روش هزینه یابیاز ابتدا تا سال۱۲۸۵کتابچه جمع——از۱۲۸۵ تا۱۳۴۴بودجه متداولدستگاهی مواد هزینهسال ما قبل آخرحد متوسط سالهای قبلاز۱۳۴۴ تا۱۳۸۱بودجه برنامه ایدستگاهی عملیاتی مواد هزینهسال ما قبل آخرحد متوسط سالهای قبلاز سال۱۳۸۱بودجه عملیاتیدستگاهی عملیاتی مواد هزینه اقتصادی

حسابدای قیمت تمام شده

نقش قوه مقننه در بودجه ریزی عملیاتی
قوه مقننه باید در مباحث مربوط به بودجه ریزی عملیاتی و تصمیمات ناشی از آنها و فعالیتهای نظارتی پس از آن، مشارکت جدی داشته باشد. ۵۰ سال تلاش کشورهای مختلف برای پیوند منابع با نتایج نشان داده است که باید توجه به نقش مهم قوه مقننه در تعیین اولویتهای ملی و تخصیص منابع برای دستیابی به این اولویت های تلاش موفقیت آمیزی باید با مشارکت قوه مقننه صورت گیرد. دولت باید بپذیرد که عملکرد و پاسخگویی، مسئولیتهای مشترکی است که مشارکت قوه مقننه را نیز می طلبد. تنها با نظارت مستمر قوه مقننه دولت و سازمانهای ذیربط است که می توان به پیشرفت در این باره استمرار بخشید و آن را تسریع کرد در واقع قوه مقننه با تأکید مستمر برنظارت و تقویت سیاستهای مهم در بسیاری از لوایح مرتبط با اصلاحات بودجه ای می تواند نقش اصلی را بر عهده داشته باشد.
نظارت مؤثر قوه مقننه از طریق بررسی ساختارهای برنامه های دستگاه اجرایی و سازمانها برای تولید محصولات و ارائه خدمات با هدف تضمین استفاده از بهترین و مقرون به صرفه ترین راهبردها برای تحقق اهداف سازمانی و ملی انجام می شود. قوه مقننه به عنوان بخشی از این نظارت باید مدیریت و نتایج برنامه هایی را که با یکدیگر فصل مشترک دارد در نظر بگیرد. با توجه به این شرایط قوه مقننه باید نیاز به فرایندهایی را در نظر بگیرد که به آن اجازه می دهد نظارت خود را بر برنامه هایی متمرکز کند که دارای جدی ترین ضعف ها هستند.
در حال حاضر در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران قوه مقننه برای نظارت بر عملکرد کلی دولت ابزار مستقیمی در اختیار ندارد و برای بیان اهداف عملیاتی برای وظایف گسترده دولت ارزیابی راهبردهای متفاوت که برای نیل به این اهداف مناسب هستند با تعریف دستور کار نظارتی که مهمترین مسائل عملکرد و مدیریت را هدف قرار می دهد راهکار مشخصی وجود ندارد. قوه مقننه باید این مسأله را در نظر بگیرد که برای نظارت هماهنگ بر عملکرد کلی دولت رویکرد نظارتی سازمان یافته ترین ضروری است. چنین فرایندی می تواند مشارکت قوه مقننه را نیز تسهیل کند(سعیدی،۱۳۸۵، ص۱۰۷)

الزامات قانونی بودجه ریزی عملیاتی در ایران

الزامات قانونی بودجه ریزی عملیاتی در ایران را می توان در موارد زیر یافت :
– برنامه چهارم توسعه اجتماعی، اقتصادی در مواد ۱۳۸ و۱۴۴
– قانون بودجه و تبصره های آن
– قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی
ماده۱۳۸ قانون برنامه چهارم توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور
سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف است با همکاری دستگاه های ذیربط به منظور اصلاح نظام بودجه ریزی از روش موجود به روش هدفمند وعملیاتی و به صورت قیمت تمام شده خدمات اقدامات ذیل را حداکثر تا پایان سال دوم برنامه چهارم انجام دهد :
الف- شناسایی و احصاء فعالیتها و خدماتی که دستگاه های اجرایی ارائه می نماید.
ب- تعیین قیمت تمام شده فعالیتها و خدمات متناسب با کیفیت و محل جغرافیایی مشخص
ج- تخصیص اعتبارات براساس عملکرد و نتایج حاصل از فعالیتها و متناسب با قیمت تمام شده آن
تبصره۱- به منظور تحقق رویکرد فوق و همچنین تسریع در تغییر نظام بودجه ریزی کشور و تقویت نظام برنامه ریزی و نظارت، سازمان مذکور موظف است ضمن اصلاح ساختار سازمان، مدیریت نیروی انسانی، روشها و فناوری اداری خود، ترتیبی اتخاذ نماید تا با سازمانی کوچک، منعطف، کارا و اثربخش و بکارگیری نخبگان و اندیشمندان امکان انجام وظایف محوله به طور مطلوب و بهینه فراهم گردد.
تبصره۲- سازمان فوق الذکر و وزارت امور اقتصادی و دارایی نسبت به تهیه لوایح لازم برای اصلاح قوانین و مقررات مالی،اداری و استخدامی و بودجه ریزی کشور اقدام نماید به نحوی که نظام موجود تبدیل به نظام کنترل نتیجه و محصول گردد.
رضایت مندی خدمت گیرندگان
بی موقع
کاهش زمان
تأمین نیازهای مشتری
کیفیت
هزینه

