پایان نامه - مقاله - تحقیق

آنالیز اگزرژی یک روش آنالیز ترمودینامیکی است که بر اساس قانون دوم ترمودینامیک بوده و به صورت بسیار معنا دار و منطقی یک روش ثانوی و روشنگرانه جهت ارزیابی و مقایسه فرآیندها و سیستم­ها ارائه می­کند. به ویژه آنالیز اگزرژی منجر به ارائه راندمان­هایی می­شود که مقیاس درستی از اینکه چگونه عملکرد واقعی به عملکرد ایده­آل نزدیک می­شود، ارائه می­کند و همچنین نسبت به آنالیز انرژی، دلایل و مکان­های افت­های ترمودینامیکی را به صورت بسیار شفاف­تر بیان می­کند. بنابراین آنالیز اگزرژی می­تواند به بهبود و بهینه سازی طراح­ها کمک کند.
در سال­های اخیر شاهد افزایش کاربرد و درک سودمندی روش آنالیز اگزرژی توسط صنعتگران، دولت­ها و دانشگاهیان بوده­ایم. همچنین روش آنالیز اگزرژی به سرعت در حال جهانی شدن است و امید است با به کار گیری این روش، از منابع انرژی موجود حداکثر بهره برداری صورت گیرد.
 

1-1)   چرا آنالیز انرژی و اگزرژی؟
ترمودینامیک به توصیف رفتار، عملکرد و راندمان سیستم­ها در حیطه تبدیل انرژی از یک حالت به حالت دیگر می­پردازد. آنالیز ترمودینامیکی رایج در وحله اول بر اساس قانون اول ترمودینامیک است که قانون بقای انرژی را بیان می­کند. آنالیز انرژی یک سیستم تبدیل انرژی اساساً برآورد انرژی­های ورودی و خروجی از سیستم است. انرژی خروجی از سیستم به دو بخش محصولات و تلفات شکسته می­شود. راندمان­ها اغلب به صورت نسبت کمیت­های انرژی سنجیده می­شوند، و اغلب به منظور ارزیابی و مقایسه سیستم­های مختلف به کار می­روند. برای مثال نیروگاه­ها، گرم­کننده­ها و یخچال­ها اغلب بر اساس راندمان­های انرژی یا مقیاس­های مطلوبیت انرژی مقایسه می­شوند.
به هر حال، راندمان­های انرژی اغلب منجر به گمراهی نیز می­شوند. زیرا آنها همیشه معیاری از چگونگی نزدیکی عملکرد سیستم به عملکرد حالت ایده­آل سیستم را ارائه نمی­دهند. علاوه بر این، تلفات ترمودینامیکی که درون یک سیستم به وجود می­آیند (یعنی فاکتورهایی که باعث انحراف عملکرد سیستم از حالت ایده­آل می­شوند)، اغلب به صورت صحیح همراه آنالیز انرژی تعیین و ارزیابی نمی­شوند. نتایج آنالیز انرژی می­توانند نشان دهند که ناکارآیی­های عمده درون بخش­های اشتباه سیستم وجود داشته و همچنین بیان راندمان تکنولوژکی، از آنچه به واقع وجود دارد متفاوت است.
آنالیز اگزرژی بسیاری از نقایص آنالیز انرژی را از بین می­برد. آنالیز اگزرژی بر اساس قانون دوم ترمودینامیک است و جهت تعیین علل، موقعیت و بزرگی ناکارآیی فرآیندها بسیار مفید است. اگزرژی موجود در مقدار مشخصی انرژی در واقع برآوردی کمی از میزان مفید بودن آن انرژی یا به تعبیری کیفیت آن انرژی است. آنالیز اگزرژی تصدیق می­کند که اگرچه انرژی نمی­تواند تولید و یا نابود شود، اما از کیفیت آن می­تواند کاسته شود و در نهایت می­تواند به حالتی برسد که در آن در حالت تعادل کامل با محیط بوده و از این­رو قادر به انجام کار نخواهد بود.
برای مثال، در مورد سیستم­های ذخیره­سازی انرژی، با استفاده از آنالیز اگزرژی قادر هستیم پتانسیل ماکزیمم موجود در انرژی ورودی به سیستم را تعیین کنیم. تنها چنانچه انرژی دستخوش فرآیندهای برگشت­پذیر باشد، این ماکزیمم پتانسیل حفظ شده و قابل بازیابی خواهد بود. در دنیای واقعی و به دلیل برگشت ناپذیر بودن همیشگی فرآیندها، به هنگام بازیابی این پتانسیل با تلفات روبرو خواهیم بود.
جریان اگزرژی یک ماده در حال جریان زمانی بیشینه است که کار حاصل از آن هنگامی بدست آید که فرآیند به صورت برگشت پذیر به حالت محیط برسد و تبادل جرم و حرارت تنها با محیط صورت گیرد. در اصل، آنالیز اگزرژی بیان می­کند که محدودیت­های تئوریکی که در سیستم وجود دارد، آشکارا بیانگر این است که هیچ سیستم واقعی نمی­تواند همه اگزرژی را حفظ نموده و تنها بخشی از اگزرژی ورودی به سیستم قابل بازیابی است. همچنین آنالیز اگزرژی محدودیت­های عملی را از طریق ارائه تلفات به صورتی که مقیاس مستقیمی از تلفات اگزرژی است، به شکل کمی مشخص می­کند.
اصطلاح اگزرژی اغلب با عناوینی نظیر انرژی در دسترس، قابلیت استفاده، قابلیت انجام کار و … نیز به کار برده می­شود. مصرف اگزرژی نیز اغلب بازگشت ناپذیری، کار تلف شده، اتلاف و … نامیده می­شود. نامگذاری ترم­های اگزرژی منطبق بر نامگذاری تحلیل اگزرژی استاندارد کتاس[1] و همکاران او در سال 1987 می­باشد] 1[.
[1] Kotas

