پایان نامه - مقاله - تحقیق

 

 

فصل اول: کلیات

 

1-1- تبیین مساله پژوهشی و اهمیت آن …………………………………………………………1   

 

1-2- اهداف پژوهش ……………………………………………………………………………2

 

1-3- پرسشها و فرضیات ………………………………………………………………..2

 

1-3-1- پرسشها …………………………………………………………………………………..2

 

1-3-2- فرضیات …………………………………………………………………………………….2

 

1-4- پیشینه پژوهش ……………………………………………………………………….3

 

1-5- روش تحقیق و مراحل آن ……………………………………………………………….3

 

1-6- نقد منابع و ماخذ ……………………………………………………………..3

 

1-6-1 منابع تاریخی …………………………………………………………………………..3

 

1-6-1-1- سرزمین های شمالی پیرامون خلیج فارس…………………………………………4

 

1-6-1-2- تاریخ جهانگیریه……………………………………………………………………………..4

 

1-6-1-3- تاریخ بنادر و جزایر خلیج فارس ……………………………………………5

 

1-6-2- سفرنامه­ها …………………………………………………………………….5

 

1-6-2-1 سفرنامه سرپرسی سایکس………………………………………………5

 

1-6-2-2- سفرنامه سدید………………………………………………………………………….6

 

1-6-3- اسناد ………………………………………………………………………………….6 

 

1-6-4- منابع جدید ………………………………………………………………………….6

 

1-6-4-1- تاریخ لنجه……………………………………………………………………….6

 

1-6-4-2- بندرلنگه در ساحل خلیج فارس   …………………………………………… 7

 

فصل دوم : موقعیت جغرافیایی بندر لنگه  

 

2-1- جغرافیای طبیعی …………………………………………………………………8

 

2-1-1- مشخصات جغرافیایی ……………………………………………………………8

 

2-1-2- ناهمواری ها بندر لنگه……………………………………………………………….9

 

2-1-3- آب و هوا …………………………………………………………………………………….10

 

2-1-4-  رود ها……………………………………………………………………………………………..11

 

2-1-5- پوشش گیاهی ………………………………………………………………………………11

 

2-1-5-1- درختان……………………………………………………………………………….. 11

 

2-1-5-2- گیاهان دارویی………………………………………………………………………….12

 

2-1-6- پوشش جانوری ………………………………………………………………………………13

 

2-1-7- راه های ارتباطی………………………………………………………………….14

 

2-2- جغرافیای انسانی……………………………………………………………………………….14

 

2-2-1- جمعیت……………………………………………………………………………………………14

 

2-2-1-1- محلات بندرلنگه……………………………………………………..15

 

2-2-2- زبان………………………………………………………………………………………16

 

2-2-3- نژاد…………………………………………………………………………………..17

 

2-2-4- دین و مذهب…………………………………………………………………………..17

 

2-2-5- خوراک…………………………………………………………………………………17

 

2-2-6- پوشاک…………………………………………………………………………………………17

 

2-3- جغرافیای اقتصادی…………………………………………………………………………18

 

2-3-1-  صیادی……………………………………………………………………………………..18

 

2-3-1-1- ماهی گیری……………………………………………………………………………..18

 

2-3-1-2- صید مروارید………………………………………………………………………….18

 

2-3-1-3- صدف……………………………………………………………………………………..18

 

2-3-2- معادن………………………………………………………………………………………………….19

 

2-3-3- صنایع…………………………………………………………………………………………..19

 

2-3-4- هنرهای دستی…………………………………………………………………………………19

 

2-3-5-کشاورزی…………………………………………………………………………………………….20

 

2-3-6- دامداری…………………………………………………………………………………………….20

 

2-3-7- بازرگانی………………………………………………………………………………………………20

 

2-4- جغرافیای تاریخی …………………………………………………………………………………..21

 

2-4-1- پیشینه تاریخی………………………………………………………………………..21

 

2-4-2- وجه تسمیه­ی …………………………………………………………………21

 

فصل سوم: تحولات سیاسی بندر لنگه

 

3-1- بخش اول: دوره صفویه تا پایان زندیه…………………………………………24

 

3-1-1- تشکیل دولت صفویه……………………………………………………………………….24

 

3-1-2- حضور استعمارگران پرتغالی در خلیج فارس……………………………………….25

 

3-1-3- پایان حضور پرتغالی ها در خلیج فارس………………………………………………..28

 

3-1-4- حضور هلندی ها در بندر لنگه……………………………………………………30

 

3-1-5- حمله خوارج به بندر لنگه و توابع آن……………………………………………………30

 

3-1-6- سقوط دولت صفویه و آغاز حملات جواسم به سواحل ایران………………………………….31

 

3-1-6-1- جواسم و تلاش آنها برای استقرار در سواحل ایران و بندر لنگه……………………………31

 

3-1-7- پادشاهی نادر………………………………………………………………………………33

 

3-1-8- کشته شدن نادر و حملات مجدد جواسم به سواحل ایران…………………………………33

 

3-3- بندر لنگه در دوره­ی زندیه …………………………………………………………………………….34

 

3-2- بخش دوم : از پایان زندیه تا انقلاب مشروطه……………………………………………….34

 

3-2-1- استقرار جواسم در بندر لنگه و توابع…………………………………………………….34

 

3-2-2- تثبیت حاکمیت جواسم بر بندر لنگه و آغاز تحرکات انگلیسی ها در این بند….36

 

3-2-3- اخراج جواسم از بندر لنگه………………………………………………………….43

 

3-2-4- حاکمان بندرلنگه از اخراج جواسم تا سال 1316 ه . ق…………………………..45

 

3-2-5- تلاش نافرجام جواسم برای حکومت مجدد بر بندرلنگه…………………………..45

 

3-3- بخش سوم: تحولات بندرلنگه از انفلاب مشروطیت تا سقوط  دولت قاجاریه…………46

 

3-3-1- مردم بندرلنگه و انقلاب مشروطه………………………………………….47

 

3-3-1-1- اغتشاشات در لار و جنوب ایران و تاثیر آن بر بندرلنگه…………………..48

 

3-3-1-2- انجمن های محلی مشروطه خواهان………………………………………..52

 

3-3-2- جنگ جهانی اول و تاثیرات آن بر بندرلنگه……………………………………………..53

 

3-4- بخش چهارم: انقراض قاجاریه و روی کار آمدن رضا شاه پهلوی…………………….54

 

3-4-1- جنگ جهانی دوم……………………………………………………………….58

 

3-4-2- حکومت محمد رضا شاه پهلوی……………………………………………..58

 

3-4-2-1- نا امنی در جنوب ایران و بندر لنگه……………………………………58

 

  فصل چهارم: تحولات اجتماعی و فرهنگی بندر لنگه

 

4-1- بخش اول: دین و مذهب در بندرلنگه………………………………60

 

4-1-1- دین اسلام………………………………………………………………………..60

 

4-1-1-1- اهل سنت………………………………………………………………………60

 

4-1-1-2- تشیع…………………………………………………………………..61

 

4-1-2- فرق غیر اسلامی……………………………………………………62

 

4-1-2-1- زرتشتی…………………………………………………………………………62

 

4-1-2-2- یهود………………………………………………………………………………62

 

4-1-2-3- هندوها……………………………………………………………………..62

 

4-1-2-4- مسیحیان…………………………………………………………………………..62  

 

4-2- بخش دوم: آداب و رسوم…………………………………………………………..63

 

4-2-1- آداب و رسوم مذهبی………………………………………………………….63

 

4-2-1-1- عید قربان………………………………………………………………………………..63

 

4-2-1-2- جشن استقبال از حاجیان…………………………………………………..64

 

4-2-1-3- آداب و رسوم در ماه رمضان……………………………………………………………..64

 

4-2-1-3-1- خواندن نماز تراویح……………………………………………………………..64

 

4-2-1-3-2- مراسم ویژه شهادت حضرت علی (ع)…………………………65

 

4-2-1-3-3- خواندن نماز تهجد یا قیام الیل………………………………………………….65

 

4-2-1-3-4- خیر شب 27 رمضان……………………………………………………………. 65

 

4-2-1-4- عید فطر……………………………………………………………………65

 

4-2-1-5- گرفتن روزه بعد از پایان ماه مبارک رمضان…………………………………..66

 

4-2-1-6- خیرات………………………………………………………………………………….66

 

4-2-1-6-1- جشن روز پانزدهم شعبان (جشن نومه یا نیمه)……………………………..66

 

4-2-1-6-2- خیر روز هشتم ذی الحجه…………………………………………….66

 

4-2-1-6-3- خیر معراج (شب 26 رجب)…………………………………………………67

 

