پایان نامه - مقاله - تحقیق

دوران سنوزوئیک به طول حدود 65 میلیون سال جزء کوتاه‌ترین دوران‌های زمین­شناسی به حساب می‌آید که بعد از رخداد کوه­زایی جهانی لارامید آغاز شده است (آقانباتی، 1383). این دوران به دو دوره ترشیری و کواترنری و به سه سیستم پالئوژن (نومولیتیک)، نئوژن و کواترنر تقسیم می‌شود (درویش زاده، 1383). رخداد لارامید یکی از رویدادهای زمین­ساختی اثرگذار بر زمین شناسی ایران است که در اثر آن ضمن به­ هم رسیدن صفحه­های جدا مانده و بسته شدن زمین درز کهن (به جز مکران) حوضه­های رسوبی مستقل سنوزوئیک ایران شکل گرفته‌اند (آقانباتی، 1383). مورفولوژی کنونی ایران حاصل این دوران و بر اثر کوه زایی آلپی میانی و پایانی می‌باشد و بخش اعظم ذخایر نفت و گاز ایران در این دوران تکوین یافته است (درویش زاده، 1383). از نگاه زیستی نیز در مرز مزوزوئیک و سنوزوئیک انقراض خزندگان بزرگ، آمونیت­ها، بلمنیت­ها و بسیاری از موجودات ذره بینی را داریم (آقانباتی، 1383). در پهنه زاگرس سنگ‌های پالئوژن شامل سه رخساره‌ی ساحلی (سازند ساچون)، سکویی (سازند جهرم) و عمیق (سازند پابده) می‌باشد که نشانگر شرایط و اعماق متفاوت محیط رسوبگذاری پالئوژن زاگرس می باشند. در ائوسن میانی، در اثر رخداد پیرنئن، دریا از نواحی ساحلی و سکویی پس نشسته در حالیکه در تراف­ها رخساره­های عمیق سازند پابده به انباشت خود ادامه می داده­اند (آقانباتی، 1383).

سازند پابده در جنوب شرقی کوه پابده واقع شده و مقطع تیپ این سازند در تنگ پابده، کوه پابده، در شمال میدان نفتی لالی مسجد سلیمان، به ضخامت 3/798 متر، مطالعه شده است. بخش پایینی سازند پابده (140 متر) از جنس شیل و مارن آبی و ارغوانی است که به طور رسمی به آن « شیل ارغوانی» گفته می شود ولی بخش باقیمانده آن شیل­های خاکستری و لایه­های آهک رسی و گاهی چرت­دار است (آقانباتی، 1383). این سازند در جنوب غربی لرستان، خوزستان، فارس داخلی و ساحلی گسترش داشته و سن آن‌را پالئوسن تا میوسن می­دانند (درویش زاده، 1383).

با توجه به اینکه بدست آوردن سن این سازند از جمله مسائلی است که توجه محققان مختلف را به خود جلب کرده است و مطالعات بسیاری نیز تاکنون جهت تعیین سن این سازند صورت گرفته است، در این رساله جهت بدست آوردن سن این سازند در برشی از منطقه‌ی آبدانان (جنوب کبیرکوه، استان ایلام) به مطالعه سازند پابده با تکیه بر نانوفسیل­های آهکی می‌پردازیم.

2-1- اهداف مطالعه

تاکنون مطالعات بسیاری جهت تعیین سن این سازند و شرایط محیط رسوبی آن انجام گرفته است، اما تا به­حال هیچ مطالعه دقیق نانوفسیلی بر روی سازند پابده در برش مورد نظر صورت نگرفته است.

بنابراین برای تعیین سن سازند پابده و تعیین مرز آشکوب­ها این مطالعه انجام گرفته است و قدرت تفکیک سنی بالای این دسته از فسیل‌ها امکان تعیین سن‌های دقیق‌تری را میسر می‌سازد. در این مطالعه اهداف زیر دنبال شده:

1) شناسایی و معرفی نانوفسیل‌های موجود در سازند پابده

2) زون بندی زیستی سازند پابده در برش مورد مطالعه

3) بدست آوردن سن نسبی دقیق سازند پابده

3-1- موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه

منطقه‌ی مورد مطالعه در جنوب غرب ایران در بخشی از حوضه­ی زاگرس در استان ایلام در برشی از منطقه‌ی آبدانان، جنوب کبیرکوه و غرب شهرستان آبدانان انتخاب شده است.

استان ایلام در غرب دامنه سلسله جبال زاگرس قرار گرفته است و از جنوب با خوزستان، از شرق با لرستان، از شمال با کرمانشاه و از سمت غرب با کشور عراق هم‌جوار است و با 19086 کیلومتر مربع ، حدود 4/1 درصد از مساحت کل کشور را تشکیل می­دهد و دارای 7 شهرستان می­باشد (شکل ‏1‑1) (پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور، www.ngdir.ir).

