و هدف

بلوط (Quercus) از تیره راش (Fagaceae) یکی از متنوع­ترین جنس­های درختان نواحی معتدل با بیش از 500 گونه در سراسر جهان است(61). بلوط جزء گیاهان پهن برگ است و اساساً این جنس بومی نیمکره شمالی می­باشد و شامل گونه­های خزان­پذیر و همیشه­سبز می­

باشد که در عرض­های جغرافیایی مختلف آسیا و آمریکا گسترده شده­است (15). از زمان داروین بلوط به عنوان یک جنس مدل برای مطالعه فرآیندهای تکاملی و گونه­زایی به کار می­رود، سازگاری بالا و مراحل مختلفی از جریان ژنی بین گونه­ای به طور معنی­داری در پیدایش صدها گونه و زیرگونه و اکوتیپ­های متعدد مشارکت داشته­است(21). از یک طرف این انعطاف­پذیری فنوتیپی و تنوع ژنی باعث موفقیت این جنس در گونه­زایی شده­است و از طرف دیگر این خاصیت مشکلاتی را در تخمین تنوع ژنتیکی بین گونه­ها و ساختار ژنتیکی جمعیت­ها و ارتباط تاکسونومیکی بین گونه­ها ایجاد کرده­است که باید به طریقی این مشکل رفع شود(30). یکی از علل عمده این تنوع ژنتیکی در بلوط فراوانی تبادل ژنی و دخول بین گونه­های جنس بلوط هیبریداسیون می­باشد(24).

در حال حاضر با فشار ناشی از تخریب و بهره­برداری از جنگل­ها توسط انسان، تغییرات اقلیم و پدیده گرم شدن کره زمین پیش­بینی می­شود، طی 50 تا 100 سال آینده جمعیت بسیاری از گونه­های گیاهی در رویشگاه­های کنونی ضعیف و ضعیف­تر شده (3) و آینده جنگل­های بلوط را با مخاطرات جدی مواجه سازد. همچنین وجود مشکلاتی نظیر کمبود درختان مادری، تناوب سال بذر­دهی، آفات و امراض، تولید دانه ناکافی و نامناسب، ضعف دانه­زادی و عدم نگهداری دانه­ها برای مدت طولانی (63)، روند احیاء طبیعی جنگل­ها را از طریق بذر با مشکل روبرو کرده­است. تدوین برنامه حفاظت از منابع ژنتیکی بلوط و توسعه و احیاء جنگل­های آن از طریق بذرکاری و نهال­کاری می­تواند از جمله مهمترین و اصولی­ترین اقدامات احیایی و حفاظتی رویشگاه­های این جنس باشد. بطورکلی گزارشات موجود نشان می­دهد که در بسیاری از موارد به دلیل ناسازگاری ژنتیکی نهال­های کاشته شده با شرایط محیطی(15)، نرخ پایین زنده­مانی آنها(51)، باید توسط بذر ژنوتیپ­هایی جنگل­کاری شود که با شرایط اقلیمی دوره­های آینده سازگاری داشته باشد. با این وجود تنظیم و اجرای برنامه­های حفاظت از منابع ژنتیکی و جنگل­کاری با بذر ژنوتیپ­های سازگار با استرس­های احتمالی نیازمند کسب اطلاع از تنوع ژنتیکی بین و درون جمعیت­ها است(53).

علاوه بر اهمیت اکولوژیکی بلوط، این جنس دارای مصارف دارویی، خوراکی و صنعتی فراوان نیز می­باشد(28). این جنس یکی از مهمترین گیاهان چوبی تشکیل­دهنده جنگل­های بلوط غرب محسوب می­شود ولی به دلیل دور شدن این جنگل­ها از حالت کلیماکس و کاهش قابل توجه گونه­های جنگلی تعیین تنوع ژنتیکی و حفاظت ذخایر آنها ضروری به نظر می­رسد(23).

مطالعات قبلی مدارک فراوانی را مبنی بر تنوع بین­گونه­ای براساس کاراکترهای فنوتیپی فراهم کرده­اند  تنوع در این جنس براساس ویژگی­های بیولوژیک، مورفولوژیک و فنولوژیک شناسایی و شرح داده شده است، به خصوص مورفولوژی برگ در این مورد مفید است و ساختار جمعیت بلوط­ها بر اساس ویژگی مورفولوژیکی برگ مطالعه شده است (61 و 21). تاکنون مطالعه روی تنوع ژنتیکی درون گونه­ای بلوط ایرانی در مناطق مختلف ایران با استفاده از مارکر SRAP صورت نگرفته است.

مارکرهای مولکولی مهمترین و کاربردی­ترین سیستم­های مارکری هستند که گستردگی زیادی داشته و هر روزه در حال توسعه و تکامل هستند، و از آنجا که در اولین سطح از بیان ژن مطرح می شوند خیلی دقیق بوده و دارای تنوع زیاد و پلی مورفیسم بالا هستند (15). در بین نشانگرهای مولکولی ریزماهواره­ها به دلیل توانمندیهای ویژه­ای که در شناسایی تنوع ژنتیکی ارقام و گونه­های مختلف درختان دارند از کارایی بالایی برخوردارند. هدف از کار حاضر ارزیابی امکان بکارگیری مارکر SRAP در مطالعات ژنتیکی درون­گونه­ای بلوط و مطالعات ژنتیک جمعیت و سنجش تنوع ژنتیکی در جمعیت­های مختلف این گونه و تخمین ساختار ژنتیکی و اختلاف بین جمعیت­ها در قسمتهای مختلف قلمرو آن در جنگل­های زاگرس است که امید می­رود کمکی در جهت طبقه­بندی این جنس و به­نژادی این گیاه در آینده باشد.

در عصر حاضر که عصر تغییر از جامعه صنعتی به جامعه فراصنعتی یا جامعه اطلاعاتی لقب گرفته است، طبیعی است که اطلاعات ،دانش وآگاهی بعنوان اساسی‌ترین دارائیها برای انسانها و جوامع بشری بحساب آید. رشد وگسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات[1] (ICT) در جامعه امروز به حدی سرعت گرفته است که میزان توجه به آن را بعنوان مهمترین شاخص توسعه‌یافتگی برای کشورهای در حال توسعه در نظر گرفته‌اند، و معتقدند که عصر حاضر ، دنیای متفاوتی خواهد بود که راهبری آنرا فناوری اطلاعات برعهده خواهد داشت. ویژگی مهمی که پدیده فناوری از آن برخوردار است اینست که باعث می‌شود ارتباط انسان با انسان و همچنین انسان با محیط تسهیل یافته و ارتقا یابد .این فناوری به دلیل تحول‌پذیری و قدرت تاثیر فراوانی که در حوزه های مختلف دارد، یکی از پویا‌ترین و بحث ‌انگیزترین رشته‌های علم و فناوری محسوب می‌شود.

