دانلود پایان نامه : بررسی زوال ورق های غیرایزوتروپیک TWB تحت فرآیند هیدروفرمینگ
جمعه 99/10/26
در سال های اخیر، تقاضا برای كاهش وزن وهمچنین استفاده از ورق های فلزی با مقاومت بالا نظیر آلیاژهای آلومینیوم، منیزیم وآهن ، بدلایل زیست محیطی واقتصادی،به طورمداوم درحال افزایش است. این تقاضا در صنایع خودروسازی وهوافضا به طور مشهودی دیده می شود. کارخانجات خودروسازی سعی درساخت خودروهایی با کاهش مصرف سوخت وآلودگی دارند که گاهی اوقات از طرف قانون لازم الاجرا است. درکنارصرفه جویی هایی که دراثر مصرف سوخت کمترحاصل می شود، فاکتور دیگری برای وسایل سبک تر درنظرگرفته می شود وآن کاهش صدمات به محیط زیست است. متعادل نمودن محیط زیست روز به روز درحال سخت تر شدن است واین به دلیل استفاده ازتکنولوژی های نو بدون درنظر گرفتن هزینه های زیست محیطی آن ها بوده است.
امکان داشتن یک توزیع متنوع چه درجنس مواد وچه درخواص هندسی در یک قطعه می تواند توزیع بهینه مواد را در آن قطعه فراهم آورده وباعث کاهش چشمگیروزن وهزینه شود. برای مثال، یک ورق باشرایط بارگذاری غیر یکنواخت می تواند ازدوقسمت که هرکدام ضخامت یاجنس متفاوت دارند ساخته شود به گونه ای که قسمت ضخیم تر(قوی تر) درناحیه با بارگذاری بیشتروقسمت نازک تر(ضعیف تر) درناحیه با بارگذاری کمتر جا داده شوند. [1]TWBs به عنوان گونه ای از[2]TMBs درحدود دو دهه است که در صنعت خودروسازی کاربرد دارد اما این تکنولوژی درصنعت هوافضا به ندرت استفاده شده است. لذا، صنعت هوافضا نیز می تواند به مانند صنعت
خودروسازی ازمزایای این تکنولوژی استفاده کند. ازمواردكاربرد TWB درصنعت خودرو می توان به موارد زیر اشاره كرد: سرشاسی ها، پنل های اطراف بدنه، ضربه گیرجلووعقب، مسلح كننده های درون درب ها، ستون اول ودوم، ریل های زیر موتور، كف خودرو ، محفظه چرخ ها و… .از موارد كاربردTWB درصنعت هوایی میتوان به ساخت پوسته هواپیما، دریچه بازدید خلبان و… اشاره كرد.ایده اصلی مفهوم TWB از آنجا پیدا شد که ورق های[3] مورد استفاده درتولید قطعات مختلف چه با کاربرد هوایی وچه زمینی، ممکن است دارای ضخامت ها، جنس ها وصافی سطح های مختلف باشند. بنابراین TWB یک راه اتصال این ورق های ناهمگون می باشد. یكTWB معمولی ازتعدادی ورق كه ممكن است از نظرخواص مكانیكی، ضخامت وپوشش سطح مختلف باشند، تشكیل شده است وقبل ازشكل دهی به یكدیگرجوش داده می شوند. هنگامی كه یكTWB ایجاد می شود، طراح قادراست كه ورق های بااستحكام مختلف رادرجاهایی به كارببرد كه خواص موردنیاز، مد نظرمی باشند. این روند درجوشكاری وشكل دهی قطعات ورقی ، به مااجازه انعطاف پذیری زیادی درطراحی محصول، استحكام سازه وبهبود رفتار ضربه ای آن محصول خواهد داد.علاوه برآن صرفه جویی قابل ملاحظه ای در وزن نهایی (بدلیل كاهش مسلح كننده هاوكاهش هم پوشانی هادرهنگام جوش نقطه ای مونتاژ)، قیمت تمام شده، ابزارآلات ودستگاه های موردنیاز، مونتاژ وانبارداری، هزینه های ساخت (بدلیل كاهش قالب های كشش، كاهش جوش های نقطه ای درپایین دست وكاهش دورریز ورق ها)خواهدشد و درعین حال استحکام نسبت به ضربه سازه بدلیل افزایش استحکام[4] درهنگام جوش لیزر، سیمی و اصطكاكی حفظ خواهد شد ودركنار آن دقت ابعادی ومقاومت به خوردگی بالاتر خواهد رفت. کاهش وزن دراثراستفاده از TWB درصنعت خودروسازی به طورمعمول بین 11-6% تخمین زده می شود. توزیع بهینه ی مواد درسازه های هوایی حتی مهم ترازخودروسازی نیز است چرا که نه تنها باعث کاهش وزن خود قطعات می شود، بلکه باعث استفاده ازبال های کوچک تر،موتورکوچک ترو… نیز خواهد شد که درنهایت باعث کاهش چشمگیروزن کلی خواهد شد. علاوه بر آن، تکنولوژی TWB باعث حذف نیاز به ماشین کاری قطعات آلومینیومی وکاهش دور ریز مواد وانرژی مورد نیاز برای ماشین کاری خواهد شد. آلیاژ پرقدرت آلومینیوم[5] که درتولید سازه ها در صنعت هوافضا بسیار استفاده می شود، قابلیت جوش پذیری را نداشته وبه دمای بالای جوش بسیار حساس است. این دمای بالا بر روی رفتاردمایی رسوبات آلیاژآلومینیوم تاثیر گذاشته ومیکروساختارآن ها رابه هم می زند. نکته دیگر، سختی خود جوش دادن آلیاژهای نا همگون است که انعطاف پذیری TWB را محدود می کند.
بیشترورق های مورداستفاده درTWB، بدلیل اكستروژن[6] یا نورد[7] خاصیت غیرایزوتروپیك درصفحه ورق دارند به نحوی كه استحكام صفحه ای در راستای نورد وعمود برآن متفاوت است. این غیرایزوتروپی بعدا در شكل دهی بسیارتاثیر گذار خواهد بود به نحوی كه درشكل سطح تسلیم وتوزیع كرنش طی شكل دهی بسیار موثراست. به همین دلیل درنظر گرفتن غیرایزوتروپی فلزات پایه وخط جوش وناحیه تحت تاثیرحرارت[8] و همچنین جهت نورد نسبت به خط جوش و بارگذاری بسیار مهم است. علاوه برآن درساختTWBها، ممکن است دوورق مورداستفاده چه ازنظرجنس وچه ازنظرضخامت متفاوت بوده واین امر، هم پروسه جوشکاری وهم پروسه شکل دهی را به دلیل ایجاد تمرکزتنش بسیارسخت ترمی کند.
اهمیت شكل دهی فلزات به كمك فشار سیال در سال های اخیر به طورقابل ملاحظه ای درحال افزایش است واین بخاطر مزایای فراوان این روش در مقایسه با دیگر روش های معمول است. این مزایا عبارتند از : شكل دهی وشكل پذیری بهتر، بهبود صافی سطح ،بهبود استحكام سازه ای، توانایی شكل دهی مدل ها وهندسه های پیچیده، توزیع یكنواخت تركرنش،كاهش قطعات و وسایل برای انجام پروسه ودرنتیجه عملیات وخرج كمتر، عملیات ثانویه كمتر، دورریز كمتر، كاهش قیمت مخصوصا در اجسام غیر متقارن، كاهش برگشت فنری[9]. اما این روش معایبی نیز دارد كه عبارتند از: زمان سیكل طولانی برای هرقطعه، نیاز به دستگاه های گران قیمت ونبود دانش پایه ای زیاد برای طراحی پروسه وابزارآلات. لذا با توجه به مطالب گفته شده دربالا، استفاده از این روش درشکل دهی TWBها می تواند به عنوان یک پتانسیل درافزایش ارتفاع شکل دهی مورد ارزیابی قرارگیرد.
