پایان نامه - مقاله - تحقیق

داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ واﺣﺪ اﺑﻬﺮ داﻧﺸﮑﺪه ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ

ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮای درﯾﺎﻓﺖ درﺟﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ””M.A رﺷﺘﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ- ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﯿﻤﻪ

ﻋﻧوان

ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺮ ﻧﯿﺎز ﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن

(ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ: ﺷﺮﮐﺖ ﺑﯿﻤﻪ آﺳﯿﺎ اﺳﺘﺎن زﻧﺠﺎن )

اﺳﺘﺎد راﻫﻨﻤﺎ

دﮐﺘﺮ ﯾﺪا… رﺟﺎﺋﯽ

اﺳﺘﺎد ﻣﺸﺎور

دﮐﺘﺮ ﺣﺴﯿﻦ ﻋﺎﺑﺪی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

ﭼﮑﯿﺪه

ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺑﻬﺘﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت، ارزﺷﯽ ﻓﺮاﺗﺮ از ارزش اﯾﺠﺎدﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ رﻗﺒﺎ ﺑﺮای ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﻫﺪف ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺰﯾﺖ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰﮐﻨﻨﺪه ﺧﻮد از رﻗﺒﺎ اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﺻﺘﯽ ﺑﺮای ﭘﯿﺸﯽ ﮔﺮﻓﺘﻦ از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﯿﺰ ﮐﻪ ﺟﺰء ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺎرﺑﺮدی؛ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ؛ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ و ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎ ﻧﯿﺎز ﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر 8 ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺟﻤﻊ آوری اﻃﻼﻋﺎت از ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ای ﺷﺎﻣﻞ 43 ﺳﻮال اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ در ﺑﯿﻦ ﺧﺮﯾﺪاران ﺑﯿﻤﻪ ﺷﺨﺺ ﺛﺎﻟﺚ ﺷﺮﮐﺖ ﺑﯿﻤﻪ آﺳﯿﺎ در اﺳﺘﺎن زﻧﺠﺎن ﺗﻮزﯾﻊ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﯾﺎد ﺑﻮدن ﺣﺠﻢ ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺳﺎده ﺷﺪ ﮐﻪ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮل ﮐﻮﮐﺮان 378 ﻧﻔﺮ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪﮐﻪ ﻧﻬﺎﯾﺘًﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدن ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻫﺎ و ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻮدن ﺧﻄﺎﻫﺎ از رﮔﺮﺳﯿﻮن ﺗﮏ ﻣﺘﻐﯿﺮه ﺑﺮای آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﺎت و از آزﻣﻮن آﻧﺎﻟﯿﺰ وارﯾﺎﻧﺲ ﺑﺮای رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎی آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزاﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت و ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎی آن ﺑﺮ ﻧﯿﺎز ﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻌﻨﺎداری دارﻧﺪ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﻧﯿﺰ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎی ﻗﯿﻤﺖ و ﺧﺪﻣﺖ در رﺗﺒﻪ اول، ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎی اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ، ﺗﻮزﯾﻊ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن در رﺗﺒﻪ دوم، ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﺗﺮﻓﯿﻊ در رﺗﺒﻪ ﺳﻮم و ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻓﺮاﯾﻨﺪ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت در رﺗﺒﻪ ﭼﻬﺎرم ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ.

ﮐﻠﯿﺪ واژﮔﺎن: آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت، ﻧﯿﺎز ﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن، ﺑﯿﻤﻪ آﺳﯿﺎ

ﻓﺼـﻞ اول: ﮐﻠﯿـﺎت ﺗﺤﻘﯿﻖ…………………………………………………………………………………………………… 1

.1-1ﻣﻘﺪﻣﻪ………………………………………………………………………………………………………………………. 2

.2-1 ﺗﺸﺮﯾﺢ و ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺌﻠﻪ………………………………………………………………………………………………….. 3

.3-1اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻮﺿﻮع و ﺿﺮورت اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶ……………………………………………………………………… 4

.4-1اﻫﺪاف ﭘﮋوﻫﺶ………………………………………………………………………………………………………….. 5

.5-1 ﺳﻮاﻻت ﭘﮋوﻫﺶ……………………………………………………………………………………………………….. 6

.6-1ﻓﺮﺿﯿﺎت ﭘﮋوﻫﺶ………………………………………………………………………………………………………. 7

.7-1ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ………………………………………………………………………………………………………… 8

.1-7-1 آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت………………………………………………………………………………………… 8

.2-7-1ﻗﯿﻤﺖ…………………………………………………………………………………………………………………… 9

.3-7-1 ﺧﺪﻣﺖ(ﻣﺤﺼﻮل)…………………………………………………………………………………………………… 9

.4-7-1ﺗﻮزﯾﻊ (ﻣﮑﺎن و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ )……………………………………………………………………………………….. 9

.5-7-1ﺗﺮﻓﯿﻊ و آﻣﻮزش…………………………………………………………………………………………………… 10

.6-7-1ﻓﺮآﯾﻨﺪ…………………………………………………………………………………………………………………. 10

.7-7-1ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ…………………………………………………………………………………………………….. 10

.8-7-1ﮐﺎرﮐﻨﺎن……………………………………………………………………………………………………………… 10

.9-7-1ﻧﯿﺎز ﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن………………………………………………………………………………………………… 11

.8-1ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ………………………………………………………………………………………………………. 11

.1-8-1 آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت………………………………………………………………………………………. 11

.2-8-1ﻗﯿﻤﺖ…………………………………………………………………………………………………………………. 11

.3-8-1 ﺧﺪﻣﺖ……………………………………………………………………………………………………………….. 12

.4-8-1ﺗﻮزﯾﻊ………………………………………………………………………………………………………………… 12

.5-8-1ﺗﺮﻓﯿﻊ…………………………………………………………………………………………………………………. 12

.6-8-1ﻓﺮآﯾﻨﺪ…………………………………………………………………………………………………………………. 13

.7-8-1ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ…………………………………………………………………………………………………….. 13

.8-8-1ﮐﺎرﮐﻨﺎن……………………………………………………………………………………………………………… 13

.9-8-1ﻧﯿﺎز ﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن………………………………………………………………………………………………… 14

ﻓﺼـﻞ دوم: ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮی و ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﭘﮋوﻫﺶ…………………………………………………………………………… 15

.1-2ﻣﻘﺪﻣﻪ…………………………………………………………………………………………………………………….. 16

.2-2ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ……………………………………………………………………………………………………………….. 17

.1-2-2ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﻮد (ﺷﺨﺼﯽ)……………………………………………………………………………………….. 18

.1-2-2ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺳﺎزﻣﺎن…………………………………………………………………………………………………. 19

.3-2-2ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﻣﮑﺎن……………………………………………………………………………………………………. 19

.4-2-2ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ اﯾﺪه………………………………………………………………………………………………………. 20

.3-2ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ……………………………………………………………………………………………………. 20

.4-2ﺧﺪﻣﺎت…………………………………………………………………………………………………………………… 21

.5-2ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت……………………………………………………………………………………………………… 22

.6-2وﻇﺎﯾﻒ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ…………………………………………………………………………………………… 24

.7-2وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی اﻣﻮر ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ………………………………………………………………………………………….. 26

.8-2آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت……………………………………………………………………………………………. 27

.9-2اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﻏﯿﺮ ﺗﺠﺎری……………………………………………………………………………………… 30

.10-2اﯾﺠﺎد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﺑﺮای ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﻏﯿﺮ ﺗﺠﺎری……………………………………………………. 31

.11-2ﺧﻂ ﻣﺸﯽﻫﺎی ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ…………………………………………………………………. . 42

.12-2ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺸﺘﺮی……………………………………………………………………………………………………… 45

.13-2اﻧﺘﻈﺎرات ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن…………………………………………………………………………………………………. 45

.14-2ﺑﯿﻤﻪ آﺳﯿﺎ………………………………………………………………………………………………………………. 46

.15-2ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﭘﮋوﻫﺶ………………………………………………………………………………………………………. 48

.1-15-2 ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺟﻬﺎن…………………………………………………………………………………….. 48

.2-15-2 ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﭘﮋوﻫﺶ در اﯾﺮان…………………………………………………………………………………….. 50

ﻓﺼﻞ ﺳﻮم: روش ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ…………………………………………………………………………………………. 59

.1-3ﻣﻘﺪﻣﻪ…………………………………………………………………………………………………………………….. 60

.2-3روش ﺗﺤﻘﯿﻖ……………………………………………………………………………………………………………. 61

.3-3 ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری…………………………………………………………………………………………………………. 61