1-3-1- شهرستان آبدانان

شهرستان آبدانان در جنوب شرقی استان ایلام، در دامنه جنوبی کبیرکوه، در بین دو کوه کبیرکوه و دینارکوه و در ارتفاع 880 متری از سطح دریا قرار دارد. این شهرستان از غرب و جنوب با شهرستان دهلران، از شمال شرقی با شهرستان دره شهر، از جنوب شرقی با شهرستان اندیمشک همسایه است (پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور، www.ngdir.ir).

مختصات جغرافیایی منطقه مورد بررسی ” E:47°09`59,32 و”N:32°54`59,21 می‌باشد­(شکل ‏1‑2).

2-3-1- راه های دسترسی به منطقه مورد مطالعه

برای رفتن به شهرستان آبدانان باید از جاده دره شهر – آبدانان عبورکرد. شهرستان آبدانان در فاصله 876 کیلومتری تهران و 164 کیلومتری شهر ایلام واقع شده است. از شهر ایلام و مرکز استان بعد از طی مسافتی حدود 130 الی 140 کیلومتر به طرف جنوب استان به شهرستان دره شهر رسیده و بعد از طی مسافت 35 کیلومتر می­توان به شهرستان آبدانان رسید. راه­های دسترسی به محل این برش در شکل ‏1‑4 نشان داده شده است (برگرفته از اداره كل راه و ترابری استان ایلام، www.ilamroad.ir).

3-3-1- تغییرات توپوگرافی استان

تغییرات توپوگرافی استان ایلام نسبتاً درخور توجه است. نقاط مرتفع و كوهستانی نظیر كبیركوه سرد­سیراند درحالی­که در مناطق كم ارتفاع غرب و جنوب غرب استان كه دشت‌های گرمسیری مهران، دهلران و دشت عباس می­باشند به لحاظ ارتفاع كم (300متر) هوا نسبتاً گرم است. از جمله ویژگی‌های آب و هوای استان بادهای خشك و سوزان عربستان است كه در تابستان بخش جنوب غربی استان را تحت تأثیر قرار می‌دهد (پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور، www.ngdir.ir).

4-3-1- وضعیت بیابان و پوشش گیاهی در استان

بیش از 7/1 میلیون هكتار از اراضی استان ایلام پوشیده از جنگل‌ها و مراتع سرسبز است كه از این مقدار 500 هزار هكتار آن جنگل و مراتع مشجر می‌باشد. گونه­های درختی متفاوتی از قبیل بلوط، بنه، ارجن، گردو و … در این استان وجود دارد. پوشش گیاهی استان بستگی به شرایط آب و هوای آن دارد، در ارتفاعات كبیر كوه به لحاظ دریافت نزولات فراوان جوی مراتع غنی و پوشش گیاهی از نوع معتدله و سردسیر است ولی در كوه دینار درختچه ­های بلوط و سایر گیاهان از نوع معتدله گرمسیر است (پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور، www.ngdir.ir).

5-3-1- جغرافیای طبیعی و اقلیم استان

ناهمواری‌های استان ایلام از رسوبات دوران اول تا چهارم زمین­شناسی به یادگار مانده‌اند؛ ولی شکل­گیری آن‌ها عموماً به دوران دوم و سوم زمین­شناسی مربوط است. شمال و شمال شرقی استان ایلام کوهستانی و نواحی مغرب و جنوب غربی آن را اراضی پست و کم ارتفاع تشکیل داده‌اند و از نظر اقلیمی استان به سه منطقه تقسیم می‌شود که عبارتند از:

– مناطق میانی که دارای آب و هوای معتدل است .

– مناطق کوهستانی با ارتفاع بیشتر از 2 هزار متر در ناحیه شمال و شمال شرقی که دارای آب و هوای سردسیر با زمستانی طولانی است.

– مناطق جلگه­ای غرب و جنوب غربی که دارای آب و هوای گرمسیری است. (پایگاه ملی داده­های علوم زمین کشور، www.ngdir.ir).

6-3-1- درجه حرارت و میزان بارندگی شهرستان آبدانان

آب و هوای استان ایلام به سبب تأثیر پذیری از عوامل گوناگونی چون عرض جغرافیایی (زاویه تابش آفتاب)، ارتفاع امتداد رشته کوه‌های زاگرس ، فاصله از بیابان‌های عراق و عربستان و بادهای محلی و ناحیه­ای، از تنوع زیادی برخوردار است به گونه­ای که آن را استانی چهار فصل دانسته‌اند، و تفاوت دما در مناطق مختلف آن گاه به 30 درجه و بیشتر از آن می‌رسد (پایگاه ملی داده­های علوم زمین کشور، www.ngdir.ir).

شهرستان آبدانان دارای آب و هوای معتدل است. بیش‌ترین درجه حرارت در مركز این شهرستان؛ تابستان‌ها 40 درجه بالای صفر و کم‌ترین آن در زمستان‌ها به 8 درجه زیر صفر می‌رسد. در استان ایلام میانگین  بارش سالانه در شمال و شمال شرقی 700 میلی­متر و در نواحی پست جنوبی 250 میلی­متر است. میزان بارندگی سالیانه آبدانان به طور متوسط به 300 میلی متر می‌رسد. همچنین این شهرستان دارای معادن نفت و گوگرد و چشمه های آبگرم است (سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 1385).

