1. طرح مسأله
نگاهی گذرا به فهرستی از نابهنجاری‌های اخلاقی، اجتماعی، معضلات اداری، سیاسی و اعتقادی (همانند ترویج باطل و مبارزه با باورهای دینی و مکتبی) و بالأخره توهین به مقدسات مذهبی و صدها کج روی‌های رنج‌آور دیگر، نمایشی است از جدایی آدمیان از ارزش‌های دینی و حرکت به سمت‌وسوی مادی‌گری.

در هر جامعه‌ای اشخاص و نهادهایی وجود دارند که احترام به آن‌ها واجب است و اهانت به آن‌ها چالش‌های جدی ایجاد می‌کند چه‌بسا برخی از نزاع‌ها در سطح بین‌المللی ریشه در این موارد داشته باشد.

احترام به مقدسات هر دین یکی از اصول مسلم تربیت و نشان رشد و شکوفایی فرهنگی و لازمه‌ی ایجاد روحیه‌ای بشر خواهی و تحکیم مبانی اخلاقی و قوام پایه‌های صلح و دوستی است و عدم رعایت این صفت نیک، موجب اختلافات، کدورت‌ها، دشمنی‌ها و احیاناً جنگ‌های کوچک و بزرگ، قتل‌عام‌ها و کشتارهای دسته‌جمعی گردیده و هزینه‌های سنگینی را بر فرد و جامعه تحمیل خواهد کرد. احترام به افراد بشر، اعم از مسلمان و غیرمسلمان، اصلی است که همواره آموزه‌های دینی و آموزگاران بزرگ بشر و پیشوایان دین بر آن تأکید داشته‌اند و تکیه‌بر باورهای مشترک ادیان را طریق گردهمایی و همبستگی اجتماعات بشری قلمداد نموده‌اند. «بگو: اى اهل كتاب، بیایید بر سر سخنى

 كه میان ما و شما یكسان است بایستیم كه: جز خدا را نپرستیم و چیزى را شریك او نگردانیم و بعضى از ما بعضى دیگر را به‌جای خدا به خدایى نگیرد.» پس اگر [از این پیشنهاد] اعراض كردند، بگویید: «شاهد باشید كه ما مسلمانیم [نه شما] ‏»[1]

منظور از احترام گذاردن، ارج نهادن به آن چیزی است که نزد دیگران عزیز و گرامی است و افراد بدان تعلق دارند، آن امور ممکن است حیثیت و موقعیت اجتماعی، باورها و اعتقادات دینی و مذهبی باشد که نزد انسان‌ها عزیزترین و پربهاترین چیز است؛ زیرا

اعتقادات مذهبی باشخصیت افراد جامعه عجین است. هرگونه تعدی به اعتقادات و باورهای دینی موجب جریحه‌دار شدن افکار و احساس عمومی می‌گردد، به‌طوری‌که اغلب، برای حفاظت و مواظبت از این آرمان‌های مقدس از بذل مال و جان دریغ نمی‌کنند. در مکتب اسلامی مسأله توهین به مقدسات و موضوعات پیرامون آن، مسأله‌ای نیست که مختص به مقدسات دین و مکتب خاص خود باشد بلکه توهین به مقدسات ادیان آسمانی دیگر را به دلیل داشتن مبنا ازلحاظ اخلاقی مذموم و ناپسند و ازلحاظ شرعی جایز نمی‌دانند.

در عصر کنونی که پیروان ادیان و فرق، در راستای اهداف خود دست به تبلیغ گسترده‌ای زده و با تمام امکانات دنبال اهداف باطل خود می‌باشند، بر پیروان راستین و حقیقی دین اسلام و مذهب حق جعفری است که در این شلوغ بازار جهانی، اسلام ناب محمدی6 را بر مردم جهان عرضه نمایند و این تکلیف شرعی مقابله با موج تبلیغاتی دشمنان اسلام که با تمام ابزارها و وسایل خویش به اهانت به مقدسات روی آورده‌اند هوشیاری در مقابل اهانت به مقدسات را آشکار می‌نماید.