.4-3ﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎری……………………………………………………………………………………………………………. 61

5-3 .اﺑﺰار ﮔﺮدآوری داده ﻫﺎ(ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ)……………………………………………………………………………… 62

.6 -3 اﻋﺘﺒﺎر اﺑﺰار اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی………………………………………………………………………………………… 63

1-6-3 .رواﯾﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ…………………………………………………………………………………………………. 63

.2-6-3ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ (آﻟﻔﺎی ﮐﺮوﻧﺒﺎخ)…………………………………………………………………………………………… 64

.7-3 روش ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ……………………………………………………………………………………… 65

.8-3 ﻗﻠﻤﺮو ﺗﺤﻘﯿﻖ………………………………………………………………………………………………………….. 66

.1-8-3 ﻗﻠﻤﺮو ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ…………………………………………………………………………………………………. 66

2-8-3 .ﻗﻠﻤﺮو ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ……………………………………………………………………………………………… 66

.3-8-3 ﻗﻠﻤﺮو زﻣﺎﻧﯽ………………………………………………………………………………………………………. 66

ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم: ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ و ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ………………………………………………………….. 67

.1-4ﻣﻘﺪﻣﻪ…………………………………………………………………………………………………………………….. 68

.2-4اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ………………………………………………………………………………………….. 68

.1-2-4ﺟﻨﺴﯿﺖ………………………………………………………………………………………………………………. 69

.2-2-4ﺗﺎﻫﻞ………………………………………………………………………………………………………………….. 70

.3-2-4ﺳﻦ……………………………………………………………………………………………………………………. 71

.4-2-4ﺗﺤﺼﯿﻼت…………………………………………………………………………………………………………… 72

.5-2-4ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت ﺧﺮﯾﺪ ﺑﯿﻤﻪ ﻧﺎﻣﻪ……………………………………………………………………………………. 73

.3-4ﭘﯿﺶ ﻓﺮض ﻫﺎی رﮔﺮﺳﯿﻮن………………………………………………………………………………………… 74

.1-3-4آزﻣﻮن ﮐﻮﻟﻤﻮﮔﺮوف- اﺳﻤﯿﺮﻧﻮف……………………………………………………………………………… 74

.2-3-4 آزﻣﻮن اﺳﺘﻘﻼل ﺧﻄﺎﻫﺎ………………………………………………………………………………………….. 75

.4-4آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﺎت………………………………………………………………………………………………………. 76

.1-4-4 ﻓﺮﺿﯿﻪ اﺻﻠﯽ……………………………………………………………………………………………………… 76

.2-4-4 ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻓﺮﻋﯽ اول……………………………………………………………………………………………….. 78

.3-4-4 ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻓﺮﻋﯽ دوم……………………………………………………………………………………………….. 79

.4-4-4 ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻓﺮﻋﯽ ﺳﻮم………………………………………………………………………………………………. 81

.5-4-4 ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻓﺮﻋﯽ ﭼﻬﺎرم……………………………………………………………………………………………. 82

.6-4-4 ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻓﺮﻋﯽ ﭘﻨﺠﻢ…………………………………………………………………………………………….. .. 83

.7-4-4 ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻓﺮﻋﯽ ﺷﺸﻢ…………………………………………………………………………………………….. .. 85

.8-4-4 ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻓﺮﻋﯽ ﻫﻔﺘﻢ…………………………………………………………………………………………….. .. 86

.5-4رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎی آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت………………………………………………………………. 87

ﻓﺼـﻞ ﭘﻨﺠﻢ: ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی، ﺑﺤﺚ و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات………………………………………………………………………… 91

.1-5ﻣﻘﺪﻣﻪ…………………………………………………………………………………………………………. 92

.2-5ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ…………………………………………………………………………… 92

.1-2-5ﺑﺤﺚ در ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ…………………………………………………………………………………………….. 92

.2-2-5ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎی آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت……………………………………… 97

.3-5ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪی و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی…………………………………………………………………………………………… 97

.4-5ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات ﺗﺤﻘﯿﻖ……………………………………………………………………………………………………… 98

.1-4-5ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات ﮐﺎرﺑﺮدی………………………………………………………………………………………………. 98

.2-4-5ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات ﺑﺮای ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت آﺗﯽ………………………………………………………………………………… 100

.5-5ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ……………………………………………………………………………………………. 100

ﻣﻨــﺎﺑﻊ…………………………………………………………………………………………………………………………. 101

ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳﯽ…………………………………………………………………………………………………………………. 102

ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ………………………………………………………………………………………………………………. 105

ﻣﻨﺎﺑﻊ اﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ………………………………………………………………………………………………………………. 106

ﭘﯿــﻮﺳﺖ………………………………………………………………………………………………………………………. 107

ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ…………………………………………………………………………………………………………………….. 108

.1-1ﻣﻘﺪﻣﻪ

اﺻﻞ زﯾﺮ ﺑﻨﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﻣﻮﻓﻖ،درك ﺻﺤﯿﺢ ﻋﻠﻢ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ اﺳﺖ. ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻣﻨﺎﺑﻊ و اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮ روی ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ و ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺖ. در ﻃﻮل ﺳﻪ دﻫﻪء ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻋﻤﺪهای ﻧﻤﻮده اﺳﺖ.ﻣﻔﻬﻮم ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺑﺮ روی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻ ﺗﻤﺮﮐﺰ داﺷﺖ و ﺷﺮﮐﺘﻬﺎ ﺗﻼش ﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﺮای ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﻬﺘﺮ و ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ.ﻫﺪف ﺷﺮﮐﺘﻬﺎ ﺳﻮدآوری ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻮد و وﺳﯿﻠﻪء رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آن ﻓﺮوش ﯾﺎ ﺗﺮﻏﯿﺐ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺑﺮای ﺧﺮﯾﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎیﺷﺮﮐﺖ ﺑﻮد.ﻣﻔﻬﻮم ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﮐﻪ از دﻫﻪ 1960 ﻇﺎﻫﺮ ﮔﺮدﯾﺪ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ را از ﻣﺤﺼﻮل ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮی ﺗﻐﯿﯿﺮ داد. ﻫﺪف ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺳﻮدآوری ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻮد،اﻣﺎ وﺳﯿﻠﻪء ﻧﯿﻞ ﺑﻪ ﻫﺪف ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺖ و ﺷﺎﻣﻞ ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﮔﺮدﯾﺪ.

در اﺑﺘﺪای دﻫﻪ 1990 ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ روز ﻧﺒﻮده و ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم راﻫﺒﺮدی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.ﺑﺮاﺑﺮ دﯾﺪﮔﺎه ﺟﺪﯾﺪ ﮐﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻋﻤﺪهای در ﺗﺎرﯾﺦ ﻋﻠﻢ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ از ﻣﺸﺘﺮی ﯾﺎ ﮐﺎﻻ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﺧﺎرﺟﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﻓﺖ. آﮔﺎﻫﯽ ﮐﺎﻣﻞ در ﻣﻮرد ﻣﺸﺘﺮی دﯾﮕﺮ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ. ﺑﺮای ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ، ﻣﺪﯾﺮان ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ آﮔﺎﻫﯽ ﻫﺎی ﻻزم را در ﻣﻮرد ﻣﺸﺘﺮی ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ رﻗﺎﺑﺖ، ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات دوﻟﺘﯽ، ﻋﻮاﻣﻞ اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، ﮐﺴﺐ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦﮐﻪ ﻣﺪﯾﺮان ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻣﺎت اﺳﺘﺎﻧﻬﺎ و ﯾﺎ ﻣﺴﺆوﻻن ﻣﺤﻠﯽ و رﻗﺒﺎ در ﺻﻨﻌﺖ ارﺗﺒﺎط ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻫﺪف دﺳﺘﺮﺳﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ(اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ ،.(1389

در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ اﺑﺘﺪا ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺌﻠﻪ و ﺿﺮورت اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶ و ﺳﭙﺲ اﻫﺪاف ،ﺳﻮاﻻت و ﻓﺮﺿﯿﺎت ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﻨﻮان ﺷﺪه اﺳﺖ و در آﺧﺮ ﻧﯿﺰ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ و ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ذﮐﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ .

.2-1 ﺗﺸﺮﯾﺢ و ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺌﻠﻪ

ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﺑﯿﺶ از ﻫﻔﺘﺎد ﺳﺎل ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﯿﻤﻪ در ﮐﺸﻮر،ﻫﻨﻮز اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ رﻗﻢ رﺷﺪ ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ را ﮐﺴﺐ ﻧﮑﺮده و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﯿﻤﻪﭘﺬﯾﺮی در ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺎﺳﺐ در اﯾﺮان راﯾﺞ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ.اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ ﺑﺮ درآﻣﺪ ﮐﻞ ﮐﺸﻮر و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﻬﻤﯽ ﮐﻪ در ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺣﻖ ﺑﯿﻤﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ وﺟﻮد دارد؛ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮔﺮدد.ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﭘﮋوﻫﺸﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻫﻮﯾﺪا ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺸﻮر ﻣﺎ از ﺣﯿﺚ ﺑﯿﻤﻪ ﯾﮑﯽ از ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪه در ﺟﻬﺎن ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﯽرود(دﻫﻨﻮی و ﻣﻌﺼﻮم زاده زواره،.(1388

درﺑﺎره ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﯿﻤﻪ،ﮔﻔﺘﻨﯽ و ﺷﻨﯿﺪﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ و ﺑﻪﻫﺮﺣﺎل ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﺰم ﻣﻠﯽ و ﺧﻮاﺳﺖ ﻫﻤﮕﺎﻧﯽ و ﺗﺪﺑﯿﺮﮔﺮی ﻧﯿﺎز دارد.آﻧﭽﻪ ﻣﺤﺮز و ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺪون ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺑﻬﺒﻮد در اﺻﻼحﮔﺮیﻫﺎی ﺳﻨﺠﯿﺪه ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﺸﻮر و ﺑﺪون ﮔﺰﯾﻨﺶ و ﯾﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﻣﺸﺘﺮیﻣﺪاری ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻄﻠﻮب و ﮔﺴﺘﺮش ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺑﯿﻤﻪ و ﺗﺄﻣﯿﻦﮔﺮی در ﺳﻄﺢ ﮔﺴﺘﺮده دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺖ. ﺧﺪﻣﺖرﺳﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎﻧﻮن ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎی ﺑﯿﻤﻪ ﺑﺎﺷﺪ.ﺟﻠﺐ رﺿﺎﯾﺖ و ﺧﺮﺳﻨﺪی ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن در ﮔﺮو ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖﻫﺎ و ﻧﯿﺎزﻫﺎی آﻧﻬﺎﺳﺖ.اﯾﻦ ﺧﺪﻣﺎترﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺎزﻣﺎنﯾﺎﻓﺘﻪ،ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ،ﺳﺮﯾﻊ و آﺳﺎن ﺑﺎﺷﺪ.ﺑﻪﮔﻮﻧﻪای ﮐﻪ در ﻫﺮ زﻣﺎن،ﻣﮑﺎن و ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻢ و ﺑﻬﺎی ﺳﻨﺠﯿﺪه ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﺎﺷﺪ(دﻫﻨﻮی و ﻣﻌﺼﻮم زاده زواره،.(1388

اﻣﺮوزه ﻣﺪﯾﺮان ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ، درﺻﺪد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت را ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﮐﺮده ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﺮی ﺑﻪ ﻧﯿﺎزﻫﺎ و ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﻫﺪف ﺑﺪﻫﻨﺪ؛ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺑﻬﺘﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت، ارزﺷﯽ ﻓﺮاﺗﺮ از ارزش اﯾﺠﺎدﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ رﻗﺒﺎ ﺑﺮای ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﻫﺪ ف ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺰﯾﺖ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰﮐﻨﻨﺪه ﺧﻮد از رﻗﺒﺎ اﯾﺠﺎد ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﺻﺘﯽ ﺑﺮای ﭘﯿﺸﯽ ﮔﺮﻓﺘﻦ از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻣﺰﯾﺖ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد

ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﺗﮑﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ، ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺑﺎﻻﺗﺮ، راﺣﺘﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮارد ﺑﺎﺷﺪ(دﻫﻨﻮی و ﻣﻌﺼﻮم زاده زواره،.(1388

در واﻗﻊ ﯾﮏ ﻣﺤﺼﻮل ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮی ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ، ﻗﯿﻤﺖ آن واﻗﻊ ﺑﯿﻨﺎﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ، از ﻃﺮﯾﻖ ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎی راﺣﺖ ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﻮد و در ﺑﺎره آن ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ ﻧﺰد ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺗﺒﻠﯿﻎ ﺷﻮد(ﻋﻠﯿﭙﻮر و ﻫﻤﮑﺎران،.(1391

از ﻃﺮﻓﯽ در دﻧﯿﺎی رﻗﺎﺑﺘﯽ اﻣﺮوز ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ﺑﺮای ﮐﺴﺐ ﻣﺰﯾﺖ رﻗﺎﺑﺘﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن و رﻓﻊ ﻧﯿﺎزﻫﺎی آﻧﻬﺎ (ﺑﻬﺘﺮ از رﻗﺒﺎ) داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ در راﺳﺘﺎی اﻫﺪاف ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﻗﺮار ﮔﯿﺮد و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن را ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺳﺎزﻣﺎن ﭘﻮﺷﺶ دﻫﺪ، ﺷﺮﮐﺖ از ﺟﺎﯾﮕﺎه رﻗﺎﺑﺘﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ رﻗﺒﺎی ﺑﺎزار ﺑﺮﺧﻮردار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺳﻮدآوری ﺷﺮﮐﺖ در ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد(ﻋﻠﯿﭙﻮر و ﻫﻤﮑﺎران ،.(1391 ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ اﻣﺮوزه آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎ اﻗﺪام ﺑﻪ آن ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﻧﯿﺎز ﻫﺎی ﺑﺎزارﻫﺎی ﻫﺪﻓﺶ را ﺑﺮآورده ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻟﺬا اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﯿﺰ در ﺻﺪد ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺮ ﻧﯿﺎز ﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن در ﺷﺮﮐﺖ ﺑﯿﻤﻪ آﺳﯿﺎ در اﺳﺘﺎن زﻧﺠﺎن ﺑﺮآﻣﺪه اﺳﺖ .

.3-1اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻮﺿﻮع و ﺿﺮورت اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶ

از ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎ ارزش ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان از ﺻﻨﻌﺖ ﺑﯿﻤﻪ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻮﺳﻌﻪ روزاﻓﺰون آن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد، ﯾﺎد ﮐﺮد. اﻣﺮوزه در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺟﻮاﻣﻊ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮔﺮا، ﺑﯿﻤﻪ را ﻋﺎﻣﻠﯽ ﻣﻬﻢ در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ زﯾﺮا ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﺑﯿﻤﻪ در رﺷﺪ ﺑﺨﺸﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﻘﺶ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ای را اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺴﺎرات ﻧﺎﺷﯽ از اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی وﺗﻮﺳﻌﻪ ای ﺟﺎﻣﻌﻪ، اﻧﮕﯿﺰه ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری را ﻧﯿﺰ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﻬﺘﺮ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﯿﻤﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای از ﺑﻨﮕﺎه ﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮد را در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و در ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺧﺪﻣﺎت را ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ اراﺋﻪ دﻫﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺣﺮﮐﺖ ﺳﺮﯾﻊ ﺗﻮﺳﻌﻪ در ﺟﺎ

ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻣﻨﯿﺖ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎی اﻗﺘﺼﺎدی از ﻃﺮﯾﻖ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﯿﻤﻪ ای ، ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ وﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﺰد ﺧﻮد در ﺑﺎزارﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ ، ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﺮك و ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ وﻧﯿﺰ رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎزارﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺷﻮﻧﺪ . ﺑﺎ وﺟﻮد ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﯽ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﺻﻨﻌﺖ ﺑﯿﻤﻪ در رﺷﺪ ﺑﺎزارﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ ﮐﺸﻮر، ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﻓﻌﺎل در اﯾﻦ ﺑﺎزارﻫﺎ آن ﻃﻮر ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ از اﻧﺴﺠﺎم وﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﮕﯽ ﻻزم ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻨﺘﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺟﺐ اﺛﺮﮔﺬاری ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑﺮ ﻓﺮاﯾﻨﺪ رﺷﺪ وﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺑﺨﺸﻬﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻮان ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺻﻨﻌﺖ ﺑﯿﻤﻪ ﮐﺸﻮرﻣﺎن در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﮐﺸﻮرﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ وﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ،ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ در ﺑﺎزار ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺑﯿﻦ 30 ﺗﺎ 100 درﺻﺪ ﻗﺎﺑﻞ اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮان ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺻﻨﻌﺖ ﺑﯿﻤﻪ ﮐﺸﻮر در ﺑﺎزارﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان از ﺗﮑﻨﯿﮑﻬﺎی ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﯿﺖ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﯿﻤﻪ ﮐﺸﻮراﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد(ﻣﯿﺮاﺑﯽ ،.(1388

از ﻃﺮﻓﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﺑﯿﻤﻪ ﺧﺼﻮﺻﯽ از ﺳﺎل 1382 و ﺗﻌﺪد ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی اراﺋﻪ دﻫﻨﺪه ﺧﺪﻣﺎت ﺑﯿﻤﻪ ای، ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی ﻓﻌﺎل در اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﺷﺎﻫﺪ اﻓﺰاﯾﺶ رﻗﺎﺑﺖ ﺷﺪﯾﺪ ﺟﻬﺖ ﮐﺴﺐ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺳﻬﻢ ﺑﺎزار ﺑﯿﻤﻪ ﮐﺸﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ. از ﻃﺮﻓﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد زﯾﺎد ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی ﺑﯿﻤﻪ، ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن دارای اﻧﺘﺨﺎﺑﻬﺎی ﻣﺘﻌﺪد ﺑﺮای اﻧﺠﺎم اﻣﻮر ﺑﯿﻤﻪ ای ﺧﻮد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ، رﻗﺎﺑﺘﯽ ﮔﺴﺘﺮده ﻣﯿﺎن ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﺑﯿﻤﻪ در راﺳﺘﺎی ﺟﺬب ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺟﺪﯾﺪ، ﺣﻔﻆ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﻓﻌﻠﯽ و وﻓﺎدار ﻧﻤﻮدن ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎزار رﻗﺎﺑﺘﯽ ﻣﺴﺘﻠﺰم اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﯿﻤﻪ ای، ارﺗﻘﺎی ﺳﻄﺢ رﺿﺎﯾﺘﻤﻨﺪی ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن و ﺟﺬب و ﺣﻔﻆ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ (ﺳﺎﻻرزﻫﯽ و اﻣﯿﺮی،.(1390 ﻟﺬا اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ درﺻﺪد ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺮ ﻧﯿﺎز ﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن در ﺷﺮﮐﺖ ﺑﯿﻤﻪ آﺳﯿﺎ اﺳﺘﺎن زﻧﺠﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .

 نظا م بودجه ریزی در اقتصاد ایران که گذشته کاملا سنتی دارد و تمرکز گرا است ، در چند سال اخیر روند جدیدی آغاز کرده است که از آن به عنوان تلاش برای تهیه بودجه عملیاتی نام می برند . در این تحقیق ضمن ارایه تعریفی از بودجه عملیاتی به بررسی اقدامات صورت گرفته در این راستا پرداخته شده است .

سپس آموزش و پرورش یه عنوان یکی از دستگاه های که سیاست بودجه ریزی عملیاتی در آن می بایست اجرا شود مورد بررسی قرار گرفته و موانع موجود در پیاده سازی این روند و رتبه بندی این عوامل در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است .

تحقیق حاضر با توجه به مطالعات صورت گرفته ، از مجموعه عوامل تاثیر گذار بر پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی ؛ در قالب شاخص های محیطی ، فنی مهارتی و انسانی ؛ با 7 سئوال پژوهشی  مورد پرسش قرارداده است ، و میزان و سهم ایجاد مانع هریک از این عوامل در پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی اندازه گیری شده است . و سه اولویت اصلی هر یک از این گویه ها جهت رتبه بندی تعیین شد ه است .

اطلاعات به شکل سرشماری از کلیه کارشناسان برنامه و بودجه آموزش و پرورش استان زنجان از طریق پرسشنامه ی تنظیمی تحصیل سپس با کمک نر م افزار spss به دو صورت توصیفی و اسنتباطی ( رگرسیون چند گانه  ) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است .

نتیجه بدست آمده نشان می دهد هرسه عامل محیطی ، فنی و فرایندی و انسانی از موانع اصلی بودجه ریزی عملیاتی محسوب می شوند که مهمترین عامل در بین این سه عامل, عامل انسانی می باشد .

در بین عوامل محیطی ، نوع نظام و شرایط سیاسی بزرگترین مانع محسوب شده است و در بین عوامل فنی و فرایندی عدم استفاده از سیستم اطلاعات مدیریت بزرگترین مانع محسوب شده است . و در بین عوامل انسانی   عدم وجود تخصص و مهارت از سایر گویه های تعریف شده بیشترین اولویت را برای ایجاد مانع به خود اختصاص داده است .

در پایان با اریه پیشنهاداتی جهت کاهش این موانع ارایه شده است . و برای تممیم پذیری یافته های این تحقیق پیشنهاداتی برای محقیقین آینده ارایه شده است که امید موفقیت را پیشاپش بر ای محقیقن عزیز خواهانم  .

 1-1 –  بیان مسئله :

یکی از اشکالات اساسی نظام بودجه ریزی کشور غیر عملیاتی وعدم شفافیت می باشد که هزینه های زیادی را به کشور تحمیل کرده است ، از آن جمله می توان به کسری بودجه سالیانه چند هزار میلیارد تومانی دولت اشاره کرد .

در حال حاضر بیش از 60 درصد حجم بودجه سالیانه کشور به شرکت ها و موسسات دولتی اختصاص دارد که موجب ریخت و پاش های فراوان سالانه آنها شده ، که با تنظیم بودجه عملیاتی و شفاف ، انتظار می رود این هزینه ها به حداقل ممکن کاهش یابد .

پرداختن به بودجه ریزی عملیاتی از برنامه چهارم به صورت جدی در ماده 138 دیده شده و در ماده 144 نیز بر تخصیص منابع مالی به فعالیت ها بر اساس این نوع بودجه ریزی تاكید شده است ضمن آنكه در لایحه مدیریت خدمات كشوری نیز بودجه ریزی عملیاتی به طور كامل دیده شده است.(علیر ضا فتحی )

از این رو ، تنظیم بودجه عملیاتی از سال 1385 در دستور کار دولت جدید و به خصوص سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ( در دوره مربوطه ) قرار گرفته و برای اولین بار ، دولت برنامه اجرایی خود را به همراه لایحه بودجه سال 1385 به مجلس شورای اسلامی تقدیم نمود .

در بودجه ریزی عملیاتی طبقه بندی عملیات به نحوی است که هدف ها شفاف تر بیان می شوند ، ارزیابی بودجه سهل تر بوده و روش هزینه بندی آن ارتباط بین داده و ستانده مورد توجه قرار می گیرد . شروع این کار در سال 1381 با اصلاحات طبقه بندی بودجه که برمبنای نظام جدید صندوق بین المللی پول (GFS)(Government Finance Statistics) می باشد؛ در ایران صورت گرفته است . با این کار ارزیابی پاسخگویی مسئولین دستگاه های اجرایی براساس معیار دستاورد های فعالیت های آنان ، دامنه تاثیر گذاری آنها جهت نیل به دستاورد ها و بودجه و امکاناتی که برای تحقق دستاوردها به مصرف رسیده است صورت خواهد گرفت .

از سال 1381 بودجه برنامه ای به بودجه عملیاتی نیز تغییر یافت . هرچند که کاهش یارانه ها ، تقویت مدیریت مالی ، تقویت آزاد سازی تجاری ، تجدید ساختار موسسات اقتصادی دولتی و خصوصی سازی آنها ، حذف محدودیت های بازار کار هم نیز از دیگر توصیه های هیات اعزامی صندوق بین المللی پول به ایران بود. مزایای این پیشنهاد ها از سوی صندوق بین المللی پول عبارتند از :

 ارتباط بین عملیات بودجه ای با فعالیت اقتصادی بهتر شناسایی می شود . یعنی چه مقدار بار مالی بر اقتصاد ملی نیز افزایش می یابد و یا این که چه مقدار از منافع نسل های آینده برای تامین نیاز های نسل حاضر مصرف می شود .

• عملیات بودجه ای شفاف تر شده و ماهیت آن مشخص می شود .

• میزان بدهی دولت به اقتصاد ملی به سادگی قابل شناسایی خواهد بود .

• تدوین بودجه با روش حاضر با مبانی بینش توسعه پایدار سروکار دارد .

• بودجه کشورهای مختلف نیز از نظر ساختاری قابل مقایسه با بودجه ایران خواهد بود که این نیز کمک می کند تا دولت ها بتوانند بودجه های خود را کارآمد تر سازند .

 در همین راستا ، استقرار نظام بودجه ریزی ستانده محور ، دادن اختیارات لازم به مدیران در انتخاب نهاده های لازم برای تولید محصولات مورد نظر ، ارزیابی مستمر عملکرد مدیران و مبنا قرار دادن نتایج عملکرد به عنوان یکی از معیار های تخصیص اعتبارات از جمله ویژگی های دیگر این اصلاح نظام بودجه نویسی خواهد بود .

