1-1 بیان مسئله و ضرورت اجرای تحقیق

تأمین امنیت غذایی بشر، یکی از مهم‌ترین چالش‌های فراروی جهان در قرن آینده است. رشد روزافزون جمعیت و کمبود مواد غذایی از یک‌سو و نابودی بخش مهمی از منابع زیست‌محیطی کره زمین به دلیل استفاده بی‌رویه از سوی دیگر، لزوم تغییر نگرش جدی نسبت به مدیریت بخش کشاورزی در سطح جهانی را نمایان می‌سازد (بی‌نام، 1391)، بنابراین تلاش در جهت استفاده بهینه از منابع غذایی و افزایش عملکرد تولید، به ‌منظور بالا بردن میزان تولید و کاهش هزینه‌ها از اهمیت به ‌سزایی برخوردار است. از جمله راه‌های افزایش بازدهی غذا، استفاده از فناوری‌های جدید و افزودن برخی از ترکیبات مختلف به جیره‌های غذایی مورد استفاده جهت تغذیه دام و طیور می‌باشد (بلندی و اصغری، 1383).

افزایش تولید و بهره‌وری محصولات کشاورزی از طریق اصلاح ژنتیکی، مدیریت و حفاظت در برابر آفات و بیماری‌ها از زمان‌های بسیار کهن مرسوم بوده است. فناوری‌های موجود قادر به گذشتن از برخی موانع و تنگناهای پیش‌روی بخش کشاورزی نیستند امید است با به کار بردن فناوری نانو به‌توان مشکلات و کاستی‌های بخش کشاورزی را مرتفع کرد (نادری و عابدی،1391). نانو‌تکنولوژی به‌‌عنوان یکی از جدیدترین و پیشرفته‌ترین علوم در عصر حاضر در تمام زوایای حیات جانوری، گیاهی، زیست‌محیطی و صنعتی نفوذ نموده و افق جدیدی در علوم طبیعی باز کرده است (زرگران‌اصفهانی و همکاران، 1389). اندازه نانوذرات به‌طور متوسط در محدوده 1 تا 100 نانومتر است (اکرادی

 وهمکاران، 2012). با تغییر اندازه ذرات از میکرومتر به نانومتر که برابر 9-10 متر یا یک میلیاردیم متر، به‌ خاطر افزایش نسبت سطح به حجم تمام خواص فیزیکی و شیمیایی تغییر نموده و واکنش‌پذیری ذره به‌ شدت افزایش می‌یابد (زرگران‌اصفهانی و همکاران، 1389).  وقتی اندازه مولکول‌های زئولیت را به حد میلیاردیم متر برسد، در حقیقت نانوزئولیت تولید شده است. با این کار سطح ویژه‌ آن را به‌طور قابل‌توجهی زیاد می‌شود. مهم‌ترین خصوصیت زئولیت وجود حفره‌های زیاد در شبکه آن است، وقتی این زئولیت‌ها به مقیاس نانو می‌رسند، حفره‌های موجود در شبکه نانوزئولیت هزاران بار بیشتر می‌شود (مرادیان و برومند، 1391). نانو‌زئولیت ترکیبی حاوی 5/1 درصد وزنی نانو‌نقره و 5/98 درصد زئولیت طبیعی می‌باشد (شبانی و همکاران، 1390).

زئولیت‌ها گروهی از آلومینوسیلیکات‌های معدنی هیدراته با خلل و فرج ریز هستند که حاوی کاتیون‌های قابل تبدیلی از گروه فلزات قلیایی و قلیایی خاکی می‌باشند که به‌صورت برگشت‌پذیر آب را به خود جذب و مجدداً آزاد می‌کنند و بعضی از کاتیون‌های ساختمانی خود را مبادله می‌نمایند. دو قابلیت عمده زئولیت یعنی تبادلات یونی و جذب سطحی، امکان استفاده از این مواد را در جهت کنترل میزان رطوبت و آمونیاک در کودهای دام و طیور، کاهش بیماری‌های عفونی مربوط به دستگاه گوارش را برآورده ساخته است (مامپتون و فیشمن،1977). بسیاری از محققین تأثیر زئولیت‌ها را در پرورش دام و طیور مورد بررسی قرار دادند. نتایج برخی از این بررسی‌ها نشان داد که گنجاندن زئولیت در رژیم غذایی سبب افزایش وزن روزانه و ضریب تبدیل خوراک در خوک، گوساله، گوسفند و جوجه‌های گوشتی می‌شود (مامپتون و فیشمن، 1977، پتکووآ و همکاران، 1981، نستروف و همکاران، 1984 و پاپایونووآ و همکاران، 2005). به‌جز اثرات مثبت در عملکرد، زئولیت‌ها در بهبود و پیشگیری بیماری‌ها در حیوانات، کاهش سمیت آمونیاک در بدن دام و طیور، از بین بردن آفلاتوکسین‌ها و دیگر سموم در جیره غذایی دام و طیور نیز کاربرد دارد (پاپایونووآ و همکاران، 2005 و اسمیکال، 2011).

اگرچه زئولیت‌ها اثرات زیاد بر بهبود پرورش دام دارند اما عواملی مانند خلوص، تعداد تخلخل، خواص فیزیکی و سطحی آن، اندازه ذرات، اندازه دانه، درجه تجمع و شدت تبادل یونی نیز در میزان و نوع اثرات بسیار تاثیر دارد (پاپایونووآ و همکاران، 2005).

نقره فلزی است که از گذشته‌های دور خواص ضد‌میکروبی آن شناخته شده است (زرگران‌اصفهانی و همکاران، 1389). نانونقره از طریق کنترل فعالیت عوامل بیماری‌زا در عرصه‌های مختلف پزشکی، دامپزشکی، صنایع مختلف مثل کشاورزی و دامپروری و غیره کاربرد دارد (اکرادی و همکاران، 1390).

با توجه به ویژگی‌های نانونقره و زئولیت طبیعی می‌توان انتظار داشت که استفاده از نانوزئولیت سبب بهبود پرورش طیور می‌گردد.

2-1 اهداف اصلی

1- بررسی تاثیر نانوزئولیت و زئولیت طبیعی بر خصوصیات استخوان درشت‌نی جوجه گوشتی.

2-بررسی تاثیر نانوزئولیت و زئولیت طبیعی بر میزان Ca، P،AST  و آلکالین فسفاتاز سرم خون جوجه گوشتی.

3- بررسی تاثیر نانوزئولیت و زئولیت طبیعی بر ترکیب لاشه و فلور میکروبی روده جوجه گوشتی.

[1] Akradi et al

[2] Mumpton and Fishman

[3] Petkova et al

[4] Nestorov et al

[5] Papaioannou et al

[6] Smical