از آنجا که نرخ تغییرات در این فناوری به مراتب بیشتر از فناوری های گذشته است پیش بینی می شود در طول دهه های آینده نیز پدیده فناوری اطلاعات و ارتباطات حضور خود را درحکم یکی از محورهای اساسی تغییر و نوآوری در صحنه ی تعلیم و تربیت جهان حفظ نماید.(جلالی و همکاران 1382)استفاده از این فناوری های جدید اطلاعاتی، در آموزش از مدتها پیش توسط محققان مورد توجه قرار گرفته است، بطوریکه آنان از مهارتهای مرتبط با رایانه، به عنوان ابزارهای خلاق در فعالیتهای فراگیران نام می برند آنان همچنین اینترنت را یک ابزار قدرتمند و موثر یادگیری در عصر اطلاعات معرفی کرده اند و از آن به عنوان کلید آموزش در هزاره سوم نام برده اند. کیناسن[3] معتقد است استفاده از بزرگراه های اطلاعاتی، مهارت حل مسأله و تفکر انتقادی را در فراگیران رشد می دهد (کیناسن 1995 ص2).

امروزه مهارتهای کاربردی فناوری اطلاعات و ارتباطات، بالاخص اینترنت به عنوان یکی از ابزارهای مهم فناوری اطلاعات علاوه بر بعد ارتباطی، در زمینه های مختلف کاربردهای فراوان و متنوعی پیدا کرده است به طوری که ریچاردسون[4]  می گوید: اینترنت در تقویت روابط پژوهشی و یادگیری در بین محققان، دانشگاهیان، دانشجویان، معلمان و فراگیران سراسر جهان توان بالقوه بالا و غیرقابل انکاری دارد.

رایانه و اینترنت تغییرات فراوانی را در نحوة زندگی بشر به وجود آورده اند که موجب شده دولت ها سرمایه گذاری های عظیمی برای، افزایش ضریب نفوذ این فناوری و افزایش میزان کاربران در کشورها به عمل آوردند.  هر روز بر تعداد مراکزی که امکانات لازم جهت تسهیل دسترسی به این فناوری را فراهم میکنند افزوده می شود. به نظر می رسد دانشجویان بیشتر از سایر اقشار جامعه به  این فناوری روی می آوردند و به سرعت در کاربرد این دانش فنی مهارت پیدا می کنند. این واقعیت ضرورت توجه به این فناوری را آشکار می سازد، تا از این فناوری به عنوان یک فرصت و عامل محرک برای رشد آموزش و یادگیری بهره برداری شود.

بدون وجود افراد آموزش دیده، امکان استفاده از فرصت ها، مزایا و دستاوردهای جدید فناوری اطلاعات وجود نخواهد داشت. با اینکه دستیابی به اینترنت و کامپیوتر ضروری است ولی قطعاً کافی نخواهد بود. در این رابطه ضروریست برنامه ریزی لازم در خصوص آموزش اصولی و ساخت یافته تکنولوژی های جدید صورت پذیرد.

برخی بر این باور و اعتقاد هستند که آموزش فناوری اطلاعات و ارتباطات، مهمترین چالش کشورهای در حال توسعه به منظور مشارکت در اقتصاد دیجیتالی و سایر دستاوردهای جوامع اطلاعاتی مدرن، می باشد. آموزش و فراگیری نحوه استفاده از تکنولوژی های جدید، اولین مرحله در زمینه گسترش و استفاده مطلوب از این تکنولوژی ها محسوب می گردد. با توجه به اینکه یک جامعه شبکه ای، یک جامعه دانش محور خواهد بود، تعداد زیادی از پتانسیل ها و مزایا مستقیماً به توانائی استفاده از داده و اطلاعات به منظور تولید دانش بر می گردد. توسعه منابع انسانی، یکی از مهمترین مولفه های استراتژیک محسوب و از آن بعنوان مهمترین چالش استفاده از تکنولوژی های مدرن در کشورهای در حال توسعه، یاد می گردد.

در تعداد زیادی از کشورهای در حال توسعه، میزان سواد عمومی دیجیتال بسیار پائین بوده و با اتکاء بر آنان نمی توان برنامه های مدونی را به منظور پیاده سازی جامع و گسترده تغییرات در سازمانهائی که به آنان نیاز دارند، تدوین نمود.

اینترنت، می بایست از طریق سیستم های آموزش پایه در هر کشور توسعه و بهبود یاید. بهبود در دستیابی به اینترنت، افزایش تعداد کامپیوترهای موجود در کلاس های درس و آموزش دانشجویان به منظور استفاده از فناوری دیجیتالی در کلاس های درس، باعث تولید نسل جدیدی از دانش آموزان  می گردد که دارای سواد عمومی مبتنی بر تکنولوژی اطلاعات می باشند. بسیاری از کشورهای در حال توسعه تلاش خود را در جهت افزایش سواد دیجیتالی بر اساس برنامه های مدون ملی آغاز نموده اند. این برنامه با ارائه زیرساخت لازم (کامپیوتر و دستیابی به اینترنت)، افزایش مهارت و ایجاد محتوا (وب سایت ها و نرم افزارهای آموزشی)، امکانات لازم جهت پیشبرد اهداف برنامه ها از جمله افزایش سواد دیجیتالی را ارائه نموده اند.

فناوری اطلاعات و ارتباطات به طور عام برای همه آحاد جامعه و به طور خاص برای برخی از گروه ها با موقعیت های خاص امکانات زیادی را فراهم می کند. دانشجویان به عنوان پیش قراولان تحولات ناشی از فناوری و سواد دیجیتالی به منظور بهره گیری هرچه بیشتراز امکانات و تسهیلات این فناوری ها می بایست از سواد دیجیتالی و اطلاعاتی مطلوب برخوردار باشند.

باتوجه به اهمیت فناوری های جدید در امر آموزش و به کارگیری آنها در نظام های آموزشی جهان در امور آموزشی و پژوهشی، کسب مهارتهای به کارگیری آنها در بین مدرسین و دست اندرکاران نظام آموزشی یکی از الزامات حرفه ای می باشد.

با گسترش روزافزون و غیرقابل انکار فناوری اطلاعات و ارتباطات در جامعه و با توجه به تعریف جدید یونسکو از فرد باسواد مبنی بر ضرورت یادگیری سواد رایانه ای و دیجیتالی و اهمیت و ضرورت آموزش مهارتهای کاربردی این فناوری و استفاده بهینه و مطلوب از آن در سطح وسیع، از جمله در دانشگاه ها توسط دانشجویان، ضروریست با بررسی وضعیت موجود استفاده از اینترنت و عوامل موثر برآن امکان برنامه ریزی برای آموزش فناوری اطلاعات و ارتباطات و ارزیابی آموزشهای قبلی را فراهم آورد.

