریابی ،فروش وتولیدی در حدود 240  نفر پرسنل داشته كه به دلیل بالا نبودن حجم جامعه آماری و در نظر گرفتن خطا از فرمول کوکران استفاده شد، که طبق این فرمول بطور تصادفی 145 نفر از كارشناسان و متخصصین را از این  بخش ها( تولیدی ،بازاریابی و فروش) كه صلاحیت پاسخگویی به سوالات ما را دارند ، انتخاب خواهند شد  .

[1] -bagoli philip

2- Negotiation

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

: 8
پیشینه تحقیق: 8
تاریخچه سازمان صنایع هوایی و شرکتها تابعه: 10
تاریخچه  رایانه : 12
مزایای رایانه: 13
تاریخچه اینترنت: 14
اینترنت در ایران: 17
بزرگراههای اطلاعاتی: 18
تاثیرات بزرگراههای اطلاعاتی: 22
جامعه اطلاعاتی: 23
تعاریف و نظرات برخی دانشمندان در خصوص جامعه اطلاعاتی: 24
مهمترین و رایج ترین معیارهای جامعه اطلاعاتی: 25
نظرات فریتزماکلوپ(ماچلاپ): 29
نظرات کاستلز در خصوص جامعه اطلاعاتی: 29
عوامل موثر در تغییرات ارتباطی و ویژگی های آن: 32
مروری بر مطالعات نظری مربوط به سازمان. 32
هدف های سازمان: 33
تعریف هدف از دیدگاه نظریه پردازان: 34
فصل  سوم: روش شناسی.. 35
روش تحقیق: 36
ابزار گردآوری اطلاعات: 37
مشخصات پرسشنامه و نحوه اجرای آن: 37
متغیرهای تحقیق: 37
جامعه آماری( جامعه نمونه و حجم نمونه): 37
روش نمونه گیری.. 38
روش استخراج و پردازش داده ها: 38
روش تجزیه و تحلیل و توصیف داده ها: 39
فصل چهارم: یافته های تحقیق.. 40
فصل پنچم: نتیجه گیری و پیشنهادات… 86
الف) یافته های توصیفی.. 87
ب) یافته های مربوط به آزمون فرضیه ها: 92
پیشنهادات پژوهش: 99
محدودیت های تحقیق: 100
منابع و مآخذ. 101
 
فهرست جداول
عنوان                                                                                               صفحه
جدول شماره (1) توزیع فراوانی و درصدی بر حسب نام سازمان و شركت: 41
جدول شماره (2) توزیع فراوانی و درصدی ترکیب جنسی پاسخگویان به پرسشنامه: 42
جدول شماره (3) توزیع فراوانی و درصدی ترکیب سنی پاسخگویان به پرسش های تحقیق: 43
جدول شماره(4) توریع فراوانی و درصدی ترکیب تحصیلی پاسخگویان: 44
جدول شماره(5) توزیع فراوانی و درصدی بر اساس محل استفاده از برزگراههای اطلاعاتی (سوال12): 45
جدول شماره(6) توزیع فراوانی و درصدی  بر اساس میزان استفاده از خدمات بزرگراههای اطلاعاتی       (پرسش 13): 46
جدول شماره (7)توزیع فراوانی و درصدی ساعات استفاده از اینترنت (پرسش 15): 47
جدول شماره(8)توزیع فراوانی و درصدی سطح كیفی امكانات بزرگراههای اطلاعاتی(پرسش4): 48
جدول شماره(9) توزیع فراوانی و درصدی سطح کیفی بزرگراههای اطلاعاتی در سازمان/ شركت (پرسش 5 ): 49
جدول شماره(10)توزیع فراوانی ودرصدی میزان تسلط کارکنان به رایانه (پرسش 6) 50
جدول شماره(11) توزیع فراوانی و درصدی میزان پاسخگویان به نقش اینترنت بعنوان یک منبع اطلاعاتی (پرسش 7 ) 51
جدول شماره(12) توزیع فراوانی و درصدی میزان نقش اینترنت بعنوان یک منبع اطلاعاتی ارتقاء توانمندی سازمانی ( پرسش 8) 52
جدول شماره (13) توزیع فراوانی و درصدی  میزان نقش اینترنت بعنوان یک منبع اطلاعاتی در جهت ارتقا دانش عمومی(پرسش 9) 53

جدول شماره(14) توزیع فراوانی و درصدی میزان نقش اینترنت بعنوان یک منبع اطلاعاتی در جهت ارتقا دانش تخصصی (پرسش 10) 54
جدول شماره(15) توزیع فراوانی و درصدی  میزان لزوم برگزاری دوره های تخصصی اینترنت به کارکنان (پرسش 11) 55
جدول شماره(16) توزیع فراوانی و درصدی میزان ارتباط بین سابقه کار و میزان استفاده از اینترنت(پرسش 14) 56
جدول شماره (17) توزیع فراوانی و درصدی میزان استفاده از منابع الکترونیکی(کتب و مجلات) در زمینه های تخصصی کاری (پرسش 16) 57
جدول شماره(18) توزیع فراوانی و درصدی میزان ارتباط با سایر مراجع (داخلی و خارجی- مراکز علمی، صنعتی، بازرگانی و …) از طریق اینترنت ( پرسش 17): 58
جدول شماره (19) توزیع فراوانی و درصدی میزان تاثیر وضعیت اجتماعی بر میزان کاربرد اینترنت (پرسش18) 59
جدول شماره(20)توزیع فراوانی و درصدی میزان تاثیر وضعیت اقتصادی بر میزان کاربرد اینترنت (پرسش 19): 60
جدول شماره(21) توزیع فراوانی و درصدی میزان تاثیر در اختیار داشتن رایانه خانگی بر میزان کاربرد اینترنت  ( پرسش 20): 61
جدول شماره(22) توزیع فراوانی و درصدی میزان تاثیر در اختیار داشتن اینترنت خانگی بر میزان کاربرد اینترنت ( پرسش 21) 62
جدول شماره(23) توزیع فراوانی و درصدی میزان تاثیر مهارت های زبان انگلیسی بر میزان کاربرد اینترنت (پرسش 22) 63
جدول شماره ( 24 ) توزیع فراوانی و درصدی میزان مطالعه در خصوص اینترنت در کاربرد آن (پرسش 23): 64
جدول شماره(25)توزیع فراوانی و درصدی میزان تاثیر کاربرد اینترنت در افزایش آموخته ها و دانش تخصصی کارکنان (پرسش 24) 65
 

