:

    امروزه انرژی در کنار سرمایه و نیروی انسانی به عنوان یکی از عوامل اصلی تولید در دنیا به شمار می‌آید و در کشور ما نیز بی‌تردید انرژی نقش بسزایی در پیشرفت و توسعه کشور ایفا می‌کند؛ لذا تدوین استراتژی‌ها و سیاست‌های مناسب با در نظر گرفتن معیارهای پیش‌بینی آینده و تدوین برنامه‌های متناسب با آن، به منظور استفاده و تخصیص بهینه انرژی، بسیار حائز اهمیت است. (آمارهای هشداردهنده وزیر نفت، 1389)

نهاده انرژی یكی از نهاده های اساسی در تابع تولید كلان اقتصاد محسوب می‌شود؛ به گونه‌ای كه هر تغییری در قیمت این نهاده، در كوتاه مدت از طریق سهم هزینه‌ای آن و در بلندمدت از طریق تأثیر متقابل بر بازار سایر نهاده‌ها بر شاخص قیمت تولید كالاها و خدمات اثر می‌گذارد. اهمیت رفتار نهادة انرژی در برابر سایر نهاده‌ها به حدی است كه مباحث تفصیلی ویژه‌ای را در ادبیات اقتصادی به خود اختصاص داده است. (شریفی و همکاران، 1387) استفاده موثر از انرژی می‌تواند به عنوان یکی از راه‌های بالقوه و اثربخش برای حل مشکل جهانی انرژی باشد. (سبیتوسی، 2008)

دولت‌ها برای کاهش اثرات سوء اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مصرف حامل‌های انرژی نظیر سوخت‌های فسیلی، باید چه به صورت جداگانه و چه به صورت همکاری باهم از طریق اقدامات و سیاست‌های قوی مثل مداخلات تنظیمی بازار نقش خود را ایفا کنند. به طوری که در سناریوی جایگزینی انرژی آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) به نظر می‌رسد سیاست‌هایی که دولت‌ها در حال حاضر اجرا می‌کنند (نظیر

 اصلاحات یارانه‌های انرژی)، رشد مصرف و استخراج سوخت‌های فسیلی را تا سال 2030 به نصف کاهش دهد. (مورگان، 2008) این در حالی است كه تولید و مصرف انرژی در ایران با حالت بهینه فاصله زیادی دارد و شدت مصرف انرژی طی سال‌های گذشته در ایران افزایش چشمگیری داشته است. (جباروند و همکاران، 1390)

هرچند ایران از نظر دارا بودن منابع و ذخایر متنوع انرژی دومین کشور در خاورمیانه محسوب می‌شود، اما سرمایه‌گذاری به موقع در بخش انرژی و بذل عنایت کافی به آن حتی در کشورهایی که برخوردار از منابع فنی انرژی می‌باشند ضروری است و امکان دستیابی به عرصه‌های بین‌المللی را میسر می‌سازد. به عنوان مثال ذخایر گاز ایران به تنهایی از مجموع ذخایر گاز کشورهای خاورمیانه به مراتب افزون تر است؛ اما اهمیت صرفه‌جویی در مصرف گاز طبیعی به عنوان یک منبع پایان پذیرفتنی مشخص تر می‌شود که بدانیم مصرف این سوخت به علت داشتن برتری‌های فراوان نسبت به سایر سوخت‌ها روزبه‌روز بیشتر و بیشتر می‌شود. از جمله این برتری‌ها می‌توان به ارزان بودن، آلوده نکردن هوا، محیط و امکان جایگزین شدن به جای سایر سوخت‌ها و همین طور به وسیله سایر سوخت‌ها اشاره کرد. (صالحی، 1372)

همچنین با نگاهی به آمار مصرف انرژی و شاخص‌های مهمی چون سرانه مصرف انرژی، شدت انرژی و بهره‌وری انرژی در ایران و مقایسه آن با سایر کشورهای جهان در می‌یابیم که در عرصه رقابت جهانی که به سمت مصرف کمتر (بهینه) و تولید بیشتر در حرکت است اتلاف انرژی زیادی را در بخش‌های حمل و نقل،خانگی، صنعت و بخش‌های عمومی_ دولتی خصوصاً بیمارستان‌ها را شاهد هستیم. (وزارت نیرو، 1388) آمار و ارقام ارائه شده در پژوهش‌هایی كه در ارتباط با مراقبت‌های بهداشتی انجام شده‌اند، نشان می‌دهند كه مصرف انرژی به ازای هر مترمربع در بیمارستان‌ها بسیار بیشتر از انواع دیگر مؤسسات خدماتی می‌باشد. (جباروند و همکاران، 1390)