مهمترین و کارآمدترین مزیت بهره مندی از فناوری اطلاعات و ارتباطات کاهش فقر اطلاعاتی در جامعه و در دسترس قرار دادن انواع اطلاعات، دانش و درنتیجه افزایش سطح آگاهی های عمومی جامعه است که موجب میشود متقاضیان اطلاعات، به سرعت و بی‌درنگ به زنجیره ای از اطلاعات ارزشمند دسترسی پیدا كنند.این فناوری ها در شیوه های سنتی اشاعة اطلاعات تغییر و تحولات اساسی ایجاد كرده اند این امر با توجه به اینکه قرن آینده قرن اطلاعات و مختصات جامعه ی اطلاعاتی است، می تواند در کاهش فقر اطلاعاتی، گسترش اطلاعات فراگیر درجامعه، کارآمدی و اثر بخشی جامعه نقش بسزایی داشته باش با توجه به اینکه انفجار اطلاعات بسیاری از ناممکن ها را ممکن ساخته، موضوع استفاده از تکنولوژی های جدید باید پیاپی مورد بازبینی دقیق و موشکافانه قرار گیرد

2-1-بیان مسأله

با ظهور و توسعه پدیده فناوری اطلاعات و ارتباطات روند تحولات جهانی باشتابی بیشتر با محوریت عنصر اطلاعات در حال گسترش است. این فناوری یک تخصص میان رشته ای است جهت ایجاد امکان ارتباط از راه دور، دسترسی به اطلاعات و جلوگیری از انباشت و انحصار آن مورد استفاده قرار می گیرد. مهمترین خصوصیات و ویژگی این فناوری تکیه بر تولید اشاعه و پردازش اطلاعات، در دسترس قرار دادن آن برای همگان در کمترین زمان ممکن، با حداقل هزینه ها و همه زمان ها و مکان هاست. به نحوی که مطالعات انجام شده در ارتباط با برنامه توسعه بیشتر کشورها موید این مطلب است که فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند رشد کشورهای گوناگون نقش کلیدی دارد

فناوری اطلاعات و ارتباطات را میتوان مجموعه ای از سخت افزارها ، نرم افزارها و فکر افزارها دانست که گردش اطلاعات و بهره ورداری از آن را ممکن می سازد. و ویژگی مهم آن این است که هم عاملی برای ایجاد تغییرات و هم ابزاری تغییر دهنده است. که از مجموعه وسیعی از فناوری ها از قبیبل ماهواره، ویدئو ، تلفن همراه، تلویزیون های کابلی، رایانه های خانگی و اینترنت تشکیل شده.

البته این نکته قابل توجه است که مهم‌ترین رهاورده این فناوری را می‌توان اینترنت به شمار آورد، گستردگی طیف اطلاعات و روزآمد بودن آن، اینترنت را اولین شاخص تجلی عصر اطلاعات ساخته است. این دو عامل همگام با خدمات گستردة اینترنت، گروه‌های مختلف استفاده‌كننده گان از جمله دانشمندان و محققان را به استفاده از این شبكة جهانی ترغیب كرده است و امروزه تقریباً در تمامی حوزه ها از قابلیت های اینترنت برای انجام فعالیت‌‌‌های علمی، آموزش و پژوهش استفاده میشود.

البته باید توجه داشت که، رایانه و شیکه جهانی این امکان را فراهم میکند که با سرعت بیشتر و عملکرد بهتر به فعالیت ها خود بپردازیم واز آنجایی که منابع انسانی بیشترین تاثیرپذیری را از تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات و رسانه ها دارند، بدیهی است اتخاذ تمهیداتی برای بكارگیری این نوآوری ها درعرصه های مختلف حائز اهمیت است.

این امر موجب شده بسیاری ازکشورها برآن شوندکه با استفاده از فناوری کامپیوتر و شبکه های اطلاعاتی انقلابی در آموزش ایجاد کنند که تاکنون بی سابقه بوده است.برای رسیدن به این منظور آماده کردن امکانات و تجهیزات در دانشگاه ها ضروری است ولی از همه مهم تر و زیربنایی تر آمادگی دانشجویان و استفاده کننده گان است. لذا یکی از اقدامات مهم و اساسی در آموزش عالی توجه به ارتقاء دانش و نحوه استفاده از اینترنت است. آمارهایی كه توسط سازمان‌ها و مؤسسات مختلف ارائه می‌شود نیز حكایت از رشد و استفاده روزافزون از خدمات اینترنت در سراسر جهان از جمله ایران دارد

اهل علم به طور كلی و دانشجویان به طور خاص، از مصرف كنندگان اصلی این فناوری هستند. اینترنت بخش مهمی از فعالیت های آموزشی، پژوهشی و فراغتی دانشجویان را به خود اختصاص می دهد.آنان برای کسب اطلاعات صحیح و موثق در زمان مناسب وبه شکلی قابل استفاده که می تواند از اتلاف منابع، وقت و انجام دوباره کاری های غیر ضروری بکاهد و مشکلات جستجو را به حداقل رساند و موجب تسهیل فرایند پژوهش شود و مرتبط ترین و معتبرترین منابع اطلاعاتی را برای پژوهش شناسایی کند از اینترنت استفاده میکنند.

دانشجویان برای آن که بتوانند از عهده وظایف پژوهشی خود برآیند و همچنین برای بالا بردن معلومات خود، از اینترنت برای کسب دانشی که به تفهیم بهتر مطالب درسی کمک کند، استفاده میکنند.تاثیر کاربرد این مهارت برای دانشجویان بیشتر از سایر اقشار احساس می شود لذا نظام آموزشی ما میبایست در کنار آموزشهای سنتی کلاسی از محیط الکترونیکی نیز استفاده کند.

باتوجه به افزایش روزافزون دانش آموختگان ،ونقش آنان در تولید علم ، اموراجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی ضروریست میزان استفاده آنان از اینترنت برای دستیابی به دانش مورد بررسی قرار گیرد.تا دریابیم این قشر عظیم تا چه حد با اینترنت آشنایی داشته واز آن استفاده می نمایند. لذا در نوشتار حاضر پژوهشگر بر آن شده به بررسی تاثیر کاربرد اینترنت بر اموخنه های علمی دانشجویان رشته علوم و ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز بپردازد.