۳٫حج گزار بالبیک گفتن درحقیقت باخدا پیمان می بندد که از این پس جزبه اطاعت اوزبان نگشاید وزبان خودرا برهمه گناهان ببندد. جرم زبان اندک ولی جرم آن فراوان است وتلبیه ،تطهیرزبان ازهمه گناهان مربوط به آن است. از این روزبان زائر بیت الله، زبان طاهر است. پس سرّ تلبیه، زبان به حق وطاعت گشودن وازگفتارباطل ومعصیت ،رستن است، آن هم نه تنها در محدوده ی زمانی حج وعمره ،بلکه برای همیشه.
۴٫حضرت امام صادق(ع) فرموده اند: « ولب بمعنی إجابه صادقه صافیه خالصه زاکیه للله تعالی فی دعوتک متمسکاً بالعروه الوثقی؛ آن گاه به عنوان یک اجابت صادقانه ،خالصانه،بی پیرایه، وصاف ازدعوت خدا، لبیک گویان به دستگیره محکم الهی چنگ بزن»
۵٫سید عبدالله شبّرگوید: «بدان که لبیک درمیقات ،اجابت ندای خداست، پس بین خوف ورجا معلق باش. ازطرفی امیدقبولی وازطرفی ترس ردّ داشته باش. ترس ازآن که درجوابت گویند: لا لبیک ولا سعدیک»
۶٫تلبیه نوعی مناجات وگفتگو باخداست .دراین حال انسان خودرا ازقیدوبندهای مادی خلاص می کند وهم آوا بادیگران ،ندای بندگی واطاعت وبازگشت راسرمی دهد وخودرادر پناه ولطف حضرت حق ،قرارمی دهد.
طواف
خلاصه ی نتایج به دست آمده در این بخش به این شرح است :
۱٫طواف بی شک زیباترین وبارزترین دلیل ونشانه محوریت کعبه است که برگرد آن به عنوان مرکز توحید، مرکز هدایت جهانیان وخانه مبارک ونخستین خانه خداومردم انجام می گیرد. طواف تجسم اعتقادبه توحیداست که بایدهمیشه هرمسلمانی براین محورحرکت کند.
۲٫حجرالاسود، نقطه آغازومبدأ این طواف است. استلام و تقبیل آن عبارت از کاری است که از عشق وعلاقه به مبدأ حقیقی عالم، یعنی آفریدگارجهان بازگومی کند
طواف جلوه ای ازهمبستگی ای مردم
۳٫ طواف جمعی جلوه ای است ازتجمع وهمبستگی مردم بایکدیگرتا به مددقلب های پاکی که با اصحاب وخداوندگاران آن با اوهمراهی می کنندبتوان درپیشگاه پروردگار،قربی به هم رسانده وخواسته های اودرکنار حج به استجابت وپاسخ مثبت بارورشود وبا سپردن خودبرانبوه طائفان درگرداب انسانیت محوشده وبا ازخودگذشتن وبه جمع پیوستن ،خدای راباز یابد. باید دراین جابه جمعیت پیوست وطواف کرد، باید بامردم یکسان شد وإلا بیگانه ای وبیگانه رادر خانه آشنا راهی نیست.
۴٫ طواف وبرگرد چیزی چرخیدن ، علامت کمال علاقه ونشانه محبت است تا آن جاکه انسان خودرا فدای محبوب می سازدوبلاگردان اومی شود.
۵٫پس حقیقت طواف ،همانا طواف دل است به حضرت ربوبیت.
۶٫طواف بایستی میان کعبه ومقام ابراهیم باشد. کعبه مظهرتوحید است ومقام ابراهیم مظهرولایت، پس طواف انسان بایدمیان مرز توحیدو ولایت قرار گیردوطواف بی ولایت ویا بدون توحید طواف نیست. گردش بردور سنگ است نه طواف برگرد کعبه .
سرّ هفت شوط طواف
خلاصه ی نتایج به دست آمده در این قسمت به این شرح است:
۱٫ عددهایی مانند: ۱۰۰۱- ۱۰۰- ۹۹- ۷۰- ۷ اعداد تکثیرهستند وبه معنای خیلی، همیشه و… می باشند. یعنی باید همواره ودرهمه عمرخدا محور باشد. نه زرو زیور وقدرت وشهوت محور.
۳٫ عددشوط های طواف ،هفت مرتبه است.یعنی مجذورعمرانسان وانسان به نیابت هرروزهفته درسراسر عمرش، یک شوط طواف دارد یعنی تمام عمر رادر حال طواف است.
۴٫ ابو حمزه ثمالی می گوید: به امام سجادعرض کردم چرا طواف هفت شوط است؟ فرمودند: خداوند تبارک وتعالی به ملائکه فرمود: «إنّی جاعل فی الارض خلیفه» ملائکه برخلاف فرموده خداوند گفتند: «أتجعل فیها من یفسد فیها ویسفک الدماء » خداوند فرمود: «إنّی أعلم ما لا تعلمون» به دنبال آن پروردگارمتعال هفت هزارسال نورخود راازآنان پوشانید، ملائکه هفت هزارسال به عرش پناه بردند، پس خداوند برایشان رحمت آوردو توبه شان اپذیرفت وبیت المعمور راکه درآسمان چهارم بود برای آنان قرار داد« وجعله مثابه…» وبیت الحرام را برای مردم در روی زمین ،مقابل بیت المعمور قرار داد« فجعله مثابه للناس وأمنا» پس طواف بر بندگان هفت شوط واجب شد. برای هرهزار سال یک شوط.
۵٫سرّهفت دور طواف این است که آدمی دارای هفت اخلاق رذیله است که گاهی ازآن تعبیر به “هفت شوط حجاب” میشود.اخلاق رذیله عبارتند از:عجب،کبر،حسد،حرص،بخل،غضب وشهوت.سالک باید اینها رارذایل وبه جای آن هفت اخلاق حمیده راجایگزین کند که عبارتند از:علم،حکمت،عفت،شجاعت،عدالت،کرم وتواضع.
۶٫خداوند اقلیم های هفتگانه دارد که گاهی از آن تعبیر به افلاک سبعه می شود.این آیه که فرمود:”خلقکم أطوارا”ناظر به طورهای هفتگانه افلاک و اقالیم است.احتمال دارد که هفت شوط طواف،اشاره به سیر در اطوار خلقت و افلاک سبعه داشته باشد.
۷٫هفت دور طواف شاید اشاره به هفت مرحله نماز داشته باشد.مراحل نماز عبارتند از:قیام اول،رکوع،قیام دوم،سجده اول،نشستن میان دو سجده،سجده دوم و نشستن برای تشهد.شاید به همین دلیل باشد که در برخی روایات طواف را نماز دانسته اند.رسول خدا(ص) فرمود: “الطواف بالبیت صلاه،طواف خانه خدا همچون نماز است”.
چرا باید درحال طواف شانه چپ به طرف خانه کعبه وحرکت ازچپ به راست باشد؟
خلاصه ی نتایج به دست آمده در این قسمت به این شرح است:
الف) هماهنگی تشریع با تکوین ،چون همه افلاک وسیارات ومنظومه ها حرکتشان خلاف عقربه ساعت واز چپ به راست است( تکوین) واز سویی انسان جزوی ازکل نظام هستی محسوب می شود، باید حرکت اوهماهنگ با حرکت همه عالم باشد.(تشریع).
ب) تکاملی بودن حرکت، درزبان عربی به طرف راست یمین گفته می شود، چون دراو

