انسانها با حركت در مسیر تكامل و رشد عقلانی خود، به ‌تدریج بر ضرورت برنامه‌ریزی در زندگی واقف شدند و آنرا به منزله ابزاری در خدمت مدیریت و رهبری نظامهای اجتماعی و سازمانی مورد توجه قرار دادند. امروزه سازمانها، به حدی پیچیده شده‌اند كه بدون توجه به کارایی و اثربخشی دقیق برنامه ها، امكان ادامه حیات ندارند. برنامه‌ریزی برای دستیابی به اثربخشی در عملکردها و وظایف، مستلزم آگاهی از فرصتها و تهدیدها ی آتی و پیش‌بینی شیوة مواجهه با آنهاست.

اگر نگرش مبتنی بر اثربخشی به سراسر زندگی افراد تسری یابد، نوعی تعهد به عمل بر مبنای تعقل و تفكر آینده‌نگر و عزم راسخ بر استمرار آن، ‌برایشان ایجاد می‌شود. از سویی دیگر، تحقق اهداف فردی و سازمانی نیز مستلزم داشتن نگرش مبتنی بر اثربخشی است. بی شك در مدیریت نوین هر مدیری در انجام وظایف خود جریانی را دنبال می كند كه شامل اجزای ی چون برنامه ریزی، سازماندهی، نظارت و كنترل، انگیزش، ارتباطات و تصمیم گیری، هدایت و رهبری می باشد تا منتهیبهاثربخشی در ارگان تحت مدیریت خود باشد. بدیهی است در روابط عمومی سازمانها نیز، با چنین نگرشی نقش روابط عمومی بعنوان رابط بین مدیریت با عوامل درون و برون سازمانی نمود عینی یافته و می تواند به عنوان بخشی موثر در انجام تعهدات و وظایف تعیین شده برای روابط عمومی بوده و موثر واقع شود.

تصور برای ناست که در کشور ما، روابط عمومی در سازمانهای غیردولتی از كارایی و اثربخشی بهتری برخوردارند. علت این امر این است كه در چنین مجموعه هایی به روابط عمومی اهمیت ویژه ای قائل هستند. آنان جهت مشتری یابی و نیز ارتباط موثر با مخاطبان در جستجوی راههای بهتر، خلاقیت، نوآوری و بالاخره اثربخشی هستند و برای دستیابی به این امر، كارشناسان ورزیده و مبتكر روابط عمومی را به كار می گیرند تا از این فرصت به نفع مجموعه خود استفاده نمایند در غیراین صورت در محیط خارج و در رویاروی با رقبا وجذب مشتری از قافله باز می مانند. اما روابط عمومی ها در سازمانهای دولتی با وجود داشتن امکانات بیشتر معمولاً بازدهی و کارایی مطلوبتری نداشته و به مفهوم اثربخشی در برنامه های خود توجه شایانی ندارند.

نگاه تخصصی و برنامه ای به موضوع روابط عمومی در سازمانهای دولتی در قیاس با موسسات غیردولتی كمتر دیده می شود به طوریكه طی سالهای اخیر روابط عمومی های این گونه موسسات با پرداختن به كارهای زودبازده، به برنامه های دراز مدت اهمیت نداده و سرمایه گذاری لازم را انجام نداده اند. در كنار این چالش می توان چالشهای دیگری را نیز برشمرد: روزمرگی و نداشتن نگاه راهبردی در پرداختن به امور روابط عمومی، نبود شایسته سالاری در بحث مدیریت روابط عمومی، نگرش جناحی و فردی در انتخاب مسئول روابط عمومی از سوی مدیر، نبود شناخت مدیران از توان و كارآمدی روابط عمومی، انتظار تبلیغاتی و نه اطلاع رسانی ازروابط عمومی توسط مدیران و ….(سفیدی،1385،ص260).

همه موارد فوق موجب شده است تا روابط عمومی ها در بیشتر نهادهای دولتی نتوانند آنطور كه باید و شاید، عملكرد مناسب و خروجی قابل توجهی داشته باشند و به عبارتی در برنامه ها و عملکردهایشان نیز اثربخش نبوده و نیستند. برای دستیابی به وضعیت موجود عملکردی روابط عمومی ها، انجام یک تحقیق در راستای شناسایی عوامل اثربخشی و وضعیت آن، ضرورت پیدا می کند. دراین تحقیق به دنبال شناسایی برنامه ها و فعالیتهای روابط عمومی در سازمانهای دولتی بوده و متناسب با هر وظیفه و کارکردی، انجام و اجرای صحیح آن برنامه و به عبارتی کارایی و اثربخشی آنرا جویا خواهیم شد.