: بیماری آلزایمر یک اختلال مولتی فاکتوریال بوده است و شایع ترین عامل دمانس در جهان می­باشد. بنابراین قویترین فاکتور خطر برای ابتلا به بیماری آلزایمر رسیدن به سن پیری می­باشد. از آنجا که یکی از شاخص­های بیماری آلزایمر گره­های نوروفیبریلاری درون سلولی (متشکل از فیلامنت­های شدیدا فسفریله تائو ) می­باشد و با توجه به اینکه ژنMAPT کدکننده پروتئین تائو است و این پروتئین با بیماری آلزایمر در ارتباط مستقیم است بنابراین پلی مورفیسم شایع (G/A) ٢٤٢٥٥٧rs  ژن MAPT می­تواند با ریسک ابتلا به بیماری آلزایمر ارتباط داشته باشد و APOE  هم یک ریسک فاکتور برای این بیماری شناخته شده است. بنابراین رابطه بین بیماری آلزایمر و تشکیل گره­های نوروفیبریلاری انکار ناپذیر است.

روش کار: در این مطالعه پلی مورفیسم (G/A) ٢٤٢٥٥٧rs در ژنMAPT  و پلی مورفیسم (٤٢٩٣٥٨ rs ) و (٧٤١٢rs)  در ژن APOE  در ٥٧ فرد سالم و ٥٠ فرد بیمار به روش Tetra Arms PCR مورد بررسی قرار گرفتند.

یافته­ها : در پلی مورفیسم (G/A) ٢٤٢٥٥٧rs در ژن MAPT  ،فراوانی ژنوتیپ AG و آلل G در افراد بیمار به طور معناداری از افراد سالم بیشتر بود، (به ترتیب ٦٤% و  ٣٦% در برابر ١/٤٢% و ٨/٢٢% با  ٠١/٠≤  Pvalue . در پلی مورفیسم (٤٢٩٣٥٨ rs ) و (٧٤١٢rs) در ژن APOE ، فراوانی ژنوتیپ ٤/e٤e و آلل ٤e در افراد بیمار به طور معناداری از افراد سالم بیشتر بود.  (به ترتیب ٤/٣٨%  و ٧/٥٧%  در برابر  ٨/٣% و  ٨/٢٨% با٠٠٩ /٠≤  Pvalue).

نتیجه گیری : به نظر می رسد که در پلی مورفیسم(G/A) ٢٤٢٥٥٧rs در ژن MAPT در جمعیت ایرانی ، ژنوتیپ AG و آلل G در این جمعیت دارای نقش ریسک فاکتوری برای بیماری آلزایمراست.

به نظر می­رسد که در پلی مورفیسم (٤٢٩٣٥٨ rs ) و ( ٧٤١٢rs ) در ژن APOE ، در جمعیت ایرانی ، ژنوتیپ ٤/e٤e و آلل ٤e در این جمعیت دارای نقش ریسک فاکتوری برای بیماری آلزایمر است.

واژه­های کلیدی : بیماری آلزایمر ، ژن MAPT ، ژن APOE ،گره­های نوروفیبریلاری

فصل اول:

کلیات تحقیق

١- ١: بیان مسئله :

بیماری آلزایمر[1] شایع ترین بیماری تخریب کننده عصبی[2] می­باشد (١) که از نظر ژنتیکی هتروژن بوده و تاکنون بیش از ٢٦ میلیون نفر از جمعیت جهان به آن مبتلا شده اند (٢و٣).

بیماری آلزایمراز نظر بالینی, با اختلالات شناختی ,اختلالات زبانی و مهارت­های حرکتی و تغییرات رفتاری همراه است (٢) و درگیر کننده مناطقی خاص از مغز از جمله لوب­های گیجگاهی[3],هیپوکامپ, بخشی از کورتکس و بخش کوچکی از لوب پیشانی[4] می­باشد  (٤) و از نظر پاتولوژیکی با وجود پلاک­های پیری خارج سلولی[5] وگره­های داخل سلولی نوروفیبریلاری[6] و فقدان ارتباطات سیناپسی درون کورتکس انتورینال[7] مشخص می­شود (٥).

شکل ١-١ ) در این شکل نورون های سا لم با نورون­های دارای شاخص های بیماری آلزایمر مقایسه شده است

که همانگونه که ملاحظه می­شود در نورون­های آلزایمری پلاک­های بتا آمیلوئیدی خارج سلولی و گره­های نوروفیبریلاری  داخل سلولی که از شاخص­های بیماری آلزایمر می­باشد به خوبی قابل مشاهده می­باشد.

پلاک­های پیری از رشته­های 8 نانومتری از پپتید­های ٤٢-٤٠ اسیدآمینه­ای به نام آمیلوئید بتا [8]درست شده­اند که از پروتئولیز یک پروتئین بزرگتر به نام پروتئین پیش ساز آمیلوئید[9] حاصل می­شوند (٥و٦). شکستن APP توسط دو پروتئاز به نام بتا -سکرتاز[10] و گاما -سکرتاز [11]سبب تولید پپتید آّمیلوئید بتا می­شود که سریعا به صورت فیبریل­هایی تجمع می­یابند. دو پروتئین مرتبط با بیماری آلزایمر به نام های پرسینیلین١ و پرسینیلین ٢ از اجزء کاتالیتیک گاما-سکرتاز می­باشند (٥).

گره­های داخل سلولی نوروفیبریلاری از رشته­هایی درست شده­اند که ترکیب عمده آنها از پروتئبنی به نام تائو[12] می­باشد که پروتئینی متصل شونده به میکروتوبول [13]می­باشد. واکنش دینامیک بین پروتئین تائو و میکروتوبول­ها توسط فسفریلاسیون تنظیم می­شود. تائوی فسفوریله شده در مقایسه با تائوی غیر فسفوریله شده تمایل چسبندگی پایین­تری به میکروتوبول­ها دارد (٧). میزان فسفوریلاسیون در تائوی جدا شده از گره­های نوروفیبریلاری چندین برابر بیشتر از تائوی طبیعی می­باشد (٨). پروتئین تائو به فیلامنت­ های اکتین[14] و اسپکترین[15] متصل می­شود که از طریق این واکنش­ها پروتئین­های تائو احتمالا در میا نکنش میکروتوبول­ها با سایر اجزای اسکلت سلولی نظیر نوروفیلامنت­ها اثر می­گذارند. در انواعی از بیماری­های نورودژنراتیو (به جز آلزایمر) که در مجموع به آنها تائوپاتی­ها[16] اطلاق می­شود گره­های نوروفیبریلاری تجمع می­یابد بدون اینکه رسوبات بتا آمیلوئیدی دیده شود و بر اساس نوع تائوی اجتماع یافته که به عنوان بار کد [17]عمل می­کنند پنج نوع تائو پاتی طبقه بندی شده است (٩).