1-1- بیان مسئله. 2

1-2- كلیات… 4

1-2-1- دیسانتری.. 4

1-2-1-1- تاریخچه. 4

1-2-1-2- ابعاد میکروبیولوژی و کلینیکی.. 4

1-2-1-3- اپیدمیولوژی.. 5

1-2-3- شیگلا.. 7

1-2-3-1- اتیولوژی.. 8

1-2-3-2- اپیدمیولوژی.. 8

1-2-3-3- پاتوژنز. 9

1-2-3-4- ایمنی.. 11

1-2-3-5- تظاهرات كلینیكی و عوارض…. 12

1-2-3-6- تشخیص افتراقی.. 15

1-2-3-6- تشخیص…. 15

1-2-3-6- كشت شیگلا.. 16

1-2-3-8- درمان. 17

1-2-3-9- پیشگیری.. 19

1-2-4- سفكسیم. 20

1-2-5- آزیترومایسین.. 20

1-3- اهداف… 21

1-3-1- هدف اصلی.. 21

1-3-2- اهداف ویژه 21

1-3-3- اهدف كاربردی.. 22

1-4- سؤالات و فرضیات… 22

1-4-1- سوالات… 22

1-4-2- فرضیات… 23

1-5- تعریف واژه‌ها 23

فصل دوم : بررسی متون

2-1- مروری بر مطالعات انجام شده 25

3-1- نوع مطالعه و جامعه مورد آزمون. 28

3-2- روش نمونه گیری و حجم نمونه. 28

3-3- روش اجرا 29

3-3-1- معیارهای ورود. 30

3-3-2- معیارهای خروج.. 30

3-4- ابزار جمع آوری اطلاعات و مشخصات آن ها 31

3-5- خطاهای تصادفی و سیستماتیك و روش حل آن ها 31

3-6- نحوه تجزیه و تحلیل اطلاعات… 31

3-7- جدول متغیرها 32

3-8- ملاحظات اخلاقی.. 33

3-9- محدودیت های اجرایی وروش كاهش آنها 33

فصل چهارم : یافته‌ها

4-1- نتایج.. 35

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

5-1- بحث… 55

5-2- نتیجه گیری.. 58

5-3- پیشنهادات… 58

فهرست جداول

عنوان ……………………………………………………………………………………………….. صفحه

جدول 4-1 : میانگین و انحراف معیار سن در كودكان مورد مطالعه به تفكیك گروه. 38

جدول 4-2 : میانگین و انحراف معیار طول مدت تب در كودكان مورد مطالعه به تفكیك گروه. 39

جدول 4-3 : میانگین و انحراف معیار طول مدت استفراغ در كودكان مورد مطالعه به تفكیك گروه  40

جدول 4-4 : میانگین و انحراف معیار طول مدت اسهال در كودكان مورد مطالعه به تفكیك گروه  41

جدول 4-5 : میانگین و انحراف معیار طول مدت درد شكم در كودكان مورد مطالعه به تفكیك گروه  42

جدول 4-6 : میانگین و انحراف معیار طول مدت وجود خون در مدفوع در كودكان مورد مطالعه به تفكیك گروه  43

جدول 4-7 : توزیع فروانی سن در كودكان مورد مطالعه به تفكیك گروه. 44

جدول 4-8 : توزیع فروانی جنس در كودكان مورد مطالعه به تفكیك گروه. 45

جدول 4-9 : توزیع فروانی چندمین فرزند خانواده بودن كودكان مورد مطالعه به تفكیك گروه. 46

جدول 4-11 : توزیع فروانی طول مدت استفراغ در كودكان مورد مطالعه به تفكیك گروه. 48

جدول 4-12 : توزیع فروانی طول مدت اسهال در كودكان مورد مطالعه به تفكیك گروه. 49

جدول 4-13 : توزیع فروانی طول مدت درد شكم در كودكان مورد مطالعه به تفكیك گروه. 51

جدول 4-14 : توزیع فروانی طول مدت وجود خون در مدفوع در كودكان مورد مطالعه به تفكیك گروه  53

– بیان مسئله

سازمان بهداشت جهانی اسهال را به صورت دفع مدفوع آبکی (که شکل ظرف را به خود بگیرد) بیشتر یا مساوی سه بار در طول 24 ساعت تعریف می­نماید(1).

اسهال عفونی به صورت اسهال ناشی از یک میکروارگانیسم عفونی تعریف می­شود. اسهال عفونی در کشورهای در حال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه یافته دیده می­شود(2). میزان حمله آن در کشورهای در حال توسعه 6 تا 12 اپیزود به ازای هر کودک در سال است(3).

بسیاری از میکروارگانیسم­های عفونی موجب اسهال می­گردند. از پاتوژن های باکتریال مهم ایجاد کننده اسهال می­توان اشریشیاکلی، سالمونلا، شیگلا، یرسینیا و ویبریوکلرا را نام برد(4).

دیسانتری به سادگی به صورت اسهال حاوی خون تعریف می گردد. اگرچه ارگانیسم‌ای زیادی می توانند باعث دیسانتری گردند، شیگلا مهم ترین عامل مسبب آن شناخته شده است. از میان چهار سروگروپ شیگلا، شیگلا دیسانتری تایپ 1 بیشترین ویرولانس را داشته و تنها عاملی است که موجب دیسانتری اپیدمیک می شود(5).

کلیه کودکان تا سن سه سالگی حداقل یک نوبت اسهال شدید حاد را تجربه می‌مایند(6). شیگلوز در کودکان ممکن است با میرایی بالا و حتی مرگ همراه باشد (7). مقاومت شیگلا به تری متوپریم سولفا متوکسازول و آمپی سیلین که درمان های معمول مورد استفاده در شیگلوز می باشند در حال افزایش جهانی می باشد (8). مقاومت به نالیدیکسیک اسید نیز گزارش شده است (9).

بنابراین این امر بسیار مهم واساسی است که جامعه درمانی به دنبال دارویی جایگزین باشد که در درمان بیماران کودکان مبتلا به شیگلوز شدید موثر و کارا باشد.  سفکسیم اولین سفالوسپورین نسل سوم می باشد که مجوز تجویز خوراکی را دریافت کرده است(10).

این دارو چندین سال است که مورد استفاده قرار می گیرد و ایمنی خوبی نیز دارد‌(11). برای پاتوژنهای روده ای (مثل شیگلا، اشریشیا کولی و سالمونلا) سفکسیم عملکرد خوبی را در بررسی های آزمایشگاهی در آمریکا، اروپا و ژاپن داشته است(12-15).