4-1- مراحل مطالعه نانوفسیل‌های آهکی

مطالعه رسوبات سازند پابده به دو صورت مطالعات صحرایی و مطالعات آزمایشگاهی انجام گرفته است.

در ابتدا قبل از انجام عملیات صحرایی برای جمع آوری نمونه، باید با توجه به محدوده چینه شناسی این فسیل­ها، اندازه و محیط مناسب از لحاظ حفظ­شدگی خوب آنها، لیتولوژی و رخساره­های حاوی فسیل آگاه شد. با توجه به ماهیت آهکی نانوفسیل­ها تشخیص لیتولوژی مناسب کار ساده­ای است. اما تشخیص اینکه کدام لایه از نظر حضور نانوفسیل غنی­تر است ساده نیست (Hay,1977). حضور فرامینیفرهای پلانکتون خوب حفظ شده می‌تواند نشانه­ای بر حضور نانوفسیل‌ها باشد (Bown & Young, 1998). باید به این مسئله نیز توجه داشت که از نشانه­های عدم حضور نانوفسیل در یک لایه می توان به دولومیتی شدن، هوازدگی، حل شدن فسیل‌های آراگونیتی، متامورفیسم و وجود بلورهای ژیپس و سلنیت اشاره کرد (Bown,1998).

1-4-1- مطالعات صحرایی

1-1-4-1- تکنیک‌های نمونه برداری (Perch-Nilsen, 1985a)

روش جمع آوری و نمونه برداری نانوفسیل‌های آهکی با میکروفسیل‌های بزرگ‌تر متفاوت است. با توجه به اندازه کوچک نانوفسیل‌ها، مقدار بسیار کم آن، در حد چند گرم کافی است. مورد مهمی که هنگام برداشت نمونه باید در نظر گرفته شود، عدم آلودگی نمونه‌هاست. در رسوبات غنی از نانوفسیل حضور گرد و غبار روی دست و ابزار کار می‌تواند مهم‌ترین عامل آلودگی بوده یا آلودگی می‌تواند به طور طبیعی بر روی رخنمون­ها اتفاق افتد که همه‌ی این‌ها در نهایت موجب خطا در تعیین سن نمونه‌ها در آزمایشگاه می‌شود. چند نکته برای یافتن بهترین نانوفسیل‌ها با بیشترین حفظ شدگی:

– فراوانی فرامینیفرها اغلب نشانه‌ی خوبی بر فراوانی نانوفسیل‌های آهکی می‌باشد و نانوفسیل‌های آهکی و فرامینیفرهای پلانکتون فسیلی اغلب با هم دیده می‌شوند و همچنین گل سفید که اغلب از کوکولیت‌ها تشکیل شده منبع غنی نانوفسیلی می‌باشد.

– رسوبات دانه ریز در حد سیلت و رس معمولاً غنی‌ترین رسوبات حاوی نانوفسیل­اند همچنین ماسه سنگ‌های رس دار به طور غیر معمول غنی از نانوفسیل­ اند.

– با توجه به ساختمان ریز نانوفسیل‌ها، رس می‌تواند به حفظ شدگی خوبشان کمک کند و با پوششی که روی تک­تک آن‌ها ایجاد می‌کند از آن‌ها در برابر شستشو، انحلال و کلسیتی شدن محافظت می‌کند.

2-4-1- مطالعات آزمایشگاهی

1-2-4-1- تکنیک‌های آماده سازی نمونه‌ها  (Bown, 1998)

با توجه به ویژگی اصلی نانوفسیل‌ها که اندازه ریز این‌هاست، باید دانست احتمال آلودگی نسبت به سایر فسیل‌ها بسیار بیشتر است بنابراین باید نهایت دقت را جهت آماده­سازی نمونه­ها به کار گرفت.

برای آماده­سازی نانوفسیل­های آهکی روش­های گوناگونی وجود دارد و بسته به اینکه نمونه مورد نظر برای چه هدفی مورد استفاده قرار گیرد تکنیک­ها متغییر است. روشهای آماده­سازی به چند دسته تقسیم می­شوند (Bown, 1998). از آنجائیکه در مطالعه فعلی هدف شناسایی نانوفسیل­های موجود و طبقه­بندی بایوستراتیگرافی با استفاده از میکروسکوپ نوری است، روش ته نشست ثقلی انتخاب شده است. اساس این روش قانون استوک (Stoke’s Low) می باشد.