4-2-1-7- مولود خوانی………………………………………………………………………….67

 

4-2-1-8- عاشورا در بندرلنگه……………………………………………………………………67

 

4-2-1-9- آئین ها و مراسم های ویژه به مناسبت تولد و مرگ ائمه و بزرگان دینی……………………………..68

 

4-2-2- آداب و رسوم محلی……………………………………………………………68

 

4-2-2-1- مراسم ختنه سوران …………………………………………………………69

 

4-2-3- آداب و رسوم  ملی………………………………………………………………..69

 

4-2-3-1- جشن چهارشنبه سوری…………………………………………………69

 

4-2-3-2-  خانه تکانی………………………………………………………………………69

 

4-2-3-3- تحویل سال………………………………………………………………………..70

 

4-2-3-4- سیزده بدر………………………………………………………………………………….70

 

4-2-4- ضرب المثل ها…………………………………………………………………………..70

 

4-2-5- تقویم های رایج در بندرلنگه…………………………………………………………………………72

 

4-2-5-1- تقویم هجری قمری ……………………………………………………..72

 

4-2-5-1-1- کاربرد تقویم هجری قمری…………………………………………………..72

 

4-2-5-2- تقویم هجری شمسی……………………………………………………………73

 

4-2-5-2-1- کاربرد تقویم هجری شمسی………………………………………………73 

 

4-2-6- طب سنتی………………………………………………………………………………… 73

 

4-2-7- زبان و گویش………………………………………………………………………………….. 74

 

4-2-7-1- زبان فارسی…………………………………………………………………………….75

 

4-2-7-2- زبان عربی………………………………………………………………………………..76

 

4-3- بخش سوم: نهاد های آموزشی…………………………………………………………………..76

 

4-3-1- مکتب خانه در بندرلنگه…………………………………………………………………………….77

 

4-3-1-1- نقاط ضعف و قوت مکتب خانه ها………………………………………………..78

 

4-3-1-1-1- نقاط قوت مکتب خانه……………………………………………………..78

 

4-3-1- 1-2- نقاط ضعف مکتب خانه ها……………………………………………….78

 

4-3-1- 2- مدارس در بندرلنگه………………………………………………………………..79

 

4-3-1- 2-1- مدارس علوم دینی……………………………………………………………………79

 

4-3-1- 2-1-1- مدارس دینی اهل سنت…………………………………………………………….79

 

4-3-1- 2-1-1-1- مدرسه احمدیه………………………………………………………………..79

 

4-3-1- 2-1-1-2- مدرسه رحمانیه بندر لنگه…………………………………………..80

 

4-3-1- 2-1-2- مدارس علوم دینی تشیع…………………………………………………………..81

 

4-3-1- 2-1-2-1- مدرسه علوم دینی سید محمد عالم بحرینی………………………….81

 

4-3-1- 2-2- مدارس عمومی غیر دینی بندرلنگه………………………………………………..82

 

4-3-1- 2-2-1- مدرسه انجمن……………………………………………………………82

 

4-3-1- 2-2-2- مدرسه محمدیه……………………………………………………….82

 

4-3-2- آموزش و پرورش بندرلنگه…………………………………………………..84

 

4-4- بخش چهارم: مساجد و زیارتگاه ها……………………………………………….84

 

4-4-1- مساجد شیعیان …………………………………………………………85

 

4-4-2- مساجد اهل سنت……………………………………………………………….85

 

4-4-3- مراکز زیارتی (آرامگاه ها)………………………………………………………85

 

4-5- بخش پنجم: علماء و روحانیون و بزرگان علم و ادب در بندرلنگه………………………….86

 

4-5-1- علما و روحانیون…………………………………………………………………….86

 

4-5-1-1- علماء و روحانیون شیعی ………………………………………………………..86

 

4-5-1-1-1- سید محمد عالم بحرینی…………………………………………………..86

 

4-5-1-1-2- شیخ علی بن عبدالله محلاتی…………………………………………………87

 

4-5-1-1-3- شیخ احمد سرحان…………………………………………………………….87

 

4-5-1-1-4- سید هاشم بحرانی………………………………………………………………….87

 

4-5-1-2- علماء و روحانیون معروف اهل تسنن در بندر لنگه…………………..88

 

4-5-1-2-1- شیخ عبدالله صوفی……………………………………………………………88

 

4-5-1-2-2- سلطان العلماء شیخ عبدالرحمن خالدی……………………………88

 

4-5-1-2-3- شیخ حسن بن عبدالله الرضوان………………………………….90

 

4-5-1-2-4- شیخ محمد علی خالدی………………………………………90

 

4-5-1-2-5- شیخ قاسم قصاب……………………………………………………….91

 

4-5-2- ادبا در بندرلنگه………………………………………………….92

 

4-5-2-1- عبدالرحمن فرامرزی………………………………………………………92

 

4-5-2-2- احمد فرامرزی………………………………………………………………….93

 

4-5-2-3- عباس انجم روز………………………………………………………………………93

 

4-5-3- شعرا در بندرلنگه……………………………………………………………94

 

4-5-3-1- شیخ عبدالرحمن خالدی………………………………………….94

 

4-5-3-2- سید کامل کاملی………………………………………………………………..94

 

4-5-3-3- شیخ عبدالواحد فرامرزی………………………………………………………..94

 

4-5-3-4- علی اکبر هاتف…………………………………………………………………..95

 

4-5-3-5- عباس انجم روز……………………………………………………………..95

 

4-6- بخش ششم: آب، خوراک، مسكن و معماری………………………………………………96

 

4-6-1- منابع تامین آب…………………………………………………………………..96

 

4-6-1-1- آب انبار…………………………………………………………………………96

 

4-6-1-2- چاه……………………………………………………………………………..97

 

4-6-2- خوراک……………………………………………………………………….. 98

 

4-6-2-1- نان…………………………………………………………………….98

 

4-6-2-2- تهیه انواع دسر…………………………………………………………….98

 

4-6-2-3- صرف قهوه……………………………………………………………………………..99

 

4-6-2-4- خرما…………………………………………………………………………..99

 

4-6-2-4-1- خرمای خشک…………………………………………………………………..100

 

4-6-2-4-2- کنگ شانه زده یا چنگال………………………………………………….100

 

4-6-2-4-3- شیره خرما……………………………………………………………………100

 

4-6-2-4-4- خارک نارس………………………………………………………………100

 

4-6-3- مسکن و معماری………………………………………………………………………101

 

4-6-3-1- آثار باستانی و تاریخی…………………………………………………………………102

 

4-6-3-1-1- قلعه تاریخی لشتان………………………………………………………..102

 

4-6-3-1-2- زیارت خضر…………………………………………………………………..102

 

 4-6-3-1-3- منازل…………………………………………………………………….103

 

4-6-3-1-4- قلعه پرتغالی ها…………………………………………………………………103

 

4-6-3-1-5- کاروانسرای کنگ……………………………………………………….103

 

4-6-3-1-6- برکه ها و آب انبارها………………………………………………………….104

 

4-6-3-1-7- خرابه های معروف به تالار………………………………………………….104

 

4-6-3-1-8- مقسم های آب………………………………………………………………105

 

4-6-3-1-9- مساجد……………………………………………………………105

 

فصل پنجم: تحولات اقتصادی بندر لنگه

 

5-1- بخش اول:کشاورزی و دامداری…………………………………………………107

 

5-1-1- کشاورزی…………………………………………………………………………………..107

 

5-1-1-1- نخل …………………………………………………………………………………….108

 

5-1-1-1-2- علل اساسی از بین رفتن نخیلات بندرلنگه …………………………….110

 

5-1-2- دامداری ………………………………………………………………….. ……110

 

5-2- بخش دوم: دریا نوردی………………………………………………………………111

 

5-2-1- صید و تجارت مروارید …………………………………………………………….111

 

5-2-1-1- علل رکود صید و تجارت مروارید…………………………………………….113

 

5-3- بخش سوم: صنایع و معادن ……………………………………………………………114

 

5-3-1- صنایع ………………………………………………………………………………………112

 

5-3-2- معادن………………………………………………………………………………………….118

 

5-4- بخش چهارم: تجارت……………………………………………………………………119

 

5-4-1- صادرات و واردات ……………………………………………………………………119

 

5-4-1-1- صادرات …………………………………………………………………………..120

 

5-4-1-1-1- صادرات بندرلنگه به امارت های حاشیه جنوبی خلیج فارس ……………………121

 

5-4-1-2- واردات ………………………………………………………………………………..124

 

5-4-2- تجارت برده…………………………………………………………………..127

 