فصل اول:  کلیات تحقیق

بیان مساله(تعریف موضوعی تحقیق) :

ابزارهای نوین ارتباطی ترکیبی از چندین فناوری شامل وسایل ارتباط جمعی، انفورماتیک و ارتباطات دور است. این مثلث فناوری، انسان ها را در ضبط، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات در هر زمان و مکانی یاری می نماید. فناوری های نوین ارتباطی تکمیل کننده امکاناتی است که وسایل ارتباطی گذشته ارائه کرده اند.
این فناوری ها ویژگی های منحصر به فردی دارند که آنان را از وسایل ارتباطی قدیمی متمایز ساخته است. با توجه به پیشرفت علوم مختلف، از جمله علوم رایانه ای و نیز ضرورت شناخت و آشنایی هرچه بیشتر با علوم جدید و استفاده و بهره مندی از تجربیات و توانمندی های دیگران در نقاط مختلف جهان، لزوم استفاده از وسایل ارتباطی را بیش از پیش نموده و نقش غیر قابل انکاری را برای آن می توان قائل شد. در دنیای امروز و در دهکده جهانی ” مک لوهان ” همه چیز با کلیک و جستجویی ساده در دسترس بوده و سازمان ها، نهادها، ارگان ها وافراد حقیقی و حقوقی گوناگون می توانند با بهره مندی از طریق وسایل ارتباط جمعی، نیازمندیهای خود را برطرف نمایند.
سازمان صنایع هوایی یکی از صنت هایی است که از فناوری های نو و روز دنیا استفاده می کند و در زمینه  علوم و فنون هوایی و نیز ترابری هوایی و… فعال بوده و در شاخه ها و بخش های گوناگون هوایی فعالیت دارد.
این سازمان به لحاظ نیاز به استفاده از فناوری های نوین ارتباطی می تواند با کسب اطلاعات لازم و بعضا نادر از طریق وسایل ارتباط جمعی گامهای موثر و مهمی را در رفع نیازمندیها و حتی بازاریابی برای محصولات خود بردارد.
دراین تحقیق برآنیم تا به میزان و عوامل بهره مندی کارکنان سازمان صنایع هوایی از بزگراههای اطلاعاتی بخصوص اینترنت که یکی از ابزارهای بسیار مهم و تاثیر گذار در این خصوص می باشد، بپردازیم وبا تطبیق نظرات جامعه آماری(جامعه نمونه) به بررسی این موضوع از جهات مختلف بپردازیم.

قلمرو زمانی تحقیق:

این تحقیق با توجه به زمان انجام پژوهش در اواخر سال 92 و اوایل سال 93 مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است.

قلمرو تحقیق :

قلمرو مکانی این تحقیق شامل سازمان صنایع هوایی و سه صنعت مهم و تاثیر گذار آن  به شرح زیرمی باشد:
ستاد سازمان هوایی به عنوان مغز متفکر صنعت هوایی کشور و سیاست گذار در صنعت هوایی
شرکت صنایع هوایی(صها) به عنوان مرکز اصلی تعمیرات و اورهال ناوگان هوایی کشور
شرکت هلیکوپترسازی ایران (پنها) به عنوان بزرگترین مرکز تعمیر و نگهداری بالگردی ایران و خاورمیانه.
شرکت قدس به عنوان مرکز تخصصی طراحی، ساخت و تولید پهپاد (هواپیمای بدون سرنشین)

اهمیت، ضرورت مساله تحقیق:

سازمان صنایع هوایی یکی از صنایع بسیار مهم و پیچیده و فعال در زمینه تعمیر و نگهداری انواع هواپیماهای مسافربری، ترابری، پشتیبانی و … بوده و در شاخه ها و بخش های گوناگون دیگری نیز فعالیت دارد، لذا استفاده از بزر گراههای اطلاعاتی وکسب اطلاعات لازم و بعضا نادر از طریق وسایل ارتباط جمعی می تواند علاوه بر رفع نیازهای این صنعت مهم،گامهای موثر و مهمی را در امر فروش و بازاریابی برداشته و کمک شایانی به ارتقاء محصولات این صنعت از نظر کیفی و کمی نماید.
بدون استفاده از بزرگراههای اطلاعاتی، اموری چون تجارت جهانی، فعالیت بازارهای صنایع فرهنگی، گسترش رسانه ها و شركتهای اطلاعاتی، حركت میلیونها سرباز، مسافر و توریست در دنیا، نفوذ و تسلط اطلاعاتی و علمی و بانكی و …. ممكن نیست.
در جهانی سازی جامعه اطلاعاتی و پیروی از سیاست‌های اقتصادی، فناوری‌های اطلاعات نقشی كلیدی ایفا كردند. بزرگراههای اطلاعاتی در سه حوزه بسیار مهم و حساس رایانه ها، ماهواره ها و صنایع فضایی و هوایی  تاثیر فراوان گذاشته و به این جهت بررسی میزان و استفاده کارکنان از این بزرگراهها اهمیت پیدا نموده است.
علی رغم این که سازمان صنایع هوایی دارای صنعتی بسیار پیچیده و حساس می باشد، لکن اهمیت و نقش نیروی انسانی در آن غیر قابل انکار بوده و وابستگی بسیار زیادی به آن دارد. به همین دلیل بهره مندی و استفاده کارکنان آن از بزرگراههای اطلاعاتی، به خصوص اینترنت می تواند تاثیر مستقیم و به سزایی در ارتقاء توانمندی های این صنعت داشته باشد.