تست شکل پذیری درTWB ها، تحت تاثیرپارامترهای مختلفی ازجمله پدیده جریان ماده[10]، کنترل جریان ماده، توزیع تنش وکرنش،ضخامت نسبی دو ورق ورفتار برگشت فنری هرکدام ازورق ها می باشد. لذا تست کشش کروی[11] به عنوان یکی از تست های دوبعدی برروی TWBها دراین تحقیق استفاده خواهدشد وبه وسیله آن، مکان وزمان اولین زوال[12] بررسی خواهد شد. جهت برآوردحد نهایی شکل دهی درهرپروسه شکل دهی، نیاز به یک معیارزوال است که این معیاریا مستقیما از آزمایش بدست آمده ویا با استفاده ازمعادلات تحلیلی موجود، این حد نهایی پیش بینی می شود که درصورت استفاده ازهرکدام ازاین روش ها، میتوان با مقایسه بین معیاروآنچه درمدل سازی اتفاق می افتد، شروع وپیشروی اولین زوال موردپیش بینی قرارگیرد. بنابراین، دراین تحقیق ابتدا با استفاده از یک معیارآزمایشگاهی معروف به FLD ومدل سازی هندسی نمونه هایی ازTWB ها با قید همجنس بودن ورق های به کار رفته، زوال درTWB ها را بررسی خواهیم کرد. همانطور که اشاره شد، مدل سازی دقیق تر نواحی مختلف TWB به عنوان یک سازه واعمال خواص متالورژیکی ومکانیکی دقیق ترباعث بهبود پیش بینی ها خواهد شد. بنابراین دراین تحقیق جهت تصدیق روش المان محدود به کارگرفته، ابتدا TWB های همجنس را با سه نوع مختلف مدل سازی جوشکاری بررسی کرده وسپس با تغییرفرضیه تسلیم ازحالت ایزوتروپیک به حالت غیرایزوتروپیک برای ورق های پایه، تاثیرآن را برروی دقت پیش بینی در مدل سازی ها مورد ارزیابی قرارخواهیم داد. سپس با توجه به نکته اشاره درمورد TWB های غیرهمجنس که تغییرشکل آنها اندکی متفاوت ترازنمونه های همجنس است، نمونه های غیرهمجنس را ازبین دوفلزپایه متفاوت ازبین فلزات همجنس استفاده شده درگروه TWB های همجنس، رفتار تست کشش کروی را درTWB های غیرهمجنس مورد ارزیابی قرارخواهیم داد. درنهایت با توجه به پتانسیل هایی که درروش شکل دهی هیدروفرمینگ به آن اشاره شد، تاثیر این روش را برشکل دهی TWB های غیرهمجنس بررسی خواهیم کرد.
یکی ازپارامترهایی که درشکل پذیری TWB ها بسیار موثر می باشد، زاویه بین خط جوش وجهت نورد ورق های مورد استفاده درTWB است. آنچه مسلم است جهت نورد ورق دارای استحکام بیشتری درمقایسه با جهت عمود برنورد است. لذا می تواند به عنوان یک فاکتورمهم درهنگام انجام عملیات جوشکاری ورق ها درنظرگرفته شود. لذا دراین تحقیق با بررسی سه نوع مختلف جوشکاری طولی، عرضی ومورب، استحکام وچکش خواری نمونه های غیرهمجنس TWB های اشاره شده درقبل را ارزیابی خواهیم کرد.
پایان نامه : بررسی ساخت نانو کامپوزیت سیلیس و کاربید سیلیسیم و اکسید سریم با پیوند دهنده مناسب برای صیقل کاری شیشه ها
جمعه 99/10/26
ساخت کامپوزیتها سالهاست که مورد توجه قرار گرفته است و برای بهبود خواصی نظیر تنش برشی، استحکام، میزان کرنش تا شکست، نوع شکست و چقرمگی بکار میروند. ساخت کامپوزیتهای سرامیکی گوناگون جهت بهبود خواص، اهمیت ویژهای دارد. بسته به کاربرد کامپوزیت، انتخاب ساختار سرامیکی و فاز جانبی مناسب آن اهمیت فراوانی یافته است. در دهه اخیر کامپوزیتهای اکسیدی – غیراکسیدی توجه بسیاری از محققین را به خود جلب کرده است، اما برای انتخاب یک سرامیک اکسیدی مناسب بعنوان فاز اصلی باید به خواصی نظیر
نسوزندگی و ضریب انبساط حرارتی توجه کرد. ]1[
نانوفناوری یا بکارگیری فناوری در مقیاس میلیاردم متر عبارتست از خلق مواد، قطعات و سیستمهای کارا باکنترل اندازه اجزاء ریز سازنده در حد نانومتر و در نتیجه بهره برداری از خصوصیات و پدیدههای جدید بوجود آمده در آن مقیاس. تکنولوژی نانو بعنوان یک روش نو برای سنتز مواد و ساختارهای مفید دارای حداقل یک بعد در حد نانومتر، هم اکنون مورد توجه بسیاری از محققین و مراکز تحقیقاتی و صنعتی در جهان امروز واقع شده است.
نانو فناوری یک رشته جدید نیست، بلکه رویکردی جدید در تمام رشتههاست که در جهت بررسی اصول و قوانین حاکم بین مولکولها و ساختارهای با ابعاد بین 1 تا 100 نانومتر گام بر میدارد. نانو تکنولوژی یک علم چند رشته ای است و برای درک مفاهیم و اصول بنیادین و قوانین حاکم در دنیای نانو تقریبا به تمام علوم نیاز است. نانو مواد (موادی که حداقل در یک بعد دارای اندازه ای در حد نانومتر هستند) از نظر عمومیبه دو دسته تقسیم بندی میگردند ;مواد نانوساختار و نانوذرات. نانوذره به ذره ای گفته میشود که ابعادی بین 1 تا 100 نانومتر داشته باشد که پرکابردترین آنها نانوذرات سرامیکی هستند.
ترکیب ساینده پایه سریم برای سایش کردن با بازدهی بالا و سریع روی سطح شیشههای معدنی،لنزهای اپتیکی پلاستیکی وصفحات پلاستیکی سازگاری خوبی دارد. پولیش شیشههای آلی کاملا حساس و متفاوت است. توجه روی این حقیقت است که آنها نرم و شکننده، و در برابر خراش خیلی حساس اند.صیقل دادن نا کافی منجر به خراشهای ریز و صیقل بسیار ساینده موجب خراش درشت و کدر شدن شیشه می شود. در این تحقیق هدف ساخت یک صیقل دهندهی مناسب جهت پولیش کردن شیشه میباشد. اگر بتوان ذرات ریز نانو سیلیس و کاربید سیلسیم را در کنار CeO2 و پیوند دهندههای مناسب( که از بافت سیمانهای سرامیکی باشند) قرار داد و یک صیقل دهنده ظریفی ساخت که بتواند شیشهها را صیقل کند آنگاه یکی از کاربردهای نانو تکنولوژی در صنعت سرامیک مورد بررسی قرارگرفته است.
اگر چه ترکیباتی قبلا برای صیقل کاری شیشه ساخته شده است اما استفاده از نانو ذرات سیلیس و ذرات کاربید سیلسیم در صیقل دهندههای شیشه بر پایه اکسید سریم کاملا جدید است. مطالعه پیوند دهندههای مناسب که بتوانند SiO2 و SiC و CeO2 را در کنار یکدیگر نگه دارد و عمل صیقل کاری را پیش برد، از جنبههای نو آوری نیز برخوردار میباشد.
در فصل دوم مروری بر مطالعات انجام شده در مورد علم نانو، کامپوزیتها و همچنین مطالعاتی که تا کنون بر روی خواص SiC، SiO2، CeO2 و صیقلکاری شیشه صورت گرفته است، ذکر شده است.
در فصل سوم ابتدا با مشخصات مواد اولیه و تجهیزات مورد استفاده در این تحقیق آشنا شده و سپس روش تحقیقی که شامل آمادهسازی مواد اولیه، بررسی و آنالیز نمونههای تهیه شده و بررسی خواص مکانیکی نمونهها میباشد، ذکر میگردد.
در فصل چهارم نتایج مربوط به پخت نمونهها، نوع فازها و ریزساختار نمونهها و دمای نهایی فرآیند و همچنین نتایج مربوط به آنالیز فازی و ریزساختاری نمونههای آزمایش شده و خواص مکانیکی آنها ارائه شده و مورد بحث و بررسی قرار میگیرد.
دانلود پایان نامه ارشد : بررسی عددی جریان دوفاز در سیکلون درام
جمعه 99/10/26
:
برای جدا کردن جریان دو فاز گاز- مایع، صنایع نفت و گاز در گذشته از جداکنندههای مخزنی استفاده میکردند که بزرگ، سنگین و گران بود. جداکنندههای قدیمی به این صورت کار میکردند که ابتدا سیال دو فاز گاز- مایع وارد مخزن میشد و از یک صفحهی ورودی عبور
میکرد. در ورودی سرعت گاز کاهش مییافت و این کاهش سرعت باعث تغییر در مومنتوم سیال میشد و در نتیجه ذرات کوچک و ریز مایع به هم برخورد میکردند و ذرات سنگینتری را تشکیل میدادند که به صفحهی ورودی و دیوارهی داخل جداکننده میچسبیدند. سپس گاز در خروجی به یک صفحه که جداسازی نهایی در آن جا شکل میگرفت برخورد میکرد و از جداکننده خارج میشد و ذرات مایع به قسمت پایین جداکننده منتقل میشدند.