5-4-3- علل اصلی رونق بازرگانی خارجی در بندرلنگه ………………………………….128

 

5-4-3-1- بازار لنگه ……………………………………………………………………………..129

 

5-4-3-1-1- مهمترین بازار های لنگه ……………………………………………130

 

5-4-3-2- کمپانی های خارجی در بندرلنگه …………………………………….130

 

 

 

 

5-4-3- عوامل رکود اقتصادی بندر لنگه …………………………………………..132        

 

سخن آخر ………………………………………………………………………………………..134

 

پیوست­ها ……………………………………………………………………………………………..136

 

منابع و ماخذ …………………………………………………………….. 158

 

تبیین مساله پژوهشی و اهمیت آن

 

بندرلنگه یکی از بنادر مهم در سواحل خلیج فارس است که از دیرباز به دلیل صید مروارید در سواحل آن به بندر مروارید معروف بوده و از بنادر پررونق و آبادان سواحل خلیج فارس بوده است.  به دلیل همین رونق و آبادانی آن، در دوره قاجاریه به عروس بنادر ایران معروف گردید. این بندر یکی از مناطق حساس در سواحل خلیج فارس می باشد که به دلیل قرار گرفتن در نزدیکی و همجواری با جزایر مهم و استراتژیک قشم، کیش، لاوان، هندرابی از موقعیت سوق الجیشی، تجاری و اقتصادی ویژه ای برخوردار است و همین همجواری موجب شده است که در غالب تحولات سیاسی ـ نظامی و بعضا حوادث بزرگ اجتماعی ـ اقتصادی با این جزایر پیوند تاریخی داشته باشد که از جمله آنها می توان به حضور جواسم در بندرلنگه اشاره نمود.

 

با تاسیس دولت صفویه به دلیل اقتدار حکومت مرکزی در برقراری امنیت، تجارت در ایران رونق فوق العاده ای یافت و بندرلنگه در سایه این تحولات و به دلیل نزدیکی به کانون های تجارت در خلیج فارس یعنی قشم، هرمز، کیش و بندرکنگ رشد زیادی پیدا نمود و با کشف راه های تجاری و بازرگانی جدید توسط اروپائیان و حضور آنها در خلیج فارس، این منطقه کانون تحولات و رقابت ها بین استعمارگران به منظور تسلط سیاسی، نظامی و اقتصادی بر این منطقه گردید و هر یک سعی در تصرف این منطقه یا تاسیس نمایندگی هایی نمودند. با تاسیس کمپانی هند شرقی از سوی آنها فعالیت دول اروپایی در این منطقه حساس وارد مرحله تازه ای شد و این امر موجب تحولات گوناگونی در بنادر و جزایر خلیج فارس گردید.

 

بندرلنگه در دوره های بعد یعنی افشاریه، زندیه، قاجاریه و پهلوی به نقش خود در خلیج فارس ادامه داد چنانکه می توان تحولات این بندر را به لحاظ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مورد بررسی قرار داد.

 

این پژوهش به دنبال بررسی تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بندرلنگه می باشد که می تواند باعث افزایش شناخت و آگاهی های ما نسبت به توانایی ها و قابلیت های این بندر و همچنین نقش آن در تحولات منطقه ای از دوره صفویه تا پایان پهلوی گردد.

 

1-2- اهداف پژوهش

 

بررسی تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بندرلنگه از دوره صفویه تا پایان حکومت پهلوی.

 

1-3- پرسشها و فرضیات

 

1-3-1-پرسش­های پژوهش

 

ـ موقعیت جغرافیایی بندرلنگه در تحولات منطقه ای از صفویه تا پایان حکومت پهلوی در منطقه خلیج فارس چگونه بوده است؟

 

ـ نقش و کارکرد اقتصاد و تجارت بندرلنگه از صفویه تا پایان حکومت پهلوی در خلیج فارس چگونه بوده است؟

 

ـ بندرلنگه با توجه به تحولات سیاسی، نظامی و اقتصادی چه تغییرات و تحولاتی در حوزه های اجتماعی و فرهنگی تجربه کرده است؟

 

1-3-2-  فرضیات پژوهش

 

ـ با توجه به موقعیت جغرافیایی بندرلنگه و قرار گرفتن در کناره خلیج فارس و ورود استعمارگران اروپایی، خصوصا انگلیسی ها به این منطقه که همراه با چالش های زیادی بر سر منافع اقتصادی به بهانه مبارزه با دزدان دریایی و تجارت برده بود، بندرلنگه کانون تحولات مهمی در این دوره بوده است.

 

ـ به نظر می رسد با توجه به موقعیت استراتژیک بندرلنگه و قرار گرفتن در سواحل خلیج فارس، این بندر نقش و کارکرد ویژه ای در اقتصاد و تجارت منطقه ای از دوره صفویه تا پایان حکومت پهلوی داشته است.

 

ـ با توجه به اهمیت تجاری و اقتصادی بندرلنگه، این عوامل در تحولات فرهنگی و اجتماعی آن از دوره صفویه به بعد بسیار محسوس می باشد که به لحاظ اجتماعی و فرهنگی قابل مطالعه است.

 

1-4-پیشینه پژوهش

 

ـ اقتداری (1348): وی در اثر خود اطلاعات مفیدی راجع به جغرافیای تاریخی بنادر و جزایر ایرانی خلیج فارس از جمله بندرلنگه ارائه می دهد و در خلال آن به تحولات تجاری و اقتصادی بندرلنگه به صورت مختصر می پردازد که دارای نکات قابل توجهی در مورد این بندر می باشد.

 

ـ موحد (1380): وی در کتاب خود مدارک مورد استناد شیوخ امارات در ادعا بر جزایر ایرانی تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را مورد بررسی قرار داده است، با این حال وی اطلاعات مفیدی راجع به حضور جواسم و تجارت در بندرلنگه به طور گذرا و مختصر ارائه می دهد.

 

ـ نوربخش (1382): وی در کتاب خود اطلاعات جغرافیایی و اقتصادی مفیدی راجع به بنادر خلیج فارس ارائه می دهد، وی در فصل سوم کتاب خود تحولات تجاری و اقتصادی بندرلنگه را به طور مختصر و گذرا را مورد مطالعه قرار داده است.

 

با توجه به مطالب اندک و گذرا در مورد تحولات بندرلنگه در این پژوهش سعی می شود تحولات اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بندرلنگه به طور مفصل و بر پایه اسناد و منابع دست اول ارائه گردد.

 

1-5- روش تحقیق و مراحل آن

 

روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای منابع كتابخانه­ای و آرشیوی می­باشد.

 

1-6- نقد منابع و مآخذ

 

1-6-1-منابع تاریخی

 

منابع تاریخی زیادی از  زمان تاسیس سلسله صفویه تا پایان دوره ی پهلوی موجود می باشد، اما منابع یا منبعی که به طور خاص به تحولات این بندر بپردازد وجود ندارد اما بسیاری از منابع تاریخی ضمن پرداختن به وقایع دیگر تا حدودی به تحولات بندرلنگه به صورت اختصار اشاره کرده اند در این پایان نامه از این منابع تاریخی که تا حدودی از منابع دست اول هستند استفاده شده است.

 

1-6-1-1- سرزمین های شمالی پیرامون خلیج فارس

 

مولف کتاب محمد علی خان بندرعباسی معروف به سدید السلطنه کبابی است. سدید السلطنه و پدرش سرتیب احمد خان کبابی، هر دو از ماموران دولتی بوده اند، چنانچه پدرش در دوره سلطنت ناصرالدین شاه قاجار سال های متمادی حاکم بندر عباس و نواحی جنوبی ایران بوده است و از طرف دولت ایران مامور اخراج جواسم از بندرلنگه گردید. نامبرده دو بار جواسم را از بندرلنگه اخراج نمود و خود برای مدت کوتاهی حکومت بندرلنگه را در دست گرفت. از آنجایی که سدید السلطنه در غالب این تحولات به همراه پدرش بوده و بعدها در اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی در بندرعباس مصدر امور دولتی بوده و مدتی هم حاکم بندرلنگه بوده و سفرهای زیادی به بنادر و جزایر ایرانی انجام داده، تحولات این نواحی را عینا مشاهده نموده است. وی خود شاهد و ناظر عینی وقایع و حوادث این سرزمین ها در محل وقوع بوده و یا در بعضی از آنها نقش داشته است و آنچه که از زبان دیگران شنیده و نقل کرده است، دقیق و نزدیک به واقع و قابل استناد می باشد و از جهت مطالعات سیاسی و اقتصادی صفحات جنوب، خصوصا بندرلنگه قابل اعتماد است.

