1 ـ بیان مسأله اساسی تحقیق

به­رغم آنكه نیروهای مسلح مظهر نظم و انضباط هستند، لیكن وقوع جرم در این بخش از جامعه نیز     گریز ناپذیر است، یكی از جرایمی كه در خصوص نظامیان مطرح بوده و از مهمترین جرایم نیز محسوب      می­شود فرار از خدمت است. عدم حضور فرد یا افراد نظامی در زمان مورد نیاز گاهی مأموریت یگان را با اختلال جدی روبرو می­كند، به همین جهت داشتن یك سیاست جنایی مناسب در قبال بزه فرار از خدمت تأثیر زیادی در مقابله و كنترل آن و افزایش كارآمدی نظام عدالت كیفری و در نتیجه كاهش ظرفیت جنایی این بزه در جامعه نیروهای مسلح خواهد داشت.

قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح بسته به این كه بزهكار از نیروهای كادر یا وظیفه بوده و با در نظر گرفتن این كه فرار در زمان صلح یا جنگ اتفاق افتاده، ضمانت اجراهای كیفری متفاوتی در نظر گرفته كه صرف­نظر از مجازات محارب در بقیه موارد با اتكا به ضمانت اجرای كیفری حبس و… درصدد پیشگیری و كنترل این بزه می­باشد.

ضمانت اجراهای غیر كیفری در قوانین استخدامی ارتش، سپاه، نیروی انتظامی و قانون خدمت وظیفه عمومی پیش بینی شده كه شامل اخراج پرسنل ثابت كه ایام فرار آنها بیشتر از شش ماه باشد، تجدید دوره، منع استخدام، منع اعطاء پروانه كسب، منع اعطاء گواهینامه رانندگی، منع دریافت مستمری از دولت و نهادهای وابسته و… برای افرادی كه فاقد كارت پایان خدمت وظیفه یا معافیت هستند و قطع حقوق و مزایا، كسر حقوق، و… برای هر دو گروه می­باشد.

جهت پیشگیری از بزه فرار از خدمت، شناسایی عوامل خطر مانند عدم انعطاف محیط سربازی، فقدان آموزش حقوقی و قضایی، دوری از خانواده، ناتوانی جسمی و روانی و … مطرح است و در مقابل آن تدابیر حمایتی مانند خوشایند­سازی محل خدمت، آموزش پرسنل، افزایش عزّت نفس و توجه به بهداشت و تغذیه… مدنظر می­باشد، از طرفی حذف موقعیت­های جرم­زا، مانند جرم­زدایی از فرار از خدمت متخصصین، معافیت از خدمت وظیفه بدون كارشناسی لازم و… در پیشگیری از این بزه مهم می­باشد. با توجه به ضعف در شناسایی و دستگیری متهمین و استفاده  زیاد رویه قضایی از سیاست تخفیف و تبدیل مجازات بنظر می­رسد، آنچه تأثیر بیشتری در پیشگیری از بزه فرار از خدمت دارد ضمانت اجراهای قویِ غیر كیفری است.