پایان نامه - مقاله - تحقیق

ابتدا تاریخچه­ای مختصر از مدول­های درون­بر، هم­درون­بر، ­درون­بر­پوشا و هم­درون­­­پوشا ارائه  

­می­دهیم. اولین باردرسال1979 توسط خوری مفهومی به نام مدول­های­درون­بر معرفی شد. R – مدول M درون­بر گفته ­می­شود هرگاه به­ازای­ هر زیر­مدول غیرصفرN از M ، داریم :

 HomR(M,N)¹ 0. درسال­های ­بعد مفهوم درون­بری توسط مولفان دیگرازجمله ژئو، ریزوی­و رومن واخیراً توسط­اسمیت9، حقانی­ و ودادی مورد تحقیق و بررسی قرارگرفته ­است. سپس در سال2007 مفهوم­دوگانی از درون­بری به نام هم­درون­بری توسط امینی، ارشاد و شریف ارائه شد.

 مدول M هم­درون­بر گفته ­می­شود هرگاه به ­ازای­ هر زیر­مدول سرهN  از  M، داشته باشیم :

HomR(M/N , M) ¹ 0 . سپس مفهوم مدول­های درون­بر­پوشا توسط قربانی و ودادی در سال 2009 ارائه شد که توسیعی از مفهوم حلقه­ pri  می­باشد.  

حلقه R، حلقه­ ایده­آل­ راست اصلی یا به اختصار حلقه­ pri ، نامیده ­می­شود ­هرگاه، هر ایده­آل راست آن اصلی باشد. توسیع این مفهوم در مدول­ها درون­برپوشایی نامیده ­شده­است.

یک R- مدول ­راست M درون­برپوشا گفته­ می­شود هرگاه به ­ازای­ هر زیر­مدول غیرصفر N از M همریختی غیرصفرپوشایی از M  به N موجود باشد. بنابر قضیه اول یکریختی و با توجه به این

نکته که  یک مدول اصلی یکریخت با  R/Iاست ، حلقه R یک حلقه­ pri  است اگر و تنها اگر مدول RR درون­برپوشا باشد. دوگان این مطلب به­نام هم­درون­برپوشایی توسط قربانی ارائه شده­است. R – مدول M هم­درون­برپوشا گفته­ می­شود هرگاه به ­ازای­ هر زیر­مدول سره N از M  همریختی غیرصفر یک ­به ­یکی از M/N  به M موجود باشد.

در این پایان­نامه مفهوم هم­درون­بر­پوشایی، قضایای مربوطه و دوگان­ آن تحقیق می­شود که برگرفته از مرجع ]3[ می­باشد.

1-2. تعاریف وقضایای مقدماتی

        در سراسر این پایان­نامه حلقه­ها شرکت­پذیر و یکدار می­باشند. (تمام مدول­ها مدول راست می باشند.) درابتدا یادآوری، سپس تعاریف اولیه و بعد قضایای مقدماتی به صورت نکته و لم بیان می­شود.

یادآوری

     فرض­کنید R یک حلقه باشد.R  – مدول M را ساده گویند اگر زیرمدول غیربدیهی نداشته باشد. مدول M نیم­ساده نامیده ­می­شود اگر هر زیرمدولش یک جمعوند آن باشد.

     زیرمدول L از M اساسی ­نامیده ­می­شود و می­نویسیم ­Lvess M هرگاه به ­ازای هر  N £ M اگر L ∩ N = 0 ، آنگاه =0 N . به­طور معادل L vess M  اگر و تنها اگر به ­ازای­ هر عنصر ناصفر xÎM ، rÎR موجود باشد به­طوری­که  0 ¹ xrÎ L .

      زیرمدول K از M زاید ­نامیده­ می­شود و می­نویسیم K<< M ، ­هرگاه به ­ازای هر  N £ M  اگرK + N = M   آنگاه = M  N.

      فرض کنید M  یک R- مدول راست باشد، X زیرمجموعه­ای از M و Y هم زیرمجموعه­ای از R ، پوچساز راست X در R  با rR (X) و پوچسازچپ Y در  M با lM (Y)  نمایش داده­  می­شود و تعریف می­کنیم :

rR (X) = { r Î R : X r = 0 }            lM (Y) ={ m Î M : mY = 0 }

همچنین برای S- مدول چپ N ، rN (Z) وlS (W)  به­طور مشابه برای هر Z Í S و هر

W Í N به صورت زیر تعریف می­شود :

r N  (Z) ={ n Î N : Z n = 0 }           l S (W) = { s Î S : sW = 0 }

  اگر  X = {a}، آنگاه پوچساز راست آن با  rR (a )  نشان داده­ می­شود و داریم :  

 rR (a)= rR (X) و نیز   lR (a)= lR (X).

با استفاده از قضیه 2-15 از مرجع [1] نتایج زیر را داریم :

اگر A و B دو زیرمجموعه R – مدول راست M  باشند و AÍ B آنگاه rR (B) Í rR (A) . بوضوح Í lM (rR (A)) A و می­توان نتیجه گرفت (A))) Í rR (A)  rR (lM (rR . از سوی دیگر با قرار دادن  C= rR (A)درC Í lM (rR ©) (به­ازای هرC Í R) داریم :

 rR (A) Í rR(lM (rR (A)))پس (A))) Í rR (A)  rR (lM (rR ؛

در نتیجه(A))) = rR (A)  rR (lM (rR .

 به طریق مشابه اگر I و J دو زیرمجموعه R باشند و I Í J ، آنگاه lM (J) Í lM (I)  . بوضوح

I Í rR (lM (I)) و می­توان نتیجه گرفت :  lM (rR (lM (I)))=lM (I) .

       اگرM یک R -مدول و U یک کلاس از R – مدول­ها باشدTr (M ,U ) و Rej (M, U ) به­ صورت زیر تعریف می­شوند که زیرمدول­هایی از M می­باشند.

Tr (M ,U )=å { Im f | f : ua →  M  ,   uaÎ U برای برخی }

Rej (M, U )=∩ {ker f | f : M →  ua  ,    uaÎU  برای برخی }

اگر S مجموعه تمام R – مدول­های راست ساده باشد، به ­ازای هر R – مدول M،Soc (MR)    بزرگترین زیرمدول نیم­ساده M است و با توجه به بخش 9 از مرجع [1]  به صورت زیر تعریف می­شود :

Soc(MR) = Tr (M ,S) = å {K | است M یک زیرمدول ساده از K }

        = ∩ { L | L vess M }.

همچنین  R –  مدول M نیم­ساده است اگر و تنها اگر  soc(MR) = MR .

ضمناً به سادگی دیده­ می­شود R –  مدول M نیم­ساده است اگر و تنها اگر زیرمدول اساسی غیر بدیهی نداشته ­باشد.

R      – مدول M پروژکتیو نامیده ­می­­شود هرگاه به ­ازای هر نمودار از R- همریختی­ها و  R- مدول­ها به صورت زیرکه سطر آن دقیق باشد ، R- همر­یختی→ A    M موجود باشد به­طوری­که نمودار زیر جابجایی باشد.