یکی از انواع اصلی ساختمان‌های اداری که پتانسیل زیادی برای انجام اقدامات صرفه جویانه برای انرژی دارد، بیمارستان می‌باشد. بیمارستان‌ها به دلایلی که ذکر می‌کنیم سهم زیادی از مصرف حامل‌های انرژی را به خود اختصاص می‌دهند. دلایلی از جمله: عملکرد 24 ساعتی این سازمان، اندازه و سطح بزرگ سازه، نیاز به آب گرم، نیاز به تسهیلات برودتی و حرارتی، تجهیزات استریلیزاسیون و وجود انواع و اقسام تجهیزات پزشکی. (مشاوران محیطی ای. پی. تی. اِی، 2007)

واضح است که منابع انرژی یکی از مهم‌ترین منابع خدمت رسانی در بیمارستان به شمار می‌آید و هرگونه مشکل در تهیه و بهره‌برداری از آن‌ها مستقیماً ارائه خدمت به بیماران را مختل و حتی جان آن‌ها را به خطر خواهد انداخت. هزینه انرژی قسمت قابل توجهی از هزینه‌های غیر پرسنلی را به خود اختصاص داده و مستقیماً بر قیمت تمام‌شده هر واحد خدمات ارائه شده به بیمارستان‌ها اثر می‌گذارد. (صدقیانی، 1377)

قیمت انرژی از جمله متغیرهایی است که در اقتصاد ایران به صورت برون زا و توسط دولت تعیین می‌گردد. به دلیل اینکه از یک طرف انرژی در بین تمامی بخش‌های اقتصادی جریان دارد و از طرف دیگر تمامی بخش‌های اقتصادی در ارتباط با یکدیگر می‌باشند. لذا هر گونه تغییری در قیمت‌های انرژی، کل اقتصاد را تحت تأثیر قرار داده و پیامدهای درخور توجهی را بر جای می‌گذارد. (قادری و همکاران، 1388) بررسی اولیه نشان می‌دهد که در صورتی که قیمت حامل‌های انرژی افزایش یابد، این امکان وجود دارد که تا مرز 700 میلیارد تومان بار هزینه مراکز بهداشتی و درمانی دولتی بالا رود. (پایگاه اطلاع‌رسانی سلامت ایران، 1389) در همین رابطه پایگاه اینترنتی خبر آنلاین به نقل از یک عضو کمسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی بیان کرده اکثر بیمارستان‌های دولتی در حال حاضر با کسری بودجه مواجه‌اند که با قطع حمایت‌های دولتی از آن‌ها، نخواهند توانست به مردم خدمات ارائه دهند. زیرا دهک‌های پایین جامعه بیشترین مراجعه‌کنندگان به بیمارستان‌های دولتی هستند و با حذف یارانه حامل‌های انرژی که شامل آب، برق و گاز می‌شود، این بیمارستان‌ها قادر نخواهند بود که هزینه‌های آب و برق خودشان را تأمین کنند و مردم دهک پایین جامعه با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهند شد. (حسنی بافرانی، 1389)

سازمان جهانی بهداشت برآورد کرده، تقریباً سه چهارم کل بودجه بهداشت و درمان در کشورهای در حال توسعه، صرف هزینه‌های بیمارستانی می‌شود و افزایش روزافزون هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی و درمانی، بلااستفاده بودن بخشی از ظرفیت تخت‌های بیمارستانی، عدم استفاده صحیح و منطقی از منابع موجود و عدم توجه به شاخص‌های تخت بیمارستانی موجب اتلاف منابع، هرز رفتن منابع مالی و کاهش کارایی بیمارستان‌ها گردیده است. (بهادری، 1386) آنچه امروزه در جامعه ما تحت عنوان یارانه از آن نام‌برده می‌شود، در واقع عبارت است از پرداخت مستقیم یا غیرمستقیم نوعی كمك مالی، امتیاز اقتصادی یا اعطای برتری ویژه‌ای به مؤسسات خصوصی، خانوارها و یا واحدهای دولتی كه جهت دستیابی به اهداف مورد نظر انجام می‌پذیرد. یارانه دولتی در واقع به این معنی است كه دولت یارانه را برای جبران قسمتی از قیمت كالاها و خدمات باهدف افزایش تولید به تولیدكنندگان، افزایش كاركرد توزیع به توزیع‌کنندگان و افزایش قدرت خرید مصرف‌کننده بی‌درآمد یا كم درآمد، به مصرف‌کنندگان می‌پردازد. (وزارت امور اقتصاد و دارایی، 1388)