گرچه از نظر تئوری جداسازی نانوفسیل‌ها از رسوبات و سنگ‌های رسوبی بسیار ساده به نظر می­رسد، اما باید توجه داشت که این فرایند بسیار حساس بوده و بنابراین برای جلوگیری از آلودگی، باید گرد و غباری در محیط آزمایشگاهی نباشد. همچنین تا جایی که امکان دارد باید از وسایل و تجهیزات یکبار مصرف استفاده شود، یا تمامی وسایل و ابزار آزمایشگاهی جهت پاکسازی پس از استفاده به مدت 3-4 ساعت در اسید کلریدریک رقیق غوطه­ور شوند زیرا پس از یک بار استفاده از بشرها، نانوفسیل­های آهکی به سطح بشرها چسبیده و در دفعات بعد باعث آلودگی نمونه­های جدید می­شوند (Hay, 1977).

روش ته نشست ثقلی (Gravity setting) را محققین مختلفی توصیف کرده­اند و هر یک از آنها برای حصول نتیجه بهتر، زمان­بندی­های مختلفی را مورد استفاده قرار داده­اند که از آن جمله می­توان به مقالات Bown,(1998); Perch-Nielsen,(1985) ; Lord,(1982); Hay,(1977) اشاره کرد.

در حال حاضر با جمعیت رو به رشد، روند کاهشی زمین های زراعی و افزایش تقاضا برای غذا و  سوخت های زیستی، جهان نمی­تواند با گسترش شمار سطوح برداشت نیازهای جمعیت رو به رشد را تأمین کند(Wurth, 2003). استفاده از ژنتیک برای بهبود بهره وری محصول، ترویج حفاظت و مدیریت خاک و استفاده ازمحصولات کشاورزی پر بازده ضروری است. بر اساس پیش بینی­ها تا سال ۲۰۳0 میلادی، با رشد جمعیت جهان، نه تنها تقاضا برای مواد غذایی 50 درصد بیشتر می‌شود، بلکه بحران انرژی نیز مزید بر علت خواهد شد. از این رو برای برون‌رفت از این دو مشکل مشترک راه حل‌های واحد و متفکرانه‌ای را باید در نظر گرفت. بهترین راه برای توسعه سوخت‌های زیستی به کارگیری اراضی بایر است هر چند که برای تأمین نیازهای اساسی سوخت‌های زیستی منابع متعدد گیاهی وجود دارد، اما با این وجود برای هر کشوری که زمینه و پتانسیل خاص خود را داشته باشد می‌توان به گونه‌ای این موضوع حیاتی را در نظر گرفت(Wurth, 2003). لذا گیاهان به عنوان مهم‏ترین منابع تجدید پذیرو اولین منبع تأمین کننده مواد غذایی برای بشر و دیگر جانوران بوده و به عنوان حلقه اول زنجیره غذایی مورد توجه می­باشند. با توجه به کمبود منابع، انتخاب گونه‏هایی با نیازهای حداقلی برای رشد و بازده بالا در تولید یکی از ضروریات ادامه زندگی می‏باشد (خدابنده ، 1366). ایران از نظر وضعیت اقلیمی جزء کشورهای خشک جهان است که البته روی کمربند خشکی جهان قرار دارد، در 80 سال گذشته جمعیت ایران هفت برابر شده است توسعه جمعیت، توسعه صنعت و کشاورزی و شهرنشینی را

 در پی دارد بنابراین ما به مرز بحران آبی نزدیک می‌شویم. یا تدبیر و ارتقاء دانش کشاورزی و آشنایی با گونه های گیاهی کم نیاز و مقاوم به خشکی می توان از این اراضی به نحو احسنت بهره مند شد وگوشه­ای از نیازهای غذایی و سوختی جامعه را تأمین کرد؛ از آنجایی که وسعت زیادی از مساحت کشور ایران را بیابان و اراضی کم آب در برگرفته است لذا استفاده از منابعی چون نیشکر و چغندر‏قند که منابع اصلی تولید شکر در اغلب نقاط جهان هستند، برای چنین اقلیمی مناسب نیست ( جدول1- 1). پس برای استفاده از ظرفیت‏های اراضی قابل کشت کشورمان بایستی به دنبال یافتن گیاهی باشیم که قابلیت رشد در شرایط گرم و خشک را داشته باشد و بدین طریق از هدر­ رفت منابع ملی نظیر آب و غیره جلوگیری کنیم. سورگوم شیرین[1] گیاهی مقاوم به شرایط آب و هوایی گرم و خشک است، لذا می‏تواند جایگزین مناسبی برای چغندر‏قند و نیشکر در کشور باشد (احمد پور، 1384). تحقیقات نشان می‏دهد که گیاه مذکور با مصرف آب کم‏تر نسبت به ذرت و نیشکر و پتانسیل بالاتر تولید نسبت به سایر گیاهان 4 کربنه، گزینه مناسبی برای حل چالش‏های موجود می‏باشد (Gnansounou et al., 2005).

جدول ‏1‑1مقایسه نیشکر، چغندرقند و سورگوم شیرین در ایران به عنوان منابع اصلی تولید شکر(Almodares et al., 2008)

 1-2- سورگوم

سورگوم زراعی با نام علمی  Sorghum biocolor (L.) Moenchگیاهی از خانواده غلات است که در ایران ذرت خوشه‌ای نامیده می‌شد. با توجه به شباهت ظاهری این گیاه با ذرت و ارزن که باعث شده‌است، آمار سطح زیر کشت این گیاهان با هم مخلوط شود، برای تمایز آن از اسم سورگوم که یک اسم جهانی برای این گیاه است استفاده می‌شود.