اهداف تحقیق:

اهداف این تحقیق را می توان به دو دسته هدف اصلی و اهداف فرعی طبقه بندی کرد:
اهدف اصلی این تحقیق بررسی میزان و عوامل استفاده کارکنان سازمان صنایع هوایی از بزرگراههای اطلاعاتی با تاكید بر نقش اینترنت می  باشد.

اهداف فرعی:

کارکنان این سازمان تا چه اندازه از بزرگراههای اطلاعاتی به منظور ارتقاء سطح کیفی حرفه ای خود استفاده می کنند.
کارکنان این سازمان تا چه اندازه از بزرگراههای اطلاعاتی به منظور ارتقاء معلومات عمومی خود استفاده می کنند.
سوالات و فرضیه های تحقیق(بیان روابط بین متغیرهای مورد مطالعه):
* بین میزان استفاده کارکنان از اینترنت و سطح کیفی امکانات دسترسی به آن در سازمان/ شرکت رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین میزان استفاده كاركنان از اینترنت و كیفیت آن در سازمان/شرکت رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین میزان استفاده كاركنان از اینترنت و تسلط آنان بر رایانه رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین میزان استفاده از اینترنت به عنوان یك منبع اطلاعاتی و ارتقاء توانمندی كاركنان رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین میزان استفاده از اینترنت به عنوان یك منبع اطلاعاتی و ارتقاء توانمندی سازمانی كاركنان رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین میزان استفاده از اینترنت به عنوان یك منبع اطلاعاتی و ارتقاء دانش عمومی  كاركنان رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین میزان استفاده از اینترنت به عنوان یك منبع اطلاعاتی و ارتقاء دانش تخصصی كاركنان رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین شركت در دوره های آموزشی تخصصی و میزان استفاده از اینترنت رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین سابقه كار و میزان استفاده از اینترنت رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین میزان استفاده كاركنان از منابع الکترونیکی(کتب و مجلات و…) و ارتقاء سطح حوزه های تخصصی کاری رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین میزان استفاده كاركنان از اینترنت و ارتباط با مراجع تخصصی داخلی و خارجی  رابطه مستقیمی وجود دارد.
* بین وضعیت اجتماعی كاركنان ومیزان استفاده از اینترنت رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین وضعیت اقتصادی كاركنان ومیزان استفاده از اینترنت رابطه معنا داری وجود دارد.
* در اختیار داشتن رایانه خانگی بر میزان کاربرد اینترنت موثر است.
* بین میزان استفاده از اینترنت  و داشتن اینترنت خانگی رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین مهارت کارکنان در زبان انگلیسی و میزان استفاده از اینترنت رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین مطالعه در خصوص اینترنت توسط کارکنان و میزان استفاده از آن رابطه معنا داری وجود دارد.
* بین استفاده از اینترنت و ارتقاء آموخته های کارکنان رابطه معنا داری وجود دارد.

تعریف مفاهیم و واژه ها :

بزرگراههای اطلاعاتی:  بزرگراههای اطلاعاتی به وسایل ارتباطی، اطلاعاتی و فناوری هایی گفته می شود كه توسط آنها هر نوع پیام از جمله اخبار، برنامه های رادیویی و تلویزیونی، ویدئو، فیلم و سینما، بازیهای الكترونیكی تفریحی، صفحات موسیقی، مكالمات تلفنی، عرضه و تقاضاهای اجناس در فروشگاهها و بازارها، آموزش، بهداشتی، علمی و … می توانند در آن واحد و در یك خط مستقیم در حركت باشند. به عبارت دیگر بزرگراههای اطلاعاتی مانند بزرگراههای حمل و نقل هستند كه در آن واحد و در یك جادة معین دوچرخه، اتومبیل، اتوبوس، كامیون، درشكه و حتی راه آهن در حركت و رفت و آمد باشند، با این فرق كه در بزرگراههای اطلاعاتی به جای وسایل حمل و نقل، كالا و مردم، پیامهای شفاهی و كتبی و آمار داده‌های اطلاعاتی و تصویرها در حركت هستند. (فصلنامه رسانه، سال پنچم، شماره سوم، شماره پیاپی 19، پاییز73)
جامعه اطلاعاتی:   تعریف دقیق جهانی که مورد قبول همه باشد از جامعه اطلاعاتی وجود ندارد.اکثر نظریه پردازان بر این نکته توافق دارندکه جامعه اطلاعاتی حاصل تغییراتی است که از دهه ۱۹۷۰ شروع شدو امروزه طرز کار جوامع را از بنیاد متحول کرده‌است. در مورد جامعه اطلاعاتى،” ویلیام مارتین” (W.J.Martin)، که در ردیف اولین افرادى قرار دارد که موضوع جامعه اطلاعاتى را مطرح کرده اند. وى در بحث اول یکى از کتابهاى خود یادآوری می شود که «هرچند واژه جامعه اطلاعاتى از چند سال پیش متداول بوده است اما هنوز درباره مفهوم و محتواى آن تفاهم عمومى حاصل نشده است. حتى گاهى مشروعیت کاربرد این واژه نیز مورد تردید قرار گرفته است» (محسنى؛ 1380، ص17).
جامعه اطلاعاتی جامعه‌ای است که در آن کیفیت زندگی، گستره گوناگونی اجتماعی و توسعه اقتصادی و به طور روز افزون به اطلاعات و بهره وری از آن متکی باشد جامعه اطلاعاتی  می گویند.
رایانه: رایانه دستگاهی الكترونیكی است كه دارای حافظه میباشد و قابـل برنامه ریزی است. همچنین امكان انجام عملـیات ریاضی و محاسباتی را با دقت و سرعت بالا دارد.
 

دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس در سال 1363 تأسیس شد و فعالیت خود را با دو رشته در مقطع كاردانی آغاز نمود. توسعه كیفی دانشگاه از سال 1387 در کنار توسعه کمی آغاز و توجه به توسعه دوره های تحصیلات تكمیلی ،تحقیقات و پژوهشی،افزایش تولیدات علمی، ارتقاء كیفیت با هدف رقابت با دانشگاه های معتبر داخلی و خارجی دنبال شده است. در حال حاضر دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس به عنوان بزرگترین مجتمع آموزش عالی استان می باشد که تعداد کل دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس بالغ بر 14700 نفر می باشد.[1] افزایش جمعیت ناشى از مهاجرت دانشجویان غیر بومی به شهر بندرعباس بدنبال خود آسیبها و فرصتهایى را فراهم نموده است كه یكى از این آسیبها کاهش اعتماد اجتماعی بین دانشجویان بومى و غیربومى دانشگاه مى باشد.

1.3        پیشینه تاریخی موضوع

به لحاظ نظری باید گفت كه مفهوم اعتماد اجتماعی  به عنوان مهمترین بعد سرمایه اجتماعی بصورت مستقیم وغیر مستقیم و از زمان شكل گیری جامعه شناسی مورد توجه بوده كه خود بیشتر ناشی از توجه به مساله نظم اجتماعی و توسعه اجتماعی بوده است. به نحوی كه اعتماد، نظم، همبستگی در اندیشه كلاسیكهای جامعه شناسی مانند دوركیم، وبر، تونیس، مهمترین مفاهیم بوده است(چلبی، 1375).

در دهه های اخیر نیز اعتماد اجتماعی، با طرح مفهوم سرمایه اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. سابقه

امروزین خود مفهوم سرمایه اجتماعی نیز به 80 سال پیش و در نوشته های لیداجی هانیفان سرپرست وقت مدارس ویرجینای آمریكا بر می گردد. و جیمز كلمن(1988) برای ا ولین بار این مفهوم را در آمریكای شمالی وارد عرصه سیاسی كرد. تلاشهای وی دراروپا توسط پاتنام پیگیری شد.(الوانی، 1381 ) و امروزه با توجه به اهمیت یافتن این مفهوم در سامان زندگی جدید بسیار مورد توجه قرار گرفته به نحوی كه شاهد موج عظیمی از اندیشه ها و پژوهشها در این زمینه هستیم كه بیشتر ملهم از پژوهشهای اندیشمندان متاخر مانند كلمن، پاتنام، زتومكا، سلیگمن، اینگلهارت، پاكستون، گیدنز، فوكویاما، گریشام، بوردیو و دیگران است. به نحوی كه در مطالعه جهانی ارزشها و اعتماد

 اجتماعی مورد سنجش قرار گرفته (wvs) نگرشها است.

محققان مختلف از دیدگاه های گوناگونی به مسأله  اعتماد نگریسته اند و به تبیین و توضیح دلایل اعتماد، تقویت و ارتقای آن، تبعات و تأثیرات کاهش و تضعیف آن پرداخته اند. در این میان برخی همچون فوکویاما بیشتر به جنبه های اقتصادی توجه داشته اند؛ و برخی دیگر مانند پاتنام به ابعاد سیاسی آن پرداخته اند و جامعه شناسانی چون چون گیدنز به ابعاد جامعه شناختی آن توجه بیشتری داشته اند. در جدول زیر سعی شده ارا اجمای محقیقن مشهور اعتماد اجتماعی آورده شود این جدول نشانگر پویایی هایی است که نظریه پردازان مختلف در تبیین این مفهوم بدست داده اند.

در فصل دوم به طور مفصل نظریات اندیشمندان مختلف را در خصوص اعتماد اجتماعی ذکر خواهیم کرد و مشاهده خواهد شد که این مفهوم از چه ابعاد مختلفی مورد بررسی و نظریه پردازی واقع شده است.

1.4        بیان مساله

لوئیس ورث معتقد است بزرگی یك جامعه باعث افزایش تنوع درجمعیت می شود. هرچه جمعیت بزرگتر باشد جدایی‌های فضایی بر مبنای نژاد، قوم و منزلت بیشترخواهد شد، تفكیك فضایی در شهر باعث سست شدن پیوندهای همسایگی و احساساتی می شود كه جوامع كوچك از آن برخوردارند. ضعیف شدن این پیوندها باعث تقویت رقابت و ضرورت حضور نظارت رسمی می گردد(ممتاز:1379: 139-140)

جرج زیمل نیز با رویكردى روانشناختى نسبت به روحیه كسانى كه در شهرهاى بزرگ زندگی می كنند معتقد است در كلان شهرها گروههاى وسیع و متعددى در حال فعالیت و كنش و واكنش هستند لیكن هدف آنها سودجویى و انگیزه‌هاى فردى است.(توسلى: 1370: 72)