در دهه 1980 به دنبال بحران بدهی‌ها و رکود جهانی و تقابل تجربه کشورهای شرق آسیا، آمریکای لاتین، جنوب آسیا و صحرای آفریقا، تاکید راهبردهای توسعه به سمت بهبود مدیریت اقتصاد و پذیرفتن نقش بیشتر نیروهای بازار تغییر کرد که در چارچوب جدید، بیشتر کشورها نسبت به اصلاحات در برنامه یارانه‌ها اقدام کردند. بر اساس آنچه که در تاریخ نظام‌های اقتصاد جهانی ثبت شده است، اغلب دولت‌ها در مقاطع زمانی خاص به تدوین طرح اصلاح یا هدفمند سازی یارانه‌ها مبادرت کرده‌اند. (گزارش شماره 19561 بانک جهانی، 1999) طرحی که به اقداماتی اشاره دارد كه دولت طی آن یارانه‌های مورد نظر را به سوی گروه‌های جمعیتی هدف و مدنظر، هدایت و جهت‌دهی می‌کند. (عبادی، قوام، 1388)

بنابراین با توجه به نقش انرژی در توسعه پایدار كشور و افزایش قیمت آن در راستای نزدیك شدن به قیمت‌های جهانی لازم است عملكرد مدیریت بخش انرژی که هدف آن دستیابی به اهداف سازمان به منظور استفاده بهینه از انرژی با كمترین مقدار هزینه است، به طور دقیق و مستمر مورد ارزیابی قرار گیرد. (صدری زاده، 1380) با اصلاح قیمت حامل‌ها از یك سو، الگوی مصرف این حامل‌ها منطقی و از اسراف و اتلاف منابع جلوگیری می‌شود و از سوی دیگر، منابع پولی حاصل از اصلاح قیمت حامل‌ها، به اقشار كم درآمد و گروه‌های هدف تخصیص خواهد یافت. (راد و همکاران، 1388) از آنجایی که هدفمند سازی یارانه‌ها مستلزم اصلاح قیمت‌های انرژی است، حوزه اقتصاد با افزایش قیمت‌ها مواجه می‌شود لذا شناسایی آثار هدفمند کردن و اتخاذ سناریوهایی که ضمن پیگیری هدفمند سازی، آثار تورمی و تبعات منفی این سیاست را به حداقل برساند، دارای اهمیت است. (یزدانی و همکاران،1389) با عنایت به آنچه ذکر شد، در این مطالعه پژوهشگر در راستای شناسایی آثار هدفمندسازی یارانه‌ها، دو مفهوم هدفمندی یارانه‌ها را به عنوان متغیر مستقل و مصرف حامل‌های انرژی را به عنوان متغیر وابسته مورد پژوهش قرار داده است. این مطالعه در استان ایلام با مساحت 19086كیلومترمربع که حدود4/1 درصد مساحت كل كشورراتشكیل می دهد انجام گرفته، این استان درغرب سلسله جبال زاگرس بین 31درجه و 58دقیقه تا34درجه و15 دقیقه عرض شمالی و45درجه و24دقیقه تا48درجه و10دقیقه طول شرقی درگوشه غربی كشور قرارگرفته است. استان ایلام ازجنوب باخوزستان ،ازشرق با لرستان ،ازشمال باكرمانشاه وازسمت غرب با425كیلومترمرزمشترك باكشورعراق همجواراست .

استان ایلام از نظرشرایط اقلیمی جزو مناطق گرمسیر کشور محسوب می شود که در سردترین ماههای سال (فصل زمستان) متوسط حداكثر دمای هوا بالاتر از 20 درجه سلسیوس بوده است، در تابستان هوا به مرور گرم می‌شود و در گرمترین ماه سال به 7/35 درجه سلسیوس می‌رسد.

دانشگاه علوم پزشکی ایلام جمعاٌ دارای 10 مرکز آموزشی درمانی می باشد که از این تعداد سه مرکز آمزشی درمانی در سطح شهر ایلام به نام های  بیمارستان امام خمینی(ره) تاسیس 1352 ( دارای بخش های جراحی مردان، جراحی زنان، ICU، نوزادان، اطفال، اورژانس-بخش آورژانس، رادیولوژی و آزمایشگاه)، بیمارستان مصطفی خمینی تاسیس 1369(دارای بخش های داخلی مردان، داخلی زنان، زایشگاه، C.C.U، I.C.U، اورژانس، Post C.C.U، Post I.C.U، جراحی زنان، اطاق عمل، رادیو لوژی و آزمایشگاه) و بیمارستان ایت ا.. طالقانی تاسیس 1358 ( دارای بخش های دیالیز، روان پزشکی ، بخش سوختگی و اورژانس) می باشد.