با توجه به این نکته که دیسانتری در تمام فصول سال در اراک شیوع بالا داشته، جهت پیشگیری واکسیناسیون ندارد و استفاده از آنتی بیوتیک ها در درمان آن نیز خالی از عوارض نبوده و باعث ایجاد مقاومت دارویی در افراد و سویه های مقاوم به درمان می شود و نیز از آن جا که مطالعات صورت گرفته در این زمینه متعلق به کشورهای دیگر بوده و فاکتورهای متعددی از جمله نژاد، محدوده جغرافیایی و غیره می­تواند بر نتایج این مطالعات موثر باشد. با توجه به اینکه الگوی مقاومت به آنتی بیوتیک ها در هر منطقه با منطقه دیگر متفاوت است و با توجه به اینکه هنوز در ایران و به ویژه در استان مرکزی با وجود شیوع بالای دیسانتری، پاسخ درمانی دیسانتری به آنتی بیوتیکهای مختلف مورد بررسی قرار نگرفته است و با وجود اینکه در منابع، هر دو داروی آزیترومایسین و سفکسیم در درمان دیسانتری اطفال مطرح شده اند، بر آن شدیم تا با انجام مطالعه ای بر روی دیسانتری اطفال در شهر اراک به مقایسه تاثیر آزیترومایسین و سفکسیم در درمان دیسانتری اطفال بپردازیم تا با درمان صحیح در بیماران از هزینه اضافی و هزینه دارویی که با درمان نادرست به مریض تحمیل می شود و نیز از مقاومت های آنتی بیوتیکی که متعاقب درمانهای نادرست بوجود می آیند بکاهد.

:

امروزه جهان پزشکی با رشد ابتلا به “بیماری های مزمن” مواجه است (1). در سال 1995 حدود  99میلیون نفر در آمریکا مبتلا به بیماری های مزمن بودند . پیش بینی شده است که تا سال 2050 این رقم به  167 میلیون نفر خواهد رسید .بیماری های مزمن در تمام کشورهای دنیا اعم از توسعه یافته و در حال توسعه ، در همه گروه های اجتماعی و اقتصادی و در تمام سنین دیده میشود (2). به علاوه  با افزایش بروز بیماری های مزمن هزینه های همراه این بیماری ها (مثل هزینه بیمارستان ، وسایل و تجهیزات ، داروها و خدمات ) نیز افزایش میابد. سیر طولانی بیماری های مزمن، به دلیل ایجاد ناتوانی  ،کنترل آن را برای مبتلایان مشکل میسازد و برخی از آنها به عنوان یک بحران باعث ایجاد تغییرات فراوان در روند  زندگی میگردد (2و1). بیماری  های مزمن  بر فعالیت های معمول و روزانه زندگی اثر میگذارد (3). بیماری مزمن سبب ایجاد تنش در بیمار و خانواده میگردد ،زیرا که باعث ایجاد تغییرات مادام العمر درنقش ها یا روش زندگی شده و با بستری شدن های مکرر سبب بروز مشکلات اقتصادی و کاهش تعاملات اجتماعی میگردد (4).

آرتریت روماتوئید یکی از انواع بیماری های مزمن محسوب میشود و گسترش این بیماری میتواند باعث تخریب مفصل  و ناتوانی و معلولیت  در سنین بزرگسالی شود (5 ).آرتریت روماتوئید یک بیماری التهابی  خودایمنی مزمن پیشرونده با علایم بالینی متغیر میباشد. آرتریت روماتوئید تاثیر منفی روی ابعاد زندگی افراد مبتلا داشته وبا التهاب خفیف تا شدید مفاصل سینوویال مشخص میشود که میتواند منجر به درد ،خشکی و تخریب مفصل همراه با بدشکلی های فیزیکی و ناتوانی های بعدی همراه باشد. این بیماری میتواند یک علت اصلی ناتوانی و مرگ و میر باشد.این بیماری  در هر منطقه و نژادی با فراوانی متفاوتی دیده میشود.عموما 1درصد جمعیت جهان را متاثر میکند.شیوع آن در کانادا و امریکا تقریبا 1درصد و فراوانی اش در زنان ، سه تا چهار برابر بیشتر از فراوانی مشاهده شده در مردان می باشد.فراوانی ان در کشور های حوزه مدیترانه  36/0 درصد گزارش شده است  (6). در سال 1998 شیوع این بیماری بین 2 تا 4 نفر در هر 100000 نفر بود (7 ) . میزان شیوع این بیماری به طور قابل ملاحظه ای در سال های اخیر افزایش یافته است.  آمارها نشان داد در سال 2008 بیش از 2 میلیون آمریكایی به این بیماری مبتلا هستند( 8). در ایران طی مطالعه جمعیتی بر اساس طرح ( [2] (COPCORDدر سال 1388 شیوع آرتریت روماتوئید معادل 19/ 0درصد بوده است     ( 9).

آرتریت روماتوئید  به عنوان یک بیماری مزمن  ناتوان کننده ممکن است به یک کاهش شدید در وضعیت عملکردی و کاهش امید به زندگی منجر شود.به علاوه آرتریت روماتوئید میتواند به مشکلات اجتماعی و ارتباطی از قبیل اختلال  در ایفای نقش های اجتماعی،محدودیت توانایی در شرکت در فعالیت های اجتماعی و مشکلات جنسی و وضعیت عاطفی، بدشکلی های جسمی منجر شود  (6). بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید به علت درد ، خستگی و  محدودیت حرکت  ممکن است دچار اختلال در عملکرد جسمانی  و “ناتوانی”  شوند (10) . بر طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت (WHO)[3] ، “ناتوانی” به صورت محدودیت  قابلیت های فرد (مثل  حرکت ، مراقبت های شخصی ، برقراری ارتباط ، رفتار) میباشد. برخی ناتوانی را به عنوان یک تجربه چند وجهی  و پیچیده که با زندگی فرد در هم می آمیزد ، تعریف کرده اند. شدت آمیختگی ناتوانی در زندگی فرد تحت تاثیر سه عامل موثر بر ناتوانی شامل اثرات وضعیت ایجاد کننده ناتوانی ،  برداشت های دیگر از

 ناتوانی و میزان نیاز فرد به استفاده از منابع میباشد. تخمین زده  میشود که   54 تا   60 میلیون فرد ناتوان در ایالات متحده امریکا وجود داشته باشد.انتظار می رود که تعداد این افراد ، در اثر افزایش میزان بقای بیماران مبتلا به بیماری های مزمن  ، افراد دچار ناتوانی در مراحل اول زندگی و افرادی که دچار صدمه شدید  شده اند ، افزایش پیدا کند(2).