نکته قابل ذکر دیگر، توجه به امر تحقیق در روابط عمومی ها است. تحقیق و پژوهش یكی از فعالیتهای مهم و به عبارتی از اركان روابط عمومی است. به رهگیری از روشهای پژوهشی و تحقیق گامی بلند در جهت دستیابی به اهداف روابط عمومی است. به طوریکه بسیاری از صاحبنظران معتقدند كه فعالیت روابط عمومی با تحقیق و پژوهش آغاز شده و با ارزیابی به پایان می رسد. این تحقیق نیز با داشتن اهداف مشخص به دنبال پاسخگویی به یکی از اساسی ترین نیازهای سازمانی روابط عمومی ها می باشد.

 

1-2- بیان مسأله تحقیق

 

درجامعه کنونی توجه به قدرت افکار عمومی و ماهیت آن، مدیریت را برآن می دارد تا به نقش رسانه ها ارتباطات و روابط عمومی ها و مسائل مبتلابه با تامل بیشتری پرداخته و کنترل و هدایت پیام ها ی ارتباطی را در اختیار داشته باشند.

فعالیت های روابط عمومی از روند برقراری ارتباطات برای تضمین حیات سازمان و مخاطبان حکایت دارد. تلاش برای نفوذ در افکار عمومی از طریق فعالیت های اثربخش و ارتباطات دو جانبه میسر می شود. در چنین شرایطی است که روابط عمومی به ارتباطات اقناعی و برنامه ای برای تاثیر در گروهی از مردم و مخاطبان می اندیشد. از این زوایه می توان گفت روابط عمومی یکی از اعمال مدیریتی در راستای پیشبرد اهداف سازمانی است که ضمن تشریح و ارزیابی برخورد و رفتار عامه با سازمان قادر است به اصلاح خط مشی ها و رویه ها ی سازمانی و حتی فردی با در نظر گرفتن مصالح عمومی و تعیین و اجرای برنامه های ارتباطی برای جلب تفاهم و قبول عامه یاری رساند.

فلسفه ایجاد روابط عمومی ها، برقراری و هماهنگی و سازگاری میان مصالح فردی و عمومی و سازمانی بوده، رشد و تعالی سازمان بدون جلب پشتیبانی افکار عمومی و مخاطبان فراهم نمی شود. از آنجا که حمایت و همراهی مردمی از سازمان، بدون علم و اطلاع و آگاهی از برنامه ها، کارکردها و اهداف سازمان راه به جایی نمی برد؛ لذا سازمان به روابط عمومی فرصت داد تا با فعالیتهای ارتباطی گسترده در این راستا گام بردارد. روابط عمومی ها نیز بنا به ضرورت، فعالیت های خود را در بخـش های متعددی از قبیل فعالیت های اطلاع رسانی، فعالیت های پژوهشی وتحقـیقاتی، فعالیت های ارتباطات مردمی، فعالیت های تبلیغاتی،تشریفاتی و … تقسیم کرده و بعد از نظام مند نمودن در آن بخش ها حرکت نمودند.

در بررسی و مطالعه روند فعالیت های روابط عمومی ها متوجه می شویم که در طول چهار دهه گذشته، روابط عمومی ها همواره با مشکلات عدیده ای مواجه بوده اند. ابهام جایگاه تشکیلاتی ، عدم ارتقای سطح سازمانی، فقدان نظام جامع دستگاهی، ضعف ارتباطات درون و برون و حول محور بهره وری، کارایی، سود، کیفیت،رضامندی شغلی و… وهمچنین مهارت های ارتباطی مدیریتی، مهارت های انجام وظیفه ، مدیریت اطلاعات و ارتباطات آموزش و توسعه و … می چرخد. (استیفن رابینز، تئوری سازمان ص 49) این مشکلات و موانع اثربخشیروابط عمومی ها رادر هریک از فعالیت های تخصصی مذکورکاهش داده است.

