پایان نامه ارشد : پارامترهای موثر بر ساخت نانو کاتالیست Al2O3 – γ Ir
ای کلی بر انواع تراسترها و مکانیزم تراستر گرم، معرفی تکپیشرانههای به کار رفته در این زمینه، مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم لیست مواد و تجهیزات آزمایشگاهی، روش انجام آزمایشات مربوطه، سیستم تست کاتالیست و روش آنالیز محصولات خروجی از راکتور بیان شده است. در فصل سوم نتایج و تحلیل آنها آورده شده است. در فصل چهارم نتیجه گیری کلی و پیشنهاداتی برای تحقیقات بعدی بیان گردیده است.
۱-۱-معرفی سیستمهای پیشرانش
پس از پرتاب ماهواره و قرار دادن آن در یک مدار معین، سیستم ویژهای برای تصحیح و کنترل مدار مربوطه احتیاج میباشد. برای این منظور از سه نوع سیستم پیشرانش استفاده میشود: سیستمهای گاز سرد، داغ و گرم. سیستمهای گاز سرد از یک گاز خنثی استفاده میکنند. این سیستمها سادهترین نوع سیستم پیشرانش هستند و شامل یک موتور میباشند و بنا بر کاربردشان ممکن است به صورت
چندگانه نیز ساخته شوند. در سیستم پیشرانش گاز سرد، ضخامت و به تبع آن وزن بالای مخزن ذخیره، استفاده از آن را محدود کرده است. به علاوه به دلیل اینکه فشار تانک ذخیره عموما کاهشی است( مثل خروج گاز از یک بالن) در نتیجه به مرور زمان بازدهی آن کاهش مییابد. این سیستم برای کنترل مدار ماهوارهها استفاده میشود. امروزه از این سیستمها وقتی به ایمپالس و یا سطح تراست پایین احتیاج است و جایی که به کارگیری پیشرانههای شیمیایی دیگر به دلیل مسائل ایمنی دارای مشکلات خاصی است، استفاده میشود. سیستمهای پیشرانش گاز داغ، از اندازه بزرگتری نسبت به دیگر سیستمهای کنترل مدار برخوردار هستند و برای ماهوارههای بزرگ استفاده میشوند. در واقع سیستمهای پیشرانش گاز داغ، دو پیشرانهای اند. بدلیل ایمپالس تولیدی بالاتر نسبت به سیستم پیشرانش گاز گرم، عموما وقتی به نیروی تراست بالاتر احتیاج باشد از آنها استفاده میشود. سیستمهای پیشرانش گاز گرم به سیستمهای تک پیشرانه معروف هستند. دو نوع سیستم پیشرانش گاز گرم، کاتالیستی و حرارتی، وجود دارد. سیستمهای پیشرانش کاتالیستی، عموما به تامین انرژی گرمایشی نیاز ندارند، در نتیجه نسبت به سیستم تجزیه حرارتی، به تجهیزات کمتری احتیاج داشته و در بین انواع سیستمهای مورد استفاده سیستمهای سادهتر و دارای حجم و وزن کمتری هستند. از اینرو به دلیل دارا بودن مزایای مختلف، سیستم پیشرانش کاتالیستی، سیستمی مناسب برای کنترل مدار ماهوارهها شناخته شده است. امروزه برای عملیات حساس و مهم، که دقت قرار گرفتن ماهواره در مدار مناسب، از اهمیت خاص برخوردار است، تمایل به سیستمهای میکروپیشرانش رو به افزایش است، که این امر نیز با استفاده از سیستم پیشرانش کاتالیستی محقق میشود[۴].
سیستم پیشرانش کاتالیستی از سه بخش عمده سیستم خوراکدهی، بستر کاتالیستی و نازل تشکیل شده است. سیستم خوراکدهی متشکل از مخازن خوراک و گاز فشرده برای تزریق تک پیشرانه، شیرهای کنترل و در نهایت انژکتورها میباشد. بستر کاتالیستی حاوی کاتالیست مناسب برای تجزیه تک پیشرانه است، که عمل تجزیه کاتالیستی در آن رخ میدهد. نازلها وظیفه شتاب دادن به گازهای خروجی را بر عهده دارند که در نهایت تراست مورد نظر را ایجاد کنند[۴].
پیشرانه ذخیره شده در مخازن خوراک پس از عبور از انژکتورها، در اثر برخورد با بستر کاتالیستی تجزیه شده و گازهای داغ و انرژی گرمایی تولید میکند. گازهای داغ با عبور از نازل شتاب میگیرند و تراست مورد نظر را ایجاد میکنند.