شکل 1-1- جداساز گاز- مایع قدیمی ]1 [
اما نیاز به جداکنندههایی که در نقاط دوردست در محلهای مختلف قابل استفاده بوده و قابلحمل نیز باشند و همچنین استفاده از آنها در زیر دریا، نیاز به جداکننده با حجم کمتر، که البته به کاهش چشمگیر هزینه نیز منجر میشود را بیش از پیش عیان کرده است. در میان جایگزینهای مختلفی که میتواند برای رفع این مشکلات وجود داشتهباشد، جداکنندههای استوانهای گاز- مایع[1] که توسط دانشگاه تولسا و چورن[2] ارائه شده و از نیروی گریز از مرکز علاوه بر نیروی گرانش برای جداسازی دو فاز استفاده میکند، برای بررسی انتخاب شده است. جداساز استوانهای گاز- مایع یک جداکننده ساده، کم حجم و کم هزینه است که میتواند به خاطر هزینهی کم و قابلیت حمل، جایگزینی مناسب برای جداسازهای قدیمی در محدودهی گستردهای از کاربردها باشد. اگرچه سیکلونها مدتهای زیادی به عنوان جدا سازهای مایع- مایع، جامد- مایع و گاز- جامد استفادهشدهاند اما استفادهی محدودی از آنها در جداسازی گاز- مایع انجام شده است، که البته مانع اصلی برای استفادهی گسترده از جداسازهای گاز- مایع، کمبود امکانات قابل اعتماد برای پیشبینی عملکرد آنها برای دانستن کارایی مناسب این جداسازها است.
GLCC شامل یک لوله عمودی با یک ورودی مماسی شیبدار میباشد که در قسمت میانی ارتفاع لوله قرارگرفته است و دو خروجی یکی برای خروج گاز در بالا و دیگری برای خروج مایع در پایین آن تعبیهشدهاند و به خاطر وجود گرانش قسمت پایین GLCC توسط مایع و قسمت بالایی آن توسط گاز اشغال میشود. نیروی مماسی باعث چرخش سیال شده که منجر به ایجاد نیروی گریز از مرکز و گردابهای در داخل بدنهی سیکلون میشود. بنابراین در قسمت پایین ورودی، حبابهای گاز به دام افتاده توسط مایع به صورت شعاعی به سمت محور سیلندر رانده میشوند و یک نوار گازی را تشکیل میدهند که دوباره به گردابه ملحق میشوند و در قسمت بالایی، ذرات مایع به سمت دیوار جداکننده پرتابشده و تشکیل یک جرم فشرده را میدهند که توسط گاز قابلحمل نبوده و به سمت خروجی مایع حرکت میکند. شکل (1-2) نمونهای از یک سیکلون استوانهای جداکنندهی گاز مایع را نشان میدهد.
پایان نامه : بررسی فیتوشیمیایی و ارزیابی خواص ضد میکروبی عصارههای متانولی چند نوع گونه گیاهی علیه باکتریهای گرم مثبت و منفی
جمعه 99/10/26
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………1
1-1 گیاهان دارویی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….2
1-1-1 صفات گیاهان دارویی……………………………………………………………………………………………………………………………….2
1-1-2 تاریخچه گیاهان دارویی در جهان……………………………………………………………………………………………………………2
1-1-3 تاریخچه گیاهان دارویی در ایران…………………………………………………………………………………………………………….3
1-1-4 علل توجه و اهمیت گیاهان دارویی…………………………………………………………………………………………………………3
1-2 طبقهبندی گیاهان مورد بررسی…………………………………………………………………………………………………………………..4
1-2-1 بادام کوهی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….4
1-2-2 بومادران……………………………………………………………………………………………………………………………………………………4
1-2-3 کلپوره……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….4
1-2-4 گلپر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..5
1-2-5 مریم گلی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….5
1-3 معرفی و خصوصیات گونههای مورد بررسی………………………………………………………………………………………………..5
1-3-1 گیاه بادام کوهی……………………………………………………………………………………………………………………………………….5
1-3-1-1 سیستماتیک بادام کوهی…………………………………………………………………………………………………………………….5
1-3-1-2 پراکنش جغرافیایی بادام کوهی………………………………………………………………………………………………………….6
1-3-1-3 خواص ضد میکروبی بادام کوهی……………………………………………………………………………………………………….6
1-3-1-4 خواص درمانی بادام کوهی…………………………………………………………………………………………………………………..6
1-3-2 گیاه بومادران…………………………………………………………………………………………………………………………………………….6
1-3-2-1 سیستماتیک بومادران………………………………………………………………………………………………………………………….7
1-3-2-2 پراکنش جغرافیایی بومادران……………………………………………………………………………………………………………….7
1-3-2-3 خواص ضد میکروبی بومادران……………………………………………………………………………………………………………..7
1-3-2-4 خواص درمانی بومادران……………………………………………………………………………………………………………………….7
1-3-3 گیاه گلپر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………8
1-3-3-1 سیستماتیک گلپر………………………………………………………………………………………………………………………………..8
1-3-3-2 پراکنش جغرافیایی گلپر………………………………………………………………………………………………………………………8
1-3-3-3 خواص ضد میکروبی گلپر…………………………………………………………………………………………………………………….9
1-3-3-4 خواص درمانی گلپر………………………………………………………………………………………………………………………………9
1-3-4 گیاه کلپوره………………………………………………………………………………………………………………………………………………..9
عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………صفحه
1-3-4-1 سیستماتیک کلپوره……………………………………………………………………………………………………………………………..9
1-3-4-2 پراکندگی جغرافیایی کلپوره……………………………………………………………………………………………………………..10
1-3-4-3 خواص ضد میکروبی کلپوره……………………………………………………………………………………………………………..10
1-3-4-4 خواص درمانی کلپوره………………………………………………………………………………………………………………………..10
1-3-5 گیاه مریم گلی………………………………………………………………………………………………………………………………………..11
1-3-5-1 سیستماتیک مریم گلی……………………………………………………………………………………………………………………..11
1-3-5-2 پراکنش جغرافیایی مریم گلی……………………………………………………………………………………………………………11
1-3-5-3 خواص ضد میکروبی مریم گلی………………………………………………………………………………………………………..12
1-3-5-4 خواص درمانی مریم گلی…………………………………………………………………………………………………………………..12
1-4- عصارهگیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………….12
1-4-1 عصاره………………………………………………………………………………………………………………………………………………………12
1-4-2- انتخاب ماده گیاهی و نوع حلال…………………………………………………………………………………………………………..12
1-4-3 روشهای مختلف عصارهگیری……………………………………………………………………………………………………………….13
1-4-3-1 روش ماسراسیون……………………………………………………………………………………………………………………………….13
1-4-3-2روش پرکولاسیون……………………………………………………………………………………………………………………………….13
1-4-3-3 روش سوکسله…………………………………………………………………………………………………………………………………….14
1-4-3-4 امواج فراصوت…………………………………………………………………………………………………………………………………….14
1-5 روشهای اندازهگیری و بررسی اثرات ضد میکروبی…………………………………………………………………………………..15
1-5-1 روشهای نفوذی…………………………………………………………………………………………………………………………………….15
1-5-1-1 روش چاهک……………………………………………………………………………………………………………………………………….15
1-5-1-2 سیلندر پلیت………………………………………………………………………………………………………………………………………15
1-5-1-3 دیسک……………………………………………………………………………………………………………………………………………….16
1-5-2 روشهای رقیقسازی………………………………………………………………………………………………………………………………16
1-5-2-1 روش رقت آگار…………………………………………………………………………………………………………………………………..16
1-5-2-2 روش لوله یا رقت مایع……………………………………………………………………………………………………………………….16
1-6 بررسی میکروارگانیسمهای مورد استفاده……………………………………………………………………………………………………17
1-6-1 تاریخچه میکروبشناسی………………………………………………………………………………………………………………………..17
1-6-2 مورفولوژی باکتریها………………………………………………………………………………………………………………………………17
1-6-3 استافیلوککها…………………………………………………………………………………………………………………………………………17
1-6-3-1 استافیلوکوکوس اورئوس…………………………………………………………………………………………………………………….18
1-6-4 باسیلوسها………………………………………………………………………………………………………………………………………………18
1-6-4-1 باسیلوس سرئوس……………………………………………………………………………………………………………………………….19
1-6-5 سالمونلاها……………………………………………………………………………………………………………………………………………….19
1-6-5-1 سالمونلا انتریتیدیس………………………………………………………………………………………………………………………….20
عنوان ……………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه
1-6-6 اشرشیا کلی……………………………………………………………………………………………………………………………………………..20
1-7 بررسی آنتیبیوتیکهای مورد استفاده……………………………………………………………………………………………………….21
1-7-1 تاریخچه آنتیبیوتیک……………………………………………………………………………………………………………………………..21
1-7-2 پنیسیلین……………………………………………………………………………………………………………………………………………….21
1-7-3 جنتامایسین……………………………………………………………………………………………………………………………………………22
1-7-4 تتراسایکلین…………………………………………………………………………………………………………………………………………….22
1-7-5 اریترومایسین………………………………………………………………………………………………………………………………………….23
1-7-6 تری متوپریم و سولفامتاکسازول…………………………………………………………………………………………………………….23