 

کتاب وی حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره بندرها و جزایر و شهرهایی است که به نحوی با جریانات و تحولات خلیج فارس در ارتباط بوده اند. وی در این کتاب اطلاعات بسیار ارزشمندی درباره ی حضور جواسم در بندرلنگه و تجارت بازرگانی این بندر ارائه می دهد که در این رساله مورد استفاده قرار گرفته است.

 

1-6-1-2- تاریخ جهانگیریه

 

مولف کتاب محمد اعظم بنی عباسیان بستکی است. نیاکان محمد اعظم خان مدت مدیدی علاوه بر حکومت بستک، حکومت برخی از مناطق جنوبی ایران از جمله بندرلنگه را برعهده داشتند و خود او در اوایل دوره پهلوی مامور حکومتی بوده است. این کتاب راجع به تحولات حکومت جهانگیریه نوشته شده است اما مولف در نوشته های خود در پاره ای موارد به توضیحاتی در مورد سلسله های حاکم بر ایران می پردازد که نوشته های او بدون ذکر منابع و ماخذ می باشد و در پاره ای موارد رنگ تعصب مذهبی در آن به چشم می خورد. اما با وجود این، مولف ادعا می کند که در نوشتن این کتاب از یاداشت ها و خاطرات اجدادش استفاده کرده است.  اهمیت این کتاب از چند جهت قابل بررسی است: نخست اطلاعات این کتاب در مورد تاریخ محلی حکومت بستک و جهانگیریه که در خلال آن مولف به برخی تحولات بندرلنگه هم اشاره کرده است. دوم اطلاعات این کتاب در ارتباط با استقرار جواسم در بندرلنگه و شروط فی ما بین حاکم وقت جهانگیریه با شیوخ جواسم مبنی بر اسکان آنها در بندرلنگه و اثبات حقانیت حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی می تواند مورد استفاده پژوهشگران قراربگیرد و از آنجایی که این کتاب در کشور امارات متحده عربی به چاپ رسیده، اهمیت آن را در مورد این قضیه دو چندان می کند. اطلاعات موجود در این کتاب در مورد تحولات بندرلنگه بیشتر سیاسی است که در این رساله مورد استفاده قرار گرفته است.

 

1-6-1-3- تاریخ بنادر و جزایر خلیج فارس

 

مولف کتاب محمد ابراهیم کازرونی می باشد که وقایع نگار دربار محمد شاه قاجار بوده و از طرف دربار، مامور بررسی و مطالعه ی بنادر و جزایر ایرانی خلیج فارس گردید. او در کتاب خویش، نتیجه دیدارش از این مناطق که حاصل مشاهدات خود وی می باشد به رشته تحریر در آورد. کازرونی در کتاب خود، در بحث مربوط به بندرلنگه تحت عنوان حقایق نگاری بندرلنگه که عروس بنادر است، مطالب دست اولی ارائه می نماید. اطلاعات وی در باب آبادانی و تحولات اجتماعی بسیار ارزشمند می باشد.

 

1-6-2- سفرنامه ها

 

اگر چه در دوره مورد بحث یعنی از اوایل دوره صفویه تا پایان قاجاریه، جهانگردان زیادی از ایران دیدن کرده اند و عده زیادی از آنها از طریق خلیج فارس وارد ایران شده اند، اما آنها از بندرلنگه دیدن نکرده اند و علت آن شاید بنا به گفته سرپرسی سایکس که خود از این بندر دیدن کرده است وضعیت نامناسب جاده های این بندر با نقاط داخلی ایران بوده است.

نیاز مبرم بشر به طراحی وساخت بناهای1- باقابلیت اجرای سریع 2- مقاوم در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله 3- سبک در سازه و جنس و متریال اجرایی 4- توان تحمل کشش بالا وضریب رفتار ایمن 5- کاربری سازه مسکونی با طبقات متعدد ما رابه تحقیق درباره این موضوع انداخت. در ساختمانهای رایج سازه علی رغم طراحی پیشرفته معمولا ازاجرای ضعیفی در ایران برخوردار است به این معنی که رفتار واقعی سازه در مواقع سرویس دهی با آنچه طراحی شده کاملا متفاوت است. لذا نظارت دقیق بر کیفیت اجرا و تطبیق با جزییات محاسبه شده امری کاملا ضروری  می باشد. از این رو ساختمان­های پیش ساخته شده در کارخانه به دلیل طی نمودن مراحل کنترل کیفیت و تولید مطابق با نقشه های محاسباتی رفتار مناسب در موقع سرویس دهی خواهد داشت. در این بین قاب­های سبک فولادی ال اس اف با کیفیت ساخت کارخانه ای واتصالات ساده، مطمئن مستحکم و سریع از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشندهمچنین نیاز روز افزون کشور به سطح زیربنای بیشتر در امر مسکن، آموزش، تسهیلات بهداشتی، درمانی، رفاهی، تاسیسات صنعتی و تجاری که عمدتا از افزایش جمعیت و توسعه ناشی میشود، ایجاب می­نماید که از روش­های جدیدی در ساختمان سازی استفاده گردد. دراین روشها علاوه بر کاهش زمان ساخت، با صرفه جویی در مصرف مصالح ساختمانی سنتی، هزینه ساخت نیز با حفظ کیفیت مطلوب کاهش می یابد به منظور دستیابی به اهداف فوق سیستم ساختمانی ساخت سریع با بررسی های فنی و اقتصادی جامعی که در آن امکانات و شرایط موجود در نقاط مختلف کشور  منظور گردیده است طراحی شده و به عنوان سیستم ساختمانی سریع معرفی می گردد. (حاتمی و رحمانی، 1389؛ فلاح و وطنی اسکوئی، 1382).
دیوار های برشی یکی از اعضای اصلی ومقاوم در برابر بارهای جانبی مخصوصاً زلزله اند که به طور وسیع در ساختمان های کوتاه مرتبه و میان مرتبه فلزی مورد استفاده قرار می گبرد هر پانل دیوار برشی می تواند از یک قاب فولادی با مقطع فولادی سرد باشد که تیرکها و

 

 ستونکهای قاب به وسیله پیچ خودکار یا پرچ متصل است. استفاده از قاب های ترکیبی با بتن سبک و فولادی سبک سرد نورد شده جهت بالا بردن میزان مقاومت جانبی در برابر برش اهمیت بسزایی در پایایی سازه و افزایش تعداد طبقات می تواند داشته باشد که در این پایان نامه به آن می پردازیم (AISI.)[1].