یمن وبرکت نهفته است. بنابراین رمزو راز حرکت ازچپ به راست درطواف این خواهدبود که باید درهمه حال حرکت وتلاش به سوی برکت وتکامل باشد، زیرا بی حرکت ماندن ،مغبون شدن است.
ج) قلب که مظهر حیات روح انسانی است در طرف چپ بدن قراردارد گفته شده همان طرف به سمت خانه کعبه باشد تا این تقرب مجازی وظاهری نشانه وسرپلی برای حصول تقرب معنوی گردد.
سرّاستلام حجرالاسود
نتایجی که در این قسمت با ان دست یافتیم عبارتند از:
۱٫ معنای دست زدن به حجرالاسود این است که :خدایا من تعهدکردم که دیگردست به گناه نزنم.
۲٫بیعت با خدا به منظور اجتناب از معاصی.
۳٫هم چنین حج گزاربا استلام حجرالاسود، قصد می کند که به قرب خداوند نائل آید.
۴٫پیروی و اطاعت
۵٫تجدید عهد و میثاق ازلی
مقام ابراهیم
نتایجی که در این قسمت به آن دست یافتیم از این قرار است:
الگو برداری از حضرت ابراهیم(ع)بزرگترین سرّ این قسمت است ،حج گزاران به هنگام حضوردرمسجدالحرام روبه روی مقام ابراهیم نشسته ،جایگاه ومنزلت آن حضرت رادر پیشگاه خداوند به یاد آورند وازراه ورسم آن پیامبربت شکن الگوگرفته، برای آینده خود درس بیاموزند.از جمله:
۱٫دراین جابه انسان توجه داده می شود که زیربار مسؤولیت های سنگین ، سنگ هاسوراخ می شود، اما توازپای نیفتی ومانند حضرت ابراهیم(ع)تا این حد، ایستاده واستوارو مقاوم باش.
۲٫نمازپشت مقام ابراهیم یعنی ای حاجی توقائم مقام ابراهیم شده ای، درطواف هم حق نداریم ازفاصله میان کعبه وآن مقام دورتربرویم، حرکت ماباید میان کعبه ومقام باشد، یعنی میان توحید وامامت. میان بندگی خداورهبری معصوم.
۳٫شاید فلسفه دیگراین نمازآن باشد که چون ازطواف فارغ می گردد، صاحب مقام ومرتبه گشته ،زیرا اجازه گردش به دورخانه دوست راگرفته وباخدا دست داده ،پس درمقام ابراهیم باید نماز شکرانه به جای آورد. شکرانه پیوندی درامروفرمان خدا، وموفقیت درانجام وظیفه.
زمزم
نتیجه ای که در این قسمت با توجه به سخنان امام سجاد(ع) به دست آمد این بود :
نوشیدن جام طاعت و ترک معصیت
سعی صفا و مروه
نتایجی که در این قسمت به دست آمد به این شرح است :
۱٫سعی و امید
سعی بین صفاومروه یادآورخاطره توکل توأم باسعی هاجر همسر ابراهیم است که هفت بار میان این دوکوه شتافت تا برای کودک تشنه اش آبی بیابد سعی بین صفا ومروه به مامی آموزد که درنومیدیها بسی امیدهاست
۲٫سعی و ترازوی اعمال
بایدهنگامی که سعی میان صفا ومروه را انجام میدهد، از بالا وپایین آمدن دوکفه ترازوی اعمال درعرصه قیامت یادکند وصفا راکفه حسنات ومروه راکفه سیئات انگارد وبه خاطر آورد که درآن هنگام نظراو بر رجهان ونقصان این دوکفه دوخته می شودومیان عذاب وآمرزش ،حیران ومرددخواهد بود.
۳٫ سعی و توحید ناب
سعی هروله ای مخصوص من الله وإلی الله وفراروهجرت وپناه گرفتن ازخدابه سوی خداوپناهندگی به او ازاوست
۴٫سعی و غلبه بر نفس اماره
سعی یعنی ای انسان بکوش که اسماعیل توهم تشنه است. هاجرآب رابرای اسماعیل می خواست ،توبرای شستن زنگارهای زشت گناه ،برای خاموش کردن عطش های نفس اماره است.
۵٫سعی و ازمیان رفتن کبر و غرور
این عمل، یکی ازنمودهای عینی تواضع وفروتنی وعبودیت وبندگی انسان است ودرآن جاست که صفت های ناپسندی چون کبرو غرور وخودکامگی به کناری نهاده می شودوفضایل اخلاقی همچون تقوا وپارسایی شکوفا می گردد.
۷٫سعی جلوه ای ازخوف و رجاء
حاجی باید میان دو قله خوف و رجا معلّق باشد،نه خوف مطلق در او حاکم باشد و نه رجاء محض و در نوسان میان دو سوی خوف و رجاء با کوششی آمیخته به شادابی و نگرانی مطبوعی،مساعی خود را به کار گیرد.

ب) محدودیت های مربوط به تعمیم یافته ها

1. 1. در این پژوهش بر روی یک روش معمولی (یعنی اطلاعات پرسشنامه گزارشی) برای رسیدن به هر متغیر اتکا شد. مطالعات گذشته نشان می دهد که اندازه های خود گزارش گری تجلی و نمایش رفتاری دانش آموزان است(پیرسون، ۲۰۰۰؛ و الرند، ۱۹۹۷)، اما تکیه به یک روش معمولی ممکن است که عظمت و تأثیراتی را که در سازه های درونی یافتیم را بیش از حد واقعی نشان بدهد.

1. عامل دوم که ممکن است به طور مصنوعی این تأثیرات تخمین زده شده را بیش از حد نشان دهد زمان می باشد. یعنی این که اطلاعات با بهره گرفتن از مشت نمونه خروار جمع آوری شده به جای آنکه از طرح تحقیقی در مقیاس جغرافیایی وسیع تر استفاده شود. تجاربی مثل این که دانش آموزان از کسی خود مختاری دریافت می کند و باعث شکل گیری ترک تحصیل یا ادامه تحصیل او می شود در طول زمان رخ می دهد. با بهره گرفتن از یک طرح جامع تر، می توان تأثیرات نتایج را دقیق تر تخمین زد.
2. محدودیت سوم در تعمیم دادن داده ها این است که درک دانش آموزان فقط از معلمان آنان مورد مطالعه قرار گرفته است. به علاوه درک دانش آموزان از محیط مدرسه به عنوان پشتیبان خود تعیین گری در برابر کنترل کردن، تحت تأثیر ارتباطات آنان با والدینشان (گرولینک و رایان، ۱۹۸۹) و همچنین با مسئولین مدرسه (والرند، ۱۹۹۷) می باشد.
3. با توجه به این که این پژوهش بر روی دانش آموزان روستایی انجام گرفته است، لذا در تعمیم نتایج به جوامع شهری باید محتاط بود.
4. با توجه به این که، این پژوهش، با نمونه ای از جنس مذکر انجام شده است در نتیجه در تعمیم نتایج به جنس مونث، باید تفاوت جنسیت را مد نظر قرار داد.
5. با توجه به این که جامعه آماری این پژوهش، دانش آموزان پسر مدارس دولتی روستاهای شهرستان اقلید بودند، لذا در تعمیم نتایج به دبیرستان های نمونه مردمی، غیر انتفاعی، شاهد و … باید محتاط بود.

ج) سایر محدودیت ها

1. کمبود سوابق تحقیقاتی، پیرامون موضوع مورد پژوهش در داخل کشور.
2. مشکلات مربوط به جلب رضایت آزمودنی ها که پرسشنامه ها را با صداقت جواب دهند.

