پایان نامه ارشد:مدلسازی ریفرمر كاتالیستی مونولیتی خودگرمازا برای تولید هیدروژن برای پیلهای سوختی
پیلهای سوختی مستقیماً انرژی شیمیایی یک سوخت را به انرژی الکتریکی تبدیل میکند. پیلهای سوختی، به علت دانسیته توان بالا، محصولات جانبی بیزیان برای محیط زیست و شارژ مجدد سریع، به عنوان یکی از تکنولوژیهای نوین برای تولید انرژی در آینده و جایگزین مناسبی برای تولید انرژی از روشهای مرسوم محسوب میشوند. مهمترین مزیت پیلهای سوختی، در مقایسه با موتورهای رفت و برگشتی و استرلینگ، امکان دستیابی به بازده بالاتر در تبدیل سوخت به الکتریسیته است که به ویژه در مناطق آلوده مناسب است.
برای پیلهای سوختی، هیدروژن سوخت ارجح است. مزیت استفاده از هیدروژن در پیل سوختی به واکنشپذیری زیاد آن برای واکنش الکتروشیمیایی آند و غیر آلاینده بودن آن برمیگردد. با این وجود، هیدروژن به صورت یک محصول گازی در طبیعت موجود نمیباشد. به همین جهت باید از آب، سوختهای فسیلی و سایر مواد با دانسیته هیدروژن بالا استفاده شود که میتواند فرآیند دشوار و پرهزینهای باشد. همچنین ذخیره کردن هیدروژن، بخصوص برای استفاده در وسایل نقلیه و کاربردهای خانگی، هنوز به آسانی امکانپذیر نشده است. به همین منظور استفاده از سیستمهای فرآوری سوخت پیشنهاد شده است تا هیدروژن موردنیاز برای پیلهای سوختی در محل
تولید شود. استفاده از این سیستمهای فرآوری سوخت، امکان ترکیب دانسیته انرژی بالای سوختها و دانسیته توان بالای پیل سوختی را میدهد و در مجموع یک سیستم با بازده بالا را بوجود میآورد. تاکنون تحقیقات زیادی برای بررسی سیستمهای فرآوری سوخت بصورت کار آزمایشگاهی و مدلسازی صورت گرفته است.
سه روش ریفرمینگ برای تولید هیدروژن وجود دارد که شامل ریفرمینگ با بخار آب (SR)[1]، اکسایش جزئی (POX) [2] و ریفرمینگ خودگرمازا (ATR) [3] است. ریفرمینگ با بخارآب، گرماگیر بوده و اکسایش جزئی یک فرآیند گرمازا میباشد. واکنشدهندهها برای ریفرمینگ خودگرمازا شامل بخارآب، اکسیژن و سوخت میباشد. در واقع ریفرمینگ خودگرمازا، ترکیب ریفرمینگ با بخار آب و اکسایش جزئی میباشد. ریفرمینگ خودگرمازا به علت عدم نیاز به منبع حرارتی خارجی و تشکیل مقادیر کمتر از دوده، روش ارجح برای استفاده در یک وسیله نقلیه میباشد. در این مطالعه، با كمك دینامیك سیالات محاسباتی (CFD) [4] ریفرمر خودگرمازای متان مدلسازی شده است.
مهمترین هدف این تحقیق، مطالعه عددی فرآیند ریفرمینگ خودگرمازای متان به کمک مدلسازی سه بعدی میباشد. به کمک نتایج حاصل از مدلسازی میتوان تغییرات دما و غلظت اجزاء را در هر نقطه درون راکتور مورد مطالعه قرار داد. اهمیت این مدلسازی به تأمین اطلاعات برای طراحی سیستمهای ریفرمینگ برمیگردد كه با كمك آنها میتوان از مشکلاتی نظیر تشکیل نقاط داغ درون راکتور که منجر به آسیب رسیدن به کاتالیست میشود، جلوگیری کرد. بنابراین مدلسازی CFD، به بهینهسازی طراحی راکتور و تعیین شرایطی که منجر به بهبود بازده تبدیل سوخت میشود، کمک میکند. همچنین زمان و هزینه لازم برای پیادهسازی ایدهها و طراحیهای جدید کاهش مییابد.