1-1تاریخچه
1-1-1تاریخچه و دلایل به کارگیری سیستم های(LSF)
فولاد فرم داده شده در حالت سرد یاCFS از سال 1850در کشور انگلستان و آمریکا با به کارگیری در ساخت لوازم اتومبیل آغاز شد ولی تا قبل از جنگ جهانی اول در ساختمان سازی بکار گرفته نمی شد از سال 1930 به بعد با بکارگیری قطعات فولادیLSF درساختمان های تجاری و صنعتی شروع شد اما به دلیل ارزانی چوب نتوانست باآن به عنوان سیستم رایج مسکن سازی رقابت اقتصادی کند. از سال 1990گران شدن چوب ومطرح شدن مشکلات زیست محیطی در صنعت ساختمان سازی سبب گردید که سیستم ساختمانی LSF که بااستفاده از قطعات فولاد CFS از نوع گالوانیزه برپا می گردد،برای ساخت واحد های مسکونی بکار گرفته شود.این سیستم ساختمانی تا به حال توانسته در کشور های مختلفی گواهنامه ساخت در چند طبقه دریافت نماید و من جمله در ایران فعالیت های گسترده ای در این حوزه مخصوصاً درشهر پرند و تیران انجام پذیرفته است (وثوقی فر و عدل پرور، 1386؛ حاتمی و همکاران ،1388).
بکار گیری سیتم ساختمانی LSF برای ساخت وساز مسکن بعد از جنگ جهانی دوم در استرالیا هم آغاز شد. در صورتی که پیش از آن ساخت وسازمسکن عمدتاً با استفاده از قاب چوبی انجام می شد. در ادامه تحولات ساختمانی در آمریکا در این کشور نیز تحولاتی صورت گرفت که عمده ان به کارگیری این سیستم در کشور استرالیا بود. این سیستم به دلیل سرعت بالا و مقاوم توانست رشد قابل توجهی در صنعت سازه کشور استرالیا داشته باشد. و هم اکنون بهترین ماشین الات رول فرم دنیا در انحصار آن کشور قرار دارد. در کشور سوئد چوب رایجترین مصالح ساختمانی بود اما به دلیل کاهش متوسط عمر درختان از دهه 90سازندگان ساختمان اقدام به جایگزین کردن سیستم LSF درآن کشور کردند. در حال حاضر در کشور هلند نیز سیتم LSF در ساخت سازه های مسکونی ومدارس نقش عمده ای دارد. در سال 1989بنیاد تحقیقات ساختمان هلندSBR، پتانسیل استفاده از سیستم LSF را برای خانه سازی مورد بررسی قرار داد ونتیجه بررسی ها مشخص نمود که به کارگیری این سیستم ساختمانی، تسهیل در طراحی وفوائد زیست محیطی را به دنبال دارد ولی کمی گرانتر از سازه های چوبی است. در کشور فرانسه هم در سال های اخیر سبک این سیستم به شکلی محدود به جای سیستم های فولادی و بتونی قرار گرفته است.در کشور کره، آجر وبتن تا سال 1996 به عنوان مصالح اصلی در ساخت و ساز بودند و در ساختمان های بلند مرتبه از سیستم های بتن درجا استفاده می شد تا در فوریه سال 1996شرکت  POSCOبرای اولین بار از سیستم LSF را در شهر فوانگ با احداث700 ویلای دو تا پنج طبقه شروع نمود.
در سال1995داویس و همکاران استفاده از فولاد جدار نازک را در ساختمان­های مدولار کوتاه و متوسط بررسی کرده اند در سال 1996 سرته و همکاران عملکرد دینامیکی دیوارهای برشی را در قابهای سبک فولادی مورد بررسی قرار داده است. درهمان سال داویس و همکاران رفتار برشی اتصالات فشرده را در سازه های با قاب سبک فولادی بررسی کرده اند. در سال 1997درایور و همکاران رفتار لرزه ای را در دیوارهای برشی فولادی مورد بررسی قرار داده اند. در سال1998پی وکینی مقاومت برشی را در اتصالات فشرده فولادی مورد بررسی قرارداده اند. در همان سال لنون و همکاران به مقایسه تعدادی از اتصالات مکانیکی در فولاد سرد نورد پرداخته اند. در همان سال الگالی و همکاران به تحلیل رفتار دیوارهای برشی فولادی نازک پرداخته اند. در سال 1999 لاوسون ساخت مدولار را با استفاده از قاب سبک فولادی بررسی کرده است. در سال 2000 لوبل و همکاران عملکرد دیوارهای برشی سخت نشده را تحت بارگذاری متناوب بررسی کرده اند. در سال 2004دوبینا به بررسی عملکرد پانلهای برشی دیوارهای استادی سرد نورد تحت بارگذاری یکنواخت و متناوب پرداخته است. در همان سال تیان و همکاران به بررسی مقاومت گسیختگی وسختی قابهای دیوارهای فولادی سرد نورد پرداخته اند. درسال2005 پاستور و رودریگز به مدل سازی پسماند دیوارهای برشی بامهاربندی ضربدری شکل در دیوارهای نازک سازه ها پرداخته اند. درهمان سال الخراط و راجرز مدل آزمایشگاهی قاب فولادی سبک که بوسیله دیوارهای مهاربندی تقویت شده اند پرداخته اند. در سال 2006 ولکوویچ و یوهانسون مدل طراحی سنتی در دیوارهای با صفحات گچی تک لایه و منبسط شونده با دولایه که در مقابل آتش مقاوم می باشند را بررسی نموده اند. در همان سال گور گلوسکی یک روش ساده را برای محاسبه شاخص یو – والوودر قابهای سبک ارایه نموده است. این روش جدید براساس تحقیقات انجام شده بوسیله بازگشت به اصول اولیه دراستفاده از مدلسازی آلمان محدود در تحلیل سیالهای حرارتی در میان ساخت قاب سبک می باشد. در همان سال کاسافنت و همکاران آزمایشات آزمایشگاهی گره ها را در طراحی لرزه ای سازه های سبک پرداخته اند. در همان سال بلاژبه بررسی آزمایشگاهی وتحلیلی پانل دیوارهای برشی 9 میلی متری قاب فولادی سبک پرداخته اند. در همان سال دبینا و همکاران عملکرد لرزه ای خانه های با قاب سبک فولادی بررسی کرده اند. در همان سال لاندولفو و همکاران به مطالعه آزمایشگاهی و نظری عملکرد لرزه ای قابهای سبک فولادی نورد سرد در ساختمان­های کوتاه پرداخته اند. در همان سال رکاس پانل دیوارهای برشی فولادی سبک را مورد آزمایش قرار داده است. در سال 2007 فیورینو و همکاران آزمایشاتی را برروی اتصالات پیچ شده میان پانلهای برپایه گچ یا چوب و پروفیل­های استد در خانه سازی با قاب سبک فولادی انجام داده است. در همان سال هانگ و همکاران به بررسی آزمایشهای متناوب اتصالات پیچی قاب خمشی فولادی ویژه سازه های نورد سرد شده پرداخته اند. در این نمونه ها پاسخ سه مود گسیختگی – گسیختگی اتصالات، کمانش بال و کمانش ستون مورد بررسی قرار گرفته است. در همان سال لاندولفو و همکاران پاسخ لرزه ای قاب های فولادی نورد سرد را در ساختمانهای کوتاه مورد بررسی قرار   داده اند. درسال 2008 رونق و مقیمی به بررسی مدهای گسیختگی سیستم های  مختلف و ضرایب موثر محاسباتی در پاسخ شکل پذیری دیوارهای CFS پرداخته اند.
در ساختمانهای رایج سازه علی رغم طراحی پیشرفته معمولا از اجرای ضعیفی در ایران برخوردار است به این معنی که رفتار واقعی سازه در مواقع سرویس دهی با آنچه طراحی شده کاملا متفاوت است. لذا نظارت دقیق بر کیفیت اجرا و تطبیق با جزییات محاسبه شده امری کاملا ضروری  می باشد. از این رو ساختمان­های پیش ساخته شده در کارخانه به دلیل طی نمودن مراحل کنترل کیفیت و تولید مطابق با نقشه های محاسباتی رفتار مناسب در موقع سرویس دهی خواهد داشت. در این بین قاب­های سبک فولادی ال اس اف با کیفیت ساخت کارخانه ای واتصالات ساده، مطمئن مستحکم و سریع از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشند.

و بررسی منابع
1-1- سرطان ریه
سرطان یك بیماری ژنتیكی است و در اثر رشد و تقسیم غیرقابل كنترل سلول‌ها در قسمتی از بدن بوجود می‌آید كه نتیجه‌ی اثر عوامل محیطی و اختلالات ژنتیكی است. به عبارت دیگر سرطان در اثر یك سری جهش‌های متوالی در ژن‌های انسان اتفاق می‌افتد. امروزه بیش از 200 نوع سرطان وجود دارد که یکی از شایع‌ترین نوع آن سرطان ریه است.
سرطان ریه دومین سرطان رایج در بین زنان و مردان است و یکی از قابل‌پیشگیری‌ترین انواع سرطان می‌باشد. بطور کلی دو نوع سرطان ریه وجود دارد:
1) سرطان ریه با سلول‌های کوچک[1] (SCLC)
2) سرطان ریه با سلول‌های غیرکوچک[2] (NSCLC)
که نحوه‌ی رشد و انتشار هر دو در بدن و نیز روش درمان آن‌ها متفاوت است. انواع سرطان ریه براساس نمای ظاهری سلول‌ها زیر میکروسکوپ طبقه‌بندی می‌شوند. سرطان ریه با سلول‌های غیرکوچک (NSCLC) نیز به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شود: 1) سرطان بافت سطحی[3]، 2) سرطان غدد تراوش‌کننده‌ی مخاط و رگ‌های لنفاوی[4] (اپیتلیوم غده‌ای) و 3) سرطان ریه با سلول‌های بزرگ[5] [1و 2]. در بین افراد مبتلا به این نوع سرطان حدود %90-85 موارد از نوع NSCLC و حدود %15-10 موارد از نوع SCLC می‌باشد.
شایع‌ترین علائم بالینی سرطان ریه شامل سرفه‌ی مداوم و مزمن، درد قفسه‌ی سینه، بی‌اشتهایی، کاهش وزن، خلط خونی، تنگی نفس، عفونت‌های تنفسی مثل برونشیت، شروع خس خس سینه و … می‌باشد، که معمولا در مراحل اولیه‌ی بیماری ظاهر نمی‌شود. از این رو آمار مرگ و میر این نوع سرطان بسیار بالا است [3].
1-1-1- عوامل خطرساز

 

 