سورگوم در بین غلات بعد از گندم، برنج، ذرت و جو در بین تولیدات جهان و مناطق کشت رتبه پنجم را داراست (Martin, 1986)و مهمترین كشور های تولید كننده هند، چین و روسیه هستند. خاستگاه سورگوم قاره آفریقا است و از دانه های آن جهت تغذیه استفاده می شود و 3 هزار سال قبل از میلاد كشت می شده است. سطح زیر کشت سورگوم در جهان قریب به 50 میلیون هکتار است و  بیشترین سطح زیر کشت آن را ارقام دانه­ای با 47 میلیون هکتار، که حدوداً 90% کشت را به خود اختصاص داده­اند، می باشد (FAO, 1998).

آمار سطح زیر کشت سورگوم در ایران در سال ۱۳۶۵ فقط شش هکتار گزارش شده که در حال حاضر به بیش از 40 هزار هکتار رسیده است. کشت سورگوم در ایران دارای قدمت طولانی بوده و وجود توده های بومی مؤید این گفته است. توده‌های زراعی بومی سورگوم در ایران در مناطق جنوب خراسان، سیستان، کرمان، اصفهان، یزد، گیلان، مازندران و بنادر جنوبی بطور پراکنده وجود دارد. قدرت تحمل سورگوم به گرما بیشتر از سایر غلات است و به همین دلیل به آن شتر  گیاهان زراعی می­گویند و معمولا در مناطق گرم و خشک قابل کشت است. از طرفی با توجه به قرار گرفتن ایران در کمربند مناطق خشک و نیمه­خشک لزوم بهره برداری از گیاهان با درجه سازگاری بالا به اقلیم و شرایط خاکی کشور برای تأمین علوفه مورد نیاز دام بیش از پیش احساس می شود (FAO, 1998)( جدول 1-2).

و تعریفی از پروژه شروع نمودیم. در فصل دوم به مرور مفاهیم پایه و نظری پژوهش پرداخته شده است. در فصل سوم به کارهای پژوهشی پیشینی که در ارتباط با موضوع پژوهش صورت گرفته است، پرداخته شده است. در فصل چهارم روش پیشنهادی که حاصل کار این پژوهش است، معرفی می­شود. در فصل پنجم نحوه پیاده­سازی و طراحی نرم­افزار گوشی هوشمند ارائه شده است. در فصل ششم به ارزیابی روش پیشنهادی و مقایسه آن با روش دیگری که در این زمینه مطرح است، پرداخته شده است. در فصل هفتم به بحث و نتیجه­گیری در مورد نتایج این پژوهش پرداخته شده است. در فصل هشتم، پیشنهادها و فرصت­های پژوهشی مرتبط در این حوزه پژوهشی

 مطرح گردیده است.

1-5- جمع­بندی و نتیجه­گیری

تحولاتی که در عرصه تولید گوشی­های هوشمند و دستگاه­های قابل حمل به وجود آمده و از سوی دیگر همراه شدن این تحولات با پیشرفت­هایی که در فناوری شبکه­های بی­سیم رخ داده، این انتظار را برای کاربر ایجاد کرده، که گوشی هوشمند در همه زمان­ها و همه مکان­ها قادر به پردازش باشد. یکی از رویکردهای مناسب برای تحقق این موضوع به کارگیری معماری سرویس­گرا در طراحی نرم­افزارها می­باشد. دورنمایی که معماری سرویس­گرا ارائه می­نماید، به این صورت است که نرم­افزارها خواهند توانست با به کارگیری قابلیت­های شبکه­های رایانه­ای به صورت موثر و خودکار با یکدیگر وارد تعامل شوند. سرویس­هایی که در شبکه­های رایانه­ای و اینترنت عرضه می­گردد، بسیار زیاد است. این موضوع می­تواند باعث سردرگمی مصرف­کنندگان سرویس­ها شود و از سوی دیگر انتخاب سرویس مناسب را تبدیل به کاری وقت­گیر نماید. از این رو نیازمند سازکارهایی برای کشف و کلاسه­بندی سرویس­های وب هستیم. از سوی دیگر گوشی­های هوشمند و دستگاه­های قابل حمل با محدودیت­های مواجه هستند که می­بایست در نظر گرفته شوند. در این پژوهش قصد داریم نسبت به ارائه روشی برای کشف و کلاسه­بندی سرویس­های وب اقدام نماییم که برای گوشی­های هوشمند مناسب باشد. همچنین بر پایه روش پیشنهادی نرم­افزاری برای گوشی­های هوشمند اندرویدی پیاده­سازی خواهد شد. این نرم­افزار سرویس­های محیط­هایی که گوشی هوشمند در آن قرار می­گیرد را شناسایی خواهد کرد و نسبت به کلاسه­بندی سرویس­های کشف شده اقدام خواهد نمود. نرم­افزار پیاده­سازی شده، این قابلیت را خواهد داشت، که اطلاعات سرویس­هایی را که جمع­آوری کرده را در اختیار نرم­افزارهای دیگر گوشی هوشمند قرار دهد.