1-2-1. R –  مدول پروژکتیو M

یا به­طور معادل اگر هر دنباله دقیق کوتاه به صورت A→ B→ M → 0 0 →  شکافته شود ، آنگاه M پروژکتیو است.

R     – مدول M انژکتیو نامیده­ می­­شود هرگاه به­ ازای هر نمودار از R- همریختی­ها  و R- مدول­ها به صورت زیرکه سطر آن دقیق باشد، R – همر­یختی→  M   B موجود باشد به­طوری­که نمودار جابجایی باشد.  

1-2-2. R –  مدول انژکتیو M

همچنین R – مدول M انژکتیو است هرگاه به ازای هرایده­آل راست I از R ، هر همریختی

f : I→ M  را بتوان از R به M گسترش داد. (لم بئر)

1-2-3. R –  مدول انژکتیوM  (لم بئر)

تعاریف و قضایای زیر برای حلقه­ها و مدول­های راست بیان می­شود و به­طور مشابه برای مدول­های چپ نیز برقرار است.

تعریف 1-2-1. حلقه R، خود- انژکتیو راست نامیده­ می­شود، هرگاه RR انژکتیو باشد.

تعریف 1-2-2. حلقه R، حلقه انژکتیو اصلی راست یا به ­اختصار P- انژکتیو راست نامیده­ می­شود، هرگاه به ­ازای هر aÎR  هر R – همریختی f :aR→ RR    را بتوان به R– همریختی

:RR→  RR     گسترش داد .

تعریف1-2-3 . مجموعه عناصر منفرد R- مدول راست M  را با Z(MR )  نشان می­دهیم  و تعریف می­کنیم :

Z(MR ) = {mÎM |  rR (m) vess RR  }  £ M .

تعریف1-2-4 . R – مدولM، نامنفرد نامیده ­می­شود هرگاه Z(MR ) = 0  و نیز منفرد نامیده می­شود هرگاه  Z(MR ) = M .

تعریف1-2-5 . زیرمدول N ازR – مدول M ، کاملاً پایا نامیده ­می­شود هرگاه به ­ازای­ هر

ÎEnd (MR )  f   داشته­ باشیم f(N) Í N  . 

تعریف1-2-6 . یک حلقه را حلقه دو راست(right duo)گویند، هرگاه هر ایده­آل راست آن

دو طرفه باشد. به­طور مشابه حلقه دو چپ تعریف ­می­شود.

همچنین اگر  R یک حلقه دو چپ باشد وyÎ R   آنگاه  yR Í Ry ،  از آنجا که Ry دو طرفه است به ­ازای هر Î R  r،yrÎ Ry   و در نتیجه yR Í Ry .

تعریف1-2-7. عنصر aÎR ، منظم چپ نامیده­ می­شود هرگاه= 0  lR (a). به­طور مشابه عنصرbÎR ، منظم راست است هرگاه= 0  rR (b) .  

تعریف1-2-8 .حلقه R ، کاهشی است هرگاه عنصر پوچ­توان غیرصفر نداشته ­باشد.

تعریف1-2-9. حلقه R ، برگشت­پذیر (reversible)نامیده­ می­شود هرگاه به­ ازای هر a,bÎ R  ­ اگر= 0  ab  آنگاه ba = 0  .

تعریف1-2-10. ایده­آل سره P  از حلقه R نیم­اول نامیده ­می­شود هرگاه به ازای ­هرایده­آل  IازR   اگرI 2 Í P ، آنگاه Í P  I .

تعریف1-2-11. حلقهR  نیم­اول­ گفته ­می­شود، هرگاه صفر یک ایده­آل ­نیم­اول باشد.

تعریف1-2-12. فرض کنید R یک حلقه باشد. رسته تمام R – مدول­های راست را با MR  و رسته تمام R – مدول­های چپ را با  RM  نشان می­دهند.

تعریف1-2-13. فرض کنید R یک حلقه و a یک درون­ریختی از  R باشد ، حلقه R[x, a] حلقه چندجمله­ای ­اریب نامیده ­می­شود هرگاه شامل­تمام چند جمله­ای­های چپ با متغیر x به ­صورت  xi باشد جایی­که ri ÎR ، به­طوری­که به­ازای­ هر اسکالرrÎR  ضرب با عمل

r= a®.x  x تعریف شود.

تعریف1-2-14. R- مدولM را فشرده­پذیر گویند هرگاه به­ازای هر £ M   Nیک تکریختی از

M  بهN  موجود باشد.

      در زیر دو مفهوم تولید کردن و مولد ، و دوگان آن هم-­تولید کردن و هم-­مولد  بیان­ می­شود.

تعریف1-2-15. فرض کنیدU   یک کلاس از R – مدول­ها باشد .گوییم مدول M توسط U ( به طور متناهی ) تولید می­شود (U  ، M را ( به­ طور­ متناهی ) تولید می­کند)  اگر یک مجموعه اندیس­شده (متناهی)  (Ua)aÎJ  در U  و همریختی پوشای ÅJ  Ua →   M →   0  موجود باشد.

اگر= {U}  U ، آنگاه گوییم U ، M را تولید می­کند هرگاه  مجموعه اندیس J  و همریختی پوشای M →  f  : U (J)  موجود باشد.

  نئوسپورا کانینوم تك یاخته اجباری داخل سلولی از شاخه آپی کمپلکسا ، اولین بار توسط برکاس و همكارانش (۱٩۸۴) توصیف شد. دوبی و همكاران (۱٩۸۸) این تک یاخته را برای اولین بار از سگ ها جدا و نامگذاری كردند (Dubey et al. 1988a,b) سپس مشخص شد كه میزبان نهائی نئوسپورا کانینوم، سگ است (Holmdahl and Mattsson 1996; Lindsay et al. 1995  Basso et al. 2001;).

نئوسپورورزیس از علل اصلی سقط جنین گاو است، از این رو با سقط ‌، مرده زائی، تولدگوساله ضعیف یا همراه با عفونت دائمی و كاهش تولید شیر ضررهای اقتصادی قابل توجهی ایجاد می كند. انتشار عفونت در گاو با انتقال تاكی زوئیت از مادر به جنین و یا با خوردن آب و غذائی آلوده به اووسیست انگل صورت می گیرد 1999, Trees et al. 1999; Romero et al. 2004) Dubey).

مطالعات انجام شده در برخی كشورها حاكی از این است كه ۴۲-۱۳ درصد جنین های سقط شده در گاوها به این انگل آلوده هستند (Dubey and Lindsay 1993; Dubey et al. 2006 ). نئوسپورا کانینوم علاوه بر گاو ، سایر گونه های اهلی چون اسب، گوسفند، بز، شتر، سگ، گربه و سگ سانان وحشی را آلوده می كند (Dubey 2003; Gondinm 2006 ).