یکی از اصول گفتگوی ادیان، آگاهی پیروان هر دین از حکم اهانت به مقدسات ادیان دیگر است این آگاهی می‌تواند پیروان ادیان را از اهانت به مقدسات یکدیگر بازدارد و بستر را برای گفتگوی ادیان و تقریب پیروان ادیان و درنهایت آشکار کردن کمال اسلام فراهم نماید؛ این پژوهش درصدد است نظریه دین اسلام را درباره توهین به مقدسات ادیان (زرتشت، یهودیت و مسیحیت) بر اساس دلایل شناخته‌شده و معیارهای پذیرفته‌شدۀ‌ دینی (کلام الهی، سیره نبوی 6و روایات و منابع فقهی) استنباط کند که علاوه بر حلّ برخی مسائل نظری این حوزه، در عالم خارج به‌خصوص درصحنۀ سیاست خارجی، دارای کاربرد و تأثیر عملی خواهد بود و به پویایی و کارآمدی روابط ما در عرصۀ حقوق بین‌الملل و برقراری روابط و دیپلماسی موفق با دول و ملل غیرمسلمان کمک خواهد کرد.

با بررسی صورت گرفته خلاقیت و نگرش دادگرانه‌ی نهفته اسلام در آن‌ها به‌خوبی نمایان خواهد شد. باشد که مورد رضای حضرت حق قرار گیرد.

2. انگیزه انتخاب
در جهان معاصر، ضرورت‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نیز گسترش رو به رشد روابط در عرصه‌های داخلی و خارجی، پیروان ادیان الهی را بر آن داشته تا هرچه بیشتر در جهت توسعه روابط و بهبود آن بکوشند. آیین اسلام نیز با تشویق به ایجاد محیطی توأم با صلح و امنیت همراه با همزیستی مسالمت‌آمیز بین افراد جامعه – با آراء گوناگون- احکام و ضوابط خاصی را در قالب دستورات شرعی برای پیروان خود صادر نموده، همه مسلمانان را به حسن معاشرت و رفتار انسان دوستانه فراخوانده است. اسلام ضمن دعوت پیروان خود به حضور در عرصه‌های مختلف جهانی، راه‌کارها و اصولی را برای این حضور پیشنهاد نموده و با تأیید کتاب‌های آسمانی و پیامبران پیشین، همه ادیان و پیروان آن‌ها را به تفاهم و تلاش برای نیل به وحدت فرامی‌خواند. از دیدگاه قرآن، ایجاد رابطه با ادیان دیگر و پیروانشان و توفیق برای حصول به زندگی مسالمت‌آمیز و صلح و آرامش بر پایه آموزه‌های انسان‌ساز و معیارهای عزت‌آفرین آن، به‌راحتی ممکن است. ازاین‌رو، برای تحقق چنین روابطی، در شرایطی که تحصیل‌کردگان و روشنفکران شرق و غرب نیازمند آگاهی از دلایل شگرف مندرج در این پژوهش هستند، آشنایی با معیارها و آگاهی از اصولی که اسلام برای پی‌ریزی روابط نیکو و حُسن هم‌جواری پیشنهاد کرده ضروری است.

دلایلی که در این پژوهش مطرح‌شده دال بر دادگری شریعت اسلام است و نشان می‌دهد که این شریعت، رحمتی است از جانب خداوند که پیامبرش محمد 6را با آن فرستاده است؛ زیرا فرموده است: «و تو را جز رحمتى براى جهانیان نفرستادیم‏»[1]

اکنون دیگران به خواندن و نشر این پژوهش فراخوانده می‌شوند تا مردم از روش دادگرانه‌ی اسلام در برخورد با غیرمسلمانان آگاه شوند؛ و الله ولی التوفیق.