۱-۱- تعریف مسئله و تبیین موضوع

تنوع و تکثر ادیان و مذاهب در جهان ما به گونه‌ای است که نمی‌توان یک دین را مرکز توجه قرار داد و سایر ادیان را نادیده گرفت. امروزه ارتباطات به گونه‌ای است که پیروان ادیان را وا داشته است تا به یکدیگر توجه کنند. با ظهور تجددگرایی در الهیات پژوهشی و پیشرفت فناوری و مسئله جهانی‌شدن، تکثرگرایی دینی به صورت یکی از عرصه‌های مهم فلسفه دین درآمده است. مسئله‌ای که ابتدا از جانب فیلسوفان غرب و در نهایت نماینده‌ی برجسته آن‌ها جان هیک مطرح شد. باید گفت چون ما با تکثرات فراوانی در جهان مواجهیم، تبیین این مسئله برای پژوهشگران عرصه‌ی دین از اهمیت شایانی برخوردار است و از آنجا كه هر دینداری به دین خود پایبند است و ادیان دیگر را نسبت به دین خود ناقص می‌شمارد، نظرگاه‌ها و دلایل زیادی برای موضوع یاد شده بیان گردیده و ذهن متفكران ایرانی معاصر را نیز به خود مشغول داشته است و آنان با اعتقاد به كثرت‌گرایی یا وحدت متعالی ادیان اصول و مبانی دیدگاه خود را رواج داده و طرفداران پر شماری یافتند.

این دیدگاه‌ها در چهارچوب تعریف‌های گوناگونی در میان نواندیشان مسلمان مطرح شده است. از جمله‌ی آن‌ها دکتر سروش به عنوان نظریه پرداز ومتفکری نوگرا، بر این باور است که کثرتی که در عالم با آن مواجهیم حادثه‌ای طبیعی و نا زدودنی است و با هدایت‌گری خداوند و سعادت جویی آدمیان ملائمت دارد. از جانب دیگر دکتر نصر به عنوان نظریه‌پرداز سنت‌گرا در موضعی مقابل اما در عین حال شبیه، بر این باور است که سر چشمه‌ی ادیان، یک مبدأ الهی است و همه تجلّی یک حقیقت‌اند و تنها در ظاهر با هم تفاوت هایی دارند و در نتیجه ادیان دارای وحدت متعالی هستند.

هدف اصلی این نوشتار پاسخ به این سئوال است که با وجود تفاوت دو دیدگاه یاد شده آیا می‌توان نقاط مشترکی در آنها یافت؟

۱-۲- ضرورت تحقیق و هدف

در جامعه‌ی دینی ما چالش‌هایی وجود دارد كه با ریشه‌یابی آن‌ها به این نكته پی می‌بریم كه مشكل اساسی در عدم توفیق جوامع دینی برای رفع مشكلاتشان به واسطه معرفتی است كه آن‌ها نسبت به پدیده دین دارند. بدین ترتیب مباحث معرفت‌شناسی دینی از جمله كثرت‌گرایی دینی كه نظریه ایست هم دین‌شناسانه و هم معرف‌شناسانه در باب حق‌بودن ادیان و محق‌بودن دین‌داران و نظریه وحدت متعالی ادیان که تمامی ادیان را به مثابه‌ی راه‌های پر فراز و نشیبی می‌داند که سرانجام انسان را به قله وحدت و کامیابی می‌رسانند. در جوامع دینی معاصر از اهمیتی دو چندان برخوردار شده است.

در میان متفكران ایرانی تكثرگرایی را در نیمه دوم قرن 20 ابتدا محمدحسین میمندی نژاد مطرح کرد اما رواج و گسترش جدی‌تر این نظریه در ایران با ترجمه كتاب‌های «فلسفه دین» و «مباحث پلورالیزم دینی» جان‌هیك و تألیف «صراط‌های مستقیم» عبدالكریم سروش صورت گرفت و طرفداران زیادی پیدا نموده و گفتمان‌ها و كتب زیادی در تأیید و نقد آن بیان و نگاشته شد. این متفكران در طرح مباحث خود از مبانی فلسفی به ویژه مبانی فلسفی غربی بسیار بهره برده‌اند. از سوی دیگر سنت‌گرایان که در مقابله با تجدد‌گرایی بر آمدند عهده‌دار شرح و بیان حکمت خالده‌اند که در بطن ادیان گوناگون و در پس صور متکثر سنت‌های متفاوت جهان قرار دارد. «وحدت متعالی ادیان» که نام نخستین اثر “شوان” است حاکی از پلورالیسم خاص این دیدگاه است. دکتر نصر نیز به عنوان یک فیلسوف سنت‌گرا مهم‌ترین چالش فراروی اسلام را از یک سو سکولاریسم و از سوی دیگر چالش تنوع ادیان و پلورالیزم دینی می‌داند و از آنجا که در قلب منظومه‌ی فکری نصر، عرفان و تصوف اسلامی قرار دارد، مبانی و دلایل او بر وحدت متعالی ادیان برگرفته از عرفان نظری و تفکر صوفیانه است.