نئوسپوروزیس انتشار جهانی داشته و از بسیاری از كشورهای جهان گزارش شده است، ایران نیز از این قائده مستثنی نیست. در بررسی آلودگی نئوسپورا کانینوم در گاوهای شیری سقط كرده، رزمی و همكاران (۲۰۰۶) اولین مورد سقط جنین گاوی را در مشهد گزارش كردند و ۱۸/۱۵درصد نمونه های سرمی گاوها در تست  IFAمثبت بودند

(et al. 2007; Sadrebazzaz et al. 2004  Razmi).

با توجه به گزارشاتی مبنی بر وجود آلودگی در گاوهای كشور و خسارات اقتصادی حاصله بر صنعت گاوداری، طراحی و ارزیابی تستهای تشخیصی حساس و اختصاصی كه توانایی تشخیص حیوانات آلوده را به منظور كنترل نئوسپورا کانینوم در سطح گله داشته باشند ضروری به نظر می رسد.

از زمان شناسایی نئوسپورا کانینوم تاكنون روشهای تشخیصی زیادی برای شناسایی آلودگی دامها به این انگل ابداع شده است. از این میان می توان به روشهای هیستوپاتولوژی، ایمونوهیستوشیمی، سرولوژی، مولكولی، كشت سلولی و استفاده از حیوانات آزمایشگاهی اشاره نمو د

(2003 Dubey and Schares 2006 ; Dubey and Lindsay 1993; Dubey et al. 2006; Dubey )

تشخیص قطعی بر اساس آزمایش ایمونوهیستوشیمی بافتهای آلوده است. این روش معمولاﹰ برای تأیید سایر روشها و نیز برای تفکیک نئوسپورا کانینوم از توکسوپلاسما گندئی استفاده شده اما روشی وقت گیر بوده و تفسیر نتایج آن مشکل است

 (Dubey and Lindsay 1993; Jones 1996; Romand et al. 1998; Dubey and ;Schares 2006; Dubey 2003).

تشخیص آلودگی عمدتا با روشهای سرولوژیکی، به عنوان ابزار مهمی برای بررسی های کلینیکی و اپیدمیولوژیکی، انجام می شود (et al. 2007 Silva).

آزمایشات سرولوژیك دارای این مزیت هستند که قبل از مرگ دام قابل انجام بوده و اطلاعات کافی در مورد مرحله آلودگی فراهم می سازند (Dubey and Schares 2006). از آنجایی که تنها نشانه در معرض قرار گرفتن با نئوسپورا کانینوم، حضور آنتی بادی های اختصاصی در سرم گاو است، روشهای مختلف سرولوژیک برای تشخیص آنتی بادی به کار گرفته شده که شامل  IFAT، انواع الایزا وDAT هستند (et al. 1997 Williams  Romand et al. 1998;  Packham et al. 1998; Paré et al. 1995a;  Lally et al. 1996;  Conrad et al. 1993a;   Björkman and Lunden 1998; ). در این روشها از تاکی زوئیت کامل یا آنتی ژن های مشتق شده از تاکی زوئیت استفاده می شود که به علت واکنش متقاطع با سایر انگلهای مربوطه مانند توکسوپلاسما گندئی باعث واکنش مثبت کاذب می شود

(et al. 1993b; Dubey and Lindsay 1993 Conrad et al. 2003; ; 1999 Chahan Bjorkman and Uggla ). همچنین به علت نیاز این آزمایشات به استفاده از مقادیر زیاد آنتی ژنهای مشتق شده از کشت سلولی، اغلب تهیه آنتی ژن و استاندارد کردن آن مشکل است و به دلیل تفاوت در میزان بقایای سلول میزبان بر اختصاصیت و تکرارپذیری نتایج تست تاثیر می گذارد (Lally et al. 1996;  Jiang et al. 2008;  al. 1996;   et Baszler). بنابراین ضروری است که تست تشخیصی مطمئن، حساس و اختصاصی با استفاده از آنتی ژن های اختصاصی نئوسپورا کانینوم طراحی شود.

آنتی ژن های نوترکیب درمقایسه با آنتی ژن های کامل، مزایای بیشتری دارند زیرا اولا به آسانی درحجم زیاد تهیه می شوند و ثانیا به راحتی برای آزمایشات تشخیصی استاندارد می شوند. بنابراین با به كارگیری این آنتی ژن ها، نیازی به آنتی ژن های مشتق شده از کشت سلولی نیست (et al. 2003; Louie et al. 1997  Chahan).

تاکنون چندین آنتی ژن نئوسپورا کانینوم شناسایی شده اند که اغلب آنها شامل
پروتئین هایی هستند که روی سطح مراحل مهاجم انگل ظاهر می شوند مانند  NcSAG1و  NcSRS2که از آنتی ژن های سطحی ایمونودومینانت اصلی هستند
(immunodominant surface antigens  major). علاوه بر این ، آنتی ژن هایی نیز هستند که بطور موقتی روی سطح تاکی زوئیت های انگل ظاهر می شوند مانند محتویات میکرونم، راپتری و گرانولهای متراکم. این ها ارگانل های ترشحی در ناحیه قدامی مراحل مهاجم انگل هستند و در واکنشهای فیزیکی مستقیم بین انگل و سلول میزبان نقش دارند

( Soldati et al. 2001; Sonda et al. 2000et al. 1998; Nishikawa et al. 2001a;b;  Liddell Lally et al. 1997;  Boothroyd 2000; Dubremetz et al. 1998; Hemphill et 1997 Black and ).  

اگرچه NcSAG1 و  NcSRS2 بطور واضح با همتاهای خود در توکسوپلاسما گندئی (TgSAG1 و TgSRS2) هومولوگ هستند اما میزان تشابه توالی به اندازه ای نیست که باعث بروز واکنش متقاطع شود، از این رو به عنوان مارکرهای تشخیصی عالی برای تمایز موثر بین نئوسپورا کانینوم و توکسوپلاسما گندئی قابل استفاده هستند (Howe et al. 1998). همچنین پاسخهای ایمنی القاء شده توسط این آنتی ژن های سطحی، آنها را به مارکرهای ایده آل برای تشخیص سرولوژیکی آلودگی به نئوسپورا کانینوم و تهیه واکسن تبدیل كرده است

Chahan et al. 2003; Gaturaga et al. 2005; Howe et al. 1998; Liu et al. 2007; Pinitkiatisakul et al. 2005 ) Ahn et al. 2003; ).

تست الایزا با استفاده از آنتی ژن های tNcSRS2 -GST و GST-NcSAG1t برای تشخیص نئوسپورا کانینوم طراحی و مورد استفاده قرار گرفته است و نتایج نشان می دهد که این تست، حساسیت و اختصاصیت بالایی دارد و واکنش متقاطعی با سرم مثبت  توکسوپلاسما گندئی ندارد Liu et al. 2007 ; Pinitkiatisakul et al. 2005; Hemphill et al. 1997; l Gaturaga et al. 2005;  Ahn et al. 2003; ).