برای اجرای نظام بودجه ریزی عملیاتی و شفاف باید برنامه های عملیاتی دستگاه های اجرایی جهت تحقق اهداف بخش ذی ربط بازبینی شود . هم چنین در چارچوب وظایف مصوب دستگاه های اجرایی ، فعالیت های کمیت پذیر باید ذیل هریک از برنامه های نهایی شده تعیین گردد. ( عبدالمحمد مهدوی )

بودجه‌ای كه در ایران تهیه می شود معضلات و مشكلاتی را به همراه دارد. مهمترین آنها از جهت شكلی است كه نوع و تعداد تبصره‌های بودجه است و دیگر شكل ارائه بودجه از جهت درآمدهای عمومی و اختصاصی و درجه تفصیل شركت‌های دولتی مثل مؤسسات انتفاعی و بانك‌ها است كه تعداد آنها مشخص نیست و اینكه نمی‌دانیم كه هر كدام از این شركت‌ها چند شعبه و چند شركت در زیرمجموعه خود دارند.

همچنین روش‌های پیش‌بینی درآمد و هزینه دارای اشكال اساسی است. درآمدهایی كه برای دستگاه‌ها پیش‌بینی می‌شود، به هیچ‌وجه متناسب با فعالیت‌های آنها نیست ضمن آنكه اگر در آخر سال هزینه‌ها بیش از مقدار پیش‌بینی شده بود، دستگاه‌ها نیاز خود را در آخر سال ابلاغ می‌كنند .

 از جهت اجرا هم ما با مشكلاتی مواجه هستیم به این ترتیب كه روش و فرم و چارچوب مبادله موافقت‌نامه‌ها حاوی اشكال است. همچنین در شیوه تخصیص اعتبار و نظام حسابداری حاكم بر سیستم اشكالاتی وجود دارد. كه باعث كاستی‌هایی در بحث گزارش‌گیری در نظام حسابداری می‌شود كه از معضلات بسیار اساسی است.
از مشكلات دیگر تعداد شركت‌های دولتی است كه تاكنون تعداد 520 شركت دولتی تحت عنوان شركت مادر اعلام شده است كه از اینها فقط اطلاعات 72 شركت در بودجه مطرح می‌شود، این در حالی است كه دو سوم حجم بودجه را به خود اختصاص می‌دهند.

 اشكالات بودجه  درایران را می توان در  سه طبقه قراردا د:

1- طبقه‌بندی بودجه به هیچ‌وجه مطابق با استاندارد بین‌المللی نیست. یعنی وقتی عملیات مالی دولت را با كشورهای دیگر مقایسه كنیم؛ دارای اشكالات اساسی است مثلاً فروش نفت، فروش اوراق مشاركت كه از نظر استانداردهای بین‌المللی ماهیت درآمدی ندارند و هیچ‌كدام درآمد دولت نیستند ولی درکشورما به عنوان درآمد دولت مطرح می شوند كه باعث می‌گردد ما قابلیت قیاس را با كشورهای دیگر از دست بدهیم و به هیچ وجه ندانیم كه كشور ما چقدر كسری بودجه دارد.

2- این بودجه هیچ تطابقی با نظام حساب‌های ملی ندارد. آمار ارقام بودجه مطابق با حساب‌های ملی به عنوان شاخص عملكرد اقتصادی كشورها نیست.

3- عدم وجود شفافیت لازم در درآمد و هزینه.

كارشناسان صندوق بین‌المللی پول عقیده داشتند كه این ایرادها در كشورهای دیگر نیز وجود دارد و در كنار این دستورالعملی را به عنوان طبقه‌بندی بودجه دولت یا نظام آمارهای مالی دولت به عنوان G.F.S ارائه كردند كه معضلات و مشكلات كشورهایی نظیر ما را حل كنند. این دستورالعمل تحت عنوان2000 G.F.S به 179 كشور ابلاغ شد كه تاكنون سه كشور توانستند آن را به طور كامل اجرا كنند و بقیه هم در دستور كار خود قرار داده اند كه به آن عمل كنند. ( حسن ورمزیار)

در سال های اخیر به مؤسسات آموزشی اختیارات بیشتری در تخصیص داخلی منابع و بازگردان اعتبارات دولتی و استفاده از رویكردهای بازار برای كسب درآمدهای غیر دولتی داده شده است . از دهه 1980 به بعد سیاستگذاران آمو زشی  دریافتند كه نقطه ی تلاقی جوانب مختلف برای استفاده ی كارآ از منابع، سازوكارهایی است كه از طریق آن به مؤسسات آموزشی منابع مالی تخصیص می یابد.

نحوه ی تخصیص منابع و نوع آنها تأثیر بسیار زیادی بر چگونگی استفاده از منابع دارد و شكی نیست كه بر انگیزه ها و رفتار درون سازمان مؤسسات و تركیب خدمات آن ها نیز تأثیر می گذارد، از این رو به دلیل عدم كارآیی روشهای قبلی تخصیص منابع مالی، در اكثر كشورها، گرایش به سمت اعطای استقلال به مؤسسات در هزینه كردن منابع مالی تخصیص یافته و كمكهای نقدی اعطایی به آن، شدت بیشتری یافته و روشهای تخصیص منابع مالی بر مبنای شاخص های عملكردی و نوع فعالیت مؤسسات به تدریج جایگزین روشهای تخصیص قبلی شده است.( محتبی امیری و همکاران )

برخی از نارسایی های بودجه بندی در موسسات آموزشی عبارتند از:

• بودجه بیانگر راهبردهای سازمان نیست و عموما به ارقام مالی برای یک دوره 12 ماهه متکی است .

• عوامل اساسی ارزش زایی سازمان مانند سرمایه های فکری و نیروهای کارآمد سازمان، فرآیندهای سازمانی و عملیاتی و به طور کلی داراییهای نامشهود و نقش آنها در درآمد زایی موسسات آموزشی مورد توجه قرار نمی گیرد.

• همچنین در شرایط کشورهایی که نرخ تورم بالاست ، ارقام بودجه به سرعت معنا و اعتبار خود را به عنوان ابزار سنجش از دست می دهند.

 امروزه به دلیل پیچیدگی های فزاینده محیطی و وجود متغیرهای بی شمار مؤثر در فرآیند تصمیم گیری مدیران و نیاز به كاهش هزینه های جاری دولت، موضوع افزایش بهره وری كانون توجه كلیه مؤسسات و سازمانهای دولتی را تشكیل داده است و در این میان ارتقاء بهره وری به استناد ماده ۵  بودجه ر یز ی عملیاتی و بنا به ماده ۸۸ قانون برنامه چهارم توسعه به شدت مورد توجه دولت و سازمان های متفاوت ازجمله  وزارت آموزش  وپرورش  قرار گرفته است.

چالش اصلی این تحول آن است كه قبل ازشكل گیری ساختارهای مناسب مدیریت مالی عملیاتی و آمادگی واحدهای آموزشی،تغییرات ساختاری درسطح دولتی آغاز شده است . موسسات آموزشی در تعریف عملكردهای آموزشی، پژوهشی و خدماتی و تدارك ابزارها با مسائل و مشكلات عدیده ای دست به گریبان هستند . برای مدیران مدارس ومدیران مالی آموزش و پرورش »  جهت اندازه گیری اهداف و دستاوردهای سازمانی « سئوالات زیادی مطرح است. ازجمله اینكه :

• شاخص های عملكردی فعالیتهای گوناگون درون مدارس چه می تواند باشد؟

• ارتباط بین درجه دستیابی به این اهداف با تصمیمات مربوط به تخصیص منابع چگونه است؟

• نظام تفكیك و طبقه بندی هزینه های عملیاتی مدارس و آموزش و پرورش برچه اساسی می تواند گروه بندی شده و استقرار یابد؟

• و درنهایت الگوی تخصیص منابع درون مدارس چه الگویی می تواند باشد؟

  تهیه بودجه عملیاتی مناسب ، نیازمند مطالعات و بررسی های مدیریتی و كارشناسی درخصوص تعریف، شناسایی ، كمی كردن و محاسبه شاخص های عملكردی، محاسبه هزینه سرانه، اندازه گیری كمی میزان تحقق اهداف و تدوین الگو و نظام طبقه بندی و تفكیك هزینه های عملیاتی در واحدهای آموزشی و.. می باشد.