۱-۳- پرسش ‌های اساسی تحقیق

• مبانی و محتوا و نتایج نظریه تکثرگرایی دکتر سروش چیست؟

2- مبانی و محتوا و نتایج نظریه وحدت متعالی ادیان دکتر نصر چیست؟

3- این دو نظریه در مبانی و محتوا و نتایج، چه اختلافات و نقاط مشترکی دارند؟

۱-٤- فرضیه‌ها و پاسخ‌های احتمالی تحقیق

۱- به طور كلی طراحان پلورالیزم معتقدند كه هدف از طرح پلورالیزم، جلوگیری از جنگ و نزاع انسان‌ها است. بنا به گفته‌ی سروش «كثرت‌گرایی دینی نظریه‌ای است معرفت‌شناسانه و دین‌شناسانه در باب حق‌بودن ادیان و محق‌بودن دینداران و این كثرت نازدودنی و نارفتنی است و حادثه‌ ای طبیعی و مقتضای ادراك آدمیان است»[2]

هدف این نظریه؛ امكان مشروعیت فهم‌های دیگر به غیر از فهم رایج و قرائت رسمی است، او معتقد است که کثرت نازدودنی ادیان مسئله‌ای طبیعی است و با هدایت‌گری خداوند، تمام ادیان از حقانیت یکسانی برخوردارند. مبانی معرفتی دکتر سروش ابتدا در چهارچوب فلسفی کانت شکل می‌گیرد و بعدها تحت تأثیر هرمنوتیک فلسفی هایدگر و گادامر، تجربه‌گرایی دینی شلایر ماخر، پرسپکتویسم نیچه و بهره‌گیری از عارفان قرار می‌گیرد.

۲- از دیدگاه سنت‌گرایان براساس نظریه وحدت متعالی ادیان اثبات برتری یک دین نسبت به ادیان دیگری بلاموضوع است؛ چرا که همه‌ی ادیان از منبع واحدی سرچشمه می‌گیرند پس با تکیه بر آن می‌توان به تساهل و تفاهم در میان ادیان رسید و دیگر این‌که به واسطه این نظریه می‌توان تفاوت‌های صوری و همگرایی ذاتی میان ادیان را درک کرد. وی در نظریه وحدت متعالی ادیان بر این باور است که همه ادیان تجلی یک دین واحد هستند و ما یک دین بیشتر نداریم با این بیان، او اولاً باطن ادیان را یكی می داند؛ هر چند ظاهر آنها با هم ناسازگار باشند؛ دوم، حكمت باطنی و جاودان را امری مشترك در میان ادیان می‌بیند كه توان ایجاد سازگاری میان ادیان را دارد؛ و سوم آن‌كه همة ادیان بزرگ را دارای ریشه‌ای الهی می‌داند. چهارچوب فکری دکتر نصر در ابتدا با الهام از ای.کی. کواماراسوامی، بورکهارت و خصوصاً فریتهوف شوان بر مبنای فلسفه جاویدان شکل می‌گیرد و سپس تحت تاثیر عرفان نظری و صوف اسلامی به ویژه عرفان ابن‌عربی و مولوی قرار گرفته، با بهره‌گیری از فیلسوفان اسلامی چون شیخ اشراق و ملاصدرا مبانی نظریه‌ی خود را پایه‌ریزی می‌کند.

۳- با توجه به اینکه نظریه سروش و نصر هر دو قرائتی جداگانه از کثرت‌گرایی‌اند، اما آنچه قابل ملاحظه است نتیجه و هدف آن‌ها است. گرچه هردو در مبانی و محتوا با یکدیگر اختلاف‌ نظر دارند، اما در نتیجه و هدف به یکدیگر نزدیک می‌شوند و باید گفت هرچند به دشواری می‌توان اشتراکاتی را در میان آن‌ها یافت، اما در مقام مقایسه بزرگ‌ترین وجه تشابه دغدغه‌ی فکری ایشان برای اثبات حقانیت ادیان و رستگاری پیروان آن‌ها است و استفاده‌ی سروش از مبانی تجربه‌گرایانه و اعتقادش به انسانی‌بودن آموزه‌ها و تفاوت‌های ادیان و لزوم جرح وتعدیل آن‌ها و در مقابل، الهی و آسمانی دانستن تمام آموزه‌های ادیان مختلف و جایز ندانستن دستکاری آنها از نظر نصر بارزترین وجه اختلاف این دو متفکر است.

[1] ر.ک : لگنهاوزن ، محمد ، اسلام و کثرت گرایی دینی، صص 34-35

[2]. سروش، عبدالکریم، صراط‌های مستقیم، ص2.