“بزرگی یك جامعه” پدیده های دیگری را نیز به دنبال دارد، محدود شدن روابط خارجی؛ به این معنی كه در گروههای بزرگ افراد یكدیگر را به خوبی نمی شناسند یا تنها بخشی از شخصیت یك فرد را می شناسند كه با آن در تماس هستند. آشنایی‌های صمیمی كم می شود و تماسهای اجتماعی بریده بریده می گردد. كنشهای متقابل در گروههای بزرگ ابزاری می شود، یعنی افراد بر مبنای اهداف خاص با هم كنش دارند. این خصایص باعث می شود كه روابط سطحی زودگذر و توام با گمنامی باشند. درحالی كه فرد در این نوع روابط میزانی از آزادی، از قیود روابط شخصی و عاطفی پیدا می كند اما ازطرف دیگر پیمانهای خود بخود و احساس تعلق و وابستگی و مشاركت نزدیك را از دست می دهد. زندگی و كار در كنار جمعی بزرگی كه هیچ نوع پیوند احساسی و عاطفی ندارند، در ضمن حس رقابت و استثمار متقابل را افزایش می دهد. در عین حال باعث یك نوع دیدگاه نسبی گرا و متحمل می گردد، كه مبنای پیدایش عقلانیت در جامعه شهری است. اما زندگی جدای افراد از یكدیگر باعث احساس آنومی و بی سازمانی شخصیتی می گردد.(ممتاز، 1379: 140) “تراكم” نیز مورد توجه ورث بوده است و از جمله خصایص منطقه شهری به حساب می آید. در شرایط جمعیت متراكم نیاز به تخصصی شدن و تمایز یافتگى بیشتر می شود و پیچیدگی ساخت اجتماعی هم به همان ترتیب افزایش پیدا می كند تماس‌های نزدیك تعداد بی شمار فاصله را در روابط اجتماعی افزایش می دهد.( همان: 141-140)

شواهد بسیاری دلالت بركاهش اعتماد اجتماعی در تمام ابعاد و سوگیری عاطفی و خاص گرا در روابط كنشگران در تمام سطوح در ایران دارد. لذا اعتماد را می توان موضوع كانونی و تاثیر گذار بر سایر مسایل جامعه شناسی معاصر كشور قلمداد كرد. (آراسته، 1388: 104)

زتومكا بر مبنای ابعاد سه گانه اعتماد، سه نوع علامت را برای اعتماد مطرح می كند: به نظر او اعتماد به عنوان یك رابطه، اعتماد كردن مبتنی بر برآوردی است كه ما از قابلیت دیگران داریم و در این حالت ممكن است قابلیت اعتماد بازتابی از دیگران باشد كه به عنوان عاملی ذهنی در برآوردن اعتماد مطرح شود. این نشانه اعتماد یك ماهیت معرفت شناختی دارد؛ در این موارد اطلاعات معینی از اعتماد شوندگان در دست اعتماد كنندگان وجود دارد كه ممكن است درست یا غلط، راست یا دروغ باشد. بنابراین احتمال اعتماد بجا و مناسب بستگی به میزان و تنوع اطلاعات درستی دارد كه از دیگران به دست می آید. بدون چنین برداشتی اعتماد كوركورانه است و خطر از دست دادن اعتماد بالاست (كاوسی، 1385).

به طور مشابهی از لحاظ بعد فرهنگی نیز مبنای اعتماد شجره شناختی است. هر چند كه در سطوح متفاوتی به اعتماد یا بی اعتمادی كه به وسیله قواعد فرهنگی احاطه شده است تشویق می شویم. ما ممكن است به فشارهای اجبارآور فرهنگ گردن نهاده و از درخواست های فرهنگی در مورد اعتماد یا بی اعتمادی اطاعت كنیم بدون اینكه برآوردی از قابلیت اعتماد دیگران داشته باشیم، یا از تمایلات اعتماد آمیز خود حرفی در میان باشد. فرهنگ اعتماد ممكن است فشار كافی برای اعتماد به دیگران به بار آورد در حالی كه فرهنگ بی اعتمادی ممكن است رفتار بی اعتمادی را سبب شود. اما فرهنگ خدادادی نیست بلكه ته نشست هایی از تجربه جمعی از لحاظ تاریخی انباشت شده یك جامعه، اجتماع یا گروه اجتماعی خاصی می باشد ؛ پس در این مورد نشانه های اعتماد ویژگی شجره ای دارند، اما بیشتر جمعی و تاریخی اند تا اینكه بیوگرافیك باشند( قانعی راد و حسینی، 1384)

تفاوتهاى فرهنگى ما بین دانشجویان بومى با دانشجویان غیر بومى ساكن در بندرعباس هرچند تحت تاثیر مولفه هایى همچون یكسان سازى فرهنگى (كه ناشى ازتاثیر پذیرى از رسانه هاى داخلى وخارجى و تبادل فرهنگى می باشد) نسبت به گذشته تعدیل شده است اما با این حال این تفاوتهاى فرهنگى در بطن خود تكثیر كننده نگرشها و تصورات قالبى در بین دو گروه از دانشجویان است. از این رو کاهش پیوندهای اجتماعی بین افراد و افزایش فاصله اجتماعی بین آنان می تواند با کاهش اعتماد اجتماعی بین آنها همراه گردد. در این تحقیق بر آنیم تا تاثیر نگرش دانشجویان بومی به دانشجویان غیر بومی بر میزان اعتماد اجتماعی آنان را بررسی نمایم.

[1] – http://www.iauba.ac.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=148&Itemid=159

بطور کلی حمایت  از زنان و ایجاد انگیزه درزندگی شخصی زنان وبالابردن امید به زندگی در ایشان را می توان ازعوامل مهم درسلامتی زنان بویژه زنان سرپرست خانوار دانست چراکه ایشان (زنان سرپرست خانوار) در زندگیشان نسبت به سایر زنان ویانسبت به مردان سرپرست خانوار با مشکلات بیشتری روبرو هستند، همچنین زنان   بیشتر از مردان احتمال دارد فقیر و یا جزء فقیرترین فقیرها باشند. علاوه بر این، احتمال دارد که خانواده‌های تحت سرپرستی زنان در مقایسه با خانواده‌های تحت سرپرستی مردان فقیرتر باشند. فقر حق انتخاب را در زمینه‌هایی که اساس سلامت‌اند، به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. از این رو، تأثیر فقر بر سلامت افراد را نمی‌توان انکار کرد.