اكثر تستهای تشخیصی به صورت كیت های تجاری وارداتی، پرهزینه و وقت گیرهستند و به مواد و ابزارخاصی نیز نیاز دارند که آن ها را برای کاربرد فیلدی و کلینیکی نامناسب می سازند (et al. 2005  Chahan et al. 2003; Liao )، از این رو طراحی و ارزیابی تست تشخیصی با حساسیت و اختصاصیت بالا كه به ابزار اختصاصی پیشرفته نیاز نداشته باشد و در عین حال سریع و آسان انجام شود ضروری است.

 تست لاتکس آگلوتیناسیون LAT)) یکی از راحت ترین تستهای تشخیصی است و در حال حاضر به عنوان یک تست تجاری در دسترس برای تشخیص توکسوپلاسما گندئی استفاده می شود ( et al. 2004  Huang). در تحقیقی از تست لاتکس آگلوتیناسیون LAT)) با  آنتی ژن نوترکیب TgMIC3 برای تشخیص سرولوژیکی توکسوپلاسما گندئی استفاده شده که به علت اختصاصیت بالا ، کاربرد سریع و ساده،کم هزینه بودن و مناسب  برای استاندارد شدن، روش تشخیصی مناسبی گزارش شده است (Jiang et al. 2008). تاکنون از این تست برای تشخیص نئوسپورا کانینوم استفاده نشده ولی از آنجایی که TgMIC3 هومولوگ NcMIC3 است و با سرم گاو آلوده به نئوسپورا کانینوم واکنش متقاطع می دهد ) Jiang et al. 2008)، در تحقیق حاضر از NcSAG1 نوترکیب به عنوان آنتی ژن برای تشخیص آنتی بادی ضد نئوسپورا کانینوم در گاو استفاده شد (2005 et al.  Chahan et al. 2003; Liao).

هدف از این تحقیق طراحی و استاندارد کردن تست لاتكس آگلوتیناسیون LAT)) بر اساس آنتی ژن نوترکیب   NcSAG1 برای تشخیص سرولوژیکی نئوسپورا کانینوم و مقایسه ی ارزش تشخیصی این تست با کیت تجاری الایزا است.

کلیات

1-2- تاریخچه

 نئوسپورا کانینوم (Neospora caninum)  تک یاخته داخل سلولی اجباری از شاخه آپی کمپلکسا (Apicomplexa) و بسیار شبیه توکسوپلاسما گندئی (Toxoplasma gondii) است. در ابتدا در سگ های نروژی دارای علائم عصبی مانند آنسفالیت و فلجی اندام های حركتی انگلی شبیه به توكسوپلاسما گندئی گزارش شد (Bjerkas et al. 1984). سپس انگل در سال 1987 در گوساله های مبتلا به میلوآنسفالیت مشاهده گردید ( Anderson et al. 2000).

در یك مطالعه گذشته نگر مقاطع آسیب شناسی، نشانه های بالینی و اطلاعات آزمایشگاهی ثبت شده از 23 سگ نروژی كه در آنها یك بیماری مانند توكسوپلاسموزیس تشخیص داده شده بود را مورد بررسی و با میكروسكوپ نوری و الكترونی مورد مطالعه قرار دادند. در 13 مورد عامل بیماری توكسوپلاسما گندئی تشخیص داده شد، اما در 10 مورد دیگر از سگ ها یك جنس جدید به نام نئوسپورا و گونه ای به نام نئوسپورا كانینوم كه از نظر ساختمانی و آنتی ژنی متفاوت از توكسوپلاسما گندئی بود، تشخیص داده شد. به این دلیل این انگل نئوسپورا نام گرفت كه از لحاظ سیر تكاملی و ریخت شناسی مشابه با سایر اعضای دسته اسپوروزوآ (Sporozoea) بود و چون برای اولین بار تشخیص داده می شد انگل هاگ دار جدید یا نئوسپورا نام گرفت (2003b; Dubey et al. 1988 Dubey).

تا مدت ها سیر تكاملی این انگل كاملاً روشن نبود و میزبان نهایی آن شناسایی نشده بود و تنها حدس زده می شد كه به دلیل شباهت هایی كه با خانواده ساركوسیستیده (Sarcocystidae) دارد باید میزبان نهایی آن یك گوشتخوار باشد. محققین تعداد زیادی از حیوانات و پرندگان را با مرحله كیستی انگل به طور تجربی آلوده كردند، اما نتوانستند اووسیست های انگل را به دست بیاورند و همچنان میزبان نهایی ناشناخته بود تا در یك بررسی اووسیست های انگل از دو قلاده سگ كه به طور طبیعی آلوده شده بودند، جدا شد و سگ به عنوان میزبان نهایی انگل معرفی شد. مدتی بعد نیز اووسیست های این انگل را از مدفوع چند قلاده كایوت جدا كردند و كایوت نیز به عنوان میزبان نهایی انگل مطرح شد
 (Dubey 1992; Haddad et al. 2005 ).

از سال 1984 تا كنون شاهد پیشرفت های فراوانی در زمینه یافته های جدید نئوسپورا بوده ایم، به طوری كه تا كنون مقالات زیادی در زمینه های مختلف نئوسپوروزیس از نقاط مختلف جهان منتشر شده است. در ایران نیز اولین بار سقط ناشی از نئوسپورا كانینوم در مشهد توسط رزمی و همكاران (2007) گزارش شد (Razmi et al. 2007 Dubey1999 b; ).

2-2– طبقه بندی انگل

تک یاخته نئوسپورا کانینوم در شاخه آپی کمپلکسا، رده اسپوروزوا، راسته اوکوکسیدیدا (Eucoccidiidae) ، خانواده سارکوسیستیده، تحت خانواده توکسوپلاسماتینه (Toxoplasmatinae) و جنس نئوسپورا قرار دارد (1999 Hemphill).

3-2- سیر تکاملی و ساختمان انگل

 نئوسپورا کانینوم انگل دو میزبانه اجباری است (شكل 1-2). سگ و کایوت تنها میزبان های نهایی شناخته شده برای نئوسپورا کانینوم هستند. سگ ها می توانند هم میزبان واسط و هم میزبان نهایی انگل باشند. سیر تكاملی انگل به سه مرحله تاکی زوئیت، برادی زوئیت و اووسیست تقسیم می شود (et al. 2006 Dubey 2003b; Dubey  ).

اووسیست‌های انگل به همراه مدفوع میزبان نهایی به بیرون منتشر و در محیط تحت شرایط مناسب (اكسیژن، رطوبت و درجه حرارت) در عرض سه روز هاگ دار می‌شوند. داخل هر اووسیست، دو اسپوروسیست و داخل هر اسپوروسیست، چهار اسپوروزوئیت تشكیل می شود. ابعاد اووسیست‌های هاگ دار حدود 7/11×3/11 میكرون و اسپوروزوئیت‌ها 5/6×2 میكرون است. این اووسیست‌ها شبیه به اووسیست‌های توكسوپلاسما گندئی و هاموندیا هاموندی (Hammondia hammondi) در مدفوع گربه و هاموندیا هیدورنی (Hammondia heydorni) در مدفوع سگ هستند كه جهت تفریق آنها از یكدیگر استفاده از روش‌های ژنتیكی الزامی است (Dubey and Schares 2006 Dubey 2003b;  ).