با توجه به  تاثیرات منفی و  عوارض بیماری آرتریت روماتوئید ، باید به دنبال راهی برای کنترل عوارض و ناتوانی ناشی از این بیماری  بود. بررسی ها نشان داد “خودمراقبتی” یکی از روش های  کنترل عوارض بیماری های مزمن (مانند آرتریت روماتوئید)  و ناتوانی ناشی از آن  میباشد (1و 11) . هم چنین  از آنجا که  بیماری مزمن نیازمند مراقبت مزمن میباشد، در این راستا  بسیاری معتقدند به منظور ساماندهی این بیماران و تسهیل کارها، باید مراقبت ها توسط خود افراد انجام گیرد (12). مفهوم “مراقبت از خود” اولین بار توسط اورم مطرح و در سال 1959 انتشار یافت  (6). طبق تعریف اورم مراقبت از خود رفتارهای آموخته شده ای هستند که شخص برای حفظ یا ارتقای زندگی ، سلامتی و خوب بودن و پیشگیری و درمان انجام میدهد. (13و 14 ).خود مراقبتی شامل برخورد با نیازهای اساسی انسان و حفظ فعالیت های  مرتبط با سلامتی و حفظ زندگی میباشد. مراقبت از خود هدفمند است  و در تمامیت ساختاری انسان ،کارکرد و تکامل او سهیم است  (14و 15 و 16).خود مراقبتی یک جزء مهم از کنترل بیماری  بوده و فرآیندی نسبی است که رفتارها و انتخاب های هدفمندی را به همراه داشته و منعکس کننده نگرش و دانش هر فرد  میباشد (17). مراقبت از خود “در بیماری های مزمن ، روی بررسی و کنترل علایم بیماری ، پذیرش رژیم درمانی ، حفظ شیوه زندگی سالم ،کنترل تاثیر بیماری روی عملکرد روزانه ، عواطف و روابط اجتماعی دلالت میکند  اصل مهم در مراقبت از خود، مشارکت و قبول مسئولیت از طرف خود بیمار است (11). قوی ترین بعد تئوری پرستاری اورم ارائه خود مراقبتی به عنوان اولویت برای افراد در سطوح گوناگون سلامتی می باشد و بیمار بطور فعال در خود مراقبتی اش شرکت میکند (18).

یکی از بخش های مهم برنامه های کنترل بیماری های مزمن (مانند آرتریت روماتوئید )و کمک به بیماران برای سازگاری با شرایط مزمن بیماری ، توجه به “میزان  توانمندی بیمار”  برای  اجرای رفتارهای مناسب  “مراقبت از خود” میباشد   (19 ) .در این راستا   داشتن “توان خودمراقبتی ” یکی از ضروریات خودمراقبتی  می باشد( 20) از آنجا که تئوری خودمراقبتی اورم یکی از کامل ترین تئور ی های خودمراقبتی است (21) ، میتواند  برای ارائه دهندگان مراقبت در کمک به بیماران جهت ارزیابی و ارتقای  توان خود مراقبتی و تعیین عوامل مرتبط  مفید باشد(22).”توان خود مراقبتی” شامل توانایی افراد برای انجام دادن فعالیت های مراقبت از خود میشود. به عبارت دیگر توانایی است که شخص برای ایجاد تعادلی بین توانایی های خود و نیاز های موجود برای مراقبت ،کسب مینماید (13). به عبارتی توان خود مراقبتی شامل یک سری از توانایی های پایه از قبیل ادراک و حافظه ،یک سری از توانایی های شناخت و انجام دادن یک سری تمایلات که بر اهداف تاثیر گذار بوده و یک سری از ارزش ها و توانایی ها با  جهت یابی های  قابل ملاحظه می باشد (18). منظور از توان خودمراقبتی مجموعه ای از اطلاعات ،تمایل به خودمراقبتی و مهارت خودمراقبتی و توانایی درک و شناخت این فعالیت ها  در جهت حفظ سلامتی است (15و 16 و  23و و 24). توان خود مراقبتی برای بیماران ضروری است تا سطحی از سلامتی را حفظ کنند و آنها را قادر سازد علاوه بر اینکه  زندگی شخصی رضایت بخشی داشته باشند ، نقش های قابل ملاحظه ای نیز  در جوامع شان به عنوان شهروند ایفا کنند (18 و 25و 26 و 27 ). مطالعات نشان داده است که بیش از نصف بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید  ده سال پس از آغاز بیماری شان قادر به کارکردن نیستند .با این حال اخیرا با استفاده از درمان های جدیدتر و مداخله درمانی در مراحل زودرس تر بیماری ،افزایش کارآیی و کاهش میزان غیبت از کار گزارش شده است (28). توان خودمراقبتی تحت تاثیر سن ، جنس ، وضعیت تکاملی ، وضعیت سلامتی ، تجربیات زندگی ، آگاهی های اجتماعی –فرهنگی ، عوامل سیستم مراقبت از سلامت  مثل تشخیص های پزشکی و چگونگی درمان ، الگوی زندگی ، عوامل خانوادگی ، عوامل محیطی و منابع در دسترس  میباشد. البته در کنار عوامل فوق وضعیت سلامت بیمار و  عواملی مانند ناتوانی ، آسیب و صدمه و بیماری ،”توان خود مراقبتی”را متاثر مینماید و باعث ایجاد نیازهای اضافی دیگری در مورد مراقبت از خود می شوند. طبق اظهارات اورم در جوامع و شرایط مختلف ، علاوه بر عوامل فوق الذکر فاکتورهای جدیدی نیز  شناسایی  میشوند که بر توان خودمراقبتی میتوانند تاثیر گذار باشند ( 29و 30و 31).