سلامت طبق تعریف سازمان جهانی عبارت از حالتی است که در آن فرد از نظر جسمی,روانی و اجتماعی کاملا سالم است و در او هیچ نشانه ای

 از بیماری و روان رنجوری مشاهده نمی شود(ساکسینا,2002).در زندگی اجتماعی سازمان یافته سلامتی برای حفظ فرد جنبه حیاتی دارد,سلامتی شرط ضروری ایفای نقش های اجتماعی است(همان)

در این تحقیق رابطه بین حمایت اجتماعی کمیته امداد امام خمینی(ره) و سلامت اجتماعی زنان سرپرست خانوار شهرهای بومهن و پردیس بررسی شده است.

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1-بیان مساله

باتوجه به اینکه درحوزه جامعه شناسی مباحث مربوط به مطالعات درزمینه زنان سرپرست خانوارازاهمیت خاصی برخوردارگشته است لذاموضوع سلامت اجتماعی زنان سرپرست خانوارومتغیرهای اثرگذاربرآن حائزاهمیت می باشد.جهت با لابردن کیفیت زندگی اجتماعی به نحومطلوب ودست یابی به توسعه پایدار جامعه نیازبه سلامتی دارد،لذاحفظ وارتقاءسلامت پیش نیازحرکت درجهت برنامه ریزیهای اقتصادی وبخصوص اجتماعی است.هرجامعه ای زمانی ازنشاط برخوردارخواهد بود  که شهروندان آن طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی ازسلامتی،دارای سلامت روانی وجسمی واجتماعی مطلوب باشند.باتوجه به مطالب مذکور چیزی که دغدغه اصلی ذهن پژوهشگرمی باشد(متغیروابسته)سلامت اجتماعی زنان سرپرست خانوار می باشد، مفهوم سلامتی شامل آسایش ورفاه جسمی وروانی واجتماعی تک تک افراداست ونداشتن بیماری به تنهایی به معنای سلامتی نیست.درواقع سلامت دوطیف دارد:1-علائم بیماری،خودبیماری وناتوانی توأم.2-سلامت جسمی وروانی واجتماعی.متغیردیگر(متغیرمستقل)حمایت اجتماعی نهادکمیته امداد امام خمینی(ره)می باشد،حمایتی کارشناسی شده و چندبعدی ودرتمام زمینه های اساسی زندگی زنان سرپرست خانوار می باشد.منظورازاین تحقیق ، آسیب شناسی زنان سرپرست خانوارومشخص نمودن میزان تاثیرحمایتهای اجتماعی کمیته امداددربرطرف نمودن این آسیبهاودرنهایت تضمین سلامت اجتماعی این قشراز جامعه می باشد،تادرآینده زنان سرپرست خانوارازمشکلاتی که درحال حاضربا آن مواجه اند روبرو نشوندوجهت ارتقاءسلامت اجتماعی زنان سرپرست خانوارشهرهای موردتحقیق نتایج تحقیق به نهادکمیته امدادارائه می گرددوامیداست بانتایج بدست آمده برنامه ریزیهای اجتماعی وفرهنگی درخصوص کاهش مددجویان تحت پوشش کمیته امداد صورت پذیرد.

1-2-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

باتوجه به اینکه زنان نقش کلیدی رادرتشکیل بنیان خانواده وتضمین آینده جامعه (پرورش وسلامت کودکان)داراهستند،توجه به این گروه ازاهمیت بسیاربالایی برخوردارمی باشد.آموزش وفرهنگ ازطریق سلامت زنان توسعه می یابد.

طی بررسی بعمل آمده ومطالعات انجام شده اکثریت زنان سرپرست خانوار به تنهایی مسئولیت تامین معاش خانواده رابعهده دارندومنبع درآمددیگری ند ارند، به عبارت دیگر ایشان تنها فردشاغل خانواده می باشند وبه لحاظ اقتصادی درمضیقه قراردارند وازبرگترین دغدغه های زندگی ومشکلات خانوادگیشان نبوددرآمد مکفی می باشد.

عواملی موجب آسیب پذیری ایشان ودرنهایت به خطرافتادن سلامت روانی واجتماعی آنان می گردد،ازجمله این عوامل می توان از:فوت همسر ، طلاق،اعتیادهمسر، ازکارافتادگی همسر ، رهاشدن توسط مردان مهاجروبی مبالات(شوهرمفقودی)نام برد.

شناخت از دغدغه های زندگی خانوادگی زنان سرپرست خانواروعوامل تاثیرگذار برآن می توانددرچاره اندیشی جهت رفع نیازهای اساسی ایشان ودرنهایت سلامت اجتماعی موثر واقع گردد وضرورت تحقیق حاضررا ایجاب می نماید.

اگر وجود اختلاف در سبک های پوشش[1] جوانان را به عنوان یک واقعیت اجتماعی بپذیریم آنگاه می توانیم در یابیم که سبک های مختلف پوشش از طریق چهره ها یعنی انتخاب نوع لباس و پوشش ظاهری مثلا نوع آرایش مو و صورت بیان می شوند. در کنار این ویژگی اگر اصطلاح گروه مرجع[2] را به این معنا که ارزش ها و در نهایت هویت ما اغلب از گروههایی که به آن متعلقیم قرض گرفته می شود، در نظر بگیریم می توانیم میان سبک های مختلف پوشش و گروه های مرجعی که باورها، ارزشها و نگرشهای افراد را شکل می دهند پیوندی ساختاری بیابیم.

با توجه به اینکه جامعه ایران با جوانی جمعیت رو به رو است و جوانی دوران کسب هویت و شکل گیری شخصیت است و گروههای مرجع می توانند نقش موثری در این زمینه داشته باشند، لذا شناخت گروههایی که امروز مورد توجه و علاقه دانش آموزان هستند و گروه مرجع آنها را در زمینه پوشش ظاهریشان تشکیل می دهند، می تواند زمینه ساز برنامه ریزی های فرهنگی برای این بخش از جامعه باشد.