اثربخشی مفهومی است که به میزان و درجه نیل به اهداف تعیین شده اطلاق می شود. در علم مدیریت مطالعه این مفهوم از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. به طوریکه تئوری های متعددی در این زمینه شکل گرفته است.عمده مطالعات اندیشمندان پیرامون طراحی معیار های مناسب و جامع در مورد اثربخشی سازمانی بوده است.

برنامه ها و فعالیت های روابط عمومی در کشورمان، از نظام و قاعده و قانون کلی و تعریف شده ای پیروی نکرده و تا به امروز هم نتوانسته ایم به یک انسجام لازم در زمینه آسیب شناسی فعالیت ها و عـلت عدم موفقـیت دست پیدا کنیم. عدم توفـیق در اثبات جایگاه خود در سـازمان و نیز عدم بهره وری و اثربخشی مناسب روابط عمومی ها باعث شده است همواره نتوانند هویت واقعی خود را آنطور که باید و به شایستگی به اثبات رسانده و قانون مند نمودن مقررات و آیین نامه های اجرایی به اثبات رسانند.

علاوه بر آن روابط عمومی آنطور که باید نتوانسته است قابلیت دسترسی به منزله میدان مبارزه عمومی را در میان فرایند های جهانی شدن و مطالبات ارباب رجوع و الزامات گسترده تبادل وسیع اطلاعاتی در آنها در این فضا، از قبیل درخواست کاری مشخص از سازمان، تقاضای کمک و راهنمایی برای تعامل با سازمان و ابراز نارضایتی و اعلام انتظار مخاطبان  و … برآورد.

چالش های پیش روی روابط عمومی در ایران شامل ضعف در زیر ساخت های حقوقی- قانونی، کمبودهایی آموزشی و پژوهشی، فقدان جایگاه مطلوب سازمانی، عدم تحقق هویت صنفی دقیق و همه جانبه، شمول تصدی گری دولتی، نارسایی در برقراری تعاملات دوسویه و مستمر و… است.(محمدی اصل،1387-128).

آنچه در این تحقیق به دنبال آن هستیم، مطالعه اثربخشی و میزان و یا به عبارتی سطح آن در فعالیت های تخصصی روابط عمومی سازمان ها، از دیدگاه کارشناسان و در نتیجه دستیابی به موانع اثربخشیمی باشد. نتایج احتمالی بدست آمده خواهد توانست، کمبود ها و احیاناً نواقص عملکردی روابط عمومی ها را مشخص ساخته و با به کارگیری تدابیری مناسب در راستای جبران آسیب ها، نتایج کاربردی به دست دهد.

این مطالعه روند فعالیت های روابط عمومی ها را در بخش ها و زیر بخش های متعددی دسته بندی کرده و بعد در قالب متغییرهایی – که هر کدام با یک یا چند سوال مشخص خواهند شد- در پرسشنامه ای تدوین شده و برای ارزیابی به کارشناسان ارایه خواهد کرد و در نهایت موانع اثربخشیرا شناسایی و میزان آن را بدست خواهد آورد. پیش بینی می شود بطور کلی موانع و نواقص اثربخشی فعالیت ها علاوه بر حیطه های تخصصی فعالیت ها، با عواملی چون ابهام جایگاه تشكیلاتی، عدم ارتقای سطح سازمانی فقدان نظام جامع دستگاهی، ضعف ارتباطات درون و برون سازمانی، عدم دستیابی به موفقیت در اطلاع یابی و اطلاع رسانی، واگذاری امور خدماتی و پشتیبانی به روابـط عمومی و انجام امور غیرمرتـبط، کمبود منابع، کمـبود متخـصص، ضعف در كاربـرد تئوری های جدید روابط عمومی ، ضعف پاسخگویی و … در ارتباط بوده واین عوامل نیز مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

 

مهمترین نقایص روابط عمومی ها در این دوران شامل فـقدان تشکیلات هماهنگ با سایر دستگاهها، ضعف اهمیت دادن برخی مسئولان به روابط عمومی، کمبود کارکنان متخصص، ضعف ارتباط با عامه مردم، فقدان همکاری های بین سازمان ها، عدم آگاهی از کلیه دستگاهای متبوع به علت فقدان جایگاه مناسب، عدم جاذبه کافی و لازم در بکارگیری و استفاده از نیروهای لایق و کاردان و … می باشد. نتیجه این کمبود ها این است که در کارکردها و فعالیت های روابط عمومی های کشور، رشد کیفی و بهره وری و اثربخشی، آن طور که باید مشاهده نمی شود.