در مطالعات مختلف یافته های  متفاوتی درباره میزان توان خودمراقبتی و عوامل مرتبط  با توان خودمراقبتی  در بیماران آرتریت روماتوئید گزارش شده است.در زمینه  ارتباط بین  توان خودمراقبتی و ناتوانی نیز به نظر  میرسد “ناتوانی” بیمار ممکن است روی ”  توان مراقبت از خود” در بیماران  آرتریت روماتوئید تاثیرگذار باشد (6).  در مطالعه  تُکِم و همکاران  در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید درترکیه ، توان  خود مراقبتی بیماران در سطح متوسط بود و  بین ناتوانی و توان مراقبت از خود ارتباط وجود داشت، بطوریکه  هرچه میزان ناتوانی بالاتر ، توان خودمراقبتی پایین تر بوده وبررسی عوامل مرتبط با خودمراقبتی نشان  داد توان خود مراقبتی در مردان  و  در افراد با تحصیلات دانشگاهی بهتر از دیگر بیماران بوده است (18). در مطالعه ای دیگر در ترکیه توسط اُوایولو و همکاران ،  میزان  توان  خود مراقبتی بیماران  آرتریت روماتوئید ضعیف گزارش شد و بین ناتوانی و توان مراقبت از خود ارتباط وجود داشت بطوری که با افزایش  سطوح ناتوانی بیماران ، میزان توان  خود مراقبتی آنها کاهش یافت   اما  هیچ رابطه قابل ملاحظه ای بین متغیر های فردی -اجتماعی و توان خود مراقبتی وجود نداشت (6). یافته های  َالینجِر و همکارانش  در آمریکا حاکی از سطح متوسط یا بالایی از توان مراقبت از خود در بیماران آرتریت روماتوئید بود  و بین  ناتوانی و توان مراقبت از خود هیچ ارتباطی وجود نداشت و  سطح  تحصیلات و طول مدت بیماری دو عامل مرتبط با توان خودمراقبتی بود (32).

از آنجا که در سال های اخیر محافظت ، نگهداری و بهبود سلامت به درمان بیماری پیشی گرفته است.بنابر این  در این راستا ، نقش پرستار بیشتر در جهت گسترش خودمراقبتی و شناسایی  عوامل  موثر و مرتبط  و پیش بینی کننده  توان خودمراقبتی  متمرکز گردیده است که  در نهایت  باعث ارتقای توان خودمراقبتی  ، بهبود و تسهیل  اجرای برنامه خودمراقبتی ، ارتقای  سطح سلامت و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی   میشود (6).پرستاران با توجه به نقش های گسترده شان ،میتوانند بیشترین تاثیر گذاری را در شناسایی سطح توان خودمراقبتی و عوامل مرتبط داشته باشند (33). پرستاران در مواجهه با بیماران با توجه به تاثیر بیماری بر توانایی فرد در انجام کارهای روزمره زندگی ، میزان توان خودمراقبتی آنان را سنجیده و کمبودها را تشخیص داده و نیاز سنجی مینمایند (30). سپس توانایی بیماران در برآورده کردن نیاز های مراقبت از خود را ارزیابی نموده و   سپس با توجه به توانایی ها و محدودیت های بیمار ، یکی از سیستم های جبرانی کامل ، جبرانی نسبی و سیستم حمایتی –آموزشی را در طرح برنامه مراقبتی به کار میبرند (15و 34) . هم چنین  پرستاران هنگامی  که از بیمارانی که سابقه ناتوانی دارند یا اخیرا دچار ناتوانی شده است ،مراقبت می کنند، باید از مفهوم ناتوانی برای فرد و اثرات آن بر زندگی ،احساس خوب بودن در حال حاضر و آینده ، توانایی مشارکت در مراقبت از خود ،کنترل بر خود و توانایی دریافت مراقبت های بهداشتی و غربالگری آگاه باشند.مدیریت پرستاری ، از مرحله بررسی  تا ارزشیابی مداخلات پرستاری باید از نظر اطمینان از تغییرات ضروری برای ارائه مراقبت های یکسان به افراد ناتوان مورد ارزیابی قرار گیرد. علاوه بر این پرستاران و سایر ارائه دهندگان خدمات ، باید روش های انجام کار و تسهیلات موجود را برای اطمینان از اینکه نیازهای افراد دچار ناتوانی به خوبی مورد توجه قرار گرفته است  را بررسی کنند(2).

در افراد  مبتلا به بیماری های مزمن مانند آرتریت روماتوئید ، توجه به ” توان خودمراقبتی ”  و تعیین عوامل مرتبط به د لیل  باری كه عدم توانایی آنان در خودمراقبتی  برا ی نظام بهداشتی-درمانی خواهد داشت ، امری ضرور ی به نظر می رسد (35). از آنجا که یکی از اهداف مهم در کنترل بیماری های مزمن، توانمندسازی بیماران در انجام خودمراقبتی است، (36) ، عامل کلیدی در مدیریت موفق بیماری آرتریت روماتوئید ، تشویق و ترغیب و آموزش بیماران جهت شناخت رفتارهای خودمراقبتی صحیح و مناسب می باشد.به عبارتی با رعایت رفتارهای صحیح خودمراقبتی علایم بیماری تخفیف می یابد و سلامت بیماران آرتریت روماتوئید میتواند حفظ و ارتقا داده شود (37).

با توجه به مزمن بودن بیماری آرتریت روماتوئید ، بستری شدن های مکرر در بیمارستان و مشکلات جسمی ، عاطفی و اجتماعی تحمیل شده به وسیله این بیماری به بیمار و خانواده اش و  نیز بار مالی هنگفتی که این بیماری و عوارض آن بر اقتصاد کشور تحمیل میکند و نیز  از آنجا که میزان توان خودمراقبتی میتواند متاثر از فرهنگ و فضایی باشد که در آن زندگی میکنیم و با بررسی های انجام شده بنظر میرسد تاکنون تحقیقی  در ایران و استان گیلان دررابطه با بررسی ارتباط وضعیت ناتوانی با توان خودمراقبتی و عوامل مرتبط با آن  در بیماران آرتریت روماتوئید ، انجام نشده و  اطلاعی از میزان توان خودمراقبتی و عوامل مرتبط با آن  در بیماران آرتریت روماتوئید در دست نیست ، لذا ما بر آن شدیم تا با بررسی و ارزیابی توان خود مراقبتی  و  شناسایی عوامل موثر در این ارتباط  تصویر شفافی از وضعیت و میزان توان خودمراقبتی بیماران بدست آورده  و  بتوانیم در آینده  در جهت طراحی و برنامه ریزی مداخلات آموزشی موثر و  انتخاب روش های درمانی – مراقبتی و برقراری سیستم های توانبخشی  بهتر در  راستای بهبود توان خودمراقبتی بیماران آرتریت روماتوئید گردیم. نتایج و اطلاعات  این پژوهش میتواند به عنوان پایه ای برای پژوهش های بعدی به منظور  توانمند سازی  در انجام خودمراقبتی و تدوین و اجرای آموزش های صحیح و برنامه ریزی شده در جهت ارتقای سطح توان خودمراقبتی بیماران باشد.