پژوهش حاضر به دنبال کشف رابطه ساختاری سبک پوشش به عنوان یکی از مولفه های هویتی جوانان و گـروه های مرجع دانـش آموزان که بر روی نگرش ها و ارزشهای آنها در انتخاب سبک پوشش تاثیر می گذارد، می باشد.

1-2-بیان مسئله تحقیق

انسان موجودی اجتماعی و اعمال و رفتارهای او متاثر از ارزش ها، هنجارها و قوانین گروه است. انسان بدون تعلق به گروه احساس امنیت نمی کند. آدلر علاقه اجتماعی را در انسان امری ذاتی می داند و معتقد است کــه انسان از بدو تولد در درون شبکه ای از روابط اجتماعی پیچیده و متقابل قرار می گیرد و شکل گیری شخصیت او در اثر همین ارتباطات متقابل است(شفیع آبادی،1375).

رفتار اجتماعی در خلاء صورت نمی گیرد و شدیداً وابسته به این است که دیگران از آن رفتار چه برداشتی می کنند. از جمله این دیگران گروههای مرجع هستند. جولیوس گولد و ویلیام ل. کولب در فرهنگ علوم اجتماعی می گویند اصطلاح گروه مرجع به گروهی اجتماعی اشاره دارد که فرد احساس می کند با آن شناخته شده و آرزو می کند که هویتش با آن مرتبط باشد. هر کس از گروه مـرجع خود هنجارها، نگرشها، و ارزشهای خـود و نیز هدف اجتماعی ئی را که از ایـن ارزش پدید می آیند، بـــه دست می آورد. همچنین شخص مقوله های اجتماعی مهم را(چه آنهایی که می خواهد انجام دهد و چه آنهایی را که به طریقی در مقابل شان قرار می گیرد) نیز از گروه مرجع فرا می گیرد(گولد، کولب؛ 1376: 722).

دروه جوانی زمانی است که انسان با انرژی و حساسیت در برابر بازتاب های محیط و مسئولیت پذیری فردی به دنبال کسب هویت است.

 جوانان باید نقطه اتکایی برای پیوند با خود، با جنس مقابل و با ارزش های فرهنگی و اجتماعی محیط اطراف بیابند( شفرز،1383: 116). آنهایی که به دلیل شرایط اجتماعی و مقتضیات سنی و شخصیتی آمادگی بیشتری برای تاثیرپذیری از گروههای مرجع را دارند و در جستجوی هویتی جدید هستند و می خواهند با پشت سر گذاشتن دوران کودکی به استقلال شخصیتی و کسب هویت اجتماعی جدیدی دست یابند. بنابراین بستر تغییر دیدگاهها و نگرش های خود را دارند و نسبت به گروههای مرجع انعطاف پذیرترند.

در هر جامعه ای، چه سنتی یا مدرن، و با هر درجه ای از پیچیدگی، امکانات و لوازمی برای متمایز شدن اقشار و گروههای اجتماعی از یکدیگر وجود دارد. این تمایز موجب خلق معانی و هویت هایی می شود که افراد عضو هر جامعه به سادگی آن را درک می کنند و از طریق درک معانی ذهنی مترتب بر این تمایزات، روابط انسانی و  اجتماعی خود را سامان می دهند. این تمایز بخشی به اشکال متنوع و متعددی صورت می گیرد. به هرحال، حتی در میان جوامع ساده تر نوع لباس افراد از اولین ابزاری است که موجب شناخته شدن و تشخیص هویت آنان می شود. معمولا افرادی که به گروهی خاص تعلق دارند، از لباس های مشابهی استفاده می کنند. لباس هر فرد نشانه ای است که به سادگی توسط افراد دیگر رمزگشایی می شود و گاهی این فرایند، احترام بیشتر،طرد برخی گروه های اجتماعی، تداعی مناسک خاص و معانی متفاوتی در پی دارد. بنابراین لباس فرد، خصوصا در جامعه مدرن،به صورت یکی از ابزارهای معرفی شیوه زندگی است.انتخاب های بسیاری که در دسترس افراد جامعه قرار دارد، این امکان را بیشتر می کند.

مسأله پوشش را می توان با امر مصرف مرتبط دانست از این رو می توانیم پوشش را در قالب مفهوم مصرف مورد مطالعه قرار داد، مفهومی که از اوایل قرن بیستم علاوه بر معانی اقتصادی، معانی فرهنگی نیز پیدا کرده است.نشانه های گسترش سبک زندگی حاصل از جامعه مصرفی را جامعه شناسانی مثل وبلن و زیمل در اوایل قرن بیستم به تصویر کشیدند. وبلن و زیمل سبک زندگی طبقه متوسط را تحلیل کردند. سبکی که در آن مصرف لباس، زیور آلات و انواع کالاهای لوکس نقش محوری داشت. همچنین پیر بوردیو با طرح مفهوم سرمایه فرهنگی به غنای مفهوم سبک زندگی افزود(حمیدی و فرجی،1386: 67).

وبلن در پی این مسئله بود که افراد چگونه منزلت اجتماعی کسب می کنند. به نظر وی، ثروت مهمترین عامل کسب هویت است که باید نمود خارجی داشته باشد و بهترین نمود آن مصرف تظاهری و نمایشی است. برای نمونه افراد با نوع پوشش، آرایش و زیورآلات، خود وطبقه خود را از سایرین متمایز می کنند(همان،1386: 68). زیمل در تحلیل مصرف گرایی جامعه مدرن، بر مقوله مد تاکید دارد. به نظر وی، مصرف کالاها وایجاد سبکهای زندگی از سویی برای فرد هویت بخش بوده و از سویی دیگر متمایز کننده است.