استعمال دخانیات به ویژه مصرف سیگار مهم‌ترین عامل خطرساز برای ایجاد سرطان ریه است [4]، چرا كه تقریبا %90‌ بیماران دارای سرطان ریه سیگاری هستند و خطر ابتلا به سرطان ریه حدود 20 تا 40 برابر در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیرسیگاری است. استعمال دخانیات علت اصلی ابتلای تقریبا %79‌ زنان و %90 مردان به سرطان ریه گزارش شده است و نیز %90 مرگ و میر‌های ناشی از سرطان ریه در اثر استعمال دخانیات اتفاق می‌افتد [5].
گاز رادون دومین علت عمده سرطان ریه بعد از استعمال دخانیات است [6]، این گاز رادیواکتیو، بی‌بو، بی‌مزه و بی‌رنگ است و به طور طبیعی از شکستن اورانیوم در خاک‌ها و سنگ‌ها تشکیل می‌شود. طبق آمار، سالیانه مواجهه با این گاز در بیش از 20000 مرگ ناشی از سرطان ریه در ایالات متحده آمریکا دخیل است [7]. سایر مواردی که خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش می‌دهند و در محیط کار وجود دارند شامل: هیدروکربن‌های آرماتیک چندحلقه‌ای، آرسنیک، آزبست، کادمیوم، بریلیوم، ترکیبات حاوی نیکل و کروم، اترهای کلرومتیل و … می‌باشند [4]. همچنین مواردی نظیر آلودگی هوا، پیشینه‌ی خانوادگی ابتلا به سرطان ریه، پرتودرمانی ریه‌ها، رژیم غذایی نامناسب، سن بالا، تغییرات ژنی موروثی و اکتسابی و … از عوامل سرطان ریه می‌باشند.
2-1-1- تغییرات ژنی عامل سرطان ریه
در طی چندین سال اخیر، دانشمندان پیشرفت‌های زیادی در شناسایی اثر عوامل خطرساز بر روی تغییرات DNA و ژن‌ها که منجر به سرطانی شدن سلول‌ها می‌شوند، داشته‌اند. آن‌ها مراحل تولید سرطان‌ها را تعیین كرده‌اند كه چندین ژن جهش‌دار در آن دخالت دارند این تغییرات ژنتیكی باعث از هم گسیخته شدن نظم طبیعی تقسیم و تمایز سلول‌ها می‌شود.
سرطان ریه اغلب نتیجه‌ی یكسری تغییرات ژنتیكی شامل فعال شدن پروتوانكوژن‌ها و تبدیل آن‌ها به انكوژن‌ها[1]، و غیر فعال شدن ژن‌های مهارکننده‌ی تومور[2] (TSGs) و … است. پروتوانكوژن‌ها ژن‌هایی هستند که در حالت طبیعی مسئول تنظیم تقسیم و رشد سلول‌ها هستند و در صورتی كه جهش ژنتیكی پیدا كنند انكوژن نامیده می‌شوند كه بیان ژنی آن‌ها بسیار بالاست. و ژن‌های مهارکننده‌ی تومور ژن‌هایی هستند که تقسیم سلولی را کند کرده و زمان مرگ سلول‌ها را تعیین می‌کنند. فقدان ژن‌های مهار كننده‌ی ‌توموری باعث تقسیم غیرقابل كنترل سلول‌ها می‌شود.
انکوژن‌هایی که منجر به بیماری‌ سرطان ریه می‌شوند شامل c-myc، kras جهش یافته (درهیچ کدام از موارد سرطان ریه از نوع SCLC مشاهده نمی‌شود ولی در %20-15 موارد سرطان ریه از نوع NSCLC و اکثر موارد اپیتلیوم غده‌ای مشاهده می‌شود)، ژن egfr بیش از حد بیان شده، cyclin D1، BCL2 و … هستند.  ژن‌های مهارکننده‌ی تومور (TSGs) درگیر در اکثر موارد سرطان ریه شامل p53 (در %90 موارد سرطان ریه از نوع SCLC و %50 موارد سرطان ریه از نوع NSCLC مشاهده می‌شود)، Rb (در %90 SCLC و %20 NSCLC مشاهده می‌شود)، p16 (در بیش از %50 NSCLC و کمتر از %1 SCLC مشاهده می‌شود) و … هستند. و ژن‌های hTR و  hTERTتقریبا در همه‌ی انواع سرطان‌ ریه به صورت یک مکانیسم نامیرایی بیان می‌شوند [8].
2-1- اهمیت شناسایی سرطان ریه
سرطان ریه مهم‌ترین و شایع‌ترین علت مرگ ناشی از سرطان در بین مردان و زنان محسوب می‌شود. مرگ و میر بالای این نوع سرطان، ناشی از میزان ابتلای بالا به بیماری و شانس بقای پایین برای زنده ماندن است. اخیراً انجمن سرطان آمریکا بیش از 22147000مورد جدید سرطان ریه و بیش از 1147000 مورد مرگ ناشی از آن را در آمریکا گزارش کرده است که حدود %27 مرگ‌های ناشی از انواع سرطان را تشکیل می‌دهد. و طبق آمارهای جهانی هر سال بیش از یک میلیون نفر در اثر این نوع سرطان جان خود را از دست می‌دهند [3و 9].
بیش از %80 بیماران سرطان ریه در کمتر از پنج سال از زمان شناسایی بیماری جان خود را از دست می‌دهند [10]، چرا که بیشتر آن‌ها در طی مراحل پیشرفته‌ی بیماری و زمانی که درمان آن چندان امکان‌پذیر نیست، متوجه بیماری می‌شوند از این رو شناسایی زودهنگام سرطان ریه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
3-1- روش های شناسایی سرطان ریه
تاکنون در زمینه‌ی پزشکی روش‌های مختلفی برای شناسایی سرطان ریه مورد استفاده قرار گرفته است که از جمله‌ی این روش‌ها می‌توان به عکسبرداری از قفسه‌ی سینه با تابش پرتوی ایکس[1]، سی‌تی‌اسکن[2](CT scan) ، ام‌آرآی[3] (MRI)، اسکن استخوان[4]، برونكوسكوپی[5]، آزمایش خلط[6] و … اشاره کرد [11-13]. با پیشرفت‌های چشمگیر فناوری نانو در سال‌های اخیر و توسعه‌ی نانو مواد مختلف، شناسایی بیومارکر‌های سرطان با دقت و حساسیت بالا فراهم شده است. فناوری نانو روش‌های سریع‌تر، ارزان‌تر، دارای حد آشکارسازی پایین‌تر و آسان‌تری را جهت شناسایی سرطان ریه ارائه کرده است. نانو مواد مورد استفاده در این روش‌ها شامل، نانوسیم‌های سیلیکا[7]، نانوذرات طلا، نانو لوله‌های کربنی[8]، نقاط کوانتومی[9]، نانوذرات مغناطیسی و … می‌باشند [14].
بیومارکر‌ها یا نشانگر‌های زیستی، شاخصی از وضعیت زیستی بیماری هستند که برای تشخیص بیماری به کار می‌روند. همچنین این نشانگر‌ها برای مطالعه‌ی فرآیند‌های سلولی و شناخت یا کنترل توقف یا تغییر فرآیند‌های سلولی در سلول‌های سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرند [14]. نشانگر‌های زیستی می‌توانند پروتئین، DNA جهش‌یافته، RNA، لیپید، کربوهیدرات و مولکول‌های کوچک حاصل از متابولیسم سلولی باشند [15]. جدول 1-1 تعدادی از این بیومارکر‌ها را به عنوان نمونه نشان می‌دهد [14].
chest radiography (x-ray) [1]
[2] Computed tomography (CT) scan
[3] Magnetic resonance imaging
[4] Bone Scan
[5] Bronchoscopy
[6] Sputum cytology
[7] Silica Nanowires
Carbon Nanotubes [8]
[9] Quantum Dots
[1] Oncogenes
[2] Tumor suppressor genes
[1] Small cell lung cancer
[2] Non-small cell lung cancer
[3] Squamous cell carcinoma
[4] Adenocarcinoma
[5] Large cell carcinoma

کاربرد ، روش و تفسیر آزمایش بارگذاری صفحه شامل چگونگی  انجام آزمایش ، تعیین یافته ها و تفسیر یافته های آزمایش  است. آزمایش، با چیدمان و آرایشهای گوناگون و همچنین روشهای بارگذاری متفاوت انجام می شود که باید در هر مورد ، محدودیتها و جنبه های تفسیری آزمایش مورد توجه قرار گیرد. البته ساخت پی با انداره واقعی و بارگذاری آن، بدون شک بهترین روش تعیین مقاومت زمین است. اما به دو دلیل انجام این کار مطلوب نیست. نخست آنکه بسیار پرهزینه است و دوم آنکه مقاومت زمین فقط برای پی با یک اندازه به دست می آید و اگر پی های ساختمان، بیش از یک اندازه داشته باشند، نیاز به آزمایشهای متعدد است. در این شرایط، با انجام آزمایش برروی یک صفحه کوچک و تعمیم نتایج (بارعایت جوانب لازم )، می توان ویژگیهای مورد نظر را به دست آورد:
1-1-1-  هدف:
هدف از این آزمایش ، کمک به تعیین پارامترهای مهمی مانند مدول یانگ ، ضریب عکس العمل بستر و مقاومت مجاز مصالح آزمایش شده و

 

 در نهایت تعیین مقاومت زمین هنگام ساخت پی است.