اووسیست‌های هاگ دار انگل همراه با آب و مواد غذایی توسط میزبان‌های واسط خورده می‌شوند. اووسیست‌ها در روده، پاره و اسپوروزوئیت‌ها آزاد شده و پس از ورود به سلول های پوششی روده به تاكی زوئیت تبدیل می‌شوند. تاكی زوئیت‌های هلالی شكل به ابعاد 6×2 میكرون هستند و به سرعت از طریق آندودیوژنی تكثیر می یابند. تاكی زوئیت‌ها، سلول های عصبی، آندوتلیال عروق، سلول های كبدی، ماكروفاژها، فیبروبلاست‌ها، میوكارد و نیز تروفوبلاست‌های جفتی را در حیوانات آبستن مورد تهاجم قرار می‌دهند. همچنین مرحله تاكی زوئیت‌ ممكن است از طریق جفت در حیوانات آبستن به جنین منتقل شود

 (Dubey and Lindsay 1993  et al. 2006; Dubey Barr et al. 1993;  ).

سیستم ایمنی میزبان مدتی پس از آلوده شدن میزبان واسط بر علیه تاكی زوئیت‌ها كه دارای رشد و تكثیر سریع هستند، تحریك و باعث حذف آنها از بافت‌ها می شود. این مرحله توسط برادی زوئیت‌های 8-7×2 میكرونی كه دارای رشد كندی بوده و در داخل سلول های میزبان، درون كیست‌ها هستند، جایگزین می‌شود. كیست‌های نئوسپورا كانینوم گرد تا بیضی شكل و بیشتر در سلول های عصبی و شبكیه چشم یافت می‌شوند. اندازه کیست های بافتی ممکن است بسته به تعداد برادی زوئیت های داخل آن ها، بسیار متفاوت باشد. کیست های بافتی در سگ ها حدود 107 میکرون قطر دارند و ضخامت دیواره آنها تا 4 میکرون می رسد.
کیست های بافتی در جنین گاو و گوساله هایی که به صورت مادرزادی مبتلا هستند در مغز و طناب نخاعی یافت می شوند. این کیست ها کمی بیش از 50 میکرون قطر دارند و ضخامت دیواره آنها کمتر از 5/2 میکرون است. تعداد کمی از کیست های بافتی با دیواره نازک (1- 3/0 میکرون) در عضلات اسکلتی گاو و سگ هایی که به صورت طبیعی با انگلی شبیه نئوسپورا کانینوم آلوده بودند، گزارش شده است. چنین کیست های بافتی هنوز در حیواناتی که به صورت تجربی آلوده می شوند دیده نشده است. برادی زوئیت‌ها درون كیست‌ها از پاسخ سیستم ایمنی میزبان در امان می‌مانند و به حالت نهفته زندگی می‌كنند، در نتیجه هیچ گونه واكنش ایمنی ایجاد نمی‌كنند. زمانی كه سیستم ایمنی به هر علتی تضعیف شود دوباره به تاكی زوئیت تبدیل می‌شوند (et al. 2006 Dubey 2003b;  Dubey ).

برادی زوئیت ها واجد یک هسته انتهایی و تعداد کمی گرانول آمیلوپکتین هستند كه در رنگ آمیزی پریودیک اسید شیف ,(PAS) رنگ قرمز می گیرند. همچنین برادی زوئیت ها را می توان به صورت اختصاصی توسط آنتی بادی اختصاصی برادی زوئیت (BAG-1) از تاکی زوئیت ها تفریق کرد. عمدتاً اعتقاد بر این است که انگل به صورت مرحله برادی زوئیت (کیست های بافتی) در بافت های گاوهای بالغ باقی می ماند. با وجود این، کیست های بافتی تا کنون در مقاطع بافت شناسی از گاوهای بالغی که به صورت طبیعی مبتلا شده اند مشاهده نشده است (et al. 2006 Dubey).

تاكی زوئیت‌های موجود در جفت و كیست‌های موجود در بافت های میزبان واسط منبع مهم آلودگی برای سگ‌ها هستند. سگ‌ها 7 تا 15 روز پس از خوردن بافت‌های آلوده میزبان‌های واسط، اووسیست‌های انگل را با مدفوع خود دفع می‌كنند (شكل 2-2). مدت زمان دفع اووسیست‌ها توسط سگ و تناوب آنها به درستی مشخص نیست، هر چند گزارش شده که سگ ها بیشتر از یک نوبت، اووسیست را دفع می کنند (Mcgarry et al. 2003  2003 b;  Dubey).

در رابطه با توان بقای اووسیست‌ها در طبیعت نیز اطلاعات زیادی در دسترس نیست. مراحل شیزوگونی و گامتوگونی که به نظر می رسد آغازگر تشکیل اووسیست ها در روده سگ هستند تا کنون مشاهده نشده اند. هر چند مراحلی شبیه شیزونت در کشت های سلولی کشت شده با برادی زوئیت های جدا شده از مغز سگ هایی که به صورت طبیعی مبتلا بودند، گزارش شده اند. مطالعات سرواپیدمیولوژیک به اهمیت نقش سگ ها در سیر تكاملی نئوسپورا کانینوم اشاره دارد (et al. 2006 Dubey (.

فرض کنید  جامعه داریم که جامعه -ام دارای توزیع نمایی دوپارامتری با تابع چگالی زیر باشد

جائیکه   ها پارامترهای مقیاس و  ها پارامترهای مکان می باشند. فرض کنید از کل  جامعه ،  جامعه مربوط به گروه تیمار و  جامعه مربوط به گروه کنترل باشند . در این فصل به بررسی کاربرد توزیع نمایی دوپارامتری، تاریخچه، نتایج موردنیاز، نمونه گیری دومرحله ای وآزمون نمایی بودن ونابرابری پارامترهای مقیاس به همراه مفاهیم اولیه می پردازیم.

1-1- کاربرد توزیع نمایی

توزیع نمایی دارای کاربردهای متعددی در زمینه های آزمایشگاهی شیمی ، داروسازی و کشاورزی می باشد که در زیر به چند نمونه از آن ها اشاره می کنیم :

1-در قابلیت اعتماد پارامتر مکان توزیع نمایی دوپارامتری به عنوان زمان گارانتی قطعه الکتریکی و پارامتر مقیاس به عنوان متوسط طول عمر استفاده می شود.

2-در نظریه صف ، توزیع نمایی برای زمان بین مراجعه کنندگان استفاده می شود .

3-در مطالعات زیست شناسی پارامتر مکان ، دوره پنهان بیماری و پارامتر مقیاس مدت زمان بیماری علاوه بر مدت زمان پنهان بیماری نامیده می شود.