به نظر بوردیو نوع و سبک پوشش ما نماد و نشانه ی فرهنگی و اجتماعی محسوب می شود و چرایی انتخاب این کالاهای مصرفی در اندیشه وی به نوع ذائقه ها و سلیقه های افراد مصرف کننده بر می گردد، یعنی گونه ای از سرمایه فرهنگی( نیکزاد فرخی،1384). منطق تمایز در مصرف در کانون توجه بوردیو قرار دارد. بوردیو با مفهوم فضای اجتماعی سبک زندگی مختلف را نشان می دهد، فضای اجتماعی به این ترتیب ساخته می شود که عاملان و گروههای اجتماعی بر اساس حجم و میزان سرمایه اقتصادی و سرمایه فرهنگی  با برخی افراد اشتراکاتی می بابند و با برخی دیگر فاصله پیدا می کنند. فضا یا میدان موقعیتی است که در درون آن، ارزشها، آداب و قوانین خاص آن موقعیت حاکم است. این ارزش ها و قوانین می توانند از نوع اقتصادی یا سیاسی و یا  فرهنگی باشند، که به هر جهت دارای بار فرهنگی هستند. فضاهای فرهنگی توسط خود ساخته می شوند. (منادی،1385: 124). بوردیو با استفاده از مفهوم ریختار(منش، عادت­واره، هبیتاس) فرایندی را توضیح می دهد که به واسطه آن عامل ها، عملکردهای تغییر سبک زندگی را باز تولید می کنند. ریختار مجموعه ای از خلق و خو های پایدار در افراد است که کردارهای خاصی را پدید می آورد. افراد طبق چنین نظام های دورنی شده ای عمل می کنند که بوردیو آن را ناخود آگاه فرهنگی می نامد. از این رو ریختار سازوکاری انتقالی است که به مدد آن  ساختارهای ذهنی و اجتماعی در فعالیت اجتماعی روزمره تجسم می یابد. به عبارت دیگر می توان گفت مفهوم ریختار در واقع همان ساخت های اجتماعی ذهنی شده ای است که در ابتدا از طریق تجارب نخستین فرد به ذهن او منتقل می شود و شکل می گیرد(نهادهای نخستین) وسپس تجربیات بزرگسالی (نهادهای ثانوی) بدان اضافه می گردد. به این ترتیب است که ساختارهای های اجتماعی در ذهن و در درون افراد از طریق درونی ساختن عناصر بیرونی حک می شوند و به صورت ریختار در می آیند.( حمیدی و فرجی،1386: 72)

گروه مرجع با کارکرد های خود از یک سو مبنای مقایسه و ارزیابی رفتار جوانان و الگوی ذهنی قرار می گیرد و از سوی دیگر، با القای ارزش ها و هنجار ها بر فرایند جامعه پذیری آنان تأثیر مستقیم دارد. هیمن با طرح مفهوم منزلت ذهنی آن را یک بعد از رفتار و تصور فرد از موقعیت خود در مقایسه با سایرین در نظر می گیرد، او در ادامه به این استنباط می رسد که انسانها در شکل دهی به نگرش های خود بیش از آن که به خود متکی باشند، به گروه هایی تکیه دارند که با آ نها در ارتباط هستند. همین طور مرتن به دو نوع گروه مرجع عضویت و غیر عضویت اشاره دارد. در اینجا گروه عضویت، گروهی است که فرد عملا در آن عضویت دارند و گروه غیر عضویت آن است که فرد عملا عضو آن نیست(حمز ه ای و دیگران،1389: 101). جهانی شدن[4] سبب شده که بسیاری از گروههای مرجع در دوره حاضر دیگر در داخل مرزهای جغرافیایی مرسوم تعریف نشوند، بنابراین عضویت به صورت عینی دیگر مصداق ندارد بلکه بیشتر یک نوع گرایش ذهنی نسبت به آنهاست که باعث می شود فرد هنجارها و نگرش های آنها را بپذیرد و در رفتارش نیز تأثیر گذارد( ایمانی،1384: 3).

از جمله مشاهداتی كه محقق را بر آن داشت تا درباره گروههای مرجع جوانان و خاصه دانش آموزان دبیرستانی به تحقیق بپردازد سبك پوشش وآریش چهره آنها مانند پوشیدن شلوارهای لی تنگ و چاك دار، كفشهای سنگین پوتین مانند، پوشیدن دستبند و گردنبند،موهای بلند و روغن زده و … در بین پسران و دختران می باشد. پژوهش حاضر به بررسی سبک های  پو شش دانش آموزان متوسطه شهر سنگر و ارتباط آن با فرایند های ذهنی هویت اجتماعی آنان که تحت تأثیر گروههای مرجع شکل می گیرد، می پردازد تا از این طریق بتواند به وضعیت موجود گروه های مرجع  دانش آموزان و سپس ارتباط آن با متغیرهایی نظیر سرمایه های فرهنگی، پایگاه اجتماعی- اقتصادی و جنسیت معلوم گردد.

پرسش های آغازین این پژوهش عبارتند از:

1- مهمترین ویژگیهای پوششی افراد مورد مطالعه کدامند؟

2- چه گروههایی در انتخاب نوع پوشش دانش آموزان به عنوان گروه مرجع عمل می کنند؟

3-آیا میان سرمایه فرهنگی خانواده با در انتخاب الگوی پوشش جوانان رابطه وجود دارد؟

4-آیا بین میزان تاثیرپذیری دختران و پسران از گروههای مرجع در انتخاب نوع پوشش رابطه وجود دارد؟

[1]- Fashion

واژه fashion در فرهنگ لغت به معنی مد، رسم و سبک است. در برخی منابع سبک پوشش را clothing styleو  clothing fashion ترجمه کرده اند. در این تحقیق معنی سبک پوشش علاوه بر لباس شامل آرایش مو و  سر و صورت نیز می باشد. از این رو بنابر نظر دکتر چاوشیان واژه fashion برای ترجمه سبک پوشش انتخاب شده است.

[2]- Reference Group

[3]- Habitus

[4]- Globalization