1-1-2-  دامنه کاربرد:
آزمایش بارگذاری عبارت است از : قرار دادن یک صفحه صلب (اغلب فولادی ) روی خاک و اعمال فشار بر آن، همراه با اندازه گیری میزان فرورفتن صفحه در خاک، به ازای مقدار فشاری که وارد می شود. به طور معمول از صفحه های گرد با قطرهای 60،45،30 سانتی متر استفاده می شود. استفاده از صفحه های بزرگ تر(حتی به اندازه پی اصلی ) نیز رایج و مرسوم است. [1]اغلب، هرچه اندازه خاک درشت تر باشد (خاک همگن نباشد)، استفاده از صفحه های بزرگ تر بهتر است و ترجیح داده می شود که قطر صفحه از 10 برابر اندازه بزرگترین دانه خاک بزرگ تر باشد. لازم به ذکر است که صفحه می تواند در سطح زمین، در عمق بر روی کف و یا روی دیوارها و سقف قرار گیرد.  با توجه به اینکه ابعاد صفحه آزمایش بارگذاری ، اغلب نسبت به ابعاد پی اصلی کوچک و عمق نفوذ تنش نسبت به پی اصلی ، کوچک تر است (شکل 1-1) در صورت وجود لایه بندی یا تفاوت مشخصات ژئوتکنیکی در محدوده تاثیر پی، باید از تعمیم نتایج آزمایش برای پی خودداری شود. بدیهی است که نتیجه های بدست آمده از آزمایش، در راستای بار وارده دارای اعتبار است و به ویژه در خاکهای ناهمگن و ناهمسان در تعمیم نتایج باید به این نکته توجه کرد.

• تفاوت در منطقه تحت تنش صفحه و پی اصلی [1]

1-2-  موارداستفاده آزمایش
1-2-1-  تعیین مقاومت نهایی
1-2-2-  تعیین پارامترهای تغییر شکل(مدول کشسانی و ضریب عکس العمل بستر)
1-2-3-  برآورد نشست
1-3-  آماده سازی آزمایش
1-3-1-  پیش نیازها
 پیش از شروع هر مطالعه کارگاهی در زمینه انجام آزمایش بارگذاری صفحه باید همه تجهیزت مورد نیاز اعم از : جک ها، فشارسنجها و وسایل اندازه گیری واسنجیده شوند . این امر، بهتر است دست کم هر شش ماه  یک بار انجام شود . اطمینان از کارکرد درست سنجشگرها بیش از شروع هر آزمایش ضروری است .
1-3-2-  آماده سازی محل آزمایش
در آزمایشهایی که روی خاک و رس نرم انجام می شود ، محل آزمایش باید به طور کامل دست نخورده باشد و هرگونه مصالح دست خورده یا سست شده را باید برداشت. سطح مورد آزمایش باید صاف باشد و در صورت امکان، بهتر است آماده سازی با دست انجام گیرد. پیشنهاد می شود سطح آزمایش با گچ یا ملات سیمان صاف شود . اگر سطح مورد آزمایش بسیار سخت باشد، استفاده از لایه های متعدد گچ یا ملات سیمان برای بدست آورد سطح کاملا صاف ضروری است . در آزمایشهایی که روی سطح افقی انجام می شود، می توان از لایه نازکی از ماسه نرم و یکنواخت نیز استفاده کرد که در این صورت، ضخامت آن اغلب 1 تا 2 سانتی متر است و در مواردی که مصالح درشت دانه نیز در مصالح مورد آزمایش دیده شود این مقدار تا 5 سانتی متر قابل افزایش است . این لایه ، وظیفه زهکشی مصالح را نیز درهنگام بارگذاری بر عهده دارد. در چنین مواردی ، میتوان اطراف صفحه را هم با لایه ماسه نرم و یکنواخت پوشش داد. [1]
1-4-  روش انجام آزمایش
1-4-1-  پیش بارگذاری
برای جلوگیری از دست خوردگی زمین زیر صفحه، می توان پیش از بارگذاری اصلی، چند بارگذاری تناوبی سریع با فشارهای کم اعمال کرد.
1-4-2-  بارگذاری
بارگذاری، در پله های مختلف انجام می گیرد. مقدار بار و مدت دوام بار در هر پله و بسیاری از نکات دیگر می تواند براساس نیاز طراح پی، مدل سازی بار وارد بر پی و یا نوع مصالح مورد آزمایش انجام گیرد. آنچه در ادامه ارائه شده فقط به جهت راهنمایی است و به طور کلی ، بارگذاری به یکی از پنج روش زیر یا ترکیبی از آنها انجام می شود: [1]

اغلب سازه ها در صنعت، از قطعـــات مختلفی كه توسط فرآیند هایی مثل ریخته گـری، آهنگــــری، نورد، ماشینكاری، جوشكاری و…. تولید شده اند، تشكیل شده اند كه با كمك فرآیند های گوناگونی به یكدیگر متصل می شوند. روش های مختلف اتصال را میتوان بر اساس فرآیند های عملی و علمی به گروه های زیر طبقه بندی كرد:

• اتصال های مكـانیكــــی (پیچ، پرچ، میخ، پین و…)
• اتصال های متالوژیكی (جوشكاری، لحیم كاری و…)
• اتصـال های شیمیایــــی (چسب های آلی و معدنی)

هر یك از این اتصالات با توجه به وظایفی كه بر عهده دارند در یكی از دسته های زیر قرار می گیرند:

• اتصالات موقت مانندپیچ و مهره، پین و…
• اتصالات نیمه موقت مانند پرچ، لحیم كاری نرم و بعضی از چسب ها
• اتصالات دائمی مانند فرآیند های جوشكاری، لحیم كاری سخت و اغلب چسب ها با واكنش های شیمیایی

فرآیند های جوشكاری به عنوان فرآیند هایی جهت ایجاد پیوستگی مولكولی بین دو یا چند قطعه فلزی كه حداقل یكی از آنها در اثر حرارت، ذوب موضعی شده یا به حالت خمیری در آمده باشد، برای هر دو منظورساخت قطعات اولیه و نیز اتصال آنها دارای كاربرد وسیعی در جوامع صنعتی است. صرفه اقتصادی این اتصالات در مقایسه با دیگر اتصالات به لحاظ طول عمر بیشتر و نیز اطمینان خاطری كه به دلیل استفاده از مواد مشابه با ماده اصلی ایجاد می كند، برخی از دلایل ارجحیت این فرآیند است]1 [.
از جمله فرایندهایی كه پس از انجام جوشکاری و به عبارتی در قطعات جوشکاری شده مد نظر قرار می گیرد تنش های پسماند می باشد كه به علت گرم و سرد شدنهای متوالی جوش و مناطق نزدیك آن و عدم امكان جابجایی در بعضی جهات، تنشهای پسماند داخلی در جوش و مناطق مجاور آن بوجود می آید.
تنش پسماند تنشی است كه بر اثر انجام عملیات خاص نظیر جوشکاری در جسم باقی می‌ماند و در حالی كه جسم تحت هیچ بارگذاری خارجی نیست نیز وجود دارد]19[

 

 