پیشنهادات
پیشنهادات پژوهشی

1. پیشنهاد می شود که برای سنجش متغیر مکنون انگیزش خود تعیین شده، سایر مقیاس ها مورد بررسی قرار گیرد (برای مثال مقیاس مورد استفاده ریو و هاردر، ۲۰۰۳)
2. پژوهش های دیگری، با مد نظر قرار دادن محدودیت های پژوهش در سایر نقاط کشور، با نمونه آماری از هر دو جنس، دانش آموزان سایر مدارس غیر دولتی و جوامع شهری انجام شود.
3. سایر متغیرهای مرتبط با این مدل بررسی و با توجه به بافت فرهنگی جامعه ما، پژوهش هایی صورت گیرد. از جمله نقش والدین، دوستان و همکلاسی ها، مدیریت مدرسه و … .
4. این پژوهش بر روی دانش آموزان متوسطه دوم و سوم دبیرستان و پیش دانشگاهی انجام شود و با نتایج این پژوهش مقایسه شود.
5. پیشنهاد می شود که پژوهشگرانی که علاقمند به آزمون و تدوین مدل هستند حتما در ابتدا اقدام به بومی سازی پرسشنامه ها کنند و همچنین اعتبار و روایی، هنجاریابی مقدماتی و در نهایت از روش تحلیل عاملی استفاده کنند که اگر همبستگی بین متغیرها بالا است قبل از اجرا اقدام به اصلاح کنند.

۶٫در انتخاب متغیرها، تناسب آنها با بافت فرهنگی جامعه را مورد توجه قرار دهند.
پیشنهاد کاربردی

1. آموزش و پرورش طرحی تحت عنوان مداخلات خود مختاری برای پیشگیری از ترک تحصیل برای دانش آموزان در معرض خطر، طراحی کند.
2. آگاهی دادن به معلمان برای ایجاد محیطی که طرفدار خود مختاری و شایستگی و کفایت باشد.
3. آموزش مهارت های انگیزشی به دانش آموزان و جالب کردن فضای روانی مدرسه برای تقویت و ارضا احساس کفایت، خود پیروی، وابستگی و استقلال براساس نظریه SDT.

منابع فارسی
بحرانی، م. (۱۳۸۴). مطالعه انگیزش تحصیلی دانش آموزان متوسطه استان فارس و عوامل همبسته با آن. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره بیست و دوم، شماره چهارم، ص –ص: ۱۸-۱۴٫
پورفاز،ع. (۱۳۸۰). بررسی عوامل موثر (درون و برون سازمانی) بر افت تحصیلی دانش آموزان مقطع ابتدایی شهرستان چابهار. مجله علوم انسانی سیستان و بلوچستان، ویژه نامه علوم تربیتی و روان شناسی، سال هفتم، شماره ۱۴، ص –ص ۳۶-۲۸٫
حسینی نسب، د؛ و بیکائی منیع، ف. (۱۳۷۷). ادراک دانش آموزان از محیط روان شناختی کلاس و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی، انگیزش درونی و اضطراب آنان. مجله علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، ۱۳۷۷ دوره سوم، سال پنجم، شماره های ۳ و ۴، ص ص: ۷۲ – ۵۵٫
حسینی، ح. یعقوبی. (۱۳۸۳). بررسی اثر بخشی آموزش سبک زندگی سالم بر عملکرد تحصیلی دانشجویان مشروط و غیر مشروط دانشگاه کاشان. پایان نامه کارشناسی ارشد راهنمایی و مشاوره، دانشگاه اصفهان.
شیخ الاسلامی، ر. و رضویه، ا (۱۳۸۴). پیش بینی خلاقیت دانشجویان دانشگاه شیراز با توجه به متغیرهای انگیزش بیرونی، انگیزش درونی و جنسیت. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره بیست و دوم، شماره چهارم، ص – ص: ۵۶-۴۴٫
کشاورز ، غ . ، باغبان ، ا. و فاتحی زاده ، م . ( ۱۳۸۲) . بررسی تأثیر مشاوره گروهی به شیوه شناختی بر تغییر نگرش نسبت به تحصیل و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر دبیرستانی شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره . دانشگاه اصفهان : دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
نجابت، م (۱۳۸۷). بررسی توزیع سنی دانش آموزان استان فارس. طرح تحقیقاتی شورای تحقیقات آموزش و پرورش فارس.
منابع انگلیسی
Ajzen, I., & Fishbein, M. (1980). Understanding attitudes and predicting social behavior. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Algozzine, B. Browder, D., Karvonen, M., Test, D., & Wood, W. (2001). Effects of intenientions to promote self-detennination for individuals with disabilities. Review of Educational Research, 71 , 219- 277.
Bayder, N & Brooks- Gunn, J. (1991). Effects ofMatemal Employment And Child- Care. Arrangments on Presohoolers Cognitive and Behavioral. Out. com; Evidence From The Children of The National Longitudinal Survey of Youth. Developmental.
Bean, J. P. ( 1985 ). Interaction effects based on class level in an explanatory model of college student dropout syndrome. American Educational Research Journal, 24, 521-540.
Black, A. E., & Deci, E. L. (2000). The effects of instructors’ autonomy support and students’ autonomous motivation on learning organic chemistry: A self-determination theory perspective. Science Education, 84, 740–۷۵۶٫
Bogenschnelder, K. (1997). Parental in Volvement In Adolescent Schooling: A ProxiMal Process With Transcontextual Validify Journal of Marriage and The Family.V59(3).718-733.
Boggiano, A. K., Flink, C., Shields, A., Seelbach, A., & Barrett, M. (1993). Use of techniques promoting students’ self-determination: Effects on students’ analytic problem-solving skills. Motivation and Emotion, 17, 319–۳۳۶٫
Calabrese, R. L., & Poe, J. (1990). Alienation: An explanation of high dropout rates among African American and Latino students. Educational Research Quarterly, 14, 22-26.
Cameto. R. (2005. October). How are we preparing youth with disahilities for the transition to early adulthood? Findingsfrom the National Longi- tudinal Transition Study-2. Albuquerque. NM: National Center on Sec- ondary Education and Transition, Capacity Building Institute.
Christenson. S., Sinclair, M. Lehr. C., & Godber, Y. (2001). Promoting suc- cessful school completion: Critical conceptual and methodological guidelines. School Psychology Quarterly, 16, 468-484.
Colangelo, N., Assouline, S. G., & New, J. K. (1999). Gifted education in rural schools: A national assessment. Iowa City: University of Iowa Press.
Conklin, M.E& Daily. A.R.(1981). Dose consistency of Parental Educational Encou- gement Matter for Secondary School Studednts? Sociology Educationn. ۵۴٫p254-262.