۲-۱-انواع تکپیشرانهها
به طور عمده هیدرازین به عنوان تکپیشرانه استفاده شده است. هیدروژن پراکساید، اتیلن اکساید، ایزو پروپیل نیترات و نیترومتان به عنوان تکپیشرانه مورد بررسی قرار گرفتهاند یا استفاده شدهاند[۵]. از مزایای اتیلن اکساید، پایین بودن کشش سطحی، فشار بخار و ویسکوزیته است. اتیلن اکساید به دلیل موازنه کم اکسیژن در مولکولش، عملکرد پایینی دارد. عملکرد پایین و دمای اشتعال آدیاباتیک پایین آن، باعث شده است که امروزه بیشتر از آنکه به عنوان پیشرانه در سیستم پیشرانش کاتالیستی مورد استفاده قرار گیرد، در مولدهای گاز در راکتها استفاده شود[۴].
از ویژگیهای نیترومتان گرمای تشکیل نسبتا بالا، ویسکوزیته پایین و ایمپالس بالا به دلیل وجود اکسیژن بالا در مولکول آن میباشد. نقطه انجماد آن از هیدرازین و هیدروژن پراکساید پایینتر است. معایب آن فشار بخار بالا، ظرفیت حرارتی پایین، وجود اشکال در شروع احتراق( همراه بودن تجزیه آن با انفجار ) و سمیت بالای آن است. این عوامل باعث شدهاند تا این ماده از عرصه کاربردهای عملی به دور نگه داشته شود[۶].
هیدروژن پراکساید غلیظ به عنوان تکپیشرانه تولید گاز در ایالت متحده آمریکا، روسیه و آلمان در موتورهای طراحی شده قبل از ۱۹۵۵ استفاده شده است. ایمپالس ویژه تئوری هیدروژن پراکساید ۹۰ % وقتی به عنوان پیشرانه تک جزیی استفاده میشود ۱۴۷ ثانیه است[۷]. هیدروژن پراکساید در بین تکپیشرانههای مذکور بالاترین دانسیته و نقطه جوش را داراست. همچنین هیدروژن پراکساید فشار بخار پایین، ظرفیت حرارتی و گرمای تشکیل نسبتا بالایی دارد. باید تجزیه آن در تمام مدت کنترل شود، زیرا در صورت تجزیه شدن در تانک ذخیره، کم کم فشار داخل تانک به دلیل تولید محصولات تجزیه افزایش یافته و حجم پراکسید هیدروژن داخل تانک کاهش مییابد. ممکن است در اثر تولید گاز و گرما دما افزایش یافته و اگر دما به ۲۶۰ درجه سلسیوس برسد، انفجار رخ میدهد[۴].
هیدرازین نه تنها به عنوان یک سوخت قابل ذخیره سازی عالی است، بلکه به عنوان یک تکپیشرانه که توسط کاتالیست مایع یا جامد مناسب تجزیه میشود نیز قابل استفاده است. این ماده بیش از ۱۵ سال در تانکهای غیر قابل نفوذ قابل ذخیره سازی است[۴].
هیدرازین به عنوان یک تکپیشرانه در کنترل جزئی و کنترل مسیر پرتابی راکتها برای کنترل ماهوارهها و دیگر فضاپیماها استفاده شده است. سیستمهای تکپیشرانهی هیدرازین، به طور گسترده برای کنترل مدار ماهوارهها و موشکها( حتی در اولین موشکها مثل دلتای V و آرین ۵ )، احتیاجات ایمپالس حدود ۱۰۰ ثانیه و کمتر را تامین کرده است. انواع مختلف این سیستم میتوانند ضربه ویژهای حدود ۲۳۵-۷ ثانیه، تراستی در حد ۳۵۰-۰/۷۵ نیوتن ایجاد کنند. اما این ماده دارای معایبی است. از معایب هیدرازین، سمیت و سرطانزایی آن است که از لحاظ زیست محیطی مشکل ساز است[۴]. یخ زدگی ناخواسته هیدرازین در فضا پیما یک مشکل طراحی است. در بسیاری از موارد، گرمکنهای الکتریکی اطراف تانکها و خطوط انتقال پیشرانه را فراگرفتهاند تا آنها را گرم نگه دارند و از یخ زدگی هیدرازین جلوگیری کنند[۸]. در شکل(۱-۱) یک طراحی خاص از بستر کاتالیستی دانهای[7] در راکت کنترل موقعیت و دیگر انواع موفق انژکتورهای هیدرازین آورده شده است[۷].
نسخه قابل چاپ | ورود نوشته شده توسط نجفی زهرا در 1399/10/26 ساعت 10:58:00 ق.ظ . دنبال کردن نظرات این نوشته از طریق RSS 2.0. |