:

اکنون که انقلاب اطلاعات و ارتباطات، مرزهای جغرافیایی را در نوردیده و تحولات شگرفی را در عرصه جهانی شدن خلق کرده است، حجم بالای اطلاعات و دانش های تازه، به راحتی از طریق شبکه های اطلاعاتی در دسترس همگان قرار می گیرد و به نظر می رسد”دهکده جهانی” در حال شکل گیری است. در این میان یک موضوع مهم، نحوه برخورد با پیشرفت های پرشتاب و خیره کننده فناوری اطلاعات و ارتباطات و استفاده از آن ها در شئون مختلف زندگی است. رسانه ها می توانند همچون ابزاری مفید به انسان معاصر کمک کنند تا با استفاده از آخرین پدیده های علمی، زندگی دلخواه، آرمانی و پرباری داشته باشد؛ ضمن اینکه اگر این ابزار، غلط یا با سوء نیت به کار گرفته شود، می تواند به صورت نیرویی ویران کننده و مصیبت بار عمل کند. برای اینکه بتوان در برابر رسانه های متکثر موجود، مخاطبانی داشت که بتوانند در کنار بهره برداری آگاهانه و فعالانه از این رسانه ها، خود را در برابر چالش ها و پیامدهای مخرب آن ها محافظت کنند، باید “سواد[1]” جدیدی ایجاد کرد. پس ابتدا به تعریف گسترده تری از “سواد” و افزایش فضای مفهومی آن نیازمندیم که دیگر به معنای توانایی خواندن و نوشتن صرف نیست، مفهومی که از آن به عنوان “سواد رسانه ای[2]” یاد می شود. “سواد رسانه ای” یا “آموزش رسانه ای[3]” علاوه بر توانایی ملحوظ در سواد سنتی، که همان توان خواندن  و نوشتن است، توانایی تحلیل و ارزشیابی پیام ها و قدرت انتقال اطلاعات به دیگران را در قالب های مختلف و با ابزارهای گوناگون در انسان پدید می آورد. همچنین، با توانمند کردن انسان برای درک شیوه کار رسانه ها مقاوم می سازد.

“سواد رسانه ای” مبحث جذابی در ارتباطات است که می کوشد خواندن سطرهای نانوشته رسانه های نوشتاری، تماشای پلان های به نمایش در نیامده یا شنیدن صداهای پخش نشده از رسانه های الکترونیک را به مخاطبان بیاموزد.(شکرخواه،1380: 79)

“سواد رسانه ای” نهضتی علیه رسانه ها نیست، بلکه عادات رسانه ای افراد را تغییر می دهد و با هوشیار کردن مخاطبان به آن ها می آموزد چطور از رسانه ها استفاده کنند. شهروندانی که سواد رسانه ای دارند، از طریق رسانه میزان آگاهی و توان دریافت اطلاعات خود را بالا می برند و با همین توان به سمت تقویت روحیه انتقادی بیشتر حرکت می کنند و رابطه یکسویه و انفعالی را به جریانی دو سویه و فعال تبدیل

 می کنند.(راسخ محمدی، 1385 :7) اهمیت سواد رسانه ای و ضرورت آن سال هاست که در کشورهای پیشرفته مورد توجه قرار گرفته است و نهادهای دولتی و مدنی برای آموزش و گسترش آن بین اقشار مختلف جامعه تلاش می کنند. برای مثال مدت هاست موضوع “سواد رسانه ای” در کشور کانادا مطرح است و در نظام آموزش عمومی این کشور جای خاص خود را دارد، در ژاپن نیز اندیشه سواد رسانه ای به سرعت گسترش یافته است و در سطح وسیعی در امر آموزش و تولید رسانه ای اندیشیده اند و به مطالعات انجام شده در کشورهای دیگر و استفاده از تجارب آن ها، اهداف و رویکردهای سواد رسانه ای را متناسب با نیازهای جامعه مشخص کرد و به آموزش آن همت گمارد. برای این منظور نهادهای آموزشی، مدنی، صنفی و رسانه ای باید به این امر کمک کنند و در این میان، رسانه های جمعی به ویژه رادیو و تلویزیون با توجه به طیف وسیع مخاطبان، نقش زیادی در امر آموزش سواد رسانه ای به مخاطبان خود دارند.

درباره کارکردهای وسایل ارتباط جمعی، نقدر و نظر بسیار است، اما بی تردید یکی از مهم ترین آن ها از دیرباز مورد توجه اندیشمندان این حوزه قرار گرفته است، بخش آموزشی آن است. اهمیت کارکرد آموزشی وسایل ارتباط جمعی در جوامع معاصر تا حدی است که بعضی از جامعه شناسان برای رسانه ها نقش”آموزش موازی” یا “آموزش دایمی” قایل هستند(معتمدنژاد، 1371 :13) آموزشی که از سوی رسانه ها عرضه می شود، غیر تجریدی و چند بعدی است. مطالعات اثبات کرده است که استفاده فعال از حواس پنجگانه در آموزش های رسانه ای، یادگیری را آسان و جذابیت آموزش را دو چندان می کند. سواد رسانه ای نیز مقوله ای است که می توان به طور موثر از طریق رادیو و تلویزیون به مخاطبان آموزش داد.

نقش معلمان در این عرصه شاید این است که تلاش کند راهی را بیابد تا دریابد چگونه می توان دانش اموزان را در درک نقش های چندگانه فرهنگی و اجتماعی رسانه های جمعی در جامعه و میزان تأثیرگذاری رسانه ها یاری رساند، بدون آن که مستقیماً آنان را در مسیری مشخص انداخت. گرچه زیبایی شناسی رسانه ها ممکن است به خوبی با برنامه های درسی سنتی منطبق باشد، اما همچنین جنبه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی وسیع تر رسانه ها نیز باید مورد کنکاش قرار گیرند. این که آیا این امر به فعال گرایی مصرف کنندگان منتهی می شود یا خیر به یک اندازه به مشارکت کنندگان و آموزگار بستگی دارد و این در صورتی است که ترکیبی مناسب از کشفیات آزاد و ارزشیابی بی طرفانه ایجاد شده باشد.

در صورتیکه معلمان از سواد رسانه ای مناسبی برخوردار باشند می توانند در نحوه برخورد و تدریس خود مواردی چون تفکر ونگاه نقادانه به رسانه ها، جامعه پذیری مناسب، نحوه مواجهه صحیح با رسانه ها را به دانش آموزان یاد بدهد و این باعث شود که سواد رسانه ای دانش آموزان هم در سطح بالاتری قرار گیرد . این موضوع محقق را برآن داشت تا با انجام این تحقیق تلاش کند تا قسمتی از مسیر پر پیچ و خم گسترش و توسعه مفهوم سواد رسانه ای و آموزش رسانه ای را بپیماید.