در شرایطی كه جهان كنونی با دستاورد های نوین تكنولوژیكی و ابزار قدرتمند ارتباطات، فرایند تبادل اطلاعات را چنان سرعت بخشیده است كه حد و مرزی را برای آن نمی توان قائل شد، روابط عمومی نیازمند تجدید نظر در ساختار های كاركردی است و بررسی این موضوع چه بسا می تواند مشكلات ساختاری روابط عمومی ها را بازگو و بدنبال راه چاره ای برای آن باشد.

این پژوهش می تواند عوامل موثر در اثربخشی فعالیت های روابط عمومی را در سازمان ها و دستگاه های دولتی شناسایی و بدنبال رفع موانع و تقویت عوامل موثر آن باشد.

ضمن اینکه نیاز به چنین پژوهشی در دنیای کنونی ارتباطات و تجهیز آن به ابزار های نوین و برق آسا از یک سو و ناکارآمدی و بلااثر بودن فعالیت های روابط عمومی و در نتیجه عدم توجه به چنین نهادی در دستگاههای دولتی و غیر دولتی بشدت احساس می شود.

فواید نظری این تحقیق :

1 – بررسی نقش، جایگاه و وظایف روابط عمومی در جامعه و درسازمان ها

2 – مطالعه و شناسایی اهداف و کارکردهای روابط عمومی

3 – تعریف و شناسایی اثربخشی، اثربخشی در فعالیت های ارتباطی و فعالیت های روابط عمومی

4 – اخذ نظرات کارشناسان درباره مسایل مبتلابه روابط عمومی و اثربخشیفعالیت ها

5- مقایسه وضعیت موجود با وضعیت مطلوب و شناسایی موانع اثربخشی در هر بخش از کارکردهای روابط عمومی

فواید عملی :

• دستیابی به آسیب های عملکردی روابط عمومی ها و نواقص موجود در برنامه ریزی ها و عملکردها و به تبعیت از آن جمع بندی موانع پیش روی اثربخشی

2- ارائه راهکارهای مناسب برای تدوین استراتژی های عملکردی در حیطه فعالیت های روابط عمومی از قبیل فعالیت های انتشاراتی، نمایشگاهی و تبلیغاتی، ارتباطات رسانه ای، ارتباطات مردمی، تحقیقات و امور آموزش و… .

1-4- اهداف تحقیق

 

هدف كلی

بررسی عوامل موثر در اثربخشی فعالیت های روابط عمومی های کشور

اهداف كاربردی

* دستیابی به عوامل اثربخشی در هر یک از زمینه های فعالیتی روابط عمومی ها

* شناسایی کمبود ها و نواقص عملکردی  و عوامل  موجد آنها درروابط عمومی ها

* مطالعه و بررسی مهمترین مسایل و مشکلات مبتلابه روابط عمومی ها

* اخذ و به کارگیری تدابیری مناسب در راستای جبران آسیب ها

 

1-5- سؤالات تحقیق:

 

* از دیدگاه کارشناسان،عوامل اثربخشی در هر یک از زمینه های فعالیتی:

– فعالیت های ارتباط رسانه ای

– فعالیت هاینمایشگاهی و تبلیغاتی

– فعالیت های انتشاراتی

– فعالیت های ارتباطات مردمی

– فعالیت های تحقیقاتی وپژوهشی

و فعالیت های امور آموزش و برنامه ریزی چه می باشد؟

* کمبود ها و نواقص عملکردی  و عوامل  موجد آنها در روابط عمومی ها  از دیدگاه کارشناسان چه می باشد؟

* از دید کارشناسان، مهمترین مسایل مبتلابه روابط عمومی ها در زمینه هایی از قبیل:

– فقدان تشکیلات هماهنگ با سایر دستگاه ها

– کم اهمیت دادن به روابط عمومی از سوی برخی مسئولان  و مدیران

– کمبود کارکنان متخصص

– ضعف ارتباط با عامه مردم

– فقدان همکاری های بین سازمان ها

– عدم آگاهی از کلیه دستگاهای متبوع به علت فقدان جایگاه مناسب

– عدم جاذبه کافی و لازم در بکارگیری و استفاده از نیروهای متخصص چیست؟

* آیا می توان با به کارگیری تدابیری مناسب در راستای جبران آسیب های اثربخشی در روابط عمومی سازمان ها اقدام کرد؟

1-6- فرضیه‏های تحقیق:

* بین اثربخشیروابط عمومی و كاركرد ارتباط رسانه ای رابطه معنی داری وجود دارد.