1-7-7 استرپتومایسین……………………………………………………………………………………………………………………………………….23
1-8 بررسی فیتوشیمیایی گیاهان مورد بررسی…………………………………………………………………………………………………24
1-8-1 آلکالوئیدها………………………………………………………………………………………………………………………………………………25
1-8-2 آنتوسیانینها…………………………………………………………………………………………………………………………………………..25
1-8-3 تاننها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………26
1-8-4 ساپونینها……………………………………………………………………………………………………………………………………………….26
1-8-5 فنلها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………26
1-8-6 فعالیت آنتیاکسیدانی…………………………………………………………………………………………………………………………….27
1-9 اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………….28
فصل دوم : مواد و روشها………………………………………………………………………………………………………………………………29
2-1 مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز…………………………………………………………………………………………………………………..30
2-2 تهیه گیاهان مورد بررسی و تعیین نام علمی آنها…………………………………………………………………………………….31
2-3 استخراج عصاره متانولی………………………………………………………………………………………………………………………………31
2-4 روش تهیه محیطهای کشت………………………………………………………………………………………………………………………32
2-5 استریلیزاسیون محیطهای کشت میکروبی، ظروف و مواد مصرفی……………………………………………………………32
2-6 احیاء باکتری……………………………………………………………………………………………………………………………………………….32
2-7 تهیه کشت تازه (در فاز لگاریتمی) از میکروارگانیسمها…………………………………………………………………………….33
2-8 تهیه استاندارد نیم مکفارلند……………………………………………………………………………………………………………………..33
2-9 تهیه سوسپانسیون میکروبی……………………………………………………………………………………………………………………….34
2-10 آزمونهای میکروبی………………………………………………………………………………………………………………………………….34
2-10-1 تست دیسک دیفیوژن………………………………………………………………………………………………………………………….34
2-10-2 تست آنتیبیوگرام…………………………………………………………………………………………………………………………………35
2-10-3 تعیین حداقل غلظت بازدارندگی و تعیین حداقل غلظت کشندگی……………………………………………………35
2-10-3-1 تعیین MIC عصاره…………………………………………………………………………………………………………………………36
2-10-3-2 تعیین MBC عصاره……………………………………………………………………………………………………………………….37
2-11 بررسی خواص فیتوشیمیایی اولیه……………………………………………………………………………………………………………37
2-11-1 آلکالوئید……………………………………………………………………………………………………………………………………………….37
عنوان …………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه
2-11-1-1 معرف مایر………………………………………………………………………………………………………………………………………..37
2-11-1-2 معرف بوشاردا…………………………………………………………………………………………………………………………………..38
2-11-2 آنتوسیانین……………………………………………………………………………………………………………………………………………38
2-11-3 تانن………………………………………………………………………………………………………………………………………………………38
2-11-4 ساپونین………………………………………………………………………………………………………………………………………………..38
2-11-5 اندازهگیری میزان فنل عصارههای گیاهی……………………………………………………………………………………………39
2-11-5-1 رسم منحنی استاندارد اسید گالیک………………………………………………………………………………………………..39
2-11-6 بررسی فعالیت آنتیاکسیدانی………………………………………………………………………………………………………………39
2-11-6-1 توانایی بهدام اندازی DPPH…………………………………………………………………………………………………………..39
2-11-6-2 تعیین قدرت احیاکنندگی……………………………………………………………………………………………………………….40
2-12 تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………………………………………………………………………41
فصل سوم : نتایج……………………………………………………………………………………………………………………………………………..42
3-1 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصارهها………………………………………………………………………………………………………..43
3-1-1 نتایج ضد میکروبی حاصل از تست دیسک دیفیوژن……………………………………………………………………………..43
3-1-1-1 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره بادام کوهی……………………………………………………………………………….44
3-1-1-2 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره بومادران……………………………………………………………………………………45
3-1-1-3 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره کلپوره……………………………………………………………………………………….46
3-1-1-4 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره گلپر………………………………………………………………………………………….47
3-1-1-5 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره مریم گلی…………………………………………………………………………………48
3-1-1-6 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره ترکیبی……………………………………………………………………………………..49
3-1-2 نتایج ضد میکروبی حاصل از تست آنتیبیوگرام…………………………………………………………………………………….50
3-1-2-1 حساسیت سویههای باکتریایی به آنتیبیوتیکهای انتخابی……………………………………………………………..50
3-1-2-2 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصارهها و آنتیبیوتیکهای مورد مطالعه علیه باکتری استافیلوکوکوس اورئوس…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………51
3-1-2-3 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصارهها و آنتیبیوتیکهای مورد مطالعه علیه باکتری باسیلوس سرئوس………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..52
3-1-2-4 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصارهها و آنتیبیوتیکهای مورد مطالعه علیه باکتری اشرشیاکلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..53
3-1-2-5 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصارهها و آنتیبیوتیکهای مورد مطالعه علیه باکتری سالمونلا انتریتیدیس………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….54
3-1-3 تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) عصارهها…………………………………………………………………………….55
3-1-4 تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی (MBC) عصارهها…………………………………………………………………………..56
3-2 ارزیابی خواص فیتوشیمیایی عصارهها………………………………………………………………………………………………………..57
3-2-1 تشخیص آلکالوئید………………………………………………………………………………………………………………………………….57
عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………صفحه
3-2-2 تشخیص آنتوسیانین………………………………………………………………………………………………………………………………57
3-2-3 تانن………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..58
3-2-4 ساپونین…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..58
3-2-5 ارزیابی میزان فنل…………………………………………………………………………………………………………………………………..59
3-2-5-1 نتایج میزان فنل عصاره بادام کوهی………………………………………………………………………………………………….60
3-2-5-2 نتایج میزان فنل عصاره بومادران……………………………………………………………………………………………………….61
3-2-5-3 نتایج میزان فنل عصاره کلپوره………………………………………………………………………………………………………….62
3-2-5-4 نتایج میزان فنل عصاره گلپر……………………………………………………………………………………………………………..63
3-2-5-5 نتایج میزان فنل عصاره مریم گلی…………………………………………………………………………………………………….64
3-2-5-6 نتایج مقایسهای میزان فنل عصارهها و اسید گالیک………………………………………………………………………….65
3-2-6 ارزیابی فعالیت آنتیاکسیدانی…………………………………………………………………………………………………………………66
3-2-6-1 توانایی مهار رادیکالهای آزاد DPPH عصارهها………………………………………………………………………………..66
3-2-6-1-1 نتایج مهار رادیکالهای آزاد عصاره بادام کوهی…………………………………………………………………………….67
3-2-6-1-2 نتایج مهار رادیکالهای آزاد عصاره بومادران………. ………………………………………………………………………68
3-2-6-1-3 نتایج مهار رادیکالهای آزاد عصاره کلپوره……………………………………………………………………………………69
3-2-6-1-4 نتایج مهار رادیکالهای آزاد عصاره گلپر……………………………………………………………………………………….70
3-2-6-1-5 نتایج مهار رادیکالهای آزاد عصاره مریم گلی………………………………………………………………………………71
3-2-6-1-6 نتایج مقایسهای درصد مهار عصارهها و اسیدآسکوربیک………………………………………………………………72
3-2-6-2 قدرت احیاکنندگی عصارهها………………………………………………………………………………………………………………74
3-2-6-2-1 نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره بادام کوهی……………………………………………………………………..74
3-2-6-2-2 نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره بومادران………………………………………………………………………….75
3-2-6-2-3 نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره کلپوره…………………………………………………………………………….76
3-2-6-2-4 نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره گلپر………………………………………………………………………………..77
3-2-6-2-5 نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره مریم گلی……………………………………………………………………….78
3-2-6-2-6 نتایج مقایسهای قدرت احیاکنندگی عصارهها و اسیدآسکوربیک………………………………………………….79