1-2-تاریخچه

  در سال  روش مقایسه چندگانه با کنترل تحت نابرابری را برای حالتی که در آن  پارامتر مقیاس نامعلوم و نابرابر باشندرا پیشنهاد دادند.  وهمکاران در سال  روش مقایسه چندگانه با کنترل را برای حالتی که  پارامتر مقیاس با هم برابر باشند یعنی  پیشنهاد دادند.برای مقایسه چندین پارامترمکان توزیع نمایی با بیش از یک کنترل، با فرض برابری پارامترهای مقیاس،  در سال  روش هایی برای تشکیل فواصل اطمینان یک طرفه و دوطرفه را ارائه دادند.

1-3-نتایج مورد نیاز

در ادامه نتایج و مباحثی که در ادامه پایان نامه مورد نیاز می باشد را مورد بررسی قرار
می دهیم .

قضیه(1-1)

 اگر  یک نمونه تصادفی  تایی از جامعه نمایی دوپارامتری با پارامتر مکان  و پارامتر مقیاس

 باشد در این صورت داریم :

الف :  دارای توزیع کای اسکور با  درجه آزادی است .

ب :  دارای توزیع نمایی استاندارد می باشد.

پ :  از یکدیگر مستقل هستند.

ج :   دارای توزیع  با  درجه آزادی است.

جائیکه :

اثبات :

ابتدا با استفاده از روش تابع توزیع نشان می دهیم که  (کوچکترین آماره

ترتیبی) دارای توزیع نمایی دوپارامتری  می باشد.

ابتدا تابع توزیع متغیر تصادفی  را بدست می آوریم.

     بنا به مستقل و هم توزیع بودن  داریم.

با مشتق گیری از  نسبت به  داریم :

بنابراین :

درنتیجه :

در این قسمت توزیع  را بدست می آوریم .

از قبل می دانیم که اگر  یک نمونه تصادفی تایی از توزیع نمایی دوپارامتری  باشد 

آن گاه متغیرهای تصادفی  دارای توزیع نمایی  می باشند . داریم :

برای پیداکردن توزیع  ابتدا توزیع ها را بدست می آوریم.اگر  یک نمونه تصادفی تایی از توزیع  جاییکه  باشد،آن گاه داریم :

برای اثبات رابطه فوق (رجوع شود به فصل اول پارسیان قسمت (ط))

فرض کنید  آماره های ترتیبی نمونه تصادفی  باشند. چگالی آماره های ترتیبی  به صورت زیر است .

نشان می دهیم متغیرهای تصادفی

مستقل و هم توزیع با توزیع  می باشند.

ژاکوبین تبدیل فوق برابر است با:

و به سادگی داریم :

پس

با توجه به اینکه حدود  ها به یکدیگر بستگی ندارد و تابع چگالی توأم آنها به صورت حاصل ضرب  تابع

چگالی نمایی با پارامتر  در آمده است ، بنابراین  ها از یکدیگر مستقل و هم توزیع ( با توزیع     )

می باشند .

به سادگی داریم :

با توجه به مطلب فوق

ویا

در نتیجه :

بنابراین :

در نتیجه توزیع  به صورت زیر خواهد بود .

برای اثبات قسمت (ب) داریم :

با استفاده از روش تابع توزیع داریم :

 جائیکه :

با استفاده از روابط بین توزیع ها داریم :

پس:

یعنی wدارای توزیع نمایی استاندارد می باشد.

برای اثبات قسمت (پ) داریم :

در قسمت های قبل نشان دادیم که برای یک  ثابت  دارای توزیع کای اسکور با  درجه

آزادی است پس یک آماره فرعی می باشد که توزیع آن به پارامتر مجهول بستگی ندارد . همچنین برای  ثابت

می توان نشان داد که   یک آماره بسنده کامل برای  می باشد . پس برای یک  ثابت   از

 (طبق قضیه باسو) مستقل می باشند . حال چون  دلخواه می باشد پس می توان گفت

  از  نیز مستقل می باشد .

برای اثبات قسمت (ج) داریم :

در اینجا صورت و مخرج عبارت  را بر  تقسیم می کنیم :

در قسمت های قبل نشان دادیم که  و   طبق قضیه باسو از یکدیگر مستقل می باشد و همچنین

و

 در نتیجه :

فرض کنید  دو متغییر تصادفی و  دو مقدار ثابت مثبت باشند، آنگاه :

 اثبات :

فرض کنید  باشد. برای اثبات لِمِ (1-1) از روش عضو گیری استفاده می کنیم.  فرض کنید که

عضوی از ناحیه ی  باشد، ثابت می کنیم که این  نقطه عضوی از    ناحیه ی  است.

اگر داشته باشیم  ، آنگاه به راحتی می توان به نتایج زیر رسید :

می دانیم که  هستند. اکنون دو حالت مختلف را در نظر می گیریم :

حالت اول  :

با استفاده از رابطه (1-1) داریم :

از طرفی با توجه به این که  است و در این حالت  می باشد، بنابراین داریم :

در نتیجه داریم :

بنابراین به راحتی نتیجه می گیریم :

حالت دوم :

می دانیم که در این حالت  است . حال اگر  باشد، با توجه به این که در این حالت

 است و رابطه ی (1-1) نتیجه می گیریم :

بنابراین داریم :

و در نتیجه :

پس در حالتی که  است، ثابت کردیم که :

حال اگر در حالت  ، فرض کنیم که  باشد ، در این صورت با توجه به این که در رابطه ی (1–1)

داریم  است می توان به نتایج زیر رسید :

بنابراین داریم :

و در نتیجه :

پس در حالتی که  است نیز ثابت کردیم که :

بنابراین برای هر دو حالت  و در حالتی که  است ، در اینجا اثبات کامل می شود. برای

حالتی که  است ، اثبات به طور مشابه به دست می آید .

نامساوی بانفررونی :

فرض کنید ،  تا پیشامد  باشند آن گاه داریم :

Halperin و همکاران در سال (1955) روش بانفرونی را در حالت نمونه گیری دو مرحله ای به صورت زیر بیان کردند

جائیکه  ها نشان دهنده مکمل مجموعه  می باشند.

1-4-نمونه گیری دومرحله ای از جامعه ای با توزیع نمایی دو پارامتری:

در نمونه گیری دو مرحله ای از جامعه ای باتوزیع نمایی دو پارامتری ، نخست  نمونه تایی  از جامعه انتخاب می شود سپس با محاسبه  برای جامعه عبارت زیر محاسبه می شود

که  موجود در رابطه  یک مقدار مثبت دلخواه  می باشد که جهت کنترل طول فاصله اطمینان استفاده

می شود و  نشان دهنده بزرگترین عدد صحیح کوچکتر یا مساوی با می باشد. 