* بین اثربخشیروابط عمومی و كاركرد ارتباطات مردمی رابطه معنی داری وجود دارد.

* بین اثربخشیروابط عمومی و كاركرد انتشاراتی رابطه معنی داری وجود دارد.

* بین اثربخشیروابط عمومی و  كاركرد تحقیقاتی و پژوهشی رابطه معنی داری وجود دارد.

* بین اثربخشیروابط عمومی و  كاركرد آموزش و برنامه ریزی رابطه معنی داری وجود دارد.

* بین اثربخشیروابط عمومی ها وکمبود کارکنان متخصص رابطه معنی داری وجود دارد.

* بین اثربخشیروابط عمومی ها و ضعف ارتباط با عامه مردم رابطه معنی داری وجود دارد.

* بین اثربخشیروابط عمومی ها و ابهام جایگاه تشکیلاتی رابطه معنی داری وجود دارد.

* بین اثربخشیروابط عمومی ها وفقدان همکاری های بین سازمان ها رابطه معنی داری وجود دارد.

* بین اثربخشیروابط عمومی ها و کمبود امکانات روابط عمومی رابطه معنی داری وجود دارد.

 

1-7-تعریف علمی مفاهیم و  واژه ها:

 

 

 

 

تعریف روابط عمومی public relation

تعاریف متعددی از روابط عمومی موجود است كه هر كدام از زاویه خاصی به آن نگریسته است. در اینجا به تعدادی از آنها كه توسط صاحب‌نظران برجسته این رشته مطرح شده است می‌پردازیم.

دكترحمید نطقی (پدر روابط عمومی ایران) در جایی روابط عمومی را وكیل مدافع سازمان در بیرون و مدعی‌العموم در داخل سازمان تعریف كرده است.

ركس هارلو در تعریف روابط عمومی می‌گوید، روابط عمومی عبارت از دانشی است كه توسط آن، سازمان‌ها آگاهانه می‌كوشند به مسئولیت اجتماعی خویش عمل كنند تا بتوانند تفاهم و حمایت كسانی را كه برای مؤسسه اهمیت دارند، به دست آوردند.

اسكات‌ام.كاتلیپ صاحب نظر روابط عمومی در جهان: روابط عمومی، اداره كردن وظایف شناسایی و ایجاد، حفظ و نگهداری روابط مطلوب و برجسته بین سازمان و جامعه است. جامعه ‌ای كه توفیق و ناكامی یك سازمان به آن وابسته است. لانگوهازلتون؛ روابط عمومی كاركرد ارتباطی مدیریت استك ها ز طریق آن سازمان‌ها با محیط خود سازگار می‌شوند، آنرا اصلاح می‌كنند و تغییر می‌دهند یا آن را حفظ می‌كنند تا به اهداف سازمانی دست یابند.( میرسعیدقاضی، 1370،ص28)

بر اساس تعاریف یاد شده، می‌توان ویژگی‌هایی را برای روابط عمومی برشمرد:

– روابط عمومی علم و دانشی است.

–  كوشش آگاهانه و برنامه‌ریزی شده.

–  وسیله جلب نظر، تفاهم و پشتیبانی مخاطبان و حفظ و نگهداری آن با استفاده از وسایل مختلف نظیر رسانه‌ها.

– بخشی از وظایف مدیریت سازمان.

– فعالیتی مبتنی بر تحقیق.

– روابط عمومی هنر است.

-توجه به تجزیه و تحلیل گرایش‌ها.

– وسیله مشاورة مدیران.

– وسیله تغییر در افكارعمومی.

– وسیله اطلاع رسانی به مردم

– وسیله ایجاد ارتباط دوسویه بین سازمان با مخاطب و بالعكس.

– وسیله ایجاد ارتباط اقناعی.

بر اساس آن چه كه بیان شد، می‌توان تعریف كاملی را برای روابط عمومی ارائه داد: روابط عمومی، مجموعه‌ای از عملیات ارتباطی آگاهانه مبتنی بر برنامه و تحقیق است كه با استفاده از شیوه‌های علمی و هنری به دنبال ارتباط با مردم و اطلاع یابی از نظرهای آنان، تجزیه و تحلیل گرایش‌های مخاطبان و افكار عمومی به منظور گفتگو با آنان برای رسیدن به تفاهم با كاربرد روش‌ها و ابزارهای ارتباطی نوشتاری، گفتاری، دیداری و شنیداری است.