1rheumatoid Arthritis

2  Community oriented   program for control of rheumatic disease

[3] World  health organinization

self care [4]

[5]Tokem

Ovayolu

[7]Ailinger

دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی  درمانی تبریز

دانشکده پرستاری و مامایی

پایان­نامه:

جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد پرستاری مراقبت ویژه نوزادان

عنوان:

مقایسه تأثیر دو روش قنداق کردن و ساکاروز خوراکی بر میزان درد  ناشی از تعبیه لوله بینی- معدی در نوزادان نارس: کارآزمایی بالینی طرح متقاطع

استاد راهنما:

مهناز جبرائیلی

اساتید مشاور:

آلهه سیدرسولی                                               دکتر مرتضی قوجازاده

اسفند ماه 1392

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست :

فهرست جداول:

فهرست نمودار ها و پیوست ها:

عنوان پژوهش

مقایسه تأثیر دو روش قنداق کردن و ساکاروز خوراکی بر میزان درد  ناشی از تعبیه لوله بینی- معدی در نوزادان نارس: کارآزمایی بالینی طرح متقاطع

2 – 1 زمینه پژوهش

سالانه حدود 13 میلیون نوزاد پره­ترم در کل دنیا متولد می شود (1). با توجه به افزایش پیشرفت ها در دو دهه اخیر، بقاء نوزادان کم وزن و نوزادانی که زندگی شان وابسته به درمان های پزشکی و بستری طولانی مدت است، در حال افزایش می باشد (2) که موجب قرار گرفتن آنها در معرض پروسجرهای دردناک می­شود (3, 4)، به طوری که هر نوزاد در 14 روز اول بستری به طور متوسط 115 پروسیجر دردناک را تجربه می کند که 16 پروسیجر به ازای هر روز بستری در بیمارستان می باشد (5).

درک درد در نوزادی که فاقد تجربه کافی و مهارت های کلامی است یک درک نامفهوم می باشد. نوزادان درد را به صورت تغییرات پیچیده رفتاری و فیزیولوژیکی درک می­کنند و آن را به صورت برانگیختگی و به هم ریختن تطابق با محیط و تغییر در شاخص های حیاتی نشان می دهند.گریه کردن و تغییرحالت­های صورت شایع­ترین نشانه های ظاهری درد می­باشند (6).

درد تجربه­­ی پویایی است که اغلب مفید بوده ولی اثرات جانبی نیز دارد و در طولانی مدت می تواند تغییر در پاسخ به تجربه دردناک مشابه ایجاد کند. سابق اعتقاد بر این بود که نوزادان بخاطر میلینیزاسیون ناکافی اعصاب حسی و نارس بودن گیرنده های درد قادر به حس درد نیستند. تحقیقات نشان داده است که تقریبا از هفته 26 حاملگی، سیستم های فیزیولوژیك جنین به حدی رسیده اند كه قادر به احساس درد می باشند، بنابراین حتی جنین نیز درد را حس می كند. شواهد اخیر نیز نشان داده است که شیرخواران ترم و نارس از بدو تولد به طور آناتومیکی و فیزیولوژیکی (عملکردی) قابلیت پاسخگویی به محرکهای دردناک را دارند شیرخواران از جمله نوزادان درد را مشابه و احتمالاً شدیدتر از کودکان بزرگتر و بزرگسالان تجربه می­کنند. آن­ها همچنین در معرض خطر عوارض جانبی رفتاری و تکاملی طولانی مدت درد قرار دارند اگرچه تاکنون توجه کافی برای تسکین درد در دوران اولیه زندگی نشده است (7).

نوزادان درد را نسبت به شیرخواران، کودکان و بزرگسالان بیشتر درک می­کنند و این حساسیت بیش از حد در نوزادان نارس بیشتر دیده می شود. شواهد گوناگونی وجود دارد که نشان می­دهد قرار گرفتن در معرض دردهای تکراری و طولانی موجب تغییرات تکاملی و رفتاری می گردد (3, 5).

مطالعات نشان داده است که حوادث دردناک و استرسهای متعدد در نوزادان نارس نه تنها باعث تغییرات حاد مانند اسیدوز، عدم هماهنگی تنفسی و پنوموتوراکس، کاهش اکسیژن، افزایش دی اکسید کربن و افزایش قند خون می­شود بلکه ممکن است باعث تغییرات ساختمانی و عملی دا ئم در نوزاد شود (8)، بنابراین پیشگیری یا درمان درد در نوزادان و خصوصاً نوزادان پره ترم به دلایل بالینی و اخلاقی ضروری است (5).

جایگداری لوله بینی ـ معدی یک پروسیجر دردناک در بزرگسالان و به صورت مشابه در نوزادان بوده و در نوزادان نارس درجاتی از درد و عدم راحتی را ایجاد می کند، به طور متوسط میزان درد ناشی از تعبیه لوله بینی ـ معدی در نوزادان نارس بر اساس نمایه سنجش درد نوزادان نارس (PIPP) نمره 9 است (9, 10). این پروسیجر یکی از مکررترین کارهای انجام شده در بخش نوزادان بوده (10) و از بین بیست پروسیجر شایع دردناک، پنجمین رتبه را دارا می باشد (9, 11).

کنر (2004) می نویسد: درد به عنوان پنجمین علامت حیاتی بوده و ارزیابی آن بایستی همزمان با کنترل علایم حیاتی صورت بگیرد (12). در حال حاضر در تعبیه لوله بینی ـ معدی نه تنها میزان درد ارزیابی نمی شود، بلکه هیچ اقدام تسکینی هم در این راستا انجام نمی شود. جهت کاهش درد در بخش مراقبت های ویژه از دو روش دارویی و غیر دارویی استفاده می شود. استفاده از مسکن ها جهت تسکین درد در نوزادان به دلیل تاثیر ناچیز و عوارض جانبی بالقوه مورد تردید می باشد بعلاوه در صورت استفاده از مسکن های دارویی به دلیل خصوصیات فیزیولوژیکی نوزادان و مخصوصا نوزادان نارس باید نهایت احتیاط رعایت شود. روش های غیر دارویی تسکین درد نه تنها قابل دسترس، ارزان و بدون نسخه می باشد بلکه نوزادان این روش ها را بهتر از سایر روش ها تحمل می کنند (1, 6).