1-1 بیان مسأله:

محققان و پژوهشگران عرصه ارتباطات سواد رسانه ای را شامل « تحقیق ، تحلیل ، اموزش و اگاهی از تاثیرات رسانه ها نظیر رادیو ،تلویزیون،فیلم،روزنامه ،مجله ، کتاب و اینترنت بر روی افراد و جوامع بشری می دانند»  (کمالی پور ،1385،آن لاین ) بر اساس این تعریف سواد رسانه ای به دنبال آن  است تا در فرد توانایی لازم  برای استفاده از رسانه ها  را  اموزش دهد  به طوری که فرد بتواند ضمن درک و تحلیل و ارزیابی پیام های رسانه های مختلف ، پیام ها و برنامه های  مثبت ، مفید و سازنده را از پیامهای منفی و بی محتوا تشخیص دهد. یعنی فرد اگاهانه در برابر رسانه ها قرار گیرد و توانایی دسترسی به پیام های مورد نظر خود از میان انبوه پیام  ،تجزیه وتحلیل انتفادی ،ارزیابی و ارسال پیام ها در انواع مختلف را پیدا کند .

تاریخچه پیدایش این تفکر که بر پایه یک نیاز  مبرم آموزشی بنا نهاده شده به  سال 1960 میلادی  و به دنبال عمومی شدن تلویزیون ، رادیو  و فیلمهای هالیوودی بر می گردد . دراین میان تلویزیون گوی سبقت را از رسانه های دیگر ربود به طوری که اکثر مردم ترجیح دادند که تماشا کنند تا اینکه مطالعه کنند.یکی از عواقب این تحول اجتماعی و آموزشی کمتر شدن تمایل دانش آموزان به مطالعه و کتاب بود که  محققان رکود تمرکز فکری دانش اموزان در کلاس درس را به عنوان عارضه این تحول اجتماعی بیان می کنند.

اهمیت موضوع زمانی دو چندان شد که پژوهش ها در امریکا نشان داد که یک کودک به طور میانگین روزانه شش ساعت از وقت خود را پای تلویزیون می گذراند.بنابراین با توجه به اثرات سوئی که استفاده بی رویه  از رسانه ها به ویژه تلویزیون ،اینترنت و ماهواره می تواند بر روی افراد به ویژه کودکان  برجای بگذارد لزوم کنترل و نحوه استفاده از رسانه ها در وهله اول مورد توجه محققان قرار گرفت.در این اثنا محققان اعلام کردند که افراد به خصوص کودکان در استفاده کردن از رسانه ها باید حساب شده و در مواجهه با پیام های بیشمار خود را واکسینه کنند یعنی نسبت به رژیم مصرف رسانه ای خود اگاهی یابند و قوه تشخیص و درک پیام های رسانه ها را تقویت نمایند. بنابراین موضوع سواد رسانه ای به عنوان یکی از دغدغه های علم ارتباطات مورد توجه دانشمندان این رشته قرار گرفت.

“دیویی” تفكر انعكاسی را توجه دقیق، فعالانه، و مستمر به اطلاعات و زمینه های حمایت كننده از آن و درنظر گرفتن نتایج و تبعات آن اطلاعات می داند. یادگیرندگان با استفاده از مشاركت فعالانه در این نوع تفكر، می توانند نسبت به یادگیری خود آگاه باشند و آن را كنترل كنند.

به طور كلی، منظور از تفكر انعكاسی آن است كه دانش آموز با دقت واندیشه لازم ، برآوردی از دانسته ها و عدم دانسته های خود ارائه دهد . ازاین طریق می تواند در مواجهه با آموزش رسانه ها، برآورد كند كه رسانه هاچه چیزی به او می آموزند، چگونه توسط رسانه ها هدایت می شوند، در این مورد چه نكاتی را می دانند، چه چیز باید بدانند و چگونه فاصله بین این وضعیت ها را تشخیص داده و تنظیم و تكمیل كنند.

یادگیری سواد رسانه ای، مستلزم درگیری فعالانه دانش آموزان درجریان این نوع آموزش است  و حضور و فعالیت دبیران با میزان سواد رسانه ای بالاتر در این فرآیند نقش به سزایی دارد.بدین ترتیب تقویت تفكر و پرورش اندیشه های دانش آموزان به شیوه تفكر انعكاسی از جمله سازه هایی است كه به تعمق و ژرف اندیشی یادگیرندگان دانش آموز در خصوص رسانه ها می انجامد.

در تعلیم و تربیت نوین، یادگیری به معنی جمع آوری اطلاعات نیست . بلكه منظور از آن، شركت فعالانه یا دگیرنده در كسب تجارب و معنابخشی به آن تجارب است. در این مفهوم، اندیشه و اندیشیدن جایگاه ویژه ای دارد . از این رو، در مورد آموزش رسانه ها حضور دبیران با سواد رسانه ای بالاتر بر توسعه مدل تفكر انعكاسی در تقویت قوای فكری و ذهنی كودكان و وجوانان كه در معرض یادگیری مداوم از رسانه ها قرار دارند کمک شایانی می کند و موقعیتی را بر ای آنها فراهم می سازد تا نسبت به آموزش اكتسابی خود از رسانه ها، اندیشه كنند.

در این پژوهش پژوهشگر برآن است تا تاثیر میزان سواد رسانه ای دبیران آموزش و پرورش بر توسعه مدل آموزش تفكر انعكاسی در دبیرستان های غیر انتفاعی شهر تهران را مورد مطالعه قرار دهد.

:

«مطالعات ارتباطی، یکی از شاخه های جوان علوم اجتماعی معاصر به شمار می رود که در ایران نیز بسیار جوان است. این مطالعات پس از پایان جنگ جهانی دوم رو به رشد گذاشته، و هنوز شالوده های نظری و ابزارهای روش شناسی خاص خود را نیافته است. در طی حدود نیم قرن اخیر، مطالعات ارتباطی، در زمینه های گوناگون از مبانی نظری و شیوه های روش شناسی رشته های علمی دیگر کمک گرفته است.»[1]

«ارتباط» در یکی از اولین مدل های ارتباطی بر محور «انتقال پیام» ترسیم شد که در مطالعات گوناگون پیش از دوران رنسانس عنصر اصلی مورد نظر در ارتباطات «اندیشه های انسانی» و یا «محتوا»ی پیام بوده است، امّا در طول جنگ جهانی دوم به تناسب نیازهای ایجاد شده، تمام شکل های ارتباط مورد توجه خاص قرار گرفت و ارتباطات به عنوان «انتقال اطلاعات» و «اقناع» مورد استفاده و کاربرد قرار گرفته است.

دانشمندان علم ارتباطات در یک سیر تحول مفهومی، نظریه های رو به تکاملی از ارتباطات ارائه کرده اند، از جمله هارولد لاسول که به تعریف و طبقه بندی دقیق نقش های اجتماعی ارتباطات در نظریه های مربوط به نقش های اجتماعی و کارکردهای ارتباطات پرداخته است، ولی با وجود برداشت های جدید در مطالعات ارتباطی، ارتباط همچنان به عنوان وسیلة انتقال اطلاعات در جهت اقناع افراد مورد توجّه قرار می گیرد.