تحقیقات زیادی برای ریفرمینگ خودگرمازای متان بر روی كاتالیستهای مرسوم نظیر نیكل، پلاتین، پالادیم و … صورت گرفته است. در بسیاری از این تحقیقات، كاتالیست مورد استفاده برای بخش اكسایش جزئی و ریفرمنیگ با بخار آب، متفاوت است. مدلسازیهای صورت گرفته در این تحقیقات هم عمدتاً بر مبنای رابطهی سرعتهای واكنش بر روی كاتالیستهای مرسوم میباشد. در جستجوی انجام شده توسط نویسنده، تاكنون مدلسازی ریفرمینگ خودگرمازای متان بر روی كاتالیست 5% در یک راکتور مونولیتی صورت نگرفته است. هدف این تحقیق، مدلسازی ریفرمینگ خودگرمازای متان بر روی كاتالیست 5% به كمك دینامیك سیالات محاسباتی است. مزیت استفاده از كاتالیست 5% در آن است كه میتواند هر دو واكنش اكسایش جزئی و ریفرمنیگ با بخار آب را پیش ببرد. در مدلسازی صورت گرفته نیز از معادلات سرعت اصلاح شده برای كاتالیست 5% استفاده شده است. راكتور انتخاب شده در این تحقیق، یك راكتور مونولیتی كاتالیستی است. راكتورهای مونولیتی، از تعداد زیادی كانال جریان موازی هم كه توسط دیوارههای جامد از هم جدا میشوند، تشكیل شدهاند. راكتورهای مونولیتی به علت نسبت سطح به حجم بالا و افت فشار كم، برای كاربردهای سیار مناسب میباشند. با این وجود مدلسازی راكتورهای مونولیتی بسیار هزینهبر و زمانبر است. به همین منظور رفتار یك كانال از راكتور مونولیتی تقریباً مشابه رفتار كل راكتور مونولیتی فرض شده است و هندسهی یك كانال به عنوان دامنه محاسباتی انتخاب شده است. این مدلسازی شامل مدلی سه بعدی برای راكتور كه در برگیرندهی معادلات بقای جرم، ممنتوم، انرژی و بقای گونههای شیمیایی میباشد و نیز مدلی برای در نظر گرفتن مكانیزم و رابطه سرعت واكنشها است. این معادلات به كمك نرمافزار Fluent 6.3.26 كه بر مبنای محاسبات حجم محدود [5] است، حل شده است. برای درنظر گرفتن رابطه سرعت واكنشها از برنامهنویسی در محیط C++ استفاده شده است كه این برنامه قابلیت استفاده برای كارهای مشابه را دارد. نتایج این مدلسازی با كار آزمایشگاهی صورت گرفته برای ریفرمینگ خودگرمازای متان بر روی كاتالیست 5% مقایسه شده است. در ادامه اثر تغییر پارامترهای عملیاتی بر روی میزان هیدروژن و مونواکسیدکربن تولید شده و پروفایل دمای درون راکتور بررسی شده است. پارامترهای عملیاتی مورد بررسی شامل نسبت مولی اكسیژن به متان (O2/CH4)، نسبت مولی بخارآب به متان (H2O/CH4) و دمای گاز ورودی به راكتور میباشد.
نتایج تحقیق در گزارشی شامل پنج فصل ارائه شده است. بعد از ارائه مقدمات در فصل اول، در فصل دوم به بررسی فرآیندهای ریفرمینگ مورد استفاده برای تولید هیدروژن پرداخته شده است. در ادامه مدلهای سینتیكی ارائه شده برای فرآیندهای ریفرمینگ متان ارائه شده اند و در نهایت مدلسازیهای صورت گرفته برای راكتورهای مونولیتی مرور شده است. فصل سوم به ارائه مشخصات راکتور مونولیتی مورد استفاده برای مدلسازی پرداخته است. همچنین فرضیات و معادلات بقای جرم، انرژی، ممنتوم و بقای گونههای شیمیایی حاکم بر مدلسازی ارائه میگردد. در نهایت معادلات سینتیکی مورد استفاده برای ریفرمینگ خودگرمازای متان بر روی کاتالیست 5% آورده شده است. در فصل چهارم نتایج حاصل از مدلسازی مورد بحث و بررسی قرار گرفتهاند و بهینهترین حالت (در محدوده مورد بررسی) که منجر به بیشترین مقدار تولید هیدروژن میشود ارائه شده است. در نهایت در فصل پنجم، راهکارهای پیش رو برای بهبود نتایج مدلسازی ارائه شدهاند.
[[1]] Steam Reforming
[[2]] Partial Oxidation
[[3]] Autothermal Reforming
[[4]] Computational Fluid Dynamics
[[5]] Finite Volume
نسخه قابل چاپ | ورود نوشته شده توسط نجفی زهرا در 1399/10/26 ساعت 03:13:00 ب.ظ . دنبال کردن نظرات این نوشته از طریق RSS 2.0. |