پیدایش فرصت‌های جدید به‌منظور توسعه محلی و منطقه‌ای در گرو استفاده از ابزار مهم توسعه صنعتی است. یکی از جنبه‌ها و ابزار مهم این توسعه‌، شهرک‌های صنعتی می‌باشد که در گذشته برای نخستین بار در کشورهای صنعتی ظاهر شد و عمدتاً به‌عنوان وسیله‌ای برای ترویج و مدیریت توسعه صنعتی و ایجاد زیرساخت‌ها و خدمات عمومی مقرون به صرفه از آن استفاده می‌شد. از دهه 1970 میلادی، سراسر جهان شاهد افزایش شدید تعداد شهرک‌های صنعتی به‌خصوص در کشورهای تازه صنعتی بود اکنون بیش از 14700شهرک صنعتی در جهان وجود دارد. شهرک‌های صنعتی براساس کمیت‌های مختلف مثل وسعت، نوع و سازماندهی، تفاوت‌های زیادی با هم دارند ولی بسیاری از عناصر اصلی نیز در آن‌ها مشترک است. همه آن‌ها تعداد بسیاری از صنایع غالباً کوچک و غالباً متوسط را در مکان معین و محدود گرد هم می‌آورند. شهرک‌های صنعتی غالباً از سوی یک سازمان منفرد که در ارتباط با صاحبان صنایع مستقر در آن‌ها و دارای اختیارات قانونی است مدیریت می‌گردند (هفته نامه خبری، 1382: 67).

احداث و توسعه شهرک صنعتی خلخال با توجه به اهمیت بخش صنعتی و با در نظر گرفتن اصول کلی توسعه‌، در عمل از سال 1377 شروع شد‌. در این مدت یک شهرک صنعتی احداث شده و شهرک صنعتی دوم  در حال احداث است‌. در حال حاضر 25 واحد تولیدی به مرحله بهره‌برداری رسیده‌اند‌، 10 واحد غیر فعّال و 19 واحد تولیدی نیمه تمام و در حال ساخت می‌باشد که براساس قطعات زمین شهرک صنعتی موردنظر قابل گسترش و احداث نیست‌.

در این پژوهش تعهد شده تا شناخت کلی از وضع موجود شهرک و نواحی صنعتی شهر خلخال داشته باشیم‌. با استفاده از این عوامل عدم توسعه شهرک مورد نظر را مشخص و سپس براساس این عوامل می‌توان توسعه و عدم توسعه شهرک را پیش‌بینی کرد.

1ـ2ـ بیان مسأله

بیش از دو دهه است که ایجاد شهرک‌های صنعتی را هدف تشویق بخش صنعت و با توجه به سیاست‌های توزیع جمعیت و به‌منظور استفاده بهینه از منابع طبیعی و تولید محلی، جلوگیری از تمرکز ناموزون صنایع و تراکم صنعتی در محدوده شهرها و همگام نمودن توسعه صنعتی با مسئله حفظ محیط زیست مورد توجه مسئولین قرار گرفته است. شهرک‌های صنعتی از یک سو به واسطه نقش و جایگاه انکارناپذیرشان در ایجاد اشتغال مؤثر در شهرها و از سوی دیگر به‌دلیل داشتن پیوند تنگاتنگ با بخش‌های دیگر اقتصادی نقش به‌سزایی در توسعه شهری دارند و می‌توانند در فرایند توسعه ملی نیز مؤثر و سودمند واقع شوند. ارزیابی و اندازه‌گیری میزان توسعه‌ یافتگی جوامع همواره از اهداف و دغدغه‌های برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران منطقه‌ای و ملی در همه کشورها بوده است. توسعه به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین واژگان مورد ستایش در ادبیات پیشرفت‌های اقتصادی و اجتماعی بارها مورد تبیین و تحلیل قرار گرفته است. از جمله نظریه‌پردازانی که به مفهوم توسعه پرداخته‌اند می‌توان از گونار میردال[1] نام برد، وی توسعه را فرایند دور شدن از توسعه نیافتگی، به معنای رهایی از چنگال فقر می‌داند (گونار میردال، 1366).

همچنین مایکل تودارو[2] توسعه را تغییر وضع زندگی مردم از حالت نامطلوب به حالت مطلوب از نظر مادی و معنوی و مناسب با نیازهای متنوع اساسی و خواسته‌های افراد جامعه تعریف می‌کند (مایکل تودارو، 1350).

اما آن‌چه در این تحقیق مهم است، بررسی عوامل مؤثر بر عدم توسعه شهرک صنعتی شهر خلخال است. با توجه به این‌که شهرک صنعتی خلخال نتوانسته است در طی دهه‌های گذشته، توسعه نسبتاً خوبی از خود نشان دهد لذا بررسی عوامل مؤثر بر عدم توسعه‌ نیافتگی شهرک صنعتی خلخال حائز اهمیت است.  بنابراین سؤالی كه در این تحقیق باید به آن پرداخت این است كه‌، چه عواملی بر عدم توسعه شهرک صنعتی شهر خلخال تأثیر گذاشته‌اند؟

[1] ـ Gunnar Mirdal.

[2] ـ Michel Todaro.