در یک مطالعۀ مبنایی- چنان که عنوان پژوهش نشان می دهد- از یک سو، مدل های اولیۀ ارتباط پیرامون مفهوم «انتقال پیام» به عنوان نخستین پایه های علم ارتباط در اندیشۀ هارولد لاسول[2]، کلود شنون و وارون ویوور[3] مورد توجه قرار می گیرد و از سوی دیگر، به بررسی و تدقیق مفهوم ارتباط در دیدگاه قرآن کریم پرداخته می شود تا میزان تطابقِ مفهوم «انتقال پیام» در اندیشۀ دانشمندان علم ارتباطات با مفهوم ارتباط در دیدگاه قرآن کریم (با محوریت مفهوم دعوت) مورد بررسی قرار گیرد.

از آنجا که نظریه های مطرح شده در هر علم نشأت گرفته از مبانی فکری و اصول اعتقادی نظریه پردازان آن علم می باشد و نظریه های علمیِ نظریه پردازان متناسب و هم جهت با مبانی فکری و پایه های اعتقادی هر علم ارائه می گردد، از این رو، باید از طریق مطالعۀ مبانیِ فکری و پایه های اعتقادی هر علم، نظریه های علمی آن علم را پذیرفت و به آنها جامه عمل پوشانید. چنان چه جوامع رو به رشد و موفق پایه های علمی و فکری شان را براساس مبانی اعتقادی شان قرار داده و می دهند.

به طور مثال؛ پایه های علم تجربی براساس مشاهدات تجربی و انجام آزمون و خطا بنیان گذاشته شده است،[4] و یا پایه های علم فلسفه براساس استدلال و منطق عقلانی و برهان های عقلی بنیان نهاده شده است. به همین دلیل مبانی علمی و فکریِ تجربه گرایان تأکید بر مشاهدات و تجربیات شخصی می باشد که بسترهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و… جامعة تجربه گرایان براساس آن ترسیم شده است و مبانی علمی و فکریِ فلاسفه مبتنی بر نظریات فلسفی و منطقِ عقلانی است.

در جامعة اسلامی نیز باید مبتنی بر مبانی و پایه های فکری ارائه شدة اسلام به علوم مختلف و نظریه های مطرح شده در علوم نگریست و آنها

 را در راستای مبانی فکری مورد پذیرش اسلام مورد بررسی و مطالعه قرار داد.

مبانی فکری و اعتقادی ما براساس قرآن کریم استوار شده است، به همین دلیل متناسب با این مبانی پیرامونِ چیستی و چگونگی ارتباط در نظریه ها و اندیشه های مطرح شده در قالبِ مکتب انتقال به بررسی و مقایسه پرداخته می شود. بدین ترتیب که ابتدا مفهوم ارتباط در اندیشۀ دانشمندان علم ارتباطات آورده سپس دیدگاه قرآن کریم را مطرح می شود تا میزان تطابق و تناسبِ آن اندیشه ها و مدل ها با دیدگاه قرآن کریم روشن گردد.

       در جستجو با کلید واژة «دعوت» و «مفاهیم ارتباطی در قرآن کریم» در پایان نامه ها و پژوهش های انجام شده در این زمینه تحقیقی صورت نگرفته است. لذا انجام این پژوهش در سطح پایان نامه ها و پژوهش های علمی بدون پیشینۀ موضوعی می باشد. لازم به ذکر است که ترجمۀ آیات قرآن کریم از تفسیر شریف «المیزان» آورده شده است.

• بیان مسئله:

با نظر بر سیر تحول مفهومی تبلیغات، از قرون وسطی و عصر رنسانس (در قرن هفدهم) تا رشد احزاب و گروه های تبلیغاتی در قرن نوزدهم، ارتباطات بعد از جنگ جهانی اول بیشتر ناظر بر تبلیغات سیاسی بود. بنابراین آغاز تدوین ارتباطات در چارچوب یک دانش بعد از جنگ جهانی اول (1914) پایه ریزی شد و بعد از جنگ جهانی دوم رو به رشد گذاشت که با هدف انتقال اطلاعات و اقناع در خدمت تبلیغات سیاسی قرار گرفت که به گفتة کاظم معتمد نژاد، پدر علم ارتباطاتِ ایران، دانش ارتباطات تا به حال شالوده های نظری و ابزارهای روش شناسی خاص خود را نیافته و در نیم قرن اخیر، مطالعات ارتباطی از مبانی نظری و شیوه های روش شناسی رشته های علمی دیگر وام گرفته است.

همان طور که دانشمندان علوم ارتباطات بیان داشته اند؛ در مطالعات گوناگونی که تا پیش از دوران رنسانس در زمینه های فلسفی و اجتماعی صورت می گرفت، ارتباطات به طور غیر مستقیم طرف توجه واقع می شد که عنصر اصلی مورد نظر در آن «اندیشه های انسانی» و به عبارت دیگر «محتوا»ی پیام بود.

در این زمینه یکی از نخستین مدل های ارتباطی مدل هارولد لاسول بود که به منظور تبلیغات سیاسی مورد استفاده قرار گرفت و تقریباً همزمان با لاسول، شنون و ویوور از دیدگاه ارتباطات الکترونیکی به ارائه مدل تصوری فراگرد ارتباط پرداختند که بسیاری از مفاهیم کلیدی ارتباط در این مدل معرفی شدند. مبنای این مفاهیم بر فراگرد «انتقال پیام» استوار بود.

بنابراین ارتباطات به مثابة یک انتقال شناخته شد که نظریه پردازان ارتباطی آن را به عنوان مدل ارتباطی انتقال و سپس مکتب انتقال معرفی کردند، این مدل به عنوان یک شیوة ارتباطی فرستنده محور شناخته شده است که در آن ارتباط به منظور انتقال معنا به صورت یک طرفه و ساده می باشد. از آنجا که در این رویکرد ارتباطی نسبت مکتب انتقال با فرهنگ مورد مطالعه قرار نمی گیرد، بعدها عالمان ارتباط در راستای نقد این مکتب به مدل های توجّه و آیینی رسیدند و مکتب توجّه و مکتب آیینی شکل گرفتند.

در این جا مبتنی بر رویکرد مکتب انتقال، می توان گفت یکی از مبانی و پایه های نظری در علم ارتباطات «انتقال پیام» است که براساس آن اصول ارتباطات و در راستای آن شیوه های ارتباطات شکل گرفته است که در دیدگاه حاضر (بدون توجّه به دیگر مبانی و اصول ایجاد شده)، بر محور «انتقال پیام» به عنوان مبنای اولیۀ ارتباط به موضوع مورد اشاره پرداخته می شود.