روش های غیر دارویی تلاش می کند تا با ارتقاء و سازمان دهی اقدامات در سه حیطه: 1.تحریکات حسی (تکان دادن، صحبت کردن با نوزاد، ماساژ، موزیک ملایم،ساکارز خوراکی، مکیدن غیر مغذی و مراقبت های خوشه ای)، 2.ارتقاء محیط (کاهش سطح نور، خاموش کردن الارم دستگاهها، محدود کردن زنگ تلفن ها، ارام بستن در انکوباتور ها، محدود کردن گذاشتن وسایل بر روی انکوباتور ها، پوشاندن انکوباتور و بحث های گروهی به دور از محدوده تخت نوزاد) و 3. مداخلات رفتاری (فراهم ساختن محیط اشیانه مانند، قنداق کردن، حالت فلکشن و قرار دادن نوزاد در حالت جنینی) از درد و گسیختگی رفتاری در نوزادان پیشگیری کند (12).

ساکارز خوراکی یکی از روش های حسی  غیردارویی می باشد. تاثیر تسکینی ساکارز در حدود 10 دقیقه طول می­کشدکه اوج اثر آن در حدود 2 دقیقه پس از دادن ساکارز می باشد. ساکارز گیرنده های مزه شیرین زبانی را تحریک و موجب آزاد سازی اوپیوئید اندوژنوس می شود، همچنین از طریق گیرنده های اوپیوئیدی روی زبان تاثیر تسکینی خود را ایجاد می کند. در 45 مطالعه تأثیر و سالم بودن اثر ساکارز در کاهش درد نوزادان ثابت شده است (1, 13). نتایج مطالعه Cullough و همکاران (2008) در رابطه با تاثیر ساکاروز خوراکی بر درد ناشی از جایگذاری لوله بینی ـ معدی نشان داد میزان گریه نوزاد در گروهی که ساکاروز دریافت کرده بودند در مقایسه با آب استریل کاهش یافته بود (10).

یکی دیگر از روش های غیر دارویی قنداق کردن است که جزء مداخلات رفتاری در نوزادان می باشد. مطالعات محدودی تاثیر قنداق کردن به عنوان یک مداخله رفتاری را بر میزان درد  مورد بررسی قرار داده اند. در مطالعه­ی Campos و همکاران (1998) قنداق کردن درد نوزاد را پس از خونگیری کاهش داده بود (14). مطالعاتO’Sullivan  و همکاران (2010)،Huang  و همکاران (2004) و Fearon و همکاران (1997) نشان داد که بازگشت ضربان قلب و اشباع اکسیژن خون شریانی به مقادیر اولیه پس از پروسیجر دردناک در نوزادانی که قنداق شده بودند، در مدت زمان کوتاهتری صورت گرفته است (13, 15, 16). همچنین مطالعه­ی Van Sleuwenو همکاران (2007) نشان داد که قنداق کردن نوزاد حین انجام رویه دردناک باعث می شود نوزاد کمتر درد را احساس کند (17). نتایج مطالعات Huang و همکاران (2004) و Van Sleuwen و همکاران (2007) همچنین نشان دادند که قنداق کردن بر شاخص های رفتاری بعد از محرک دردناک نیز موثر بوده است (15, 17).

با توجه به مباحث ذکر شده و بیان این مهم که هم روش های حسی و هم روش های رفتاری موجب کاهش درد در نوزادان می­شود اما مطالعات کمی به مقایسه اثر بخشی روش­های رفتاری و حسی پرداخته اند، نتایج مطالعه Liaw و همکاران (2011) در این رابطه نشان داد که  محرک رفتاری در مقایسه با محرک حسی علاوه بر تسکین درد موجب ثبات بیشتردر علایم فیزیولوژیک و رفتاری می شود (1).

با توجه به انجام مطالعات مختلف در ایران تنها 32 درصد از پرستاران شاغل در مورد فیزیولوژی، علایم و نشانه های درد آگاه بوده و فقط 7/7 درصد در مورد سنجش درد در کودکان شناخت داشتند (18). بنابراین انجام چنین مطالعاتی نه تنها موجب توجه کادر پرستاری به موضوع درد در نوزادان نارس می­شود بلکه باعث شناخت و آزمون روش های تجربی، آسان و در دسترس در کنترل درد رویه های دردناک در نوزادان می شود. هم چنین با توجه به اینکه تعبیه لوله بینی ـ معدی در نوزاد نارس جهت درمان های متفاوت یک امر ضروری است، و بر اساس منابع موجود این رویه در نوزادان یک تجربه دردناک است. و بر اساس تجارب بالینی پژوهشگر در حال حاضر هیچ گونه اقدامی جهت تسکین درد نوزادان به هنگام جایگذاری آن صورت نمی­گیرد. هم چنین مطالعات انجام شده در این زمینه هم بسیار محدود بوده و اطلاعات ناکافی در مورد میزان اثر بخشی روش های حسی و رفتاری بر تسکین درد نوزادان وجود دارد؛ لذا انجام این مطالعه با هدف مقایسه تأثیر دو روش قنداق کردن و ساکاروز خوراکی بر میزان درد  ناشی از تعبیه لوله بینی ـ معدی در نوزادان نارس ضروری دانسته شد. امید است با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق از مشکلاتی مانند دردهای مزمن و ایجاد آستانه دردی پایین در نوزادان و مشکلاتی مانند نقص در تعامل با والدین پیشگیری شود و باعث کاهش اثرات بد ناشی از درد های تسکین نیافته بر روی رشد جسمی و تکاملی نوزاد شود.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 15

مبانی نظری پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 15

بر مطالعات انجام یافته ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 15

مطالعات انجام شده در ایران ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 15

مطالعات انجام شده در جهان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 16