تنش زدایی یا تنش گیری که در اصطلاح به آن PWHT یا عملیات پسگرم نیز می‌گویند فرآیندی است، جهت از بین بردن تنش های موجود که در عملیات و فرآیند تولید به وجود آمده است. روشهای مختلفی برای از بین بردن تنش های پسماند در نمونه های جوشکاری شده وجود دارد که از جمله آنها می توان به روش حرارتی و روش آلتراسونیک اشاره نمود.]16[
تکنیکهای متفاوتـی برای اندازه گیـری تنش پسماند وجود دارد که برای اندازه گیـری در هر روش به وسایل خاصی نیاز می باشد.
1-2) فصل بندی مطالب
با توجه به مطالب اشاره شده و موضوع پایان نامه تحت عنوان بررسی تنش های پسماند، در نمونه های جوشكاری شده به روش حرارتی و آلتراسونیک مطالب به چند فصل تقسیم بندی خواهند شد که در ادامه به توضیح هر یک از آنها خواهیم پرداخت.
در این فصل ابتدا به معرفی انواع روش های تنش زدایی اشاره خواهیم کرد. پس از آن انواع روش های اندازه گیری تنش های پسماند را توضیح خواهیم داد.
فصل دوم مربوط به پیشینه پژوهشی  و مروری بر تحقیقات انجام شده خواهد بود، بداین ترتیب که  ابتدا به مطالعات انجام شده در زمینه تنش زدایی جوش اشاره خواهد نمود. مطالعات صورت گرفته در این بخش شامل دو قسمت عمده یعنی تنش زدایی جوش با ضربات آلتراسونیک و تنش زدایی حرارتی می باشد که در فصل مربوطه به تشریح آن خواهیم پرداخت. در ادامه فصل دوم نیز به مطالعات صورت گرفته در زمینه اندازه گیری تنش های پسماند به روش سوراخ مرکزی وروش استاندارد پراش اشعه ایکس اشاره خواهد شد.
فصل سوم مربوط به روش تحقیق شامل روش مورد استفاده جهت جوشکاری نمونه های مورد نظر و پارمترهای در نظر گرفته شده در حین فرآیند جوشکاری، معرفی دستگاه تنش زدایی در دو روش حرارتی و آلتراسونیک، نحوه آماده سازی نمونه ها جهت انجام تنش زدایی به روش حرارتی و آلتراسونیک، شرایط نمونـه و آماده سازی آن جهت اندازه گیـری تنش پسماند به روش سوراخ مرکزی و روش استاندارد پراش اشعه ایکس می باشد.
فصل چهارم  به بررسی نتایج به دست آمده از روش سوراخ مرکزی، روش استاندارد پراش اشعه ایکس و همچنین  مقدار تنش های پسماند موجود در هریک از نمونه ها خواهیم پرداخت.
فصل پنجم نیز به جمع بندی مطالب و پیشنهادات ارائه شده در زمینه تنش زدایی جوش و تنش های پسماند خواهد پرداخت.
 1-3) نحوه تشکیل تنش های پسماند
همانطور که گفته شد تنش پسماند تنشی است كه بر اثر انجام عملیات خاصی در جسم باقی می‌مانند و در حالی كه جسم تحت هیچ بارگذاری خارجی نیست نیز وجود دارد. طبیعت تنش پسماند به گونه ای است که در مقابل هر تنش كششی تنش فشاری نیز باید وجود داشته باشد، به گونه‌ای كه جسم در حالت تعادل باقی بماند كه به این حالت، حالت خود تعادلی می گویند.
علت اینكه شناسایی چنین تنشهایی برای ما مهم است این است كه وقتی جسم تحت تنش خارجی قرار می‌گیرد، این تنش خارجی به تنش پسماند موجود افزوده می‌شود. پس اگر در منطقه‌ای تنش پسماند كششی داشته باشیم و بارگذاری ما نیز تنش كششی باشد سطح تنش در آن منطقه بالاتر از آنچه كه تنها با لحاظ تنش كششی خارجی بدست می‌آید خواهد بود. لذا در صورتی كه تنش كششی پسماند داخلی را در نظر نگیریم و قطعه را تنها براساس تنش اعمالی خارجی طراحی می‌كنیم ممكن است در اثر تنش‌های پسماند خارجی تنش در قطعه از حد تسلیم آن بالاتر رفته و باعث شكست آن گردد.
یكی از فرایندهایی كه باعث ایجاد تنش پسماند در سازه‌ها می‌گردد جوشكاری است كه به علت گرم و سرد شدنهای متوالی جوش و مناطق نزدیك جوش و عدم امكان جابجایی در بعضی جهات، تنشهای پسماند داخلی در جوش و مناطق مجاور آن بوجود می آید.
مقدار انبساط و تغییر شكل جسم در مقابل گرما متناسب با درجه حرارت می‌باشد. اصولاً با افزایش درجه حرارت تا نقطه ذوب فلز شاهد انبساط در آنها خواهیم بود. حال هنگامی‌ كه در نقطه‌ای از جسم درجه حرارت به طور موضعی افزایش یابد دراطراف آن یك شیب حرارتی بوجود می‌آید كه می‌خواهد باعث تغییر شكل و انبساط نقطه‌ای كه دمای آن افزایش پیدا كرده است بشود، ولی از اطراف توسط فلزی كه این نقطه را احاطه كرده‌اند و میل به تغییر شكل ندارند با تغییر شكل این نقطه مقابله می‌شود، لذا مناطق نزدیك این نقطه تحت تنش فشاری قرار می‌گیرند و در صورتی كه تنش فشاری موجود از حد تسلیم بیشتر شود باعث تغییر شكل پلاستیك این منطقه می‌شود. در حین سرد شدن منطقه‌ای كه گرم شده بود شاهد انقباض موضعی خواهیم بود كه باعث ایجاد تنش كششی در مجـاورت این نقطه در حـــد تنش تسلیم فلز خواهد بود.]19[
1-3-1 ) تشریح تنش پسماند در جوش
اگر بخواهیم تشكیل تنش پسماند در جوش را توضیح بدهیم می توان مدل زیر را تشریح نمود :       
سه میله یک، دو و سه را در نظر بگیرید كه توسط صفحات صلب چهار و پنج از دو طرف محدود شده‌اند. با گرم‌ شدن میله دو اگر دمای آن به اندازه ∆T افزایش یابد این میله در حالت آزاد به اندازه αlΔT افزایش طول پیدا می کند ولی میله‌های یک و سه چون تغییر دمایی نداشته‌اند در مقابل تغییر طول مقاومت می‌كنند، لذا تنشی در آنها القا می‌شود كه كششی است و عكس‌العمل این تنش به میله دو وارد می‌شود كه تنش فشاری است لذا به این ترتیب با گرم‌ شدن میله دو در میله‌های یک وسه تنش كششی و در میله دو تنش فشاری خواهیم داشت.
در جوش نیز چنین حالتی را خواهیم داشت. البته در بحث راجع به تنشهای تسلیم جوش به این نكته نیز باید توجه داشته باشیم كه تنش تسلیم فولادها با افزایش درجه حرارت كاهش می‌یابد.
در نظر بگیرید كه یك اتصال جوشی بین دو ورق بزرگ بوجود آمده و در منطقه‌ای نواری شكل در فاصله مشخصی از مركز جوش مورد بررسی می‌باشد فرض می‌شود كه نوار مورد بررسی در جهت طولی خود كاملاً مهار شده و تغییر شكلی در این جهت ندارد. قبل از گرم كردن، نوار فاقد تنش می باشد. در حین گرم كردن، این نوار  متمایل به انبساط بوده و لیكن توسط محیط (فلز) اطراف خود كه درجه حرارت پایین‌تری دارد از انبساط آن ممانعت می شود و در نتیجه تحت تاثیر تنشهای فشاری قرار می‌گیرد. تغییر شكل در نوار در ابتدا الاستیك بوده و با افزایش درجه حرارت افزایش یافته و در درجه حرارت T1 تغییر شكل پلاستیكی شروع می‌شود. با افزایش درجه حرارت میزان تنش تسلیم جسم كاهش یافته و تغییر شكل پلاستیكی نوار افزایش می‌یابد. چنانچه T2 حداكثر درجه حرارتی باشد كه در نوار اعمال می‌شود، تغییر شكل پلاستیكی فشاری ادامه خواهد یافت. در هنگام سرد شدن، نوار مورد بررسی تمایل به انقباض داشته كه منجر به كاهش سطح تنشها در آن می‌شود. كاهش سطح تنشها در این حالت منجر به تغییر شكل الاستیكی(مشابه باربرداری در نمونه‌های تحت آزمایش كشش) شده كه با توجه به درجه حرارت نوار ادامه خواهد داشت. در درجه حرارت T3 سطح تنشها در نوار در سطح تنش تسلیم فلز در این درجه حرارت خواهد شد. با كاهش بیشتر درجه حرارت، تنش تسلیم (و در نتیجه سطح تنش‌ها در نوار) افزایش یافته و تغییر شكل پلاستیكی (كششی) در نوار بوجود می‌آید. نتیجتاً اینكه سیكل حرارتی فوق‌الذكر منجر به ایجاد تنشهای پسماندی در سطح تنش تسلیم فلز در نوار فوق‌الذكر خواهد شد. با استفاده از مدل فوق الذكر می‌توان سطح تنش پسماند جوشی را در نقاط مختلف اطراف منطقه جوش بدست آورد.