جائیکه :

در نمونه گیری دو مرحله ای در صورتی که  باشد به مشاهدات اولیه ، مشاهده های 

 اضافه می شود ودر کل مشاهدات به صورت زیر حاصل می شوند

فرض کنید :

قضیه (1-2)

در نمونه گیری دومرحله ای با  تعریف شده در  و  در (1.3) داریم :

اگر  یک نمونه تصادفی  تایی از جامعه نمایی دوپارامتری باشد در این صورت داریم :

الف)  دارای توزیع نمایی استاندارد است .

ب)  از هم مستقل هستند.

پ)  دارای توزیع  با و  درجه آزادی می باشد.

دانش فقه راه رسیدن به احکام عملی شریعت را هموار می­کند و فقه اسلامی مجموعه عظیمی است از قوانین و پیشنهادهای سازنده الهی برای همه شئونات فردی و اجتماعی بشر که از کوچک­ترین مسائل تا بزرگ­ترین معضلات سیاسی و اجتماعی، رهنمون دارد. این مجموعه دقیق و عمیق در گنجینه پر بار کتاب و سنت دفین بود که پس از رحلت پیامبر (ص) ، فقها در کشف این گنج پنهان کوشیدند و روز به روز

 به تازه­تر از تازه دست یافتند و بر این یافته­ها افزودند تا به امروز که مجموعه پر بار حقوقی اسلام را به نام فقه، فرا روی ما قرار دادند.

بی­گمان مجموعه­ای چنین دقیق و عمیق را اصولی متقن باید، پس به زودی دانشی بنام  اصول فقه پا گرفت و این اصول راه تفرّع و تشعّب فقه را باز کرده و آن را در بستر زمان و مکان که مؤثرترین عناصر تکامل قوانین است، بسط و توسعه­ای شگرف داد.

تحقیق حاضر تلاشی است در معرفی یکی از مهم­ترین مباحث این اصول با عنوان «مطلق و مقید» که کاربرد آن در نصوص و متون فقهی و حقوقی و محاورات مردم بسیار ملموس است.

در این میان گاهی متون و مفهوم کلام و قانون روشن و گویا نیست و شنونده یا حقوقدان در مواجهه با سخنان و یا هر یک از مواد قانونی برای درک صحیح از مدلول حقیقی الفاظ و مصوبات نیاز به ابزار و روش­هایی دارد تا به کمک آنها هدف واقعی گوینده و مقنن را کشف نماید. از مهم­ترین روش­هایی که به کمک آن به مراد واقعی متکلم پی می­بریم، مقدمات حکمت است. کاربرد این مقدمات در حوزه­های زیادی به چشم می­خورد که از جمله آنها می­توان به حوزه فقاهت و استنباط احکام شرعی، اصول فقه، حقوق موضوعه و محاورات مردم اشاره کرد. بنابراین بررسی مقدمات حکمت و نقش آن در اطلاق از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. از آنجایی که در این زمینه، اثری که به طور اختصاصی به بررسی مقدمات حکمت و کاربرد آن در فقه و حقوق پرداخته باشد، یافت نشده است، ضرورت دیده شد که به طور اختصاصی به این موضوع پرداخته شود. بدین سبب این نوشتار در سه فصل به این موضوع می­پردازد.

در فصل نخست کلیات تحقییق، تعاریف و مفاهیم، در فصل دوم مباحث مربوط به اطلاق و تقیید و در فصل سوم به بحث و بررسی مقدمات حکمت و کاربرد آن­ها پرداخته خواهد شد. و در انتها نتیجه کلی بحث بیان می­شود. گفتنی است که در طول ارائه کلیه مباحث، سهولت فهم، روانی مطالب و استفاده از کتب دست اول و معتبر در این زمینه، مهم­ترین امور در دیده ما بوده­اند.

آنچه گفتیم درباره سیاق و شیوه ارائه مطالب بود؛ اما درباره محتوای مطالب بیش از این     نمی­توان گفت که این اثر نتیجه تلاشی سخت و کوششی بسیار در تأمین اهداف یاد شده و نیز اهداف درونی است. و اینکه این مجهود تا چه اندازه به مقصود نزدیک شده، محتاج داوری اساتید ژرف اندیش است.

آیین مانویت یکی از ادیان ایران باستان می­باشد که توسط مانی(متولد به­سال 215م.) در سال 239 یا 240میلادی در بابل بنیانگذاری­شد. امّا در آنجا طرفداران چندانی نیافت، بنابراین وی در زمان سلطنت شاپور اول به­ایران سفر­کرد و تا پایان فرمانروایی هرمزداول، به­راحتی دین خود را در این کشور ترویج نمود. مانویت ترکیبی از ادیان مسیحی، زرتشتی و گنوسی است. بگونه­ای­که ثنویت و تعارض میان خدای ناشناخته و خدای جهان­آفرین را از کیش گنوسی وام­گرفت. به­عقیده مانی هنگامی­که اهریمن، آفریده­های زروان را مشاهده­کرد، آنها را بسیار پسندید امّا چون نمی­توانست به­آنها دسترسی داشته­باشد، همانند آنها را با ذات تاریکی آفرید. به­همین دلیل آفرینش انسان از نظر مانی اهریمنی است. مانی از تثلیث پدر، مادر و فرزند در نوشته­هایش استفاده­کرده­است، همانند تثلیث پدر، پسر و روح­القدس در مسیحیت؛ و در جایی دیگر به­اسارت روح مهریزد اشاره­کرده که به­نظر می­رسد این اسارت مصلحتی و عمدی بوده، همانند عیسی که خود را قربانی کرد تا انسان­ها را نجات­دهد. مانی شاعر توانایی بود. او تلاش­می­کرد اندیشه­ها و عقاید خود را در قالب شعر و به­خصوص با استفاده از صور­خیال ترویج­دهد. مانی سرایندة قطعات شاعرانه و مزامیر بود و دو زبور به­نام ” آفرین بزرگان” و ” آفرین تقدیس” سروده­بود. سرودنامه­ها نقش مهمی در ادبیات مانوی دارند که مهم­ترین آنها انگدروشنان، هویدگمان و مهرنامگ است. قسمت زیادی از متون دینی مانوی را داستان­های تمثیلی، زندگی­نامه و … تشکیل می­دهند. ادبیات منظوم مانوی دربارة مانی و تاریخچة کیش او، دستورهای دینی، روح رستگاری، نیایش عیسی­مسیح و … است. براین اساس نگارنده در نظر­دارد که در این پایان­نامه و در طی چهارفصل به­بررسی آرایه­های ادبی در متون و اشعار مانوی بپردازد. در فصل اول پس از ذکر کلیاتی پیرامون موضوع، به­اهمیت و ضرورت تحقیق، پیشینة تحقیق، هدف و روش تحقیق پرداخته­شده­است. فصل دوم به­شرح زندگی مانی و آثار او اختصاص دارد که شامل زندگینامة مانی، آثار مانی و