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

 با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است

در طول تاریخ مسأله خداوند و اعتقاد به یک وجود اعلی جهت ارضاء غریزه پرستش توسط انسان ها همواره مورد توجه بوده است و همین امر باعث شده که انسانها با کمک عقل و استفاده از براهین به اثبات و تبیین وجود این موجود متعالی و مافوق طبیعت بپردازند و از این طریق بتوانند به بحث وجود خدا که همواره دغدغه بشریت بوده و هست پاسخی محکم و استوار داده باشند.
در این تحقیق سعی بر آن است که به بررسی موضوع خداوند در فلسفه که یک خاستگاهش غرب می باشد و دیگری در سرزمین های اسلامی طلوع کرده و پرداخته شود و تا حد امکان این دو فلسفه از این موضوع مورد بحث و بررسی و تطبیق قرار گیرد و به سوالاتی از قبیل این که چه صفاتی برای خداوند در این دو فلسفه مطرح می شود و چه براهینی برای اثبات خداوند از دیدگاه سهروردی و لایب نیتس مطرح

 می شود؟ وجه تشابه و تمایز صفات و افعال و براهین اثبات وجود خداوند از نظر این دو فیلسوف چیست؟در این تحقیق با توجه به بررسی و بحث در موضوعات مطرح شده در بحث خداوند در دو فلسفه سهروردی و لایب نیتس، سعی در پاسخگویی به این سوالات بوده است و بیان شیخ اشراق و لایب نیتس دو حکیم مسلمان موضوع براهین اثبات وجود خدا، برهان حرکت و… مشابه می باشد و در بعضی موارد اختلاف دارند. همچنین در موضوع افعال خداوند و صفات خداوند هر دو حکیم وجوه تشابه زیادی با هم دارند.

به امید اینکه در جهت بررسی و تطبیق نظریات این دو بزرگوار قدمی کوچک برداشته باشیم.
اهمیت موضوع
از آنجا که وجود خداوند به عنوان موجود اعلی و مافوق بشر در آغاز تاریخ و ابتدای وجود بشر به علت وجود غریزه پرستش همواره فکر و ذهن انسان را مشغول داشته، همواره این سوال برای او مطرح بوده است که آیا خداوند به عنوان موجودی شایستة پرستش حقیقتاً وجود دارد؟ آیا عقل بشری می تواند وجود آن را اثبات کند؟ در این صورت او چه صفاتی خواهد داشت؟ همچنین پرسشهای دیگری مطرح می شود که پاسخگویی به آنها همواره دغدغه انسان بوده است، زیرا در صورت اثبات وجود خداوند مسئله پرستش و غایتمندی زندگی انسان مطرح می شود، همچنین در زمینه اخلاقی و با اعتقاد و ایمان داشتن به یک موجود برتر همواره درصدد سنجش افعال و اعمال خود و قیاس آن با غیر مطلق خواهد بود.
به همین دلیل چون در این مسأله با توجه به تأثیر عمیق آن در حیات بشری بسیار مهم می باشد توجه پژوهشگر را به خود جلب نمود، مخصوصاً بعد از مطالعه کتب مختلف در زمینه فلسفه اسلامی و از جمله شیخ اشراق به این مسأله و پردازش آن در بیان فیلسوفان غربی از جمله لایب نیتس درصدد برآمدم تا بتوانم بحث اثبات وجود خداوند از دو دیدگاه شیخ اشراق و لایب نیتس را مورد دقت و بررسی قرار داده و به بررسی و تطبیق بحث های مطرح شده میان این دو فیلسوف بپردازم.
سوالات تحقیق
در این پژوهش به دنبال دستیابی به پاسخ این سوالات بوده ایم:
1- سهروردی از چه براهینی در اثبات وجود خداوند استفاده می کند؟
2- صفات خداوند از نظر او چه صفاتی است؟
3- افعال خداوند در زمینه آفرینش چگونه افعالی است؟:
4- لایب نیتس جهت اثبات وجود خداوند از چه براهینی استفاده می کند؟
5- صفات خداوند از نظر او چه صفاتی است؟
6- و در نهایت به این پاسخ برسیم که: چه نقاط اشتراک و افتراقی بین دیدگاههای این دو فیلسوف وجود دارد؟
فرضیه های تحقیق:
سهروردی و لایب نیتس هر دو به وجود خدای واحد معتقدند. شیخ اشراق در اثبات وجود خداوند از براهینی چون برهان حرکت و علیت استفاده می کند، همچنین لایب نیتس از براهینی چون برهان حرکت و هماهنگی پیشین بنیاد و برهان وجودی استفاده می کند که در برهان حرکت میان دو فیلسوف اشتراک نظر وجود دارد. همچنین صفات خداوند از دیدگاه سهروردی و لایب نیتس دارای نقاط مشترک فراوانی است.و اینکه هر دو قائل به وجود عنوانی چون نور و مناد هستند.