۲۵- صلاحی ، جاوید بزهکاری اطفال و نوجوانان نشر میزان چاپ ششم زمستان ۱۳۸۸
۲۶- صفایی، سید حسین – امامی ، اسدالله مختصر حقوق خانواده نشر دادگستر چاپ چهارم
۲۷-عمید حسن – فرهنگ فارسی عمید چاپ هفدهم ۱۳۶۱ انتشارات امیر کبیر
۲۸-علی محمدی، محمد علی – کوه نشین، قاسم، راهنمایی نیمه جامع اعتیاد، انتشارات عشق دانش گرگان چاپ اول ۱۳۸۸
۲۹-غلامی آبیز، محسن بررسی عامل اقتصادی اجتماعی موثر بر اعتیاد پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز
۳۰-فرجاد، محمد حسین، آسیب شناسی اجتماعی و جامعه شناسی انحرافات نشر بدر چاپ هفتم پاییز ۱۳۷۵
۳۱-کریم پور، صادق، روانشناسی اعتیاد، انتشارات امیر کبیر، تهران ۱۳۶۵
۳۲-کاپلان هارولد – سادوک بنیامین، ترجمه دکتر نصرالله پور افکاری خلاصه روانپزشکی بالینی انتشارات آزاده چاپ اول تابستان ۱۳۷۹ جلد اول
۳۳- کاپلان هارولد – سادوک بنیامین، ترجمه دکتر نصرالله پور افکاری خلاصه روانپزشکی بالینی انتشارات آزاده چاپ چهارم زمستان ۱۳۷۸
۳۴-کوئن، بروس ترجمه دکتر غلامعباس توسلی ، رضا فاظل مبانی جامعه شناسی
۳۵-کی نیا، مهدی، مبانی جرم شناسی جلد اول و دوم انتشارات دانشگاه تهران چاپ چهارم ۱۳۷۳
۳۶-حکمت، سعید، پزشکی قانونی قضائی انتشارات گوتنبرگ چاپ چهارم ۱۳۷۱
۳۷-کیهان نیا، اصغر نوجوانان چه می گویند ؟ نشر مادر چاپ سوم اسفند ۷۶
۳۸-گسن، ریموند، ترجمه دکتر مهدی کی نیا جرم شناسی نظری نشر مجد چاپ چهارم اسفند ۱۳۸۸
۳۹-گودرزی، فرامرز پزشکی قانونی تهران ۱۳۷۲
۴۰-گیدنز، آنتونی، ترجمه منوچهر صبوری جامعه شناسی نشر نی چاپ دوم ۱۳۷۴
۴۱-مجوزی، عبدالله چرا تنبیه ؟ نشر انجمن اولیا و مربیان جمهوری اسلامی ایران چاپ دوم۱۳۷۳
۴۲-محسنی، منوچهر جامعه شناسی عمومی انتشارات طهوری چاپ هفتم ۱۳۸۰
۴۳-منصور آبادی، عباس، مجموعه مقالات همایش راهکار های کاهش جمعیت کیفری زندان نشر میزان چاپ اول بهار ۱۳۸۶
۴۴-محمدی، منصور، حقوق کیفری مواد مخدر، نشر میثاق عدالت ، چاپ اول ۱۳۸۳
۴۵-میر محمد صادقی، حسین، حقوق کیفری اختصاصی جرایم علیه اموال و مالکیت نشر میزان بهار ۱۳۸۱
۴۶-معاونت آموزش قوه قضائیه نکته های کلیدی در پزشکی قانونی جلد دوم انتشارات قضا قم ۱۳۸۷
۴۷-منصور، سعید، بررسی تاثیر عوامل اقتصادی اجتماعی بر اعتیاد معتادان مرکز بازپروری کرمان پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز آبان ۱۳۷۶
۴۸-یوسفیان شوره دلی، جزوه کلاسی جامعه شناسی جنایی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان نیمسال تحصیلی ۸۸-۸۹
۴۹-نجابتی، مهدی پلیس علمی انتشارات سمت چاپ اول بهار ۱۳۸۱
۵۰-نجفی ابرند آبادی، علی حسین تقریرات جرم شناسی ( جامه شناسی جنایی دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران سال تحصیلی ۷۴-۷۵
۵۱-نجفی ابرند آبادی ، علی حسین تقریرات جرم شناسی دوره کارشناسی ارشد حقوق جزاء و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی نیمسال دوم ۸۳-۸۴
۵۲-نجفی، اسفاد ، مرتضی _ محسنی ، فرید ، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران نشر المهدی چاپ اول ۱۳۷۹
۵۳-نجفی ابرند آبادی، علی حسین تقریرات جرم شناسی ( جامه شناسی جنایی دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران سال تحصیلی ۷۴-۷۵
۵۴-ویلیامز، فرانک پی – مک شین ، ماری لین دی ترجمه دکتر حمید رضا ملک محمدی نظریه های جرم شناسی انتشارات مزان چاپ دوم پاییز ۸۶
۵۵-ولد، جرج – برناد ، توماس – اسنیپس ، جفری ترجمه علی شجاعی جرم شناسی نظری انتشارات سمت چاپ دوم پاییز ۱۳۸۷
گزارشات
۱-بزه دیدگان مجموعه مقالات (( اولین همایش علمی بزه دیدگان و راه های پیشگیری )) دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان ۱۳۸۲
۲- پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران
۳-دفتر آموزش و فرهنگ پیشگیری از اعتیاد و آسیب های اجتماعی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم جزوه کراک مرگ بی صدا
۴-دفتر امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه اعتیاد یا مرگ تدریجی
۵-دکتر نجفی ابرند آبادی، علی حسین تقریرات جرم شناسی دوره کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس
۶- حسنی – امید ، جزوه پزشکی قانونی مقطع کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان نیمسال تحصیلی ۸۸-۸۹
۷- جزوه آموزشی کارگاه پیشگیری از اعتیاد اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گلستان دی ماه ۱۳۸۱
گودرزی، فرامرز پزشکی قانونی تهران ۱۳۷۲
۸-یوسفیان شوره دلی، جزوه کلاسی جامعه شناسی جنایی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان نیمسال تحصیلی ۸۸-۸۹
ضمایم
پاسخگوی گرامی:
پرسشنامه ای را که ملاحظه می نمایید در چارچوب یک پایان نامه کارشناسی ارشد تحت عنوان « بررسی عوامل خطر ساز محیطی- اجتماعی اعتیاد در شهرستان کلاله » طراحی و شما به صورت کاملا تصادفی جهت پاسخگویی انتخاب گردیده اید. خواهشمند است با پاسخ های صادقانه و عالمانه یاریگر ما در دستیابی به اهداف تحقیق باشید. ضمناً هیچ نیازی به قید نام و نام خانوادگی شما نیست و اطلاعات داده شده نزد محقق محفوظ خواهد ماند. با تشکر دانشجوی کارشناسی ارشد: فضیلت
۱- جنس: الف- مرد ب-زن ۲- سن:……………… ۳- محل تولد : شهر روستا
۴- محل سکونت: شهر روستا ۵- وضعیت تأهل : مجرد متاهل مطلقه سایر موارد با ذکر مورد….
۶- میزان تحصیلات :
بی سواد خواندن و نوشتن ابتدایی راهنمایی دیپلم
فوق دیپلم لیسانس فوق لیسانس و بالاتر
۷- وضعیت اشتغال : شاغل بیکار ۸- نوع شغل : …………….
۹- نوع مسکن : شخصی استیجاری رهنی منزل والدین سایر موارد با ذکر نام ….
۱۰- میزان در آمد ماهانه : ……………… ۱۱- قومیت: ترکمن فارس سی
ستانی
بلوچ خراسانی شاهرودی ترک سایر موارد با ذکر مورد…
۱۲- نوع مواد مخدر مصرفی:

نمودار ۱۲٫ نمودار تفکیکی موضوعات آثار مرضیه محمدپور

نمودار نهایی

نمودار ۱۳٫ نمودار نهایی
تعداد داستان های کوتاه با موضوعیت مسائل زنان: ۲۵
تعداد داستان های کوتاه با موضوعیت مسائل عاطفی: ۸۱
تعداد داستان های کوتاه با موضوعیت مسائل اجتماعی و فرهنگی: ۴۰
تعداد داستان های کوتاه با موضوعیت مسائل سیاسی: ۸ فصل چهارم
بررسی یافته ها

فصل چهارم: بررسی یافته ها

نگارنده پس از مطالعه ی دقیق خلاصه ی آثار، با توجه به شواهد متنی موجود در داستان ها به معیّن نمودن موضوع تک تک این داستان ها پرداخته است و برای ارائه یافته ها تنها به تهیّه جدول اکتفا ننموده بلکه این نتایج از طریق نمودار نیز نمایش داده شده اند.
پس از بررسی ۱۵۴ داستان کوتاه از ۱۲ نویسنده ی زن ایرانی دهه هفتاد، همان طور که در نمودار نهایی (در انتهای فصل سوّم) مشاهده می شود، نگارنده به این نتیجه رسیده است که این نویسندگان:
در ۸۱ داستان کوتاه به مسائل عاطفی، در ۴۰ داستان کوتاه به مسائل اجتماعی و فرهنگی، در ۲۵ داستان کوتاه به مسائل زنان و در ۸ داستان کوتاه به مسائل سیاسی پرداخته اند.
بنابراین مسائل عاطفی با ۵۴% بیشترین مضمون را در آثار این نویسندگان به خود اختصاص داده است. پس از آن بیان مسائل اجتماعی و فرهنگی با ۲۵% بیشترین دغدغه ی این نویسندگان محسوب می گردد و پرداختن به مسائل زنان با ۱۵% در سوّمین جایگاه قرار دارد. در پایان مسائل سیاسی با ۶% کمترین بسامد را در آثار این نویسندگان نشان می دهد.
در ادامه مضامین و زیرمجموعه های تکرار شونده و پربسامد این چهار معیار (مسائل عاطفی، مسائل اجتماعی و فرهنگی، مسائل زنان، مسائل سیاسی) با ارائه شواهد متنی بیان خواهد شد.

مسائل عاطفی

پربسامدترین موضوعاتی که در مجموعه داستان های مورد نظر وجود دارد، مسائل عاطفی است. از آنجایی که بیشتر نقش آفرینان داستان ها زنان هستند و پیوسته از دختران و مادران سخن به میان می آید، عواطف زنانه و مادرانه در داستان های این نویسندگان با بسامد قابل توجّهی نمود پیدا کرده است.
پس از بررسی های به عمل آمده نگارنده به این نتیجه رسیده است که از میان انواع گوناگون مسائل عاطفی، مضامینی مانند: تنهایی، مرگ، ترس، عشق، احساسات و تجربه های کودکانه و حسرت بیشتر توجّه نویسندگان زن این دهه را جلب کرده و آن ها بیش از هر چیز به پرداختن به آن مضامین روی آورده اند.

تنهایی

در داستان های بسیاری از این نویسندگان تنهایی و پناه بردن به عالم درون و یا عنصری از عالم بیرون برجسته است. مثلاً در داستان «گربه امروز مرد» از مجموعه داستان آمده بودم با دخترم چای بخورم، یا داستان «آخرین جمعه ی پاییز» در مجموعه داستان فصل خواب های آشفته زنان به حیواناتی مثل گربه، خروس و موجوداتی مانند درخت و تابلو پناه می برند. به نظر می آید که بی مهری ای که از جانب مردان نسبت به آن ها روا می شود عامل این گونه رفتارهاست تا جایی که بعضی از این زنان دچار آشفتگی های روانی شده و مرتکب رفتارهای غیر قابل جبران مانند: قتل فرزند می شوند.
در بیشتر این داستان ها همسران این زنان، مردانی بیگانه با عالم زنان هستند و حتی هیچ تلاشی هم در جهت شناخت حساسیت ها، علایق و سلیقه های زنان نمی کنند. به نظر می رسد که این مردان افرادی بسیار پایبند به سنت و قدرت هستند که باور قلبی شان همان زیردست بودن زنان و ضعیفه بودن و حتی ناقص العقلی آن هاست. در واقع این مردان هر چند که هنرمند، روشن فکر و نویسنده ای موفّق باشند ولی باز هم به نوعی عوام اند. مثلاً داستان «آمده بودم با دخترم چای بخورم» از مجموعه داستان آمده بودم با دخترم چای بخورم وضعیّت زنان در زندگی مردان روشن فکر را به تصویر می کشد؛ زنانی که حتی در چنین زندگی ای نیز امکان به عمل درآوردن استعدادهای خود و بازیابی هویّت از دست رفته را نمی یابند: «خیال می کردم زن یک فیلسوف شدم ولی او نوشتن را به کنار من بودن ترجیح می دهد» (ص۱۰ ) شوهرش و همه ی آدم هایی که دور و بر او هستند نقش بازی می کنند و او- که به تعبیر شوهرش بازیگر خوبی نیست- می خواهد طبیعی بازی کند. زن داستان- چنان که از نامه ی پایانی داستان که مادر برای پسرش نوشته برمی آید- عاقبت بازیگر می شود و به شهرت هم می رسد امّا ناپدید شده و به جای نامشخصی می رود.
نویسنده در داستان «فرضیه» از مجموعه داستان نه آبی، نه زرد از فرط تنهایی دچار جنون و توهّم شده است و خیال می کند که درون کشتی ای در دریاست و پس از متلاشی شدن کشتی به جزیره ای رسیده و تنها در آن جزیره باید زندگی کند در حالی که او در آپارتمانش نشسته است. این جنون او آنقدر ادامه پیدا می کند که دو مرد از آسایشگاه روانی به منزل او آمده و او را با خود می برند.
در داستان «تنها در مه» از مجموعه داستان راز کوچک و داستان های دیگر وضعیّت زنی بسیار تنها به نام خانم امیریان توصیف می شود که عاشق پدر هم کلاسی دخترش آقای آرش می شود. او به بهانه ی کمک به جغد بیماری که آقای آرش از آن مواظبت می کند مدام با او همراه می شود. ولی آقای آرش اصلاً متوجّه این عشق نمی شود و در نهایت این خانم امیریان است که «تنها در مه» می ماند. تنها، چون به خواسته اش نرسیده است. او حتی نمی تواند چشم های آقای آرش را به درستی ببیند و رنگ آن ها را تشخیص بدهد. جغدی که حلقه ی اتّصال دو شخصیّت است، بالاخره می میرد و بر شدّت تنهایی و فاصله افزوده می شود.
«آقای آرش متفکّرانه گفت: انگار سرنوشت مقدّرش چنین بود و در ادامه از جغدها گفت و از رفتار عجیب و متفاوتشان. چشم های گود و ته نشسته اش را به دورها دوخته بود و با خود حرف می زد. خانم امیریان هنوز هم نمی توانست رنگ چشم های او را ببیند و یا حتی حدسی بزند. نگاهش می کرد بی آنکه ببیند و گوش می کرد بی آنکه بشنود او چه می گوید. پاسخی هم نداشت. پنداری دیگر نمی توانست هیچ چیز را تشخیص بدهد و در فضایی از مه فرو رفت» (ص ۱۲۹).