برای دستیابی به تعریف کاملی از روابط عمومی، بررسی اهم تعاریفی که تاکنون درباره روابط عمومی ارائه شده است، ضروری می‌نماید:

1ـ تعریف «رکس هارلو» از پیشگامان روابط عمومی در جهان: «روابط عمومی عبارت از دانشی است که توسط آن، سازمان‌ها آگاهانه می‌کوشند به مسئولیت اجتماعی خویش عمل کنند تا بتوانند تفاهم و حمایت کسانی را که برای مؤسسه اهمیت دارند، به دست آورند»(میرسعیدقاضی، 1370،ص29).

2ـ «اسکات. ام. کاتلیپ» صاحب‌نظر، روابط عمومی در جهان:«روابط عمومی، اداره کردن وظایف، شناسایی و ایجاد، حفظ و نگهداری روابط مطلوب و حسنه بین سازمان و جامعه است، جامعه‌ای که توفیق و ناکامی یک سازمان به آن وابسته است»(امینی،1354،صص13ـ15).

3ـ «فرهنگ و بستر»:«عمل ایجاد زمینة درک عامه از فرد، موسسه یا نهاد و ترغیب آنان برای داشتن حسن نیت نسبت به آن، همچنین درک و حسن نیت عامه نسبت به فرد، موسسه یا نهاد».

4ـ «انجمن جهانی روابط عمومی»:«روابط عمومی، بخشی از وظایف مدیریت سامزان و عملی ممتد، مدام و طرح‌ریزی شده است که از طریق آن، افراد و سازمان‌ها می کوشند تا تفاهم و پشتیبانی کسانی را که با آنان سروکار دارند، به دست آورند».

5ـ «انجمن روابط عمومی انگلستان»:« روابط عمومی عبارت است از تلاش‌ها و اقدام‌های آگاهانه، برنامه‌ریزی شده و سنجیده برای استقرار و کسب تفاهم متقابل بین یک سازمان و گروه‌های مورد نظر آن سازمان».

6ـ «انجمن روابط عمومی دانمارک»:«روابط عمومی عبارت از تلاش‌هایی است مستمر و منطبق با روشهای علمی و عملی که مدیریت سازمان‌ها به منظور ایجاد تفاهم و پیدایش حسن علاقه‌مندی و تحصیل پشتیبانی گروههایی که سازمان با آن سروکار دارد و یا فکر می‌کند در آینده سروکار خواهد داشت، به عمل می‌آورد».

7ـ «انجمن روابط عمومی آلمان»:«روابط عمومی، عبارت است از تلاش‌های آگاهانه و قانونمند به منظور تفاهم و استمرار اعتماد و شناخت متقابل عموم است که براساس تحقیق علمی و عملی صحیح و مستمر میسر می‌شود».

8ـ کنگره جهانی روابط عمومی» در سال 1978 در مکزیکو:«روابط عمومی کاربردی عبارت است از هنر و دانش اجتماعی تجزیه و تحلیل‌ گرایش‌ها، پیش‌بینی آثار آنها، مشورت با رؤسای مؤسسات و تهیه و اجرای برنامه‌های عملی که هم در جهت منافع مؤسسه و هم همگان باشد(مارانتزکوهن،1376،ص 15).

9ـ «انجمن روابط عمومی امریکا»:«روابط عمومی کوششی برای تأثیرگذاری و ایجاد تغییر در افکار عمومی از طریق نظارت، تحقیق و ارزیابی اطلاعات و فرآیندهاست».

10ـ «ادوارد برنیز» یکی از بنیانگذاران رشته روابط عمومی: «روابط عمومی، عبارت است از دادن اطلاعات به مردم و تلاش‌های ترغیبی به منظور تغییر گرایش‌ها و رفتار مردم و کوشش برای همبسته ساختن نگرش‌ها و اقدامات یک مؤسسه با مخاطبان خود و متقابلاً نگرش‌ها و اقدامات مخاطبان با مؤسسه»(مارانتزکوهن،درسنامهروابط عمومی ص 92).