فصل سوم: روش­ پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 21

نوع پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 22

جامعه پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 22

ویژگی های افراد واردشده در مطالعه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 22

روش نمونه گیری و حجم نمونه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 22

روش گردآوری داده­ ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 23

ابزار گردآوری داده ها …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 24

روش تجزیه و تحلیل داده­ ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 25

مکان و زمان مطالعه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 25

محدودیت­ های پژوهش ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 26

ملاحظات اخلاقی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 26

تعریف واژه ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 26

فصل چهارم: یافته ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 29

فصل پنجم: بحث، نتیجه ­گیری و ارائه پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 37

بحث ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 38

نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 43

ارائه پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 44

منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 45

فهرست جداول:

جدول 4-1مقایسه جنس و سطح تحصیلات در گروه مبتلا به آکنه و غیرمبتلا به آکنه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 30

جدول 4-2 مقایسه سن، میانگین وزن و میانگین قد در گروه مبتلا به آکنه و غیرمبتلا به آکنه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 31

جدول 4-3 مقایسه فراوانی هریک از مزاج­ های نه ­گانه جبلّی در گروه مبتلا به آکنه و غیرمبتلا به آکنه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 31

جدول 4-4 درصد کیفیات چهارگانه در مزاج ذاتی در گروه مبتلا به آکنه و غیرمبتلا به آکنه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 32

جدول 4-5 میانگین تعداد علائم سوءمزاج معده در گروه مبتلا به آکنه و غیرمبتلا به آکنه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 32

جدول 4-6 میانگین تعداد علائم سوءمزاج کبد در گروه مبتلا به آکنه و غیرمبتلا به آکنه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 33

جدول 4-7 میانگین تعداد علائم سوءمزاج رحم و تعداد روزهای عادت ماهیانه در گروه مبتلا به آکنه و غیرمبتلا به آکنه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 34

جدول 4-8 میانگین تعداد علائم غلبه اخلاط در گروه مبتلا به آکنه و غیرمبتلا به آکنه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 34

جدول 4-9 مقایسه میانگین دریافت ­های غذایی، فعالیت بدنی و دفعات استحمام در گروه مبتلا به آکنه و غیرمبتلا به آکنه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 35

جدول 4-10 فراوانی گروه های خونی در گروه مبتلا به آکنه و غیر مبتلا به آکنه

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..36

جدول 4-11 مدل رگرسیون چندگانه عوامل مؤثر بر روی آکنه

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..36

پیوست ها:

الف) پرسشنامه سنجش اطلاعات دموگرافیک ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 48

ب) پرسشنامه سنجش مزاج جبلّی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 49

ج) پرسشنامه سنجش سوءمزاج اندام­ ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 55

د) پرسشنامه سنجش غلبه اخلاط ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 57

فصل اوّل: مقدّمه و بیان مسأله

1-1 مقدّمه

• آکنه

  • تعریف و شیوع آکنه

آکنه یکی از شایعترین بیماریهای پوستی مناطق توسعه یافته جهان است که تعداد زیادی از جمعیت جهان در طول زندگی خود به آن مبتلا می­ شوند. (Kornelia Szabo, 2011) آکنه ولگاریس عارضه ­ای چندعاملی است و معمولا اثرات آزاردهنده روانی- اجتماعی دارد و حدود 40 میلیون نفر در آمریکا به آن مبتلا هستند. و بیشتر این افراد، نوجوانان و جوانان هستند. (Yetunde Olutunmbi, 2008) بیش از 85% نوجوانان دچار این عارضه می ­شوند و از نظر جنس، دختران بیش از پسران به آن مبتلا می ­گردند. و قریب 100% افراد در مقاطعی از زندگی خود، آن را تجربه کرده­ اند. ازطرفی هرچه شدت آکنه بیشتر می شود اثرات منفی آن بر روی کیفیت زندگی بیشتر است. (Megha Kataria Arora, 2011)

• علل بروز آکنه

مکانیزم بیماری­ زایی آکنه هنوز کامل مشخص نیست؛ اما اعتقاد بر این است که مرتبط با ترشّح زیاد از غدد سباسه، کراتینه شدن فولیکولی بیش ازحد، کلونی شدن باکتری p acne و التهاب می باشد.(Yetunde Olutunmbi, 2008) همچنین بررسی بیش از 1000 مطالعه نشان داد که سطوح تستوسترون، پروژسترون، فاکتور رشد شبه انسولینی و گلوکوکورتیکوئید سرم در افراد مبتلا به آکنه بالاتر از سطوح این هورمونها در افراد سالم است و سطوح استروژن پایین­ تر است. (Megha, 2011Kataria Arora) یک مطالعه آینده نگر بر روی 60 بیمار مبتلا به آکنه شدید نشان داد که سطوح کلسترول تام، LDL کلسترول، تستوسترون و پرژسترون در بیماران مبتلا به آکنه بالاتر از افراد سالم و سطوح استروژن و HDL کلسترول پایین­ تر است. (Megha Kataria Arora, 2010)

• درمان آکنه

درمان آکنه شامل موارد گسترده هورمونی و غیرهورمونی است. انتخاب روش مناسب، بستگی به شرایط فرد مبتلا ازجمله شدّت و نوع آکنه، وضعیت پزشکی فرد، نوع ترجیحی درمان (خوراکی یا موضعی) و سابقه هورمونی و غدد درون­ریز فرد دارد. اگر فرد مبتلا اظهار می ­کند که بروز زائده ­ها با چرخه قاعدگی ارتباط نشان می­ دهد؛ باید علاوه بر درمان ­های معمول غیرهورمونی، از هورمون ­ها برای درمان موفقیت آمیز استفاده کرد. همچنین برای اثربخشی بیشتر داروهای غیرهورمونی، آن­ ها را با مواد هورمونی ترکیب می­ کنند. (Yetunde Olutunmbi, 2008)

گزارش ­ها نشان داده است که مصرف داروهای هورمونی می­ تواند عوارض مختلفی ایجاد نماید که برخی از آن ­ها عبارتند از: تهوّع، استفراغ، خونریزی، افزایش وزن و حساسیت زیاد سینه ­ها به لمس. در برخی موارد نیز عوارض شدیدتری ازجمله افزایش فشار خون و تشکیل لخته ­های خونی داخل عروق گزارش شده است. (Yetunde Olutunmbi, 2008)