 مانویان، ویژگی­های شعر مانی، خصوصیات جامعة مانوی، هنر مانی، سرانجام دین مانی و عقاید مانی می­باشد. فصل سوم به­تحلیل آرایه­های ادبی در متون مانوی اختصاص دارد، اما پیش از آن، آرایه­های ادبی در دو بخش صنایع­لفظی و صنایع­معنوی معرفی­خواهند­شد. سپس متون مانوی با توجه به­مفاهیم آنها در این قالب­ها خواهندآمد: متونی درباره آفرینش جهان مادی، ویژگیهای جهان مادی، نقش آموزه­های مانی در نجات­بخشی انسانها که خود شامل متونی در باب مانی در پیشگاه پادشاهان و نیز متونی در ستایش مسیح خواهد­بود. در ادامه، پایان جهان از منظر مانی، رهایی از جهان مادی و در آخر، توصیف بهشت از نگاه آیین مانویت خواهد­آمد. فصل چهارم به­تحلیل آرایه­های ادبی در اشعار مانوی می­پردازد. اشعار نیز با توجه به­مفاهیم­شان به­چند دسته تقسیم­خواهند­شد: اشعاری در باب جهان پس از مرگ، سرودهای ستایش که شامل سرودهایی در ستایش ایزدان، سرودهایی در ستایش مانی و بزرگان دین مانی واشعاری در ستایش عیسی مسیح می­شود. سپس اشعاری در وصف جهان تاریکی که شامل پاره­هایی از زبور­مانوی و بخش­هایی از یک سرودنامه می­باشند. در انتها اشعاری برای درگذشت مانی و یاران او خواهد­آمد. در پایان این فصل، نتایج نگارنده از این تحقیق خواهد­آمد.  

 1 ـ2ـ اهمیت و ضرورت تحقیق

   اهمیت پژوهش و تحقیق بر هیچ­کس پوشیده­نیست و همگان در این نکته اتفاق­نظر دارند که برای پیشرفت در علم و کشف حقایق در هر زمینه­ای، تحقیق امری ضروری است؛ به­گونه­ای که نمی­توان انتهایی برای نیاز به­مطالعه متصور­شد. در حوزة متون مانوی نیز، تحقیقات بسیاری انجام ­شده که در زمینة ترجمه متون و اشعار مانوی، بررسی ساختار دستور زبان در نوشته­های مانوی، ریشه­شناسی و همچنین مطالعاتی در مورد ویژگی­های شعر مانوی مانند بررسی وزن اشعار بوده­است. در مورد مانی و عقاید او نیز کتابهای ارزشمند زیادی توسط نویسندگان و دانشمندان ایرانی و غیر­ایرانی نوشته­شده­است. اما در بررسی این آثار به­شیوة ادبی، به­گونه­ای که هدف این پایان­نامه است، یعنی  بررسی آرایه­های ادبی کار چندانی انجام­نگرفته­است. شاید این تحقیق نگاهی نو به­این آثار باشد.

1ـ3ـ هدف تحقیق

هدف این تحقیق، بررسی ادبی آثار مانوی است؛ مقوله­ای که شاید کمتر به­آن توجه­شده­باشد. زیرا از جنبه­های دیگر همچون ترجمه، تجزیه­و­تحلیل ساخت دستور زبان و ریشه­شناسی بررسی­های بسیاری انجام­شده و کتاب­های بارزی در هر کدام از این زمینه­ها نوشته­شده­اند. اما می­توان­گفت خلأ تحقیق از جنبه ادبی این متون احساس می­شود که هدف این پایان­نامه، به­نوعی پر­کردن این خلأ است.

1ـ4ـ پیشینة تحقیق

 مطالعات مانوی از نیمة دوم قرن شانزدهم آغاز­شدند؛ زمانیکه مدافعان کلیسای کاتولیک به­مارتین­لوتر و عقاید او حمله­کردند و  “عقاید جدید او” را حیات دوباره انحرافات مانی نامیدند. این حملات بی­پاسخ نماندند و در سال 1578 نخستین مطالعه مانوی شکل­گرفت. نویسنده­ای به­نام سیراكوس اسپانبرگ “Cyriacus Spangenberg”  اتهامات وارده به­مارتین­لوتر را مبنی بر اینکه او انحرافات مانی را رواج­می­دهد، رد­کرد. او تلاش­کرد ثابت­کند که عقاید این دو نفر هیچ نقطه­اشتراکی با­هم ندارند. این اختلافات تا مدت­ها ادامه داشتند و جالب به­نظر می­رسیدند زیرا باعث جمع­آوری و انتشار یادداشت­های پراکنده در مورد مانی و مانویت در نوشته­های یونانی و لاتین می­شدند. این شیوه در طول قرن هفدهم نیز ادامه­یافت.

 مری­بویس متون مهمی را در مقاله­ای به­نام “چند سرود ابجدی پارتی” چاپ­کرد و در سال 1954 کتاب “سری سرودهای مانوی به پارتی” را منتشر­نمود.

ترجمه آلمانی تمام سرودهای ایرانی و ترکی توسط هانس­یواخیم­كلیم­كانت “H.-J.Klim Keit” در 1989 و نسخه تصحیح­شده آن در 1993 چاپ­شد. رونوشت و ویرایش بخشی از ” سرودهای مانوی” توسط زوندرمان در 1990 چاپ­شد و مجموعه متون آن، سال­ها بعد درسال 2000 به چاپ­رسید. سرودهای جدلی مانوی در 1997 توسط شروو منتشر­شدند.

در میان نویسندگان ایرانی می­توان به­ابوالقاسم اسماعیل­پور اشاره­کرد. ایشان کتاب­های “سرودهای روشنایی” را در سال 1385 و “ادبیات گنوسی” را در سال نوشت. کتاب سرودهای روشنایی دربردارنده متون و شعرهای مانوی است. “نوشته های مانی و مانویان” اثر ایرج وامقی به­سال1378، شامل ترجمة متون است و در پاورقی تا حد زیادی به­نمادهای به­کار­رفته در متون و اشعار مانوی می­پردازد. فصل دوم کتاب “شعر در ایران پیش از اسلام” نوشتة محسن ابوالقاسمی در سال 1374 به­شعر در ایران میانه، اشعار جامعه مانوی و قالب­های شعری می­پردازد.

1ـ5ـ روش تحقیق

  شیوة تحقیق در این پایان­نامه به­صورت کتابخانه­ای بوده که با مطالعه کتاب­ها و مقالات علمی مرتبط و نوشتن آنها به­صورت برگیزه بوده­است. همچنین از سایت­های معتبر، در­جای خود استفاده­شده­است.

1ـ6ـ سؤالات تحقیق

 چرا مانویان از صنایع ادبی در متون و اشعار خود استفاده می­کردند؟

2-   آیا اشعار مانویان از نظر ظاهری به­شعر امروزی شباهت دارند یامتفاوت هستند؟

 1ـ7ـ فرضیات تحقیق

 به­نظر می­رسد که استفاده از آرایه­های معنوی برای ارتباط بیشتر با مخاطبان بوده­است.

• به­نظر می­رسد ظاهر اشعار مانوی با اشعار امروزی متفاوت باشد.