مرگ

از دیگر مضامین عاطفی که در داستان های موردبررسی بسامد قابل توجّهی دارد موضوع مرگ است که از چند جهت به آن توجّه شده است.

اندیشه ی مرگ
مثلاً در داستان «ابوطفیل» از مجموعه داستان خوب شد به دنیا آمدی راوی زن جوانی است که از مرگ و جهنّم می ترسد، او هر شب در خواب مرگ را به شکلی می بیند. «صدای نفس کشیدن مرگ را می شنوم خیلی جوان بود با چشم های میشی و مژه های مشکی و ابرو های پهن … بار دوم درشت قامت بود با چکمه های سیاه … شب سوم مردی حدود پنجاه ساله با صورت زرد و پر از لک و پیس …» (۶۰).

مرگ یکی از افراد خانواده
برای نمونه داستان «خسوف» از مجموعه داستان نه آبی، نه زرد ماجرای زنی است که مرگ پسر جوانش او را آن چنان شوکه کرده که سال ها لب به سخن باز نکرده و حتی اشک هم نریخته است. راوی داستان که دختر این زن است به خانه ی پدربزرگ رفته و عکسی از برادرش پیدا می کند و آن را به مادر نشان می دهد. مادر با دیدن عکس از خود بی خود شده و شروع به اشک ریختن می کند و کمی آرام می شود.
راوی داستان «آنا» از مجموعه داستان فصل خواب های آشفته نیز با لحنی سوزناک در مورد بیماری سخت و لاعلاج خواهرش، آنا که در آخر منجر به مرگ او می شود سخن می گوید.

ترس

سومین مضمون عاطفی که در این آثار مطرح گردید ترس است که شامل ترس از مرگ، ترس از تنهایی، ترس از فقر و ترس از دست دادن فرزند و … می شود.
در داستان «ترس» از مجموعه داستان حنای سوخته راوی به بیان چگونگی مرگ بهادرخان می پردازد. بهادر خان که مردی زورگو و عیّاش بود، روزی از روی خشم مار سفید بسیار بزرگی را می کشد و از اطرافیان می شنود که جفت آن مار برای انتقام به سراغ او خواهد رفت. از آن زمان به بعد دچار ترس و وسواس شدیدی می شود و از هر گونه ریسمان سیاه و سفیدی می ترسد و در آخر همین ترس باعث مرگش می شود.« او از نخ سفید و سیاه هم می ترسید ترس را همیشه داشت … و همه مان را سر ترسی بیهوده به جز آورد…» (۶۸).
در داستان «دو مسافر» از مجموعه داستان سیلویا سیلویا نویسنده به بیان ترس شدید شخصیّت اصلی داستان پرداخته است. او زمانی که مرگ را نزدیک می بیند به خودش می آید و اشتباهات گذشته را در ذهنش مرور می کند و در دل آرزو می کند که ای کاش فرصتی می داشت تا بتواند کارهای ناشایست گذشته اش را جبران کند ولی نکته مهم این است که همه ی این احساسات سوزناک تا جایی تداوم می یابد که احساس ترس وجود دارد، با احساس امنیّت و آرامش همه ی این پشیمانی ها و افسوس ها فراموش می شود و زندگی دوباره به روال سابق برمی گردد. «به چشم های زنش نگاه کرد و گفت: هواپیما … تأخیر داشت … با لباس روی تخت افتاد و همه چیز، همه چیز را فراموش کرد» (۶۲).

عشق

عشق از جمله مضامین عاطفی است که هر چند نسبت به مضامین ذکرشده بسامد کمتری دارد ولی در همه ی مجموعه داستان های بررسی شده وجود دارد. همه ی نویسندگان زن موردنظر در آثارشان از عشق سخن گفتند. از عشق های ناکام دوران نوجوانی و جوانی شان که در سنّ میانسالی به مرور آن ها می پردازند. برای نمونه راوی داستان «همه ی انجیرهای دنیا» از مجموعه داستان آمده بودم با دخترم چای بخورم زنی است که در دوران میانسالی به سر می برد و به بیان عشق نافرجام دوران نوجوانی اش می پردازد. او و پسرعمویش عاشق هم بودند ولی در ظاهر مدام با هم بحث و دعوا داشتند یک شب وقتی هر دو بر روی درخت مشغول چیدن انجیر بودند سبد انجیرها به زمین می افتد و پسرعمو به او ابراز عشق می کند و می گوید همه ی انجیرهای دنیا فدای او. این جمله ی عاشقانه ی پسر، راوی را بسیار عصبانی می کند زیرا او چهره ی عصبانی و جدّی پسرک را بیشتر دوست می داشت در نهایت رابطه ی آن ها به جایی نمی رسد و تنها خاطره ای از آن باقی می ماند.
مضمون اصلی در داستان «تنت را بچسبان به زندگی» از مجموعه داستان چراغ های رابطه این است که حیات بدون عشق امکان پذیر نیست و تنها با عشق است که زندگی ممکن می گردد.