فصل چهارم: بحث و نتیجه گیری.……………………………………………………………………………………………………………….80
4-1 فعالیت ضد میکروبی عصارههای مورد بررسی……………………………………………………………………………………………81
4-1-1 فعالیت ضد میکروبی حاصل از تست دیسک دیفیوژن………………………………………………………………………….81
4-1-2 فعالیت ضد میکروبی حاصل از تست آنتیبیوگرام…………………………………………………………………………………85
4-1-3 حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC)……………………………………………86
4-2 خواص فیتوشیمیایی عصارههای مورد بررسی……………………………………………………………………………………………89
4-2-1 فیتوشیمیایی کمی…………………………………………………………………………………………………………………………………89
4-2-2 ارزیابی محتوی فنل………………………………………………………………………………………………………………………………..90
4-2-3 ارزیابی فعالیت آنتیاکسیدانی………………………………………………………………………………………………………………..92
4-2-3-1 رادیکالهای آزاد DPPH…………………………………………………………………………………………………………………..93
عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………صفحه
4-2-3-2 قدرت احیاکنندگی…………………………………………………………………………………………………………………………….95
نتیجه گیری کلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………98
پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………99
منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………100
فهرست شکلها و تصاویر
شماره و عنوان شکلها……………………………………………………………………………………………………..صفحه
شکل (1-1): مشخصات سیستماتیکی گیاه بادام کوهی………………………………………………………………………………………5
شکل (1-2): مشخصات سیستماتیکی گیاه بومادران……………………………………………………………………………………………6
شکل (1-3): مشخصات سیستماتیکی گیاه گلپر………………………………………………………………………………………………….8
شکل (1-4): مشخصات سیستماتیکی گیاه کلپوره ……………………………………………………………………………………………..9
شکل (1-5): مشخصات سیستماتیکی گیاه مریم گلی……………………………………………………………………………………….11
شکل (2-1): اندازهگیری قطر هاله عدم رشد با خط کش…………………………………………………………………………………35
شکل (3-1): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره بادام کوهی………………………………………………………………………….44
شکل (3-2): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره بومادران……………………………………………………………………………….45
شکل (3-3): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره کلپوره…………………………………………………………………………………..46
شکل (3-4): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره گلپر……………………………………………………………………………………..47
شکل (3-5): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره مریم گلی…………………………………………………………………………….48
شکل (3-6): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره ترکیبی…………………………………………………………………………………49
شکل (3-7): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصارهها و آنتیبیوتیکهای مورد مطالعه علیه استافیلوکوکوس اورئوس…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………51
شکل (3-8): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصارهها و آنتیبیوتیکهای مورد مطالعه علیه باسیلوس سرئوس…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………52
شکل (3-9): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصارهها و آنتیبیوتیکهای مورد مطالعه علیه اشرشیا کلی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………53
شکل (3-10): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصارهها و آنتیبیوتیکهای مورد مطالعه علیه سالمونلا انتریتیدیس………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….54
شکل (3-11): نتایج میزان فنل عصاره بادام کوهی…………………………………………………………………………………………..60
شکل (3-12): نتایج میزان فنل عصاره بومادران………………………………………………………………………………………………..61
شکل (3-13): نتایج میزان فنل عصاره کلپوره……………………………………………………………………………………………………62
شکل (3-14): نتایج میزان فنل عصاره گلپر………………………………………………………………………………………………………63
شکل (3-15): نتایج میزان فنل عصاره مریم گلی………………………………………………………………………………………………64
شکل (3-16): نتایج مقایسهای میزان فنل عصارهها و اسیدگالیک……………………………………………………………………65
شکل (3-17): نتایج مهار رادیکالهای آزاد عصاره بادام کوهی…………………………………………………………………………67
شماره و عنوان شکلها……………………………………………………………………………………………………..صفحه
شکل (3-18): نتایج مهار رادیکالهای آزاد عصاره بومادران………………………………………………………………………………68
شکل (3-19): نتایج مهار رادیکالهای آزاد عصاره کلپوره…………………………………………………………………………………69
شکل (3-20): نتایج مهار رادیکالهای آزاد عصاره گلپر…………………………………………………………………………………….70
شکل (3-21): نتایج مهار رادیکالهای آزاد عصاره مریم گلی……………………………………………………………………………71
شکل (3-22): نتایج مقایسهای درصد مهار عصارهها و اسیدآسکوربیک……………………………………………………………72
شکل (3-23): نتایج مقایسهای میانگین IC50……………………………………………………………………………………………………73
شکل (3-24): نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره بادام کوهی…………………………………………………………………..74
شکل (3-25): نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره بومادران……………………………………………………………………….75
شکل (3-26): نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره کلپوره…………………………………………………………………………..76
شکل (3-27): نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره گلپر……………………………………………………………………………..77
شکل (3-28): نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره مریم گلی…………………………………………………………………….78
شکل (3-29): نتایج مقایسهای قدرت احیاکنندگی عصارهها و اسیدآسکوربیک………………………………………………79
فهرست جدولها
شماره و عنوان جدولها……………………………………………………………………………………………………صفحه
جدول (3-1): حساسیت سویههای باکتریایی به آنتیبیوتیک انتخابی……………………………………………………………..50
جدول (3-2): تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) عصارهها………………………………………………………………….55
جدول (3-3): تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی (MBC) عصارهها………………………………………………………………..56
جدول (3-4): تشخیص آلکالوئید………………………………………………………………………………………………………………………..57
جدول (3-5): تشخیص آنتوسیانین……………………………………………………………………………………………………………………57
جدول (3-6): تشخیص تانن……………………………………………………………………………………………………………………………….58
جدول (3-7): تشخیص ساپونین………………………………………………………………………………………………………………………..58
- گیاهان دارویی
1-1-1 صفات گیاهان دارویی
گیاهانی که حداقل دارای صفات زیر باشند، گیاه دارویی، نامیده میشوند:
1- در پیکر این گیاهان مواد ویژهای به عنوان مواد موثر متابولیتهای ثانویه ساخته و ذخیره میشوند که برای مداوای برخی از بیماریها مورد استفاده قرار میگیرند. مواد مذکور طی فرآیندهای ویژه و پیچیده و به مقدار بسیار کم (به طور معمول کمتر از یک درصد وزن خشک گیاه)، ساخته میشوند.
2- اغلب ممکن است اندام ویژهای چون ریشه، برگها، ساقه، گل، میوه و غیره بیشترین مواد موثر را داشته باشند، بنابراین همیشه نمیتوان کل اندام گیاه را منبع ماده دارویی ویژهای دانست.
3- اندام گیاهی برداشت شده، آمادهسازی و فرآوری میشوند، یعنی تحت تاثیر عملیات ویژهای مانند جداسازی، خرد شدن، خشک کردن، تخمیر و غیره قرار گرفته و سپس استفاده میشوند.
تحقیقات زیادی نشان میدهد با فرآوری صحیح گیاهان و داروهای گیاهی اثرات این داروهای طبیعی به شکل فزایندهای بیشتر و مقرون به صرفهتر میباشد [1].
1-1-2 تاریخچه گیاهان دارویی در جهان
ارسطو (330 ق. م) اولین کسی است که آثار و مطالبی مکتوب مربوط به شناخت گیاهان دارد. البته قبل از او در آثار کهن مصر (حدود 26 قرن ق. م) در پاپیروسها و ابرها مطالبی از گیاهان با شرح خاصی از موارد استفاده از آنها باقی مانده است. ولی ارسطو نخستین دانشمندی است که، از رشد و نمو گیاهان، مادهسازی و از تفاوت آنها و چگونگی استفاده از مواد خاک (سیاه خاک) مطالبی نوشته است. نوشته او بدون هیچ مبنای علمی تا چندین قرن بعد از او مورد قبول همه بود و حتی تدریس میشد. تئوفراست یا تئوفراستوس شاگرد ارسطو که در سالهای 258-370 قبل از میلاد طبیب بود و بعدها به او پدر گیاهشناسی گفتهاند، علاوه بر آنکه، پیرو فلسفه استاد خود بود، تحت تاثیر نظریات افلاطون، استاد ارسطو قرار گرفت. او ردهبندی بسیار ابتدایی از روی ریخت یا شکل ظاهری گیاهان، چرخه رشد، شکل گل آذین و نحوه رشد آنها و همچنین وضع گلبرگهای گلها در کتابی به نام هیستوریا پلانتاروم بر مبنایی مبهم و ناشی از استنباطهای خود دارد. باید اشاره کرد، که مکتب درمان با گیاه به وسیله تئوفراست بنیانگذاری شد [2].