11ـ «جان مارستن»:«روابط عمومی، ارتباط قانع کننده و از روی نقشه برای تأثیر گروهی از مردم است که معنی و مقصدی در تأثیر به آن وجود داشته باشد»(دکترنطقی، 1349،ص 155).

12ـ «رابرت اسکار کارلسون»:«روابط عمومی، فعالیت‌های اطلاعاتی و خط‌مش‌هایی است که سازمان‌های مختلف با توسل به آنها درصدد ایجاد نگرش‌های مطلوب نسبت به خود و کارشان و همچنین مبارزه با نگرش‌های مخالف هستند»(لویزه،فصلنامه هنر هشتم، 1375).

13ـ «اسکات. ام. کاتلیپ» و «آلن. اچ. سنتر» در کتاب «روابط عمومی مؤثر»:«روابط عمومی عبارت است از انتقال و تجزیه و تحلیل اطلاعات و نظرات مدیریت موسسه به مخاطبان آن و انتقال تجزیه و تحلیل اطلاعات و نظریات این گروهها به مدیریت به منظور ایجاد همسویی و هماهنگی در علایق و منافع»(فصلنامه هنر هشتم، 1375 ،ص78).

14ـ نشریه «اخبار روابط عمومی»:«روابط عمومی عمل مدیریت است که به وسیله آن افراد جامعه مورد سنجش قرار می‌گیرند و روش کار و طرز عمل یک فرد یا یک موسسه با مصلحت عمومی منطبق می‌شود و برنامه‌ای برای جلب تفاهم و مقبولیت عامه به موقع اجرا گذاشته می‌شود».

15ـ «برنایز»:«روابط عمومی عبارت است از ایجاد حسن تفاهم و قبول عامه با استفاده از قواعد و اصول علوم اجتماعی».

16ـ «گرونیک»:«روابط عمومی، مدیریت ارتباط میان یک سازمان و همگان‌هایی است که با آن سروکار دارند»(ویندال،1376،ص159).

17ـ «لانگ و هازلتون»:«روابط عمومی، کارکرد ارتباطی مدیریت است که از طریق آن سازمان‌ها با محیط خود سازگار می‌شوند، آن را اصلاح می‌کنند و تغییر می‌دهند، یا آن را حفظ می‌کنند تا به اهداف سازمانی دست یابند(همان).

 

اثربخشیEffectiveness

اثربخشی سازمانی عبارت از میزانی است که یک سازمان با استفاده از منابع خاص و بدون هدر دادن منابع خود و بدون فرسوده کردن غیرضروری اعضا و جامعه خود، اهدافش را برآورده می‌کند.

[ Thibodeaux, M.S. and Favilla, E; Organizational effectiveness and commitment through strategic management, Industrial Management & Data Systems, 1996, Vol. 96, p. 21]

در واقع اثربخشی سازمانی، درجه نزدیکی یک سازمان به هدف‌هایش را نشان می‌دهد.[زاهدی، شمس السادات و دیگران؛ص269.] به‌ عبارت دیگر اندازه ‌ایاست که یک سازمان به اهدافش تحقق می‌بخشد.[ Zheng, W, Yang, B & McLean, G.N; Linking organizational culture, structure, strategy, and organizational effectiveness: Mediating role of knowledge management, Journal of Business Research, 2010, Vol63, p764.]

در این تحقیق به شناسایی عواملی که اثربخشی در فعالیت های روابط عمومی های کشور را تحت تاثیر قرار می دهند،می پردازیم که عبارتند از:

* کمبود یا کم کاری روابط عمومی ها در فعالیت های انتشاراتی- نمایشگاهی و تبلیغاتی- ارتباطات رسانه ای- ارتباطات مردمی- تحقیقات  و برنامه ریزی- امور آموزش – سمعی و بصری و فعالیتهای فرهنگی.

* کمبود ها و نواقص عملکردی  در زمینه هایی از قبیل- فقدان تشکیلات هماهنگ باسایردستگاه ها-کم اهمیت دادن به روابط عمومی از سوی برخی مسئولان  و مدیران -کمبود کارکنان متخصص- ضعف ارتباط با عامه مردم-فقدان همکاری های بین سازمان ها – عدم آگاهی از کلیه دستگاهای متبوع به علت فقدان جایگاه مناسب-عدم جاذبه کافی و لازم در بکارگیری و استفاده از نیروهای لایق و کاردان.