احساسات و تجربه های کودکانه

قابل ذکر است که بسیاری از داستان های این نویسندگان از زبان راوی کودک روایت می شود. می توان داستان های موردنظر را به دو بخش تقسیم نمود؛ در بخش اوّل کودکان در مورد مسائل و تجربیات خودشان سخن می گویند. مثلاً در داستان «خروس» از مجموعه داستان نه آبی، نه زرد راوی پسر نوجوانی است که دوستش اصغر در مورد خروس زیبا و رنگارنگی با او صحبت می کند که در کوچه روبرویی آن ها زندگی می کند. پسرک ندیده عاشق آن خروس می گردد و تصمیم می گیرد به هر قیمتی شده صاحب آن خروس شود. وقتی به کوچه روبرویی می رود می فهمند که صاحب آن خروس از آن جا اسباب کشی کرده است و رفته است. وی پس از ماجراهایی همان خروس را می بیند و در عوض دادن کوپن قند و شکر آن را به دست می آورد. «چقدر قشنگ بود اصغر راست گفته بود، عین طاووس بود. در یک لحظه دل به دریا زدم و گفتم: عباس آقا! می شود این خروس را بدهید به من، عوضش وقتی کوپن اعلام شد، کوپن ما را بردارید جای این؟» (۱۲۸).
یا داستان «دوات ساچمه ای» از مجموعه داستان نه آبی، نه زرد نویسنده به بیان اضطراب ها و تردید های دختر نوجوانی می پردازد که دواتش که ساچمه ای در آن انداخته را در مدرسه جای گذاشته است. اشیاء گمشده ی مدرسه را در درون سبدی در زیرزمین قرار می دادند. او قصد رفتن به آن جا را دارد و زیرزمین جایی است که بچه های تنبل به رفتن به آن جا تهدید می شوند و بسیار ترسناک است ولی در نهایت آن دختر همراه دوستش با ترس و لرز بسیار به آن جا رفته و دوات را برمی دارند. در راه بازگشت مدیر مدرسه که زنی خشمگین و ترسناک بود آن ها را به شدّت غافلگیر می کند. « دواتم توی سبد گوشه ی زیرزمین بود، تا دستم را دراز کردم برش دارم، دستی پشت گردنم را گرفت، فاطی جیغ کشید، خانم مدیر بود، با یک دست پشت گردن فاطی را گرفت، با دست دیگر پشت گردن مرا، فریاد زد …» (ص۱۴۲).
بخش دوم داستان هایی است که کودکان روایت می کنند در مورد برداشت آن ها از روابط پدر و مادر یا دیگر افراد خانواده. به طور مثال در داستان «خوشبختی» از مجموعه داستان سیلویا سیلویا راوی دختر بچه ای است که از داخل اتاقش به صدای دعوای پدر و مادرش گوش می دهد و ماوقع را با زبان کودکانه اش برای خواننده شرح می دهد. مادر او با صدای بلند و خشمگین می گوید که از زندگی اش راضی نیست و از اینکه بچه دار شده پشیمان است. او فرزندش- راوی- را دوست نمی دارد و قصد دارد او و پدرش را برای همیشه ترک کند. راوی که شاهد این سخنان دل خراش مادرش است گریه می کند و برای عروسکش لالایی می خواند تا بخوابد. «بابا آروم حرف می زد، ولی مامان عصبانی بود. مامان می گفت: جوونیمو باختم…دیگه نمی خوام بقیه عمرمو تو این خونه لعنتی هدر بدم. همش تقصیر تو بود. من بچه نمی خواستم…» (ص۱۰۸).
راوی داستان «بوی گرم شیر» در مجموعه داستان خوب شد به دنیا آمدی هم دختری است که مدام شاهد دعوای پدر و مادرش است. پدر راوی پس از تولّد وحید، فرزند چهارمش مدام مادر راوی را سرزنش می کرد و مدام به او می گفت که «این یکی زیادی بود. این یکی زیادی بود.» (ص۱۱۶). این سرزنش ها آن قدر تکرار شد تا یک شب مادر راوی با کارد آشپزخانه وحید را می کشد. راوی که دختر کوچکی است شاهد ماجراست و پدر خانواده بعد از فهمیدن ماجرا مادر را کتک می زند و دست و پاهایش را می بندد و روز بعد همسایه ها از ماجرا مطّلع می شوند. پلیس مادر را به زندان می برد و خانواده ی آن ها به طور کامل متلاشی می شود.

حسرت

نویسندگان زن این دهه در تعدادی از این داستان ها به بیان حسرت ها و آرزوهای زنان پرداخته اند که گاهی این حسرت به خاطر ایده ال گرایی شخصیّت اصلی است یا در جایی دیگر ناشی از حسادت به فرد دیگری می باشد. به طور مثال در داستان «عصر» از مجموعه داستان آمده بودم با دخترم چای بخورم دختربچه ای به نام شهرزاد هر روز برای بازی به پشت بام خانه می رود و از آن جا به حیاط خانه ی پشتی شان می نگرد. در آ ن جا دختری به نام شهرزاد و پسری به نام شهاب (هم نام برادرش) و مرد و زنی زندگی می کردند که بسیار خوشبخت و مهربان بودند. پدر آن شهرزاد همیشه در کنارشان بود و با او بازی می کرد ولی وقتی شهرزاد به حیاط این طرف پشت بام یعنی حیاط خانه ی خودشان می نگرد می بیند که پدرش طبق معمول نیامده و همیشه دیر وقت می آید و اصلاً زندگی خوب و ایده آلی ندارد. او پس از سال ها باز هم این سوال تکرار شونده را از برادرش شهاب می پرسد که «تو حیاط آن طرف پشت بام مان را دیده بودی؟ شهاب بزرگ شده بود .سرش را از روی کتاب بلند کرد و گفت: آن طرف پشت بام ما فقط یک خرابه ی خالی بود چقدر بگم؟» (ص۴۸).
در حقیقت این داستان نوعی عینیّت بخشیدن به خیالات دخترک است که در بافت داستان به خوبی جا افتاده است. شهرزاد در حسرت داشتن آن زندگی ایده آل است و وقتی آن را با واقعیّت هم سو نمی بیند آن زندگی را در تخیّلاتش می سازد.
نویسنده در داستان «گلی و من» از مجموعه داستان حضور آبی مینا به بیان حسرت های یک زن از طریق مرور خاطرات زندگی اش می پردازد. او همیشه به اوضاع و احوال زندگی دوستش گلی که دختر بسیار زیبا و موفّق و ثروتمندی است حسرت می برد و این حسرت احساسات «در هم و بر همی» در او ایجاد می کند مخلوطی از مهر، بدخواهی، تحسین و تمسخر. «دلم می خواست بابای گلی آن قدر پول دار بشود که دیگر حتی اسم ما را نیاورد. هر چند از کمتر دیدن او دلم می گرفت. اما می خواستم به ندیدنش عادت کنم. همیشه همه جا خودم را با او مقایسه می کردم.حتی حالا هم که سی و چهار سالگی را پشت سر گذاشتم، هر وقت لباس نو می خرم سعی می کنم گلی را در آن لباس مجسم کنم و همیشه آن لباس به گلی بیشتر می آید …» (ص۴۸).

مسائل اجتماعی و فرهنگی