1-1-3 تاریخچه گیاهان دارویی در ایران
کشور ایران به واسطه سابقه تمدن چند هزار ساله، که حدود 14700 سال آن با فرهنگ غنی اسلام در آمیخته و نیز به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، شرایط اقلیمی و آب و هوایی متنوع که سبب رشد انواع گوناگونی از گیاهان گردیده و باعث اطلاق نام طلای سبز به فلور طبیعی ایران شده است، از جهت طب سنتی غنی میباشد [3].
ابن سینا دانشمند و پزشک نامدار ایرانی در سالهای 428-370 هجری مطابق با 980-1037 میلادی که در غرب او را به نام آویسینیا میشناسند و پس از انقراض تمدن یونان او را بزرگترین دانشمند جهان و به اشتباه عرب دانستهاند؛ در جلد دوم کتاب قانون فی الطب بیش از 800 نمونه گیاه طبی و غذایی را نام میبرد که از آن میان 541 گیاه و مشتقات آنها دارای توصیف کاربردی و صفات ریختشناختی هستند. او اختلاف شکل و صفات گیاهان مشابه را (برای اجتناب اشتباه آنها از یکدیگر) با توجه خاصی در کتاب «قانون» توضیح میدهد و در مورد چگونگی استفاده از مشتقات گیاهان دارویی و کاربرد آنها، با ترتیبی خاص، معین و نظام یافته به شرح و تفصیل آنها میپردازد [2].
دانلود پایان نامه : بررسی و تبیین مقایسهای تحولات اصلاحی دینی در مسیحیت در قرن شانزدهم با تحولات دینی در اسلام معاصر
جمعه 99/10/26
ای برای تحولات دیگر در حوزه فکر و فلسفه شد. از طرف دیگر در مقام مقایسه، ضمن بررسی شباهتها و مختصات میان نهضتهای اصلاحی دینی در اسلام معاصر، بر این مطلب تأکید شده است که در جهان اسلام، نهضتهای اصلاحی عمدتاً جنبه اجتماعی و سیاسی داشته و کمتر بهرهای از مبانی نظری به خصوص فلسفی و الهیاتی داشته است. این در حالی است که نهضتهای اصلاحی در اروپا در دوره مذکور، خاستگاهی الهیاتی داشت و در دل جریانهای فکری نیرومندی رشد کرد که هم موجب غنای آن شد و هم با داشتن عناصر اثباتی و سلبی، مددرسان جنبشهای فکری و فلسفی شد. نهضت پروتستانی نه حرکتی ابتدا به ساکن و ابتکاری، بلکه در دنباله حلقاتی فکری رخ داد که جامعه غربی را در حوزه های مختلف فکری و فلسفی متحول کرد و البته این منافاتی نداشته و ندارد که نهضت اصلاحات دینی در قرن شانزدهم بر روند مذکور تأثیرگذار بوده باشد. اما نهضتهای اصلاحی در جهان اسلام با کمبودها و نارساییهای متعددی مواجه است؛ از جمله فقر فکری و فلسفی و از بین رفتن سنتهای پایای علمی و اندیشگی و عدم احساس نیاز به ضرورت آن در محافل فکری دینی. در نتیجه، این تصور نادرست است که تحولات اساسی فکری و فلسفی در اروپا صرفاً خاستگاهی پروتستانی داشته است یا این که پروتستانتیزم اسلامی بدون در نظر گرفتن مقدمات و معدات فکری آن، در جهان اسلام ممکن است؛ گر چه در سودمندی و ضرورتش نباید تردید کرد.
کلمات کلیدی، اصلاحات دینی، جهان اسلام، اروپا، الهیات و کلام اسلامی
فهرست
پیشگفتار
مناسبات تاریخی اسلام و غرب…. 1
پرسش اصلی در این رساله.. 8
اصطلاحات…. 11
پیشینه بحث از پروتستانتیزم اسلامی… 15
.. 29
فصل دوم: عصر اصلاحات دینی29
وقوع جنگهای صلیبی… 35
دوره آباء. 45
قرون وسطی… 47
دو انتقاد اساسی… 48
کشف دوباره ارسطو.. 60
ادوار قرون وسطی… 61
دوره رنسانس….. 67
اومانیسم.. 69
دسیدرئوس اراسموس (1466-1536). 74
دورۀ مدرن (1700- تا امروز). 79
ملاحظات مهم در مورد نهضت اصلاحات دینی… 83
فصل سوم: دوره اصلاحات دینی
آناباپتیستها یا جناح چپ نهضت اصلاح دینی. 92
الف. برگزاری شورای ترنت…. 93
ب. راهاندازی دوبارۀ دستگاه تفتیش عقاید یا انکیزاسیون.. 98
ج. تاسیس جامعه یسوعیان.. 99
مروری بر زندگی اصلاحگران دینی در قرن شانزدهم 100
مارتین لوتر (1483- 1546). 102
لوتر و سایر ادیان.. 119
اولریخ تسوینگلی… 122
ژان کالون (1509-1564). 124
مقایسه جریان لوتری با جریان کالونی… 129
فصل سوم: حولات اصلاحی در جهان اسلام155
ستیز با اندیشه در جهان اسلام. 161
جریان اصلاحات دینی در کشورهای عربی (مصر و شامات) 183
شیخ محمد عبده (1266-1323). 192
محمد رشید رضا (1865-1935). 193
عبدالرحمن کواکبی (1295-1320). 193
حسن البنا (1906-1948). 195
سید قطب (1906-1966). 196
جریان اصلاحات دینی در ترکیه. 196
بدیع الزمان سعید نورسی (1873-1960). 197
جریان اصلاحات دینی در ایران.. 200
محمدحسین نائینی (1277-1355ق). 202
امام خمینی (1281-1368). 203
منطقه شبه جزیره هند.. 218
جماعت تبلیغ.. 220
احتمالات در باب علل انحطاط مسلمانان. 221
فصل چهارم: شباهتها و تفاوتها224
محور تشابهات: 227
محور تفاوتها و مفارقات: 252
فصل پنجم: خاتمه281
ضمائم.. 306
اعلامیه نود و پنج مادهاى لوتر.. 306
یادداشتى بر “اعلامیه نود و پنج مادهاى لوتر”.. 322
کتابنامه. 330
پیشگفتار
مناسبات تاریخی اسلام و غرب
روابط و مناسبات میان اسلام و غرب مسیحی از دیر زمان فراز و نشیبهای زیادی داشته و این بدان سبب است که هر دو سوی این داستان کمابیش از نقاط قوت و ضعف دیگری آگاه بودهاند و در پی آن بودهاند که ضمن استفاده از جهات مثبت همدیگر، از جهات ضعف نیز در چیرگی بر رقیب خود بهره برند. اسلام و تمدن برخاسته از آن، پیشینهای درخشان دارد و توانسته است در برهه مهمی از تاریخ، فرهنگ و تمدن بشری را به خوبی رهبری کند و هم اکنون نیز توانمندیهای فراوانی را در خود جای داده که میتواند برای آینده بشر بس مفید باشد. از سوی دیگر، فرهنگ و تمدن غرب چنان است که هیچ ملتی نیست که از مزایای و عیوب آن در امان باشد؛ خشن و بیرحم، مادهپرست و متهاجم که بنیان خانوادهاش سست و لرزان است؛ ولی همین فرهنگ رویه دیگری دارد؛ حکیمان و دانشوران و عالمان و فیلسوفان هنرمندان و صنعتگرانی پرورده که بینان فکری بشر را دگرگون کردهاند. این فرهنگ به مردم خود سختکوشی و نظم و انضباط و وظیفهشناسی و انتقادپذیری را آموخته و از ریاکاری و چاپلوسی فاصله گرفته است؛ جزئینگر و قانونگراست؛ به همه استعدادها میدان داده و سیلی از ابداعات و اختراعات نیک و بد را راه انداخته است.[1]
افزون بر این، هم اسلام و هم غرب داعیهای جهانی داشته و دارد و نگرانیهایی هم در هر دو سوی این داستان وجود داشته است. هجوم قبایل عرب مسلمان به قلمروی امپراتوری روم ایران و پیروزیهای خیرهکنندۀ آنان تا قلب اروپا در فرانسه و نیز در شرق تا دیوارهای چین، موضوعی بوده که همیشه غرب مسیحی را نگران کرده است. جنگهای طولانی و دویستسالۀ صلیبی در واکنش به این موضوع درگرفت و حتی گفته میشود که هجوم مغولان نیز به تحریک و تشجیع آنان بود.[2] بدگمانی و سوءظن غرب به همسایگان مسلمان خود در شرق حتی با شکست غرب در جنگهای صلیبی[3] و نیز مواجهه و ملاحظه جهات مثبت در تمدن اسلامی نیز نه تنها کاسته نشد که افزونتر نیز شد. غرب با اسلام و پیامبر (ص) و کتاب آن و نیز معتقدان به این دیانت جدید به شکلی موهن برخورد کرد و برای مثال از الفاظ موهنی چون ساراسنها[4] و ترکها برای اشاره به انبوه پیروان و هواداران اسلام که اقوام مختلف و با درجات متفاوت فرهنگی و علمی بود، استفاده کرد. این موضوع خاص دوره قرون وسطی نبوده و بعد از آن هم ادامه داشته است.[5]
در این سو نیز به غرب و پدیدهها و دستاوردهای آن بدبینانه نگریسته میشد تا جایی که همه نمادهای غرب و سمبلها و نمادهای آن گمراهکننده و ویرانگر و اغواگر دانسته شد و حتی جمع کثیری از اهل دانش ومعرفت، به پدیدۀ مدرنیته که مزایا و فواید فراوانش در دسترس همگان بود، به مخالفت و عناد پرداختند. هیچ پدیدۀ نو از غرب نبود که آن را دامی مهلک برای ساکنان این سوی جهان ندانند.[6] البته اگر بخواهیم قدری با این گروه همدلی کنیم و به آنها حق دهیم، باید بپذیریم که ورود مظاهر تمدن جدید در جوامعی مثل جوامع ما با این مشکل مواجه بوده که افراد صرفاً به استفاده از آن اکتفا نمیکردند، بلکه آن را نشانۀ نوعی برتری ساحتهای دیگر میدانستند و همین موجب نگرانی متدینان شده و شاهد بر این مطلب، آنکه کسانی که برای اولین بار با این مظاهر و پدیدهها روبرو شدند، از میزان تعهد و
التزام دینیشان کاسته شد و حتی عدهای از دین خود نیز برگشتند و همین بود که زنگ خطر را برای متولیان امر دین و دینداران مسلمان به صدا درآورد.
در مقام مقایسه جهان اسلام و غرب باید گفت که تمایلات استعماری هم در میان حاکمان مسلمان و هم در میان حاکمان مسیحی هر دو وجود داشته است و چنین نیست که این بدنامی خاص غرب بوده باشد. رفتار فاتحانی مثل سلطان محمود غزنوی، نادرشاه افشار، آقامحمدخان قاجار، در هند و قفقاز و غیره در یغماگری و به تاراج بردن، به سان استعمارگران جدید بود. در عین حال، غرب و شرق تعاملات و دادوستدهای سودمندی در مجموع داشتهاند که اگر این مناسبات از حواشی منفیاش جدا میشد، در مجموع وضعیت بشر به شکلی بهتر از وضعیت کنونی بود. امروزه نیز گر چه کسانی چون هانتینگتون پیشبینی میکنند (و شاید نه توصیه) که غرب و اسلام سرانجام رو در روی یکدیگر قرار میگیرند،[7] اما این مواجهه از نظر او میان تمدنهاست نه ملتها.[8] به نظر او، اسلام رقیب سیاسی غرب است. ولی منتقدان فراوانی نیز در مغربزمین وجود داشته و دارند که بر این باورند که میان تمدن اسلامی و غربی قرابتهای بسیاری میتوان یافت. هر دو تمدن خاستگاههای نیرومند دینی دارند که از قضا در گذشته با هم رابطه داشته و وامدار یکدیگرند و ریشههای هر دو تمدن در ادیان ابراهیمی است. بگذریم که کسانی چون یاسپرس از اسلام چنان سخن گفتهاند که گویا اسلام از ظهورات تمدن غربی است[9] (گرچه به یک معنا که مبنایی علمی هم دارد. اسلام دینی غربی است، زیرا از شبهجزیره عربستان تا سواحل مدیترانه که خاستگاه پیامبران بزرگ آسمانی است، بخشی از غرب دانسته میشود، همچنان که شرق به نقاط دورتری چون هند، چین و ژاپن اطلاق میشود.)
نکته دیگری که در مناسبات میان شرق به طور کلی و جهان اسلام[10] به خصوص با غرب باید بدان توجه داشت، آن است که غرب – که عمدتاً مرادمان سیاسیون آن است- از دیرزمان نگرشی خاص به شرق داشته است و به آن، به عالمی برابر و مساوی نگاه نکرده است و به بیان دیگر، آن را «جایی» و «چیزی» میدانسته که باید شناخت و بر آن غلبه یافت و همین مشکلساز شد. شاید بتوان این را یکی از ویژگیهای استشراق بدانیم که هر چند شاید فرهیختگانی که دستاندرکار شناخت شرق بودند، (و به همین دلیل باید نظر افراطی کسانی را که شرقشناسان را صرفاً عوامل و پیشقراولان استعمار دانستهاند، خارج از مرز انصاف دانست) انگیزههای متفاوتی داشتند ولی سیاست و روح حاکم بر کار آنها تا حدی اینگونه بود.[11]
البته این نگاه نیز در میان بعضی هم در ناحیۀ شرق و هم در ناحیۀ غرب وجود داشته که شرق و غرب دو ماهیت متمایزند و نه شرق میتواند ازغرب الهام گیرد و نه غرب، و هرگونه تلاش برای سازگاری و هماهنگی میان آنان، سرانجام مطلوبی ندارد. اما این نگرش خوشبختانه در حاشیه است و نگرش غالب آن است که میان دو فرهنگ و تمدن میتوان به نوعی تلائم و سازگاری و داد و ستد دست یافت.[12] از همین روست که در دو سده اخیر در جهان اسلام این موضوع در کانون تأملات متفکران و دلسوزان جهان اسلام قرار گرفته است که چرا جهان اسلام به بلیۀ انحطاط و عقبماندگی گرفتار شده است. مگر جهان اسلام با فعال کردن آن تواناییهای بالقوه خود در دورهای، سرآمد اندیشه و علم و فن در جهان نبود؟
حال با صرف نظر از هر گونه نگرش منفی و بدبینانه به دو طرف این موضوع، این پرسش مطرح میشود که چرا امروزه جهان اسلام به وضعیت کنونی درآمده است. پیشفرض هر گونه مقایسه، پذیرش پارهای شباهتها و همسانیها میان دو طرف تشبیه و مقایسه است. واقعیت این است که شرق و غرب از دیرزمان و به رغم همه مشکلات و موانع بر سر ارتباطات، تعاملات فکری و غیرفکری عمیق و سودمندی داشتهاند. غرب را نمیتوان جهانی کاملاً متفاوت و بریده و بیگانه از شرق دانست. تا آنجا که شواهد دینی و تاریخی بیان میکند، همۀ پیامبران بزرگ از شرق برخاستند[13] و خاورمیانه خاستگاه بزرگترین پیامبران و مؤسسان ادیانی بوده است که در غرب شهرت و رواج دارند و از همین مناطق بود که مبلغان و مبشران زیادی به مناطق مختلف اروپا عزم سفر کردند و ضمن تبشیر مردم را به پذیرش مسیحیت ترغیب کردند و البته موفق هم شدند. از این گذشته، شرق و غرب مناسبات تجاری قویی داشتهاند که نمیتوان تأثیر آن را در صرف مراودات اقتصادی و تجاری دانست. تبادل اندیشه از راههای زیادی صورت گرفته و میگیرد که یکی از آنها سفرهای تجاری و ارتباطات اقتصادی مردمانی بوده که نگرشهای فکری و دینی گوناگونی داشتند. به شهادت تاریخ، تحولات تمدنی در جهان اسلام و پیشرفتهای علمی و فرهنگی تأثیر عمیقی بر غرب نهاد، تا جایی که بزرگترین دستاورد مثبت جنگهای صلیبی برای غربیهایی که به ظاهر در این جنگها شکست خوردند و خسارتهای انسانی و مالی فراوانی متحمل شدند، آشنایی با جهان پیشرفته اسلام بود که غرب را از خواب بیدار کرد و مشتاق جنبههای اثباتی تمدن خود کرد.