از این رو در این پژوهش، مبانی مکتب انتقال و مفهوم ارتباطی طرح شده در این مکتب با مفهوم ارتباط در مبانیِ فکری قرآن کریم جستجو خواهد شد تا با رویکرد ارتباطی دعوت در قرآن کریم آشنا شده و مفهوم ارتباط در مبانی نظری اسلام جستجو شود که این امر مستلزم آن است که میزان تطابق مفهوم ارتباط در مکتب انتقال با دیدگاه ارتباطی قرآن کریم مورد بررسی قرار گیرذ. بنابراین اقداماتی که در این پژوهش صورت خواهد گرفت در راستای پاسخگویی به این سؤال می باشد:

«در یک مطالعۀ مقایسه ای، تطابق مفهوم ارتباطی انتقال در مکتب انتقال با مفهوم ارتباطی دعوت در قرآن کریم از چه میزانی برخوردار است؟

• ضرورت و اهمیّت موضوع

هر مکتبی با به کارگیری روش های خاص پیام خود را به مخاطبانش ارائه می کند، به طوری که از مبانی و اصول حاکم در آن مکتب برگرفته شده است. از آنجا که قوانین مکتب اسلام از یک سو در همة شئون و ابعاد زندگی مسلمان مؤمن نفوذ دارد و از سوی دیگر کثرت قوانین اجتماعی اسلام، این دین را بیشتر با فعالیت های اجتماعی درگیر می کند، در می یابیم که اسلام فقط به رابطة شخصی بین انسان و خدا توجّه ندارد تا در تلاش باشد روح انسانی را صرفاً به صورت فردی تغییر دهد. بسیاری از نظریات اسلامی بر ارتباط بین انسان و اجتماع بنا شده است. اسلام بر این عقیده تأکید دارد که ارتباط انسان و خداوند کامل نمی شود مگر اینکه تمام ابعاد زندگی انسان مؤمن را در بر می گیرد. بنابراین، اگر کسی مؤمن واقعی باشد نمی تواند وظایف اجتماعی اش را نادیده بگیرد.

از آنجا که وجود قوانین اجتماعی در اسلام، خصوصیت ذاتی و ماهوی آن را تشکیل می دهد، هر یک از نظریات مطرح در زمینه های گوناگون از جمله در حوزة ارتباطات باید با قوانین اسلامی ارزیابی گردد. چرا که اولاً؛ اسلام دارای چارچوب اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و… همراه با نظامی از ارزش هاست که نمی تواند هر چارچوب اقتصادی، سیاسی، فرهنگی را که بر اساس خود بنیادی بشر، قطع نظر از فرمان خداوند بنا شده باشد بپذیرد. ثانیاً؛ یکی دیگر از تفاوت های مهم اسلام با سایر ادیان از توجّه و نگرش آن به مسائل دنیوی انسان در کنار زندگی اخروی آن نشأت می گیرد. بسیاری از فعالیت های ما در زندگی وجود دارد که گمان می کنیم افعال دینی نیستند، اما در اسلام هر یک از فعالیت های انسان نه تنها می تواند فعلی دینی بلکه می تواند فعلی توحیدی تلقی گردد. این بدان معناست که معنای عبادت در اسلام با دیگر ادیان متفاوت است و فعالیت برای مسائل دنیوی در جهت فعالیت های معنوی است.

از این رو، مکتب اسلام جهت انتقال پیام خود در زمینه های گوناگون از جمله در حوزة ارتباطات و تبلیغ از اسلوب خاصی بهره می گیرد که اهداف آن مبتنی بر مفاهیم موجود در قرآن کریم شکل گرفته است. مطالعه و کشف مفاهیم راهبردی در حوزة تبلیغ و ارتباط در قرآن کریم با محوریت مفهوم دعوت لازمة سیاست گذاری های متناسب و کاربردی با «محیط زیست فرهنگی» ایران اسلامی است.

• هدف های تحقیق

       هدف اصلی تحقیق: انجام یک مطالعة اکتشافی جهت شناخت میزان تطابق مفهوم ارتباطی دعوت در قرآن کریم با مفهوم ارتباطی انتقال در مکتب انتقال.

      اهداف فرعی:

• مطالعة مفهوم ارتباطی دعوت در قرآن کریم؛
• مطالعة شرایط مطرح در مفهوم ارتباط در نگاه دعوت مدار قرآن؛
• مطالعة شرایط ارتباطی مطرح در دیدگاه مکتب انتقال؛
• مطالعۀ میزان تطابق مفهوم ارتباطی دعوت در دیدگاه قرآن کریم با مفهوم ارتباط در مکتب انتقال.

• سؤال های تحقیق:

       جهت اکتشافی بودن پژوهش، آن چه در این بخش مورد مطالعه قرار می گیرد بیان مجموعه ای از سؤالات کلیدی تحقیق می باشد که به صورت سؤال اصلی و سؤالات فرعی طرح شده است:

سؤال اصلی تحقیق: در یک مطالعة مقایسه ای، تطابق مفهوم ارتباطی انتقال در مکتب انتقال با مفهوم ارتباطی دعوت در قرآن کریم از چه میزانی برخوردار است؟

سؤال های فرعی:

• مفهوم دعوت در قرآن کریم چیست؟
• نظریه های پیرامون مفهوم دعوت در قرآن کریم چیست؟
• دیدگاه دعوت مدار قرآن برای یک ارتباط مؤثر چه شرایطی ترسیم می کند؟
• آثار دعوت چیست؟
• نگرش و مبنای فکری قرآن کریم نسبت به مفهوم ارتباطی دعوت چیست؟
• آیا کاربرد مفهوم ارتباط در مکتب انتقال متناسب با مبانی فکری قرآن کریم و فرهنگ جامعه اسلامی است؟

• فرضیه تحقیق

نگرش و مبنای فکری قرآن کریم نسبت به مفهوم ارتباطی دعوت با مفهوم ارتباطی انتقال در مکتب انتقال تطابق دارد.

• مفاهیم اصلی تحقیق

 دعوت: «لفظ دعوت یک معنی را در بر دارد و آن عبارت است از: میل و گرایش به سوی تو در اثر صدایی که از تو صادر می شود.» [5]

«كلمه دعوت به معناى معطوف كردن توجه و نظر شخص دعوت شده است به سوى چیزى كه آن شخص دعوت شده است که هم شامل دعوت كردن به وسیله لفظ مى‏شود و هم شامل آنجایى كه كسى را با اشاره و یا نامه دعوت كنند.»[6]

«دعوت به معنى خواندن و خواستن است كه مورد توجّه و میل و قبول گردد.»[7]

انتقال: «مکتب ارتباطی انتقال، ارتباط را انتقال پیام ها می داند. انتقال در این مکتب بدان معناست که چگونه فرستندگان و گیرندگان رمزگذاری و رمزگشایی می کنند، و چگونه انتقال دهندگان، مجاری/ مجراها و رسانه های ارتباطی را به کار می گیرند.»[8]