بلایای طبیعی سالانه عامل کشته شدن میلیونها نفر و موجب ایجاد ناتوانی و خسارتهای مالی در سراسر جهان می­شود. ایران نیز به عنوان یک کشور در حال توسعه یکی از مستعدترین مناطق جغرافیایی برای حوادث غیرمترقبه محسوب می­گردد و آن را یکی از ده کشور بلاخیز دنیا می­دانند که تقریبا 90 درصد از جمعیت آن در معرض بلایای طبیعی قرار دارند. با توجه به اینکه بلایای طبیعی بهداشت، سلامت و رفاه جامعه را تحت تاثیر قرار می­دهند، ارائه خدمات سلامتی مناسب عامل اصلی بقا و کاهش مرگ و میر و رفاه افراد در مراحل بعد از وقوع چنین حوادثی می­باشد. از طرفی سوانح و بحرانها اغلب ناگهانی می­باشند و در صورت تدریجی بودن نیز به بشر فرصت کافی نداده و

 ضایعات، خسارات و تخریب­های شدید محیطی را به دنبال می­آورند.

به طور طبیعی، اولین اقدام انسان در برخورد با بحران و سوانح عبارت است از نجات و كاهش اثرات واقعه كه با وجود زمان بسیار كم نیاز به واكنش سریع دارد. واكنش سریع كه بخش بسیار مهم مدیریت بحران را تشكیل می­دهد، شامل شناسائی، ارزشیابی، تصمیم­گیری و اقدامات اضطراری موقت می­باشد كه تمام مراحل این واكنش در زمان بسیار كوتاه حتی گاهی در چند ساعت صورت می­گیرد، در نتیجه یكی از اقداماتی كه جهت مدیریت بحران صورت می­گیرد اندیشیدن تدابیری جهت امداد رسانی پس از وقوع آن است. زیرا سوانح طبیعی علاوه بر تلفات انسانی موجب تخریب مراکز تولید موادغذایی (کارخانجات صنایع غذایی، مرغداری­ها، کشتارگاه­ها)، مراکز ذخیره مواد غذایی (انبارها، سردخانه­ها، سیلوها) و مراکز توزیع مواد غذایی و داروئی و خدماتی (فروشگاهها، مراکز پخش و غیره) می­شود و در نتیجه در بین مردم اضطراب و نگرانی شدیدی ایجاد می­گردد.

در این پایان­نامه سعی بر آن است تا با ارائه مدلی ریاضی تحت دو سناریو مسیرهای بهینه برای کمک­رسانی به افراد خسارت دیده از تسهیلات کمک­رسانی را تعیین نموده و در آن شعاع­هایی با توجه به شدت و مرکز حادثه در نظر گرفته شود و با توجه به این که حادثه می­تواند مسیرهای ارتباطی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در سناریو اول  اولویت کوتاه­ترین مسیر را توسط الگوریتم پیشنهادی الغنیم [2] بدست آورده و مدل سناریو دوم مدل پیشنهادی این تحقیق بوده است.  فرضیات مساله پیشنهادی به قرار زیر در نظر گرفته   می­شوند:

1. شدت حادثه بر روی مسیرهای ارتباطی نیز اثر می­گذارد.
2. تقاضا غیرقطعی (احتمالی) است.
3. شدت حادثه بر روی تسهیل جدید تاثیری ندارد.

مدلی که در این پایان­نامه ارائه شده است در واقع برای برنامه­ریزی مدیریت بحران پس از وقوع یک سانحه طبیعی است. در دنیای واقعی یک از معضلاتی که مدیران و مسئولین با آن مواجهه هستند اتخاذ تصمیمات اشتباه است که سبب از دست رفتن زمان و به وجود آمدن هزینه اضافی در سیستم می­شود. مدلی که در این پایان­نامه ارائه شده است در واقع یک ابزاری برای کمک به مدیران و مسئولین به وجود می­آورد تا تصمیمات اتخاذ شده باعث کمینه کردن زمان و هزینه شوند. از آنجایی که این دو هدف در تضاد با هم قرار دارند شرایطی برای مدیران برآورده می­کند تا یک تصمیم اتخاذ شود که یک تعادلی را در دستیابی به هدف فوق به وجود آورد.

1-2- ساختار پایان­نامه

در ادامه در فصل 2، ادبیات موضوعی مسائل مسیریابی و مکان­یابی- تخصیص را مورد بررسی قرار خواهیم داد. در فصل 3، زمینه­های علمی تحقیق شامل دسته­بندی مسائل مکان­یابی، مقوله عدم قطعیت و احتمالی بودن تقاضای مشتریان و مساله مکان­یابی- تخصیص بطور مفصل تشریح خواهند شد. در فصل 4، در سناریو اول به تشریح مساله و الگوریتم پیشنهادی مقاله الغنیم ]2[ پرداخته و در سناریو دوم مدل پیشنهادی را ارائه نموده و برخی از ویژگی­های مدل را بررسی خواهیم نمود. با توجه به ویژگی­های مدل پیشنهادی سناریو دوم، روش حلی را برای مدل ارائه نمودیم و سپس با ارائه مسائلی تصادفی سعی شده به اعتبارسنجی مدل پرداخته شود. در نهایت، توسعه­های آتی به همراه نتیجه­گیری در فصل 5 ارائه شده­اند.