از سوی دیگر، شرق به رغم همه عقبماندگیها، صدها سال است که به طور جسته و گریخته از اخبار غرب و دستاوردهای آن آگاه شده و کوشیده است که برای حل مشکلات خود و دفع تعرضات همسایگان ِمتجاوز، از سازو کارهای نظامی مغربزمین آگاه شود و از آن به سان برگ برندهای استفاده کند. به جرأت میتوان گفت که در جهان اسلام تنها ابزارهای نظامی و برگهای نیرومند جنگی بود که برای فرمانروایان شرقی جذابیت داشته و البته جنبههای دیگری از هنر که میتوانست اسباب عیش و خوشی اصحاب دربار را فراهم کند. اما به رغم سابقه طولانی این مناسبات و ارتباطات، متأسفانه در جهان اسلام گروهی خود را از نظر منطق نظری و عملی هیچگاه نیازمند غرب ندانستند و گاه با غروری جاهلانه گمان کردند با بیارزش کردن ارزشهای واقعی بهدستآمده در مغربزمین که حاصل و دسترنج زحمات فراوان کسانی بود که زندگی و رفاه خود را صرف دانستن و یافتن کرده بودند، میتوانند تشخصی برای خود قائل شوند. این گروه خوشخیال و سادهانگار که گویی از همه اخبارعالم بیخبرند، تصور کردهاند که همه آنچه غرب به دست آورده، محصول مصادره و غارتگری است. اینان، بر خلاف گروهی دیگرند که تصور میکنند که در مبادی فکری و عقلی (به ویژه الهیاتی و کلامی) مردمان آن سوی عالم تحولی رخ داده است و همه دستاوردهای امروزی ناشی و ناتج از همان تحول فکری است.
با ملاحظه همه این جوانب، بسیاری از کسانی که بنا به علایق دینی یا سلایق ملی، در اندیشه اعتلای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جهان اسلام و ایران بودهاند، این پرسش را مطرح کردهاند که چرا جهان اسلام، به رغم گذشته درخشان و سوابق تمدنی در وضعیت نامطلوبی به سر میبرد و هنوز هم دورنمای مطمئن و روشنی برای این مناطق وجود ندارد. این گروه کسانیاند که دیگر صرف افتخار به گذشته نمیتواند آنان را اقناع کند و بر این نکته تأکید دارند که اگر این بخش از جهان فاقد سابق درخشانی بود، شاید وضعیت موجود را راحتتر میپذیرفتیم ولی آن گذشته درخشان و این شرایط فعلی هم به لحاظ نظری وهم به لحاظ عملی ناپذیرفتنی است. به بیان دیگر، رشد و شکوفایی تمدن و فرهنگ غرب طی سدههای اخیر که شکلی اعجابانگیز و خیرهکننده و فراگیر داشته، همیشه این پرسش را در سطوح مختلف نخبگان و تودههای مردم مطرح کرده است که راز این تحول بزرگ در چیست. این مسئله آن قدر واضح و انکارناپذیر است که هیچ یک از نقاط منفی یا منفیبافیها علیه این تمدن نمیتواند سئوال و پرسش مذکور را بلامحل کند. قطعاً کسانی که در این سوی گیتی رخدادهای آن سوی جهان را نظاره میکنند، بنا به سوائق فکری، دینی و ملی خود دیدگاههای متفاوتی دارند. این مسئله زمانی برای ما جنبه جدیتری مییابد که سوابق تمدنی درخشان خود را در نظر میگیریم و با حسرت از گذشته و تأسف بر حال بدان مینگریم.
حال اگر نگاهمان را به شرایط خاص ایران معطوف کنیم، در صد و پنجاه سال اخیر این سؤال همواره فراروی اندیشوران ما بوده است. وقوع جنگهای خانمانسوز با روسیه و انعقاد دو قرارداد گلستان و ترکمانچای هر چند از دیدگاه بسیاری فقط حامل پیامدهای منفی و ویرانگر بود، ولی از منظری دیگر باید همین جنگها و شکستهای خوارکننده را به سال سیلیهای سختی بدانیم که جامعۀ عقبمانده و راکد ایران را به بیداری واداشت. کافی است نگاهی به یادداشتهای مختلف جهانگردان یا ایرانیان سفرکرده به فرنگ بیندازیم وعمق عقبماندگی و ناامیدی و استیصال آنان از بهبود وضعیت را دریابیم. با این نگاه، شاید بتوانیم این حملات و شکستهای پی در پی را – در عین تلخی و ناگواری – موهبتها و الطافی بدانیم که شکلی مخوف وهولناک داشت، ولی سرآغازی بود برای بیداری ایرانیان و اندیشیدن آنان در باب علل وعوامل عقبماندگی.
در مواجهه با این وضعیت اسفبار، عدهای تنها آیه یأس خواندهاند و هر گونه امیدی را نابجا دانستهاند. کسان دیگری که کور سویی از امید داشتهاند، در حل این مشکل تاریخی راهحلهای متفاوتی ارائه کردهاند. جمعی بر این باور بودهاند که ما باید یکسره از تمام ارزشها و سنتهای دینی و ملیمان دست برداریم و پس از وداع کامل با گذشته، همچون لوح سپیدی شویم در اختیار ارزشهای تمدنی مغرب زمین. در نظر این گروه، میراث تمدنی ما امروزه کاملاً عقیم است و مغربزمین بستۀ کاملی است که باید یکسره آن را پذیرفت تا به دستاوردهایی مشابه دست یابیم. شاید عدهای تصور کنند که این گروه لزوماً و تنها برای تحقیر ملی شعارهایی مثل این که «از فرق سر تا نوک پا باید غربی شد،» دادهاند.[14] شاید این مطلب در مورد عدهای نیز به واقع صادق باشد، ولی نباید آن را به همه تعمیم داد. وجه دیگر این انگاره، ناشی از مبانی فلسفی و معرفتشناسانه غرب است که بر این نکته تأکید دارد که آنچه غرب را غرب کرد، مجموعهای از مؤلفههاست که به سان منظومهای در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند و چون اجزای یک مرکب در یک فرایند شیمی، عمل میکنند. اما در سوی دیگر نیز کسانی بودهاند که حل مشکل را در خود جستجو میکردهاند و بر این باور بودهاند که خطاست که نسخه بیماری را به بیمار دیگری بدهیم و سادهدلانه منتظر بهبود بیمار باشیم. حال آیا این دو دیدگاه را نمیتوان دیدگاههایی افراطی دانست که هر یک حظی از صواب و بهرهای از درستی را در خود جای داده است؟ اگر چنین باشد ما زمانی خواهیم توانست به بازسازی هویت ملی و دینی خود موفق شویم که ابتدا عناصر مثبت خودی را با عناصر مثبت بیرونی درهم آمیزیم و سپس با همتی همگانی، خواهان زندگی بهتری باشیم.
در اینجا دیدگاه افراطی دیگری هست که تمامی گناه و تقصیر را به گردن دیگرانی میاندازد که ضمن بستن همۀ راههای تعالی و رشد، به یغماگری و چپاول دیگران از جمله کشور ما پرداختند. در تحلیلی واقعبینانه هرگز نباید نقش منفی و ویرانگر عوامل بیرونی را دست کم گرفت و از آزمندی و ولع آنان برای غارتگری و چپاول غافل شد. رقابتها و حسادتها که خاستگاههای شخصی، ملی و دینی و غیره دارد و چه بسا کار را به خشونت و وحشیگری و جنگ و جنایت بکشاند، موضوعی است که همیشه وجود داشته است، اما نباید فراموش کرد که بسیاری از اوقات همین دشمنان عاقل بودهاند که کسانی یا قومی را بلند کردهاند و به همین دلیل بوده که در ادبیات کهن ما نیز به درستی و زیرکی گفتهاند که دشمن دانا بلندت میکند و دوست نادان بر زمینت میزند. با این حساب، نباید اولاً وجود دشمنیها و رقابتهای ناسالم را انکار کرد – موضوعی که عدهای آن را انکار کردهاند و یکی از عوامل مهم عقبماندگی را نادیده گرفتهاند و در نتیجه، نقش عامل درونی را چنان پررنگ کردهاند که گاه موضوع تا مرز سرخوردگی و نومیدی پیش رفته است – و از سوی دیگر، نباید دچار آفت خودفریبی شد و همه عیبها و مشکلات را از چشم دیگران دید. آدمی اگر بیمار شد، نباید دچار عارضه انکار بیماری شود یا از آن شرم داشته باشد و نیز نباید اگر محیط ناسالم و غیربهداشتی است، بدان بیاعتنا باشد. در نتیجه، هم باید واقعبینانه به درون و عارضه حاصله بپردازد و هم به فکر پاکسازی بیرون و نفی عوامل مزاحم و مخرب باشد.