در سال­های پایانی 1980مقالات متعددی در نشریات مدیریتی اروپا ­­­­­وامریکا درمورد ناکارآمدی روش­های ارزیابی عملکرد شرکت­ها منتشر شد.

سیستم های سنتی ارزیابی عملکرد عمدتا متکی برسنجه­های مالی بوده وامورمالی شرکت­ها مسئول انجام این ارزیابی­ها بودند. در عصر اقتصاد صنعتی معیارهای مالی شاخص­های خوبی برای سنجش موفقیت شرکت­ها بودند،چراکه مزیت­های رقابتی آن عصر عمدتا مبتنی برکاهش بهای تمام شده­ی ناشی از صرفه های مقیاس و تولید انبوه بود . پیچیده ترشدن مناسبات اقتصادی و مسائل کسب و کار در آستانه ی قرن 21،اتکای شرکت ها به سنجه های مالی برای ارزیابی عملکرد و نشان دادن نقاط قوت و ضعف انها،کم رنگ شد و نارسایی سنجش­های مالی صرف بیش ازپیش نمایان گردید :

1)در عصر اقتصاد مبتنی بر دانش ،فعالیت های ارزش آفرین سازمان ها فقط متکی به دارایی­های مشهود آنها نیست . امروزه دانش وقابلیت کارکنان،روابط با مشتریان و تامین­کنندگان کیفیت محصولات وخدمات ،فناوری­های اطلاعات و فرهنگ سازمانی دارایی­های به مراتب ارزشمندتر از دارایی­های فیزیکی اند .

2)سنجه­های مالی در زمینه­هایی که قادر به ارزیابی آنها هستند ،نشان دهنده­ی رویدادهای تاریخی و گذشته­اند. 3)ارزیابی های عملکرد مبتنی برسنجه­های مالی،وزن بیش ازحدی به سود و زیان کوتاه مدت شرکت داده و عوامل موثر بر ارقام سود را عمده می­کنند .

4)گزارش­های مالی اصولا در طبیعت خود نشان دهنده­ی خلاصه وسرجمع عملیات و فعالیت های یک سازمان­اند .

5)صورت های مالی سنتی حتی در سطوح بسیار پیشرفته­ی خود فقط قادر به انعکاس عملکرد واحدها و بخش­های مختلف یک سازمان­اند که از تجمیع آنها عملکرد کل سازمان بدست می­آید .

با توجه به محدودیت هایی که به برخی ازآنها اشاره شد ،روش سنتی ارزیابی عملکرد که عمدتا بر سنجه های مالی استوار بود ،نه تنها درانعکاس کامل دلایل توفیق و یا عدم توفیق شرکت ها کفایت لازم رانداشتند، بلکه ارتباطی منطقی و­علت ومعلولی بین عوامل محرکه­ی توفیق و دستاورد های حاصله نیز برقرار نمی­کردند .

بدین  ترتیب کاپلان و نورتون اعلام کردندکه برای ارزیابی کامل ازعملکرد سازمان می­بایست این عملکرد از چهار زاویه مورد ارزیابی قرارگیرد :

1)منظر مالی    2)منظر مشتری    3)منظر فرایند های داخلی     4 )منظر یادگیری و رشد

 کاپلان و نورتون این روش ارزیابی عملکردرا Balanced Scorecard یا روش ارزیابی متوازن نامیدند      (پرویز  بختیاری ،1383،ص1تا26).    

1-2.تعریف موضوع پژوهش              

در این مطالعه تلاش شده است تا با استفاده از روش ارزیابی امتیازی  عملکرد سازمان تامین اجتماعی استان زنجان را از چهار منظر مالی ،مشتری ،فرآیند های داخلی و رشد و یادگیری ارزیابی نموده و ضمن رتبه بندی شاخص ها، اولویت های آنها مشخص گردد .

1-3. تشریح و بیان مسئله

درسالهای پایانی دهه ی 1980بسیاری از سازمان های و شرکت ها از پیاده سازی استراتژی خود ناامید شده بودند.

در نتایج تحقیقی که در سال 1982توسط دیوید انجام شده نشانگراین است که فقط 10درصد استراتژیهایی که به خوبی فرموله شده اند ،درعمل با موفقیت پیاده می­شوند. درچنین شرایطی مدیران به دنبال ابزاری بودندکه آنها را در تحقق استراتژی­هایشان یاری دهد(پرویز بختیاری،1383،ص23). ولی مسئله مهمتر در فرایند مدیریت استراتژیک ، موضوع پیاده­سازی استراتژی است. موانع اساسی در سر راه پیاده سازی استراتژی عبارتند از :

1)نادیده انگاشتن عوامل محیطی       2) عدم همسویی کارکنان با استراتژی

3) عدم حمایت  مدیریت ارشد       4) عدم تخصیص منابع لازم

(پرویز بختیاری ،1383،ص24تا26).

کاپلان و نورتون برای رفع این موانع روش ارزیابی متوازن را به عنوان ابزار نیرومند در تحقیق استراتژی ها ی سازمان و شرکت ها به مدیران عرضه کردند (ابن رسول و همکاران ،2003).

در این تحقیق تلاش می­شود با استفاده از روش ارزیابی متوازن که به جنبه های مختلف سازمان توجه دارد و باعث ایجاد یک نظام ارزیابی عملکرد پویا می­شود ،سازمان تامین اجتماعی استان زنجان به طور واقعی مورد ارزیابی قرارگیرد . به عبارت دیگردغدغه پژوهشگران این است که به سوالات زیرپاسخ دهد :

1)آیا در سازمان تامین اجتماعی استان زنجان اهداف مالی، مشتری،فرایندهای داخلی و رشدویادگیری تحقق یافته است ؟

2)آیا جنبه های مالی با توجه به این که سازمان تامین اجتماعی خدمات مختلفی را عرضه می­کند نسبت به جنبه های غیر مالی اهمیت بیشتری دارد ؟

3)آیا جنبه مشتری نسبت به سایر جنبه ها (فرآیند های داخلی و رشد و یادگیری) حائز اهمیت بیشتری است ؟

4)آیا جنبه فرایند های داخلی نسبت به سایر جنبه ها (رشد و یادگیری ) حائز اهمیت بیشتری است ؟

1-4.اهمیت موضوع و ضرورت  انجام تحقیق

با توجه به اینکه سازمان تامین اجتماعی دارای بیمه شدگان و مستمری بگیران زیادی می باشد و باتوجه به نیاز جامعه به بیمه بازنشستگی و درمانی در کشور ،داشتن یک عملکرد مطلوب هم برای توسعه و پیشرفت سازمان و هم برای مشتریان (بیمه­شدگان ،مستمری بگیران ،کارفرمایان )ضروری ودارای اهمیت است. ضرورت امر سبب گردید تا با اجرای این پژوهش عملکرد سازمان تامین اجتماعی با استفاده از یک روش جامع (روش ارزیابی متوازن ) از چهار منظر(مالی ،مشتری فرآیندهای داخلی و رشد و یادگیری ) مورد ارزیابی قرارگرفته ومشخص شود که عملکرد سازمان مورد نظر درکل چه وضعیتی دارد و درکدام یک از چهار منظر مورد نظر با توجه به اهمیت آنها  نیاز به توسعه و بهبود دارد .

1-5. اهداف تحقیق

 اهداف اصلی تحقیق عبارت از :

1 .بررسی شاخص­های کارت امتیازی متوازن از منظر مالی در سازمان تامین اجتماعی استان زنجان

2. بررسی شاخص­های کارت امتیازی متوازن از منظرمشتری در سازمان تامین اجتماعی استان زنجان
3. بررسی شاخص­های کارت امتیازی متوازن از منظرفرآیند های داخلی در سازمان تامین اجتماعی استان زنجان
4. بررسی شاخص­های کارت امتیازی متوازن از منظر رشد و یادگیری در سازمان تامین اجتماعی استان زنجان
5. رتبه بندی شاخص های کارت امتیازی متوازن در سازمان تامین اجتماعی استان زنجان

1-6.فرضیات تحقیق

1.شاخص های مالی سازمان تامین اجتماعی در سال 1389تحقق یافته است .

2. شاخص های مشتری سازمان تامین اجتماعی در سال 1389 تحقق یافته است .

3.شاخص های فرایند های داخلی سازمان تامین اجتماعی در سال 1389 تحقق یافته است .

4.شاخص های رشد و یادگیری  سازمان تامین اجتماعی در سال 1389 تحقق یافته است .

5.اهمیت معیارهای مالی ارزیابی عملکرد در سازمان تامین­اجتماعی نسبت به معیار های مشتری بیشتر می باشد .

6.اهمیت معیارهای مالی ارزیابی عملکرد در سازمان تامین­اجتماعی نسبت به معیا رهای فرآیند داخلی بیشتر می­باشد.

7.اهمیت معیارهای مالی ارزیابی عملکرد در سازمان تامین­اجتماعی نسبت به معیارهای رشدویادگیری بیشتر می­باشد.

8.اهمیت معیارهای مشتری ارزیابی عملکرد در سازمان تامین­اجتماعی نسبت به معیارهای فرایند داخلی بیشتر می­باشد.

9.اهمیت معیارهای مشتری ارزیابی عملکرد در سازمان تامین­اجتماعی نسبت به معیار­های رشد و یادگیری بیشتر می­باشد .

10.اهمیت معیارهای فرایندهای داخلی ارزیابی عملکرد درسازمان تامین­اجتماعی نسبت به معیار­های رشد و یادگیری  بیشتر می­باشد.

1-7.قلمرو تحقیق

1)قلمرو موضوعی :قلمرو موضوعی این پژوهش محدود به شناخت معیارهای ارزیابی عملکرد سازمان تامین اجتماعی بر مبنای مدل روش ارزیابی متوازن و شناخت میزان اهمیت هر کدام از آنها .

2)قلمرو مکانی:قلمرو مکانی  پژوهش محدود به سازمان تامین­اجتماعی استان زنجان می باشد.

)قلمروزمانی :قلمرو زمانی پژوهش محدود به سال 1390می باشد .

4)جامعه آماری :جامعه آماری این تحقیق را دو گروه شکل می دهند:گروه اول شامل  روسا ، معاونین ، مسئولین واحدها وکارشناسان شعبه های تامین اجتماعی استان زنجان وگروه دوم مشتریان یا همان مراجعین که تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی قرار دارند را شامل می شود. درتحقیق حاضربااستفاده ازفرمول کوکران(Cochran) حجم نمونه مشتریان سازمان تامین اجتماعی استان زنجان تعیین گردید. در مورد روسا ،معاونین و مسئولین واحدها وکارشناسان شعبه های تامین اجتماعی نیز حجم نمونه برابر تعداد کل آنها در نظر گرفته شد (n=N).

1-8 .روش تحقیق

روش مورد استفاده در این تحقیق از نظر هدف کاربردی ،از نظر ماهیت داده­ها کمی،از نظر ویژگیهای موضوعی توصیفی ،از نظر شیوه گرد آوری داده ها میدانی و از نظر زمان گرد آوری داده ها از نوع پیمایشی  می باشد .

ابزار گرد آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه می­باشد .

قرن بیست و یکم با تحولات بس شگرفی روبرو شده است . شرکت‎ها در می‏یابندکه کسب شهرت و اعتبار دشوار و از دست دادن آنها بسیار آسان است . شرکت‎هایی موفق خواهند بود که رضایت مشتریان خود را بیشتر تامین کنند.شرکت‎هایی آگاه هستندکه صرفا به دنبال فروش نباشند بلکه باید رضایت بلند مدت مشتریان را از طریق کیفیت و خدمات برتر همراه با فایده وجهه همت خود قرار دهند.رضایت مشتری موجب افزایش طول دوره بقای مشتریان می‏شود علاوه بر آن تمركز بر رضایت مشتری گسترش پیام منفی توسط مشتریان ناراضی سازمان را به كمترین حد خود خواهد رساند.یافته‏ها نشان می‏دهد كه بیش از 90% از مشتریان ناراضی یك شركت كوشش نمی‏كنند تا به منظور ارائه شكایت ویا انتقاد با سازمان مورد نظر ارتباط برقرار كنند این مشتریان برای تامین نیازهای خویش به رقبا مراجعه می‏كنند و عدم رضایت خویش را با علاقه مندی تمام برای سایر مشتریان بالقوه بازگو می‏كنند(كاوسی و سقایی؛ 1392)برتری در بازار فقط با تامین رضایت مشتری با ابداع و نو آوری و ارائه کیفیت خدمات برتر بدست می‏آید.دراین فصل می‏كوشیم پس ازتعریف موضوع، بیان مساله و اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف مربوط تحقیق، سئوالات تحقیق و قلمرو، رانیز بررسی ‏كنیم ودر نهایت واژه‏ها واصطلاحات فنی و تخصصی به صورت مفهومی و عملیاتی راتعریف می‏نماییم.

1-2- تعریف موضوع پژوهش

اعتقاد بر این است كه مشتری داور نامریی و نهایی موفقیت یا شكست است .نامریی است چون اكثریت مشتریان ابراز عقیده نمی‏كنند و كسانی كه انتقاد یا پیشنهاد ارائه می‏كنند فقط بخش كوچكی از مشتریان ناراضی هستند و نهایتا موفقیت یا شكست سازمان‏ها بانظر مشتری شكل می‏گیردنرخ رضایت مشتریان نه تنها روی افزایش فروش تاثیر دارد بلكه به عملكرد شركت هم تاثیر می‏گذارد .ضرورت دارد فاكتورهای حیاتی ایی كه تعیین كننده رضایت ووفاداری هستند را شناسایی كنیم. موضوع مورد بررسی عبارت است از میزان رضایت مشتریان از خدمات ارائه شده وتاثیر آن بر وفاداری در سازمان ملی استانداردایران می‏باشد.

13- بیان مساله

رضایت مشتری یک عامل کلیدی در شکل گیری تمایل خرید آتی مشتریان به شمار می‏رود امروزه سازمان‏ها دریافته‏اند که رضایت مشتری ضامن بقای سازمان است. رضایت مشتری میزان مطلوبیتی است که مشتری به خاطر ویژگی‏های مختلف کالا کسب می‏کند و منبع سود آوری و دلیلی برای ادامه فعالیت سازمان است (Henon et al, 1999).رضایت مشتری احساس یا نگرش مشتری نسبت به کالا یا خدمات است که به عنوان پل ارتباطی بین راه حلهای مختلف رفتار خرید مصرف کننده عمل می‏کند.اگر مشتریان بوسیله خدمات یا کالای خاصی راضی شوند

 احتمالا خرید خود را تکرار خواهند کرد مشتریان راضی با سایر افراد در باره تجارب مطلوب خود سخن می گویند و نتیجه این گفتکوها نوعی تبلیغات دهان به دهان مثبت برای شرکت است (Hallowell, 1996).رضایت مشتری از اهمیت خاصی برخوردار بوده تا آنجا که رضایت مشتری مهمترین عامل در طولهای کیفیت نظیر مدل سازمان مدیریت کیفیت اروپایی (EFQM)[1]است در مباحث مهندسی مجدد فرآیند کسب و کار نیز رضایتمندی مشتری از اهمیتی دو چندان برخوردار است سازمان‏هایی که هر یک از دو نگرش مدیریت کیفیت فراگیر مهندسی مجدد فرآیند کسب و کار و یا تلقی از آن را بکار می‏برند جلب رضایت مشتری را اساس و شالوده ی استراتژی خود قرار داده‏اند آنان سه فرآیند زیر را سر لوحه کار خود قرار داده‏اند الف) پیش بینی نیازهای مشتری.ب) پاسخگویی سریع به نیازهای مشتری. ج) خلق نیازهاو کالاها و خدمات جدید.

آنچه بیش از هر چیز دارای اهمیت است سرمایه گذاری‏های عظیمی که سازمان‏ها در جهت تنوع در تولیدات و خدمات و بهبود کیفیت و ارائه خدمات مطلوب انجام می دهند همگی با هدف جلب رضایت مشتریان فعلی و جلو گیری از زوال مشتریان جدید می‏باشد (داریوش رشیدی؛ 1381)

سازمان ملی استاندارد ایران نیز با توجه به چالش‎های خود با وضع دستورالعمل‏هاو سیاست‏ها و آموزش مدیران و پرسنل، عملکردی مخصوص به خود برای برقرای ارتباط با مشتری در پیش می‏گیرد که تبعات آن ممکن است بر رضایت مشتری تاثیر گذار باشد.

بنابر این آنچه این پژوهش بدنبال آن است پاسخ به این سوال است “رضایت مشتریان از خدمات ارائه شده سازمان ملی استاندارد ایران به چه میزان بوده و تاثیر آن بر وفاداری چیست؟

 1-4- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش

چراسازمان‏ها نیازمند دستیابی به رضایت مشتری هستند ؟ اهمیت رضایتمندی مشتری برای سازمان‏ها چیست؟برای پاسخ به این سئوالات نخست باید بدانیم که اگر مشتریان ناراضی باشند چه اتفاقی خواهد افتاد و همین طور مشتریان رضایتمند چه منافعی برای شرکت دارند و چگونه شرکت می‏تواند به رضایت مشتری دست یابدتحقیقات نشان می‏دهد که 96درصدمشتریان هیچ گاه در رابطه با رفتار بد و کیفیت نا مطلوب کالاها و خدمات شکایت نمی کنند ولی 90درصد این مشتریان ناراضی دوباره به شرکت مراجعه نمی کنند هر کدام از این مشتریان ناراضی نارضایتی خود را به بیش از 20نفر انتقال می‏دهند

مطالعات دردج و هیز[2] (1998) حاکی از آن است که معمولا نگهداری مشتریان فعلی از پیدا کردن مشتری جدید که دارای فرآیند پیچیده‏ای بوده و هزینه بالایی دارد بسیار کم هزینه تر است.

مشتریان فعلی از قبل برای سازمان شناخته شده‏اند و به آسانی می‏توان با آنها ارتباط بر قرار کرد یک مشتری وفادار ممکن است در طول سالها ارتباطش را با سازمان حفظ کند.

مطالعات نشان می‏دهد که جذب یک مشتری شش برابر پرهزینه تر از نگهداری مشتریان فعلی است محققان معتقدند مفاهیم موفقیت سازمان و رضایت مشتری خیلی بهم نزدیک هستند از آنجایی که رضایت مشتری یکی از عوامل کلیدی موفقیت محسوب می‏شود پس می‏توان نتیجه گرفت که به منظور دستیابی به موفقیت سازمان باید مشتریان رضایت داشته باشند(کرد نائیج؛ 1382)

عوامل موثر بر رضایت مشتری نگرانی اصلی هر سازمان، بخش یا کشور است چرا که از طریق رضایت مشتری هر کسب و کار می‏تواند رابطه طولانی سود بخشی با مشتری برقرار سازد دلیلش این است که وقتی یک شرکت مشتریان وفادارش را از دست می دهد باید متحمل هزینه دوباره به دست آوردن آنها به علاوه به دست آوردن مشتریان جدید شود.

1-5- اهداف پژوهش

1-5-1- اهداف کلی

در واقع این تحقیق هدف اصلی زیر را دنبال می‏کند

– بررسی و سنجش میزان رضایت مشتریان و تاثیر آن بر وفاداری در سازمان ملی استاندارد ایران

 1-5-2- اهداف جزئی

اهداف جزیی عبارتند از:

– جمع آوری تعاریف و مفاهیم مرتبط با رضایت مشتریان

– بررسی میزان تاثیر عومل موثر بر رضایت مشتریان و بر وفاداری آن‏ها

– سنجش سطح نسبی میزان رضایت مشتریان از سازمان ملی استاندارد ایران

– ارائه راهکاری عملی و پیشنهادی به منظور بهبود رضایت مشتریان و وفاداری آن‏ها در سازمان ملی استانداردایران

 1-6-کاربردهای تحقیق

از کاربردهای تحقیق می‏توان به استفاده بهینه سازمان‏ها از قابلیت‏های سازمان برای جلب رضایت مشتریان و وفادار نمودن آنها اشاره نمود استفاده کنندگان از نتایج تحقیق، سازمان ملی استاندارد ایران و سازمان‏ها وشرکت‎ها می‏باشند

1-7- سئوالات تحقیق

• میزان رضایت مشتریان سازمان ملی استاندارد ایران به چه میزان است و چه مقدار تاثیر بر وفاداری مشتریان دارد ؟
• عوامل موثر بر رضایت مشتریان کدامند؟

3- آیا میان انتظارات و ادراکات مشتریان سازمان ملی استاندارد ایران از خدمات ارائه شده تفاوت معنی داری وجود دارد ؟

به منظور بررسی و اولویت­بندی عوامل مؤثر بر پذیرش تجارت الکترونیک توسط شرکت­های منتخب صادرکننده استان سمنان لازم است مروری بر مباحث مطرح در این تحقیق صورت گیرد در ابتدای این فصل نظریه­های مرتبط با موضوع تحقیق، مورد بررسی قرار می­گیرد. در بخش بعد تجارت الکترونیک و مفاهیم اصلی مربوط به آن ارائه می­گردد و در ادامه مباحثی در ارتباط با صادرات ارائه خواهد شد. در پایان این فصل نیز مروری جامع بر پژوهش­های مرتبط داخلی و خارجی انجام گرفته در این حوزه صورت خواهد گرفت.

 مروری بر نظریه­ها

 در این بخش نظریه­هایی که هر کدام به نحوی با پژوهش حاضر مرتبط هستند مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

تعریف نو آوری

معمولاً نوآوری درکسب وکار را ، نوآوری سازمانی می نامند. دقت [8] (1978) پذیرش نوآوری سازمانی رابه عنوان «پذیرش ایده یا رفتاری که قبول آن برای سازمان تازه باشد» تعریف میکند. همچنین بیشتر مطالعات اولیه ، نوآوری سازمانی را به عنوان « محصول جدید» یا « تولید جدید » مورد توجه قرارداده اند . مثلاً کلایـن و زرنبرگ [9] (1986) نوآوری سازمانی را شامل موارد زیر میدانند :

1. فرآیند جدیدی از تولید
2. توسعه یک محصول قدیمی (اساساً باجایگزین کردن ماده اولیه ارزانتر در آن )
3. سازماندهی مجدد تولید و عوامل داخلی یا هدایت نحوه توزیع ، برای افزایش کارایی و پشتیبانی بهتر ازمحصو لو یا کاهش هزینه ها
4. بهبود ابزارها یا روشهای نو آوری

امروزه ، نوآوری تجارت الکترونیک نیزبارها در قالب نوآوری سازمانی مورد بررسی قرارگرفته است . براساس طبقه بندی با تزما و همکاران (1987) ، تجارت الکترونیک ممکن است به عنوان نوآوری فرآیند ، بنیادین ، دانش فن آوری ، کشش بازار، برنامه ریزی شده و پیش بینی نشده نوآوری سازمانی طبقه بندی شود (تانگ ، 1999)

سوانسون [10] ( 1994) نوآوری نظام اطلاعات را در سه طبقه قرارداده است :

1. نوآوری هایی که محدود به کارهای فنی هستند .
2. نوآوری هایی که از اداره بنگاه پشتیبانی میکنند.
3. نوآوری هایی که موجب تثبیت فن آوری اصلی دربنگاه میشوند .

مروری بر پذیرش نوآوری سازمانی

مطالعات قبلی مرتبط باپذیرش نوآوری ، عوامل موثر بر پذیرش نوآوری توسط یک سازمان را از ابعاد مختلفی شناسایی کرده اند . با توجه به اینکه پذیرش نوآوری شامل فرآیندهای تولید ، توسعه و پیاده سازی ایده ها یارفتارهای جدید است بنابراین یکی از ابزارهای سازمانهای درحال تغییر به شمار می رود ( راجرز[11]، 3-20) . از نظر کان وزماد [12] (1978) 5 فاکتور مؤثر در پذیرش نوآوری توسط یک سازمان عبارت است از :

1. خصوصیات کاربرد
2. خصوصیات وظیفه ای
3. خصوصیات نوآوری
4. خصوصیات سازمانی
5. خصوصیات محیطی

کیم برلی و اوانیسکو [13] ( 1981) سه جنبه از عوامل موثر بر پذیرش نوآوری توسط یک سازمان رابه شرح زیر مطرح نموده اند :

 ویژگیهای سازمان

ویژگیهای رهبران

ویژگیهای محیط

 تعدادی از مطالعات  مرتبط با تئوری مدیریت استراتژیک نیز برای بررسی پذیرش نوآوری از اصطلاح ، « ظرفیت جذب [14] » استفاده کردند (کوهن ولونیتال [15] ، 1990 ) برای نمونه ، با نیتون و همکاران [16] (1994) خاطرنشان ساخته اند که پذیرش نوآوری تحت توسعه دانش فن آوری اطلاعات قرار میگیرد. تعداد زیادی از پژوهشگران نشان داده اند که شرایط سازمانی عامل کلیدی است که در توانایی سازمان برای جذب دانش مرتبط با فن آوری موثر است .بر پایه مدلهای نوآوری ، تورناتریک و فلیچر [17] (1990) سه بعد سازمانی ، فن آوری و محیطی پذیرش نوآوری را، به صورت مخصوصی در آورند و یا میتوانیم مدل آنان را که با مدلهای پیشین سازگار است برای هرنوع سازمانی به کار ببریم .

مدل عوامل سازمانی ، فن آوری و محیطی [18] ( oTE